9
roen /wa
in het harL,
Setter Set
CASTROL
Een nieuwe diepploegproef
h
Dukw's ingeschakeld bij Texels
kustverdediging
NYLONS
De heer P. B. Riteco
veertig jaar bij het
onderwijs
zaterdag
8 AUGUSTUS 1959
73e JAARGANG No. 7376
TEXELSEWCOURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooi]
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Borg - Texel - Postbus 1) - Tel. 11
Verschijnt woensdags en saterdags
Bank: B'damse Bank, Coöp. Boeren!
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
in volle zee
Menig Texelaar slaakte een zucht van verlichting toen enkele jaren geleden
le grote asfaltglooiing gereed kwam. di° een einde maakte aan het voortdurende
^afbrokkelen van de duinen bij de vuurtoren.
Zeker, het voortbestaan van onze trouwe toren, door vele (deskundige) mensen
in twijfel getrokken, was nu weer verzekerd. Niemand piekerde dus meer over
de duinafslag. De zee was een halt toegeroepen. Ieder, die de asfaltglooiing wel
eens van nabij heeft bekeken, weet, dat lang niet de gehele Noordkant van ons
eiland op deze manier beschermd is. Neen, het is alleen een lengte van enkele
honderden meters, daar aangebracht waar de stroom het sterkst en de afkalving
van de duinen dus het grootst was. Vlak voor de toren dus. Ten Oosten van de
:oren is nog een vrij groot stuk onbeschermd duin. Enige tijd geleden werden
/lak voor het strand daar, proefpeilingen verricht door de Rijkswaterstaat. Uit
Ideze proefpeilingen bleek, dat door een geringe verandering van de stroom, de
"iepte ter plaatse zeer was toegenomen. Deze kleine verandering is er dus de
chuld van, dat de sterkste stroom niet meer, zoals enige jaren geleden, bij de
uurtoren is, maar Oostelijk daarvan. Wat nu? Ook daar een steenglooiing aan
lengen? Dat zou misschien het beste zijn maarenfin U weet dat zoiets een
jaar centen kost! Bovendien, er is in dit geval wel iets anders, iets goedkopers
[te bedenken. Met „dit anders" is de Rijkswaterstaat enige maanden geleden be
gonnen en wij zijn er eens heengegaan om te zien hoe de werkzaamheden vor-
Iderden.
Dinsdagmorgen zijn we er eens een
eer wat vroeger uitgestapt dan gewoon-
ijk en de 15 km naar het Noorden van
Ions eiland gebromd. Wat het weer be-
|treft hadden we het beter kunnen tref-
en. Het was zwaar bewolkt, er stond een
[frisse bries en af en toe deed een mieze
rig regenbuitje ons huiveren ondanks het
warme jaargetij.
Op de Vuurtorenweg ontmoetten we
een grote GMC, volgeladen met brokken
beton. We voelden dat we hier achter
aan moesten en kwamen dus spoedig op
de plaats waar we zijn moesten: Het
strand, Oostelijk van de vuurtoren. Daar
stonden een paar woonwagens, vracht
auto's, een grote kraan en.een paar
merkwaardige voertuigen, die we niet
konden thuisbrengen, maar die onmid
dellijk onze belangstelling trokken. Het
was juist schafttijd. Het werk lag dus
even stil. In een der woonwagens die als
schaftlokaal was ingericht, zaten de
werklui hun brood op te eten en hun
koffie te drinken. Mooi, dat troffen we,
nu konden we op ons gemak de zaak
tens bekijken. Het eerst liepen we af op
die grote voertuigen. We liepen er om
been, keken er eens onder en klommen
er op.
„Hé, wat moet dat!?" Het was kenne
lijk de bestuurder van het gevaarte, die
Iniet kon toestaan dat allerlei vreemde
lui aan zijn spullen knoeiden. Snel leg
den we uit, wie we waren en wat we
kwamen doen. Zo, dat was beter. En nou
v/ilden de heren zeker 'ns meevaren.
„Varen?", vroegen we onnozel. „Varen
deze dingen dan?" Nu kwam onze stuur
man pas goed los.
„Ja, deze voertuigen kunnen zowel rij
den als varen. Daarom zijn ze ideaal voor
het werk dat wij er op het ogenblik mee
uitvoeren. Een paar maanden terug zijn
hier zinkstukken gelegd om te voorko
men dat deze duinen er aan gingen. De
zinkstukken zijn gemaakt van gevlochten
rijshout. Om te zorgen dat ze goed op de
zeebodem blijven liggen, moeten ze flink
met stenen worden verzwaard. De keien
moeten we er dus eenvoudig bovenop
gooien. De hele combinatie van stenen
en rijshout vormt dan een stevige onder
laag waar de stroom geen vat op heeft.
We moeten dus met een schuit naar de
plek varen, waar de keien moeten zijn en
ze daar overboord zetten. De moeilijk
heid is dan, dat het laden van zo'n boot
die in verband met zijn diepgang een
eindje uit de kust moet liggen, erg
moeilijk is. Aan dit strand zou het zelfs
helemaal onmogelijk zijn. We moeten
dus over een vrachtvoertuig beschikken,
oat tegelijkertijd vrachtvéértuig is. Te
genwoordig hebben we twee van zulke
apparaten. Dat zijn de zogenaamde amfi-
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 31 juli tot en met 6 augustus 1959
Geboren: Adinda Regina, dv. Ids de
Boer en Regina Kwiatkowski; Johanna
Petronella Maria, dv. Johannes J. Zijm
en Cornelia D. Witte; Anton Cornelis, zv.
Siets Ellen en Maartje Verheijen; Jan,
zv. Pieter Kok en Katharina A. Driegen;
Jolanda Houkje, dv. Biem Vlaming en
Klaasje Wijbenga.
INGEKOMEN PERSONEN
Maria Th. Bonke (ev. Dalmeijer) van
Utrecht, Stadhouderslaan 53 naar De
Koog. Kaapstr. 3; Pieter M. Mosk, van
Zeist, Kroostweg 149. naar Den Burg,
Parkstraat 2; Gezina Schulte, van Tien
deveen, Kerkweg 32 naar W 77; Simon
P. van Heerwaarden, van Zeist, Kroost
weg 149, naar Den Burg, Hollewal 32.
VERTROKKEN PERSONEN
Hendrik Dijker, van Oudeschild 134
naar Rotterdam, Honingerdijk 56; Mar
tha van der Molen, van Hallerweg 2 naar
Heemstede, Achterweg 5.
tievoertuigen. Een voertuig dus, dat zo
als de amfibieën onder de dieren, in staat
is, zich zowel over het land als in het
water voort te bewegen. Deze amfibie-
voertuigen worden al jaren lang gebruikt
door de marine, omdat het natuurlijk
uitstekende landingsvaartuigen zijn. Een
kanaal of rivier is voor zo'n apparaat
geen belemmering. Een paar jaar geleden
hebben we twee voertuigen overgenomen
van het leger en we zijn er best tevre
den mee, hoewel we ze nogal ingrijpend
hebben moeten veranderen om ze voor
dit werk geschikt te maken. Aanvanke
lijk was er een soort diepe bak, waarin
de militairen konden zitten. Deze bak is
nu helemaal afgesloten door een dik
houten dek, groot genoeg om flink wat
stenen te bergen. Het eerst hebben we ze
gebruikt bij de Hondsbosse zeewering.
Dat was daar zó'n succes, dat we het hier
ook hebben toegepast.
Ze zijn ook gebruikt tijdens de febru-
anramp van 1953. Een massa mensen
hebben hun leven te danken aan deze
voertuigen, want ze konden op plaatsen
komen waar normale boten niet kunnen
varen. Ze komen oorspronkelijk uit En
geland en de Engelse naam is DUCW,
een afkorting van Dual Utility Cargo
Waterborne. Waaruit dus valt af te
leiden, dat het voertuig een tweedelige
tunctie heeft: als boot en als auto. Kijk,
de andere lui zijn juist klaar met schaf-
die
g4
Grote brokken steen worden op
vaarvoer)tuiq geladen.
passend en verrassend elegant
ten, we gaan zo varen. Ziet U, we werken
hier met twee ducws. Terwijl de ene
wordt geladen is de ander aan het stor
ten".
Inderdaad, we zien een paar man be
zig het grote kettingnet te vullen van de
bijskraan, waarmee de ducws geladen
worden. Even later begint de zware die
selmotor te ronken en knarsend en pie
pend gaat zo'n driekwart ton de lucht in.
Nu wordt ook de motor van de ducw ge
start en nadat het voertuig onder de in
de lucht hangende hoop stenen is gere
den, worden deze er voorzichtig op neer
gelaten. Drie tot vier netten keien vor
men ongeveer de hoeveelheid die een
ducw nog zonder gevaar kan vervoeren.
„Ja, als we er meer opgooien, wordt
het onverantwoord", zegt P. Jansma, on
ze stuurman-explicateur. „Er ligt nu zo
wat drie ton op en dat is wel het maxi
mum. Je moet nagaan, een kiel zit er
eigenlijk niet aan en zoveel diepgang
hebben ze ook niet, al hebben ze dan een
waterverplaatsing van 52 ton. Wanneer
ei een flinke bries staat en daardoor een
behoorlijke deinig, kan het gebeuren dat
tijdens het overboord gooien van de
keien, de hele boel kapseist. Dat is voor
ons natuurlijk niet zo gezond en boven
dien is er dan grote kans dat de ducws
verboden worden door de veiligheids
wet".
Vanuit een der wagens komt nog j
iemand op ons toelopen.
„Kuiper", stelt deze zich voor. „Ik ben
hier als waker van de Rijkswaterstaat
en heb te zorgen dat de boel goed op zijn
plaats komt".
We begrijpen, dat deze man hier de
leiding heeft en vragen hem of we mogen
meevaren.
„Jazeker, maar dan moet je gauw zijn,
want we vertrekken zo!"
We zitten nog maar nauwelijks, als het
bevel klinkt: „Jaaa, rije maar!"
In een kleine verdieping, die als stuur-
kast dienst doet, zit Jansma. „Kijk", zegt
hij, „nu is de motor nog op de wielen
gekoppeld, maar zo direkt. wanneer we
in voldoende diep water zitten schakel ik
over op de schroef". Nog even hobbelen
over het ongelijke strand en dan rijden
we het water in. Na een tijdje raken de
wielen los van de bodem, we varen. Dan
drukt Jansma een pedaal in, haalt een
handle over en. de schroef draait!
Met een behoorlijk gangetje doorklieft
de ducw de golven, voortgestuwd door
zijn 120 pk GMC-motor. Na korte tijd
zijn we op de plaats aangekomen, waar
de zinkstukken moeten liggen.
„Zeg, zie jij die boei ergens liggen,
Jansma?" vraagt Kuiper.
„Nee, wacht es.ja toch.effetjes
links!"
„Ja, een beetje draaien maar....!"
„Zie je", vertelt Jansma verder, „aan
de buitenkant van het zinkstuk zijn bal
len vastgemaakt, die aan de oppervlakte
drijven. Zo kunnen we precies zien waar
we de keien kunnen storten".
De ducw vaart nu heel langzaam ver- t
der en precies op de plaats waar het zal
gebeuren klinkt het bevel: „Ja, mannen, J
daar gaan ze dan. Gelijk op. Ene tweje,
ja! Ene tweje, ja!"
Een voor een plonzen de geweldige
keien in het water. Steeds plenst een j
ware regenbui van zout water over onze
arme hoofden. IJverig zitten we onze
cameralenzen schoon te houden. We be- i
ginnen 'm trouwens wel een beetje te j
knijpen, want bij elke steen die over-
boord gaat, schommelt de ducw gewei- 1
dig. Maar eindelijk zijn de drie ton ste-
nen dan overboord. „Draaien maar en I
lerugopü" roept Kuiper
Even later stoot de machine weer op i
het zand. De schroef wordt uit- en de
wielen ingeschakeld en we rijden het j
strand weer op. Terwijl onze ducw het
strand oprijdt, komt de andere, volgela
den met beton, ons alweer tegemoet. En
zo gaat het hier de hele dag door. Soms
wel van 's morgens zes tot 's avonds zes*
Wanneer we dan eindelijk stoppen,
uitstappen en het zeewater uit onze ogen
wrijven, beseffen we, dat we getuige
zijn geweest van een onderdeeltje uit de
eeuwige strijd tussen de Texelaars en de
zee.
Deze week hebben Gedeputeerde Sta
ten van Noord-Holland op voorstel van
de Economisch Technologische Dienst
van de Provincie besloten een subsidie
van 10.000,te verlenen voor het ne
men van een proef met diepe grondbe
werking in de polders Eierland en de
Eendracht. Bedoeld bedrag zal worden
uitgekeerd aan de Vereniging voor Be
drijfsvoorlichting „Texel", die de orga
nisatie van deze proef op zich heeft ge
nomen.
De proef zal in totaal betrekking heb
ben op een oppervlakte van 10 ha. Deze
oppervlakte wordt verdeeld over de be
drijven van de heren Jac. Dros, „Propa-
gatie", Eierland. S. C. Keijser, „De Ko
renschoof", Eierland en Th. M. J. Rutten,
de Eendracht.
De totale kosten van deze grondbe-
werkingsproef bedragen 16.000,Het
niet door subsidie gedekte gedeelte komt
voor rekening van de betreffende land
bouwers en de Vereniging voor Bedrijfs
voorlichting.
Evenals bij de proef met diepe grond
bewerking, die in het voorjaar van 1958
werd aangelegd wordt ook nu het werk
weer uitgevoerd door de Fa Van Damme
te Middenmeer. In vergelijking met het
werk, dat nu zal gaan gebeuren is het in
Donderdag 6 augustus heeft de heer
P. B. Riteco in huiselijke kring zijn veer
tigjarige staat van dienst bij het onder
wijs gevierd.
In huiselijke kring, want het is
vakantietijd moeilijk de kinderen bijeen
te krijgen en mede door het ziekteverlof
van de heer Riteco is de officiële herden
king verschoven naar eind oktober. Dan
zal het jubileum met de schoolkinderen
worden gevierd.
De heer Riteco is zijn loopbaan begon
nen in Den Helder. Daar had hij het al
gauw bekeken, want 12 april 1920 is hij
op ons eiland gekomen. Van 16 april
1920 tot 1 april 1924 was de heer Riteco
verbonden aan de school voor Meer Uit
gebreid Lager Onderwijs te Den Burg.
Dertien jaar is de heer Riteco hierna
hoofd geweest van de o.l. school te Den
Hoorn, om precies te zijn van 1 april
1924 tot 1 september 1937. Hierna volgde
zijn benoeming als hoofd van de R.K. St.
Jozephschool te Den Burg.
Niet alleen het onderwijs heeft de
heer Riteco gediend; tal van functies
heeft hij, in belang van ons eiland, be
kleed. Wij komen hier t.z.t. nader op
terug.
In schoolverband willen wij nog noe
men, dat de jubilaris sinds 15 juni 1946
secretaris is van de commissie tot wering
van schoolverzuim, en tevens scriba is
van de commissie van het Openbaar en
Bijzonder onderwijs tot kinderuitzending
naar Vakantiehuizen.
Wij wensen de heer Riteco nog vele
gezegende jaren.
ook voor Uw auto!
1958 uitgevoerde werk slechts „kinder
werk". Er werd toen n.l. tot een diepte
van plm. 1 meter geploegd. Thans zal
op één der percelen een diepte van plm.
1.50 meter gehaald moeten worden. Dit
laatste is n.l. nodig om de in de onder
grond aanwezige „zavellaag" geheel bo
ven te brengen. Bij het materiaal, dat
de Fa. Van Damme zal aanvoeren is o.m.
aanwezig een z.g. grondmachine. Deze
machine voert een bewerking uit, die de
tegenwoordige bouwvoor aan de opper
vlakte houdt, zodat de nieuwe bouwvoor
zal bestaan uit een mengsel van oude
bouwvoor en de dieper liggende zavel
grond.
De Fa. Van Damme heeft voor de ver
schillende werkzaamheden drie rups
tractoren nodig, waarbij er één is, die een
gewicht van 21 ton heeft.
Reeds deze week werd een gedeelte
van het benodigde materiaal aangevoerd.
In het begin van volgende week komt de
rest en zullen de werkzaamheden een
aanvang nemen. Wij stellen ons voor, dat
hiervoor veel belangstelling zal bestaan.
Dergelijk gigantisch werk is maar zeer
zelden te zien.
Wij menen deze mededeling niet te
kunnen besluiten zonder de naam te heb
ben genoemd van de directeur van de
Economisch Technologische Dienst, de
heer Ir. Fuhri Snetlage, die buitenge
wone belangstelling voor deze proef
heeft en aan wiens hulp wel in de eerste
plaats het royale gebaar van Gedepu
teerden is te danken.
C. van Groningen.
„OOSTEREND, DAT IS EEN STIPJE,
OP DE KAART VAN NEDERLAND.
Bovenstaande regels zijn afkomstig uit
de bijlage in dit nummer „Oosterend.
Present".
Heel Oosterend is bezig zich klaar te
maken voor het drie-daagse feest. Alle
inwoners zijn in de weer om niet alleen
het feestterrein, maar het gehele dorp
een feestelijk aanzien te geven.
Oosterend wacht U: 13, 14 en 15
augustus.
In de speciale feestcourant vindt U het
programma afgedrukt.
Naast het programma melden de ex
posanten zich. U kunt in de grote feest
tent terecht voor fruit en gebak, overall
en koffiemolen, kleutergoed en vloerbe
dekking. Ook kunt U lezen dat TESO
present is, speciale busdiensten vertrek
ken vanaf alle dorpen van ons eiland
naar het feestterrein te Oosterend.
Wij geven U het advies: Bewaar de
feestcourant!
HEDENAVOND LAMPIONOPTOCHT
Vanavond organiseert Texels Fanfare
de jaarlijkse lampionoptocht. De opstel
ling vindt plaats in de Wezentuin van
8.30 - 9.00 uur.
Precies om negen uur begint deze
stapvoetsmars door Den Burg.
SPONTANE HULP
De belangstelling voor de tochten met
een kottervisser is ook dit jaar weer
enorm.
Dagelijks, met goed weer, stomen de
kotters de haven van Oudeschild uit.
Een Hollandse dame had deze week ook
passage geboekt. Vol goede moed was ze
aan boord gestapt van de TX 88. Toen
het op afrekenen aankwam, ontdekte ze
dat haar portemonnee spoorloos was ver
dwenen.
Nu is het moeilijk om op een kotter
als verstekeling mee te gaan. Overal ge
zocht in tas en mantelzak maar het ver
loren voorwerp kwam niet te voorschijn.
Een van de mede-passagiers wist ech
ter een oplossing. Met de pet van de
kapitein werd even rondgegaan.
Tweeëntwintig gulden kwamen spon
taan bijeen. De gedupeerde dame (17
jaar) kan nu haar vakantie voleindigen.
Haar hele kapitaal, 35,zat namelijk
in 'het verloren voorwerp.
Eén Hollander en één Duitser dachten
dat het beter was om de verstekeling
van boord te zetten, zij hadden niets te
missen.
TEXELSE BOYS-NIEUWS
Maandag j.l. zijn we begonnen met de
werkzaamheden op het veld. Er was toen
een aardige ploeg aanwezig, doch dit
aantal kan nog vergroot worden. Boys,
we weten dat er nog heel veel moet ge
beuren om met de a s. competitie netjes
voor de dag te komen. Aangezien de
avonden al weer korter beginnen te wor
den, moet het van de zaterdagmiddagen
komen. Wie maar enigszins tijd heeft,
komt nu toch zeker op het veld om de
helpende hand te bieden. „Eendracht
maakt macht!". Tracht deze uitdrukking
waar te maken door je aanwezigheid.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 9 augustus om op 5.12 uur
en gaat onder om 20.18 uur.
Maan: 11 aug. E.K 18 aug. V.M.
Hoog water ter rede van Oudeschild:
8 aug. 11.10 en 23.45; 9 aug. 11.44 en
10 aug. 0.15 en 12.14; 11 aug. 0.45 en
12.45; 12 aug 1.15 en 13.20; 13 aug. 1.59
en 14.22; 14 aug. 3.14 en 15.51; 15 aug.
1.51 en 17.24.
Aan het strand ongeveer een uur eer
der hoog water.