Bejaarden tocht Den Burg ft De bliksemloterij voor de drumband uitstekend geslaagd De lotgevallen van de haven van Oudeschild (1778-1881) VEE GESNEUVELD De droogte is op ons eiland niet gering. Tal van sloten zijn volkomen leeg. Het vee is hierdoor moeilijk in de wei te houden. Niet alleen schapen komen op de weg of op een ander land terecht. In de Eendrachtpolder zijn vier koeien in een aardappelveld gekomen. Dit veld was bespoten met een gifmengsel. De koeien, die hier in aan het grazen zijn geweest zijn aan vergiftiging gestorven Twee andere koeien van hetzelfde be drijf kwamen in een bietenveld terecht. Zij kregen een hele biet in de keel en zijn gestikt. Voor de heer Rutten een flinke schade post. (Dit voorval deed zich ruim veertien dagen geleden voor, maar het mag dan misschien als blijvende waarschuwing dienen). TWEE AUTOBOTSINGEN Den Hoorn. De heer W. Vendel jr Zuid-Haffel, kwam zondagavond met zijn wagen vanuit de Dorpsstraat de bocht om bij slagerij Goënga. Hij kwam daar in botsing met de wagen van een Duitse gast, afkomstig uit Bochum. Beide auto's werden beschadigd, terwijl de bestuur ders met de schrik vrij kwam. De politie maakte een proces-verbaal op. Den Burg. Ook deze inzittenden kwamen er gunstig onder vandaan. Lichte verwondingen maar veel mate riële schade constateerde de politie zon dagmorgen op de Waalenburgerweg Vanuit De Cocksdorp kwam een perso nenauto; deze verminderde vaart om een tegenligger gunstig te kunnen passeren Achter hem kwam een Duitse wagen. De chauffeur, die met een flinke snelheid aankwam ontdekte de remlichten van zijn voorganger te laat. Een knappe tik was het gevolg. De eerste wagen schoot een eind vooruit. De bestuurder kwam in aanraking met het stuur en kreeg lichte verwondingen aan het hoofd. De Duitse chauffeur mankeerde niets. Ook hiervan heeft de politie verbaal opge maakt. LAMPIONOPTOCHT TE DEN BURG Zaterdagavond heeft de jaarlijkse lampionoptocht in Den Burg plaatsge vonden. Voorafgegaan door het Konink lijk Texels Fanfarekorps trok de grote schare door de straten van het dorp. De heer A. van der Meulen, voor iedere T exelaar „Ome Bram" had het druk om de jeugd in bedwang te houden, maar mede door zijn activiteiten is deze op tocht bijzonder geslaagd. GESLAAGD VOOR HOOFDACTE KLEUTERLEIDSTER De dames mej. H. Vos en mej. K. Sie verding behaalden beiden glansrijk het diploma hoofdacte kleuter onderwijs. Mej. H. Vos was reeds waarnemend hoofd te Oosterend en mej. K. Siever- ding leidster1 aan dezelfde school. Beide dames zijn opgeleid op de Chr. Kweekschool te Den Helder. EEN NIEUW DORPSHUIS TE DEN BURG? In de woensdagavond gehouden ver gadering van de Dorpscommissie Den Eurg, werd de vraag gesteld: „Hoe staat het met het Dorpshuis in Den Burg?" De voorzitter, de heer M. L. Kempe raar, deelde mede, dat het niet onwaar schijnlijk geacht mag worden dat er bin nen enkele jaren een nieuw dorpshuis gebouwd zal worden aan de Burgwal. Dat zal zeker een aanwinst zijn voor Den Burg. RINGRIJDERIJ TE DE KOOG Voor de ringrijderij te De Koog op zondag j.l. bestond maar weinig belang stelling. Slechts 10 karretjes namen er aan deel. Jammer, want wat is er mooier om te zien dan een fier paard voor een wagen? Dat gaat o.i. boven de mooiste auto. En er waren mooie spannen bij. Het talrijke publiek heeft dan ook volop ge noten. Voor het schoonst geheel werd de prijs toegekend aan de heer W. H Zijm, Den Burg. De eerste ronde werd alleen door Texelaars gereden. De winnaars hiervan waren: le prijs: Tini Vader en S. Plaatsman; 2e prijs: C. Zijm en zijn dame; 3e prijs: mevr. Garritsen en C. Koorn. De tweede ronde, waar dames bad gasten aan deelnamen, werd gewonnen door: le prijs: W. H. Zijm; 2e prijs: S. Plaats man; 3e prijs: C. Zijm. Twee troostprijzen, bestaande uit een taart, die door de fa. Plaatsman, De Waal waren aangeboden, werden nog toegekend aan de heer Koorn en Mieke Keijser. De Koger Oranjevereniging, die dit feest organiseerde, mag ook nu weer op een prettige middag terugzien. Mevr. Van Sambeek-Schrama wint de Solex Maandag heeft de Gidsenband van ons eiland een bliksemloterij gehouden. Op de markt maandagmorgen was een ieder in de gelegenheid zich van loten le voorzien en daar is ook een groot ge bruik van gemaakt. Om zes uur 's avonds waren alle loten, 6000 stuks, uitverkocht, Dit is al een succes op zichzelf. De trekking vond 's avonds om negen uur plaats in de Wezentuin te Den Burg. Naar schatting waren er zeker 1500 men sen, benieuwd naar de uitslag, in het park aanwezig. De gelukkige winnaar van de hoofd prijs, een Solex, was mevrouw D. van Sambeek-Schrama uit de Hogerstraat. Zij ruilde lot nummer 1336 om voor een complete bromfiets. De tweede prijs viel op nummer 4631 de pick-up is nog niet afgehaald en de winnaar nog onbekend. De derde prijs, lot nummer 4138, het fototoestel, ging naar Afke de Boer, Julianastraat. Den Burg. Er was ook nog een vierde prijs be schikbaar gesteld, namelijk een tocht in de Volkswagen van de heer J. W. Geus, SUCCES VOOR TEXEL MAAR SPECIAAL VOOR OOSTEREND Twee Oosterender vriendinnen, Willy Beu ving, 13 jaar, en Yvonne Roest, 14 jaar, waren op vakantie in Winkel, al- Waar op een kleine kermis een gecostu- rneerd bal werd gehouden. Op uitnodi ging werden daar beide vriendinnen voor de microfoon gehaald om enige nummers te zingen en zij oogstten hier mede groot succes en werden tot vier maal toe teruggeroepen om weer te zin gen en dat zonder repetitie met een vreemde band. Leuk is het te vermelden, dat beide vriendinnen ook zullen op treden in „Oosterend Present'. HET WEESHUIS KRIJGT EEN ANDERE BESTEMMING Aan het eind van deze maand zal de Sociale Dienst van de gemeente Texel haar intrek nemen in het Weeshuis aan de Zes. De kantoren van genoemde Dienst zullen in de bovenverdieping ko men, terwijl in de woning beneden de fam. Van Heeringen en huisgenoten ko men te wonen. Wat er met het huidige gebouw aan de Groeneplaats gaat gebeuren is nog met bekend. Ongetwijfeld zal de heer Van Heeringen op zijn lijst van woningzoe kenden nog wel liefhebbers vinden, die voor de jaren, die „het Raaksje" nog zijn toebedeeld, daarin hun bivak zullen wil len opslaan. Ook het kantoor van de maatschappe lijk werkster van het eiland en het bu reau voor Volkshuisvesting zullen ir het Weeshuis ondergebracht worden. Emmalaan. Deze rit van 75 km. is voor Kees Smit, Ada van Hollandstraat, Den Burg. Hij was in het bezit van nummer 3964. Dank zij de vele vrijwillige medewer kers is de verloting een daverend succes geworden. „Onze Drumband" kan door deze fi nanciële versterking even vooruit, en vóóruit gaan ze, daar kunnen we zeker van zijn. BOOTDIENSTREGELING T.E.S.O. Geldig tot 23 augustus 1959 Werkdagen: Van Texel: 5.20 7.40 VanDenHelder: 6.30 9.15 10.30 15.30 11.40 16.40 13.00 18.00 14.20 19.35 WAALDERS NAAR VLIELAND Het ligt in de bedoeling bij voldoende deelname en goed weer een uitstapje te organiseren naar ons buur-eiland Vlie land, op vrijdag 21 augustus, Men wordt dringend verzocht zich op te geven bij meester, uiterlijk a.s. vrijdag 14 augustus. LAATSTE NIEUWS OOSTEREND.PRESENT! ft Er wordt met veel animo ge werkt aan de versiering van het dorp. ft De neon-verlchting van de toren heeft „proefgedraaid"; het was een schitterend ge zicht. ft De rijwielstalling is in de schuur van S. Koning Johzn. in de Peperstraat, ft De Oosterenderweg gaat open. LET OP DE BORDEN! ft Let U hedenmiddag op het vliegtuig met de gratis loten? ft U bent welkom op 13, 14 en 15 augustus! AGENDA VAN DE STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL Donderdag 13 t.m. zaterdag 15 augustus Oosterend Present", tentoonstelling, festiviteiten, attracties. CONSULTATIEBUREAU VOOR ZUIGELINGEN Heden, woensdag, consultatiebureau Woensdag 12 aug., heden, worden de moeders van de buitendorpen verwacht op de volgende uren: De Cocksdorp 1.15 uur; Oosterend 2 uur; Den Hoorn 2.45 uur en De Koog 3.30 uur. Zon- en alg. erkende chr. feestdagen: Van Texel: 7.40 10.30 14.00 16.00 18.25 20.30 Van Den Helder: 9.15 11.35 15.00 17.15 19.30 21.35 ONTMOETING VIA TELEVISIE De heer Jac. de Graaf had onlangs een wel zeer merkwaardige ontmoeting. Hij hernieuwde n.l. de kennismaking met z'n onderwijzer van de lagere school, de heer L. Mallekoten. Op zichzelf is dit niet zo merkwaardig, het komt wel vaker voor dat oud-leerlingen hun onderwijzer na vele jaren weer eens spreken. Maar de manier waarop deze ontmoeting plaats vond, is toch wel bijzonder. De heer Mallekoten is n.l. voorzitter van een kolfclub in Wormer. Op 11 decem ber werd voor de televisie een reportage gebracht over het onderwerp: Kolf. In deze reportage verscheen de heer Malle koten op het scherm, waar hij het een en ander over deze sport vertelde. Op de avond van de uitzending zat ook de heer De Graaf voor zijn televisietoestel en bij het het zien van zijn oude schoolmeester, herkende hij die onmiddellijk. Direkt schreef hij een brief, want uit het vraag gesprek had de heer De Graaf ongeveer het adres op kunnen maken. Enkele da gen later kwam het antwoord. Ook de heer Mallokoten vond het reuze leuk, dat hij na veertig jaar weer eens een van zijn leerlingen terug zou kunnen zien. Onmiddellijk werd het plan gemaakt, dat de heer Mallekoten met zijn vrouw eens naar Texel zou komen, om te kijken hoe „Jaap van Willem" het maakte. Dat gebeurde donderdag j.l. Wij hoe ven U niet te vertellen, dat het een bij zonder leuke avond geworden is, waarbij allerlei streken en gebeurtenissen wer den opgehaald, zoals b.v. de dag waarop mevrouw Mallekoten trots haar eerste dochter had getoond aan een stuk of wat schooljongens. Jaap de Graaf had toen gezegd: ,,'t is net 'n sukerbiet!" TWEE DINSDAGMIDDAGEN ZIJN NODIG om al de bejaarden van Den Burg en omgeving in de gelegenheid te stellen de jaarlijkse tocht over het eiland mee te maken. Dinsdag 15 of 22 september zal weer een onvergetelijke middag voor de oudjes worden. verdelen over twee middagen en wel 15 Reeds tal van jaren werd de tocht voor de bejaarden van Den Burg georgani seerd door de Vereniging voor Volks feesten en Texelse Folklore. Daar Den Burg nu ook een Dorpscommissie rijk is, heeft de Vereniging voor Volksfeesten haar werkzaamheden overgedragen aan genoemde Dorpscommissie. De Dorpscommissie wil een ieder in de gelegenheid stellen om met deze tocht mee te kunnen gaan. Daarom wordt het uitstapje op een dinsdagmiddag georga niseerd. Naar schatting zullen aan de tocht een 300 bejaarden deelnemen. Dit aantal maakt het nodig de tocht te en 22 september a.s. De bejaarden kunnen zch opgeven in de Sociëteit of bij mevr. Peeters, Koger- straat 40, Den Burg. Dat voor deze tocht contanten nodig zijn is algemeen bekend. U kunt een de zer dagen een collectrice aan de deur verwachten. Wij hopen, dat er voor dit jaarlijkse uitstapje van onze bejaarden een flink bedrag bijeen zal komen, want alleen dan is het mogelijk een geslaagde tocht te organiseren. Wij wensen de Dorpscommissie veel succes met haar voorbereidingen. BRIDGEN De bridgedrive van dinsdag 4 augus tus, ditmaal gehouden in de Sluftervallei, is een groot succes geworden. De kantine was geheel bezet door bridgeliefhebbers, bestaande uit 26 vakantiegangers en 20 Texelaars. Er werd gespeeld in 3 groe pen, waarvan de prijswinnaars waren. Serie A: 1. Mantje-Veenema 40 pnt, 2. Echtpaar De Regt 36 pnt. Serie B: 1. Bandel-De Vries 48 Vz pnt. 2. Echtpaar Wiersma 48 pnt. Serie C: 1 Eijkendaal-Slecht 42V« pnt. 2 Dam-Dros 41 pnt. De volgende, tevens laatste zomer- örive, wordt gehouden dinsdag 18 aug. te Den Burg in Hotel De Lindeboom- Texel". GASTEN-PUZZELRIT De puzzlerit, welke de MAB-club in samenwerking met de VW Texel j.l. zondag heeft gehouden, is een succes ge worden. Daar het nu direct geen strand weer was, kwamen 57 deelnemers aan de start aan de Brink te De Koog. De rit was uitgezet door de heren 0. J. Agter en A. van Liere en ze hadden hem zo gemaakt, dat er in de Slufter- vallei een half uur verplichte rust was. Het was een mooi ritje en de gasten hebben er van genoten. Voor de Texe laars was het een zacht gekookt eitje. Onder de deelnemers waren ook weer de heer en mevrouw Zijlman, die twee jaar geleden ook hadden meegereden. De finish was aan Den Burg, hotel De Lindeboom-Texel. Alle rijders, die aan de finish kwamen kregen een herinne ringslintje, hetwelk door de gasten op hoge prijs werd gesteld. Om plm. kwart ever 5 maakte onze secretaris, de heer L. Bakker, de prijzen bekend: Auto's, 30 deelnemers: 1. de heer Postma, 4 str.; 2. C. van Rijs wijk 5 str.; 3. de heren Rab, Geralt, Boogaard, M. Reuvers en Eikendaal, allen 7 str. Motoren, 11 deelnemers: 1. R. de Vries 5 str.; 2. P. Kuiter 8 str.; 3. S. de Porto 9 str. Brommers. 16 deelnemers: 1. P. v.d. Molen 4 str.; 2. H. Tjepkema 5 str.; 3. G. Eelman 6 str. TEXELSE BOYS-NIEUWS Dank zij vaklieden komen wij vooruit, maar wij zijn nog niet zo ver dat het veld weer een behoorlijk voetbalterrein is. Als de vereniging iets bereiken wil, moeten alle leden helpen. Ook de overige avonden van deze en de volgende week rekenen wij weer op die leden, die het niet zo druk „schijnen" te hebben als de anderen. Programma voor zondagmiddag a.s.: Boys 1 op het gemeentelijke sportterrein tegen Watervogels 1 voor het Gouden Kruis, aanvang 1.30 uur. Boys 2 speelt uit tegen JVC 2 voor het Zilveren Kruis, aanvang 2 uur. Vertrek met boot van 10.30 uur per fiets. HET „HOGE ACHTEROM" Den Hoorn Het Hoge Achterom, wat slechts een kort stukje verhard was, wordt op het ogenblik door het perso neel van de Dertig Polders, tot aan de oude reddingstent op Klif, geheel ver hard. Vanaf deze weg heeft men een mooi gezicht over Den Hoorn en de Staats bossen. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 12 aug. 1.15 en 13.20; 13 aug. 1.59 en 14.22; 14 aug. 3.14 en 15.51; 15 aug. 4.51 en 17.24. Aan het strand ongeveer een uur eer der hoog water. SPORTNIEUWS S.V.C. Zondag 16 augustus wordt voor het eerste de wedstrijd gespeeld SVC 1- Geel Zwart 1, aanvang 1.30 uur. Het is de eerste wedstrijd voor het Gouden Kruis. SVC 1 speelt in poule A met Geel Zwart 1, Helder 3, JVC 1 en ZAP 3. Dit is een zeer nuttig oefenprogramma voor de competitie. Mochten er soms nog spelers zijn, die door vakantie verhin derd zijn mee te spelen, laten ze dit dan direct even opgeven aan C. Zuidema, lel. 256. Scheidsrechter voor zondag is de heer H. Riethof. ONDER DE POMP „Die toestand fan de skepeboere, dj 'P hun vee niet 't lönd kenne houwe fai wege de dróge slote, deer mote je toe 11 wel mee 'te doen hewwe" „Ja, mien bureman, die haalde seves in 't donker weg, wónt hee doch aars moet ik meskien skavergoedin geve". „Nou, mien bureman het de Diekgra; ok al fraagt, wot of dót moet, maar di skient er ok gien raad op te wete". !S n Ontleend aan de brief van 10 December 1881 van de Ingenieur van de Waterstaat, J. W. Wel- cker, Arrondissement Alkmaar, gericht aan de Hoofd Ingenieur van de Waterstaat, L. J. du Cellieé Muller te Haarlem. In de 18e en nog gedurende het eerste vierde deel der 19e eeuw moesten de zeeschepen de Zuiderzee passeren om over het Pampus Amsterdam te berei ken. Op de Texelsche reede werd daartoe de gunstige wind en waterstand afge wacht en wanneer des winters de Zui derzee met ijs bezet was werd daór ook overwinterd in een vóór de zoogenaamde Mok, welke inham, aan den Zuid-Oost hoek van Texel, veel grooter en dieper was dan tegenwoordig en des tijds door den Texelschen wal gedekt tegen de Westelijke stormen voor de groote koop vaarders eene veilige ankerplaats aan bood. Ook de uitgaande zeeschepen, die uit de Zuiderzee op de reede waren aange komen, bleven aldaar ten anker liggende op gunstigen wind om uit te zeilen wachten Op de reede lag dan ook voortdurend een groote hetzij binnenkomende, hetzij uitgaande telkens afwisselende vloot van koopvaarders en Compagnieschepen die van alle behoeften en benoodigdheden door een groot aantal vaartuigen van uit Texel voorzien werden. De loodsdienst was mede aldaar geves tigd, terwijl vele Texelsche schippers in het verkeer op de reede haar bestaan vonden. De behoefte aan eene haven voor die talrijke binnenvaartuigen werd diep gevoeld en was inderdaad dringend te noemen. Teneinde daarin te voorzien vroegen eenige der op Texel gevestigde schippers reeds in 1768 aan de Staten van Holland en Westfriesland octrooi voor het aanleggen eener haven. Op dit verzoek is echter niet dadelijk eene beslissing gevallen, althans in 1778 werd het herhaald en tevens octrooi ge vraagd voor het heffen van een haven geld van de in de haven binnenkomende schepen, benevens een lastgeld van alle de reede van Texel uit zee binnenvallen de zeeschepen. De Staten van Holland verleenden dit octrooi op den 4e April 1778. Het omvat te behalve de vergunning tot aanleg der haven, ook die tot het aangaan eener geldleening van ƒ45.000,tegen des noods 3°/o rente 's jaars; stond aan de concessionarissen het heffen van het bovenbedoelde havengeld van de binnen vaartuigen en lastgeld van de zeeschepen toe en magtigde verder Burgemeesters van Texel om uit de concessionarissen vier jaarlijks aftredende directeuren over de haven, de sluiting, rentebetaling en aflossing der geldleening enz. te be noemen, welke directeuren tevens een havenmeester zouden aanstellen voor het innen der haven- en lastgelden. Aan Gecomitteerde Raden uit het Noorderkwartier moesten die directeu ren jaarlijks rekening en verantwoording doen totdat het op te nemen kapitaal zou zijn afgelost, wanneer tevens de heffing van het lastgeld zou ophouden, terwijl het havengeld slechts gedurende 15 jaren mogt worden geheven. Ingevolge dit octrooi is eene haven directie benoemd die in 1779 een kapitaal van 45.000 tegen 3°/o jaarlijksche rente negotieerde en in 1780, toen het blee dat het geleende kapitaal niet voldoend was, nogmaals ƒ14.000, na daar voor be komen ampliatie van het octrooi 3 778, en welke ampliatie 17 April 1781 tevens werd vergund om het lastgeld 1 blijven heffen, tot dat ook dit kapita. zou zijn afgelost. Beide kapitalen werde besteed voor het maken der haven, tegenwoordige haven beoosten het oud schild; doch van veel grooter oppervlakte (2 H.A.) dan heden ten dage (1,2 H.A.), Op de in 1779 uitgegeven aandeelei stond overeenkomstig het octrooi va 1778 vermeld dat het havengeld slecht gedurende 15 jaren, dus tot 1794 worden geheven. De zoolang gewenschte haven wa hiermede tot stand gekomen. Doch bijn gelijktijdig begon de tegenspoed en wer den de aangegeven verpligtingen nie nageleefd, hetzij alleen omdat men ziel - in de kosten van onderhoud der havei en in de opbrengst van haven- en last gelden misrekend had, hetzij ook /ucht om wèl de lusten en baten, doel niet de jasten te dragen, tot welke laat ste veronderstelling het later voorgeval lene wel eenig regt schijnt te geven. Tot en met 1794 is geregeld rente be taald en jaarlijks afgelost, zoodat het ir. 1779 opgenomen kapitaal van ƒ45.000 op 1 Jan. 1795 tot ƒ38.500 was verminden en te zamen nog ƒ52.500 moesten worder afgelost. Na 1794 toen het regt tot heffing vaE havengeld verviel, was het echter niel meer mogelijk uit de opbrengst der last- a gelden en alleen en na aftrek der onder houdskosten nog aandeelen uit te loten, zoodat op verzoek der havendirectie de Staten van Holland bij resolutie van 16 April 1794 niet alleen den duur der hef-l fing van het havengeld met 8 jaar, dus tot 1802. verlengden, doch tevens ver gunden dat het lastgeld ten behoeve dei haven ook van de zeeschepen, die van de Texelsche reede naar zee voeren, zouP' worden geheven. In het volgende jaar brak echter de omwenteling en de oorlog met Engeland uit, waarop de stremming van den zee handel tn de sluiting onzer havens volg de. De reede van Texel bleef verlaten, van het lastgeld kwam in de jaren na 1794 weinig of geen opbrengst meer in de kas der havendirectie. Van aflossing kon in die omstandig heden geen sprake zijn en alleen de rente op de aandeelen werd uitbetaald. Echter ten koste van het behoorlijk onderhoud der haven, die in 1803, toen het havengeld wederom verviel, zoo danig was verwaarloosd, dat de directie een na 20 jaren terug te betalen rente loos voorschot van ƒ50.500 van het Staatsbewind der Bataafsche Republiek verkreeg om de haven weder te herstel len. Waarschijnlijk is die gunstige be slissing destijds genomen met het oog op den te verwachten zeehandel die door een juist gesloten vrede weder kon wor den verwacht en in 1803 werkelijk op groote achaal is gedreven. Bij hetzelfde besluit werd tevens het regt tot heffing van het havengeld met 20 jaar dus tot 1823 verlengd. Doch in dat zelfde jaar brak de oorlog met Engeland opnieuw uit, die tot 1814 onafgebroken heeft voortgeduurd en waarbij onze koloniën verloren gingen, terwijl onze havens verlaten bleven. (Slot volgt) jt Ï3 De lotgevallen van Texels haven.hoelang nog? In 1955 werd bovenstaan de toto gepubliceerd. Duidelijk blijkt dat de haven veel te klein is.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1959 | | pagina 2