Cjroen '/wirtsjexels in het harL, In memoriaal A. Broekman Texel steeg van 14de in 1954 naar 9de plaats in 1959 Nog dit jaar een bevolkingsonderzoek Rijdende onderzoeklokaal en modern Rönlgenap parat raat betekenen een drastische vereenvoudiging Vrijheid is voor geen geld te koop Een blik achter het IJzeren Gordijn bei )ENSDAG 2 SEPTEMBER 1959 i exelse tqave N.V. v.h. Langeveld de Rooij djekhandel Drukkerij Bibliotheek Borg Texel - Postbue 1) Tel. 11 eU 73e JAARGANG No. 7383 COURANT Verschijnt woensdags en saterdag» Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl. Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. 2,25 p. kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm Toen ik het verzoek van de Texelse ourant aanvaardde om enkele regels te ijden aan de nagedachtenis van de he eer Broekman, was ik mij bewust, dat j c daarmee een moeilijke taak op mij am Moeilijk, niet omdat over de Heer roekman zo weinig zou vallen te schrij- en, doch omdat het schetsen van zijn ersoonlijkheid en van zijn verdiensten ?gens de gemeenschap zich eigenlijk liet laat samenvatten in het bestek van •n beknopt krantenbericht. De tijding, dat hij plotseling was over- eden, terwijl hij bij familie logeerde, eeft mij en velen met mij diep ge- rQr chokt. Hoeveel groter zal de ontsteltenis g eweest zijn bij zijn naaste familieleden, !ie in het geheel niet meer met hem ge lebben kunnen spreken, di Gedurende 32 jaar heeft de Heer /aiferoekman de gemeente Texel als ont- iijïanger gediend; bijna een half mensen- ju even. Al die tijd heeft hij de zorg gehad en 'oor het kasbeheer van de gemeente en a >1 die tijd heeft hij die taak op punctuele ok vijze verricht. Op zichzelf is dit reeds de 'en grote verdienste. In de 18 jaar, dat ai k zeer nauw met hem heb mogen samen werken, heb ik dan ook een groot respect voor hem gekregen. Respect voor Tijn plichtsbetrachting, voor zijn on kreukbaarheid en niet in het minst voor ijn arbeidslust, die hem zelfs onder de moeilijkste omstandigheden niet in de fl steek liet. Van zorg en leed heeft de familie Broekman ruimschoots haar deel toegemeten gekregen en U kunt van mij aannemen, lezers, dat de heer Broekman I® vaak is blijven doorwerken onder om- standigheden, waarin anderen dit niet hadden kunnen opbrengen. In het bijzonder denk ik hierbij aan de periode kort na de bevrijding, toen hij, naast zijn gewone taak, tevens belast was met het huisvestingprobleem. Een schier onoplosbare zaak; er viel immers niets te verdelen en het aantal gegadig den was legio. Deze taak, die hij belan geloos verrichtte, heeft hem veel zorgen gegeven. Ook al liet hij dat meestal niet blijken; ik weet, dat hij zich de moeilijk heden van de mensen, die hij niet kon helpen, persoonlijk aantrok. Belangstel ling voor zijn medemensen, en in het bijzonder voor maatschappelijk zwakke ren, lag geheel in het karakter van zijn persoonlijkheid. Deze sociale bewogen heid kristaliseerde zich in de aard van zijn nevenfuncties. Immers, hij was van zijn komst op Texel tot aan de opheffing van het Burgerlijk Armbestuur, dus bij na 25 jaar lang, secretaris-penningmees ter van deze instelling. En zoals hij alles serieus behartigde, deed hij dat ook in deze functie. Met ervaring weet ik, dat hij zeer vele malen op zaterdagmiddagen, tezamen met wijlen de Heer J. C. Visser, het eiland affietste om stille armen thuis op te zoeken. Andere voorbeelden van zijn sociaal gerichte activiteiten worden gevonden in zijn bemoeïngen met het Crisiscomité en het Nationaal Fonds voor bijzondere Noden. Als U bedenkt, dat de helaas eveneens te vroeg overleden Heer Westdorp de heer Broekman bij diens afscheid speciaal ook voor deze werkzaamheden zijn dank bracht, is hiermede het beste bewijs omtrent zijn taakvervulling geleverd. Een beoorde ling uit de mond van een persoon als de Heer Westdorp, weegt in dit verband zwaarder dan van wie ook. Dat de heer Broekman zich als boek houder van het Algemeen Weeshuis in een periode van 32 jaar een centrale po sitie had verworven, een positie, waarin hij, zonder het zelf te willen, door een ieder werd aanvaard als belangrijk advi seur en feitelijk medebestuurder, is een hernieuwd bewijs voor zijn belangstel ling in de sociale sfeer. Al deze instituten, waaraan hij zijn werkkracht heeft gegeven, kunnen niet anders dan met grote erkentelijkheid op de arbeid van de heet Broekman terug zien. Als ik de activiteiten van de heer Broekman schets, mag ik niet nalaten de N.V. T.E.M. daarbij te noemen. Het goed georganiseerde bedrijf van thans heeft een moeilijke beginperiode doorgemaakt. Indien de pioniers van 1927 niet conse quent waren blijven strijden voor het ideaal om Texel van elektriciteit te voor zien, zou het bedrijf er vermoedelijk Buitenlands bezoek aan ons land Het Centraal Bureau voor de Statis tiek (C.B.S.) publiceert jaarlijks cijfers ever het buitenlandse bezoek aan hotels m ons land, in de maanden mei t.m. september. Het C.B.S. beoogt met deze statistieken een zo volledig mogelijk inzicht te geven in de omvang en de spreiding van het vreemdelingenverkeer, dat voor Neder land in economisch en in sociaal opzicht van zo'n grote betekenis is. Alle ge meenten, die voor het buitenlandse be zoek van belang zijn, worden in het on derzoek betrokken. De cijfers, die onlangs over het seizoen 1958 gepubliceerd werden, sluiten aan bij de cijfers over voorgaande seizoenen. Het is daardoor mogelijk na te gaan hoe de ontwikkeling van de afzonderlijke gemeenten in de loop van de jaren is geweest, alsmede welke verschuivingen in rangorde tussen de gemeenten hebben plaatsgehad. Aangezien het C.B.S. zich beperkt tot hotels en aldus de andere verblijfsvor- men buiten beschouwing laat, wordt per gemeente geen volledig overzicht gege ven. Het C.B.S. hanteert uiteraard, voor iedere plaats dezelfde criteria ten aan zien van het hetgeen het onder hotels thans heel anders hebben uitgezien. In ieder geval zou Texel de elektriciteit nog vele jaren hebben moeten ontberen. De heer Broekman behoorde, met de heren Keijser. Jonker en De Rode, tot deze pioniers. De verdiensten van de heer Broekman jegens de gemeente Texel heb ik wel in voldoende mate geschetst, doch die zijn toch niet volledig. Onvolledig name lijk, omdat hij zich onbewust heeft ont wikkeld tot een voorbeeld voor vele an deren. Een voorbeeld niet alleen door zijn plichtsvervulling, doch ook door zijn levenshouding De heer Broekman leefde sober en had het karakter van een door zetter, doch daarnaast had hij steeds een vriendelijk woord over voor degenen, die met hem samenwerkten. Aan de sympathieke omgang en de goede colle gialiteit zullen zijn vroegere medewer kers steeds een dankbare herinnering bewaren. Nu de schok van het overlijdensbericht mij noopt tot een bezinning over zijn persoon, meen ik te mogen eindigen met de samenvatting: wat heeft deze man zich vaak door grote moeilijkheden heen moeten slaan en wat is het verheugend, dat hij, als kroon op zijn werk, heeft mogen meemaken, dat de raad met alge mene stemmen zijn zoon als zijn opvolger aanwees! Beste Vriend Broekman, rust in vrede! Texel, 30 augustus 1959. P. Beemsterboer, gemeentesecretaris verstaat. De cijfers van het C.B.S. vor men daardoor, ondanks de beperking, een waardevolle indicatie van de belang rijkheid van het buitenlandse toerisme in de onderscheidene gemeenten. Uit de gegevens per plaats valt af te leiden, dat Texel met 10.881 overnach tingen van buitenlanders in hotels in de periode mei t.m. september van de 14de plaats in 1954 klom tot de 9de plaats in 3 958, toen 20.922 overnachtingen gere gistreerd werden. In 1954 werd de 9e plaats ingenomen c-oor Bergen (Nh), dat in 1958 de 12e plaats innam. In de rij van badplaatsen komt Texel nu (in dit opzicht) na Noordwijk, Sche- veningen en Zandvoort. Ten opzichte van de toeristencentra in het binnenland heeft het bovendien nog boven zich Am sterdam, Rotterdam, Den Haag, Breda en Arnhem. Uit deze opsomming blijkt ook dat het bezoek van buitenlanders aan hotels in de zomermaanden op Texel groter is dan in enige andere gemeente in Groningen. Friesland, Drente, Over ijssel, Utrecht, Limburg en Zeeland. Of Texel deze eervolle plaats op de ranglijst zal weten te behouden is nog de vraag. In 1958 bedroeg de groei 6.166 overnachtingen, terwijl in 1957 nauwe lijks van enige toeneming gesproken kon worden. Men kan verwachten, dat Texel ook in 1959 een flinke toeneming te zien zal geven. Het zijn echter de over Ter schelling gepubliceerde cijfers, die aan leiding tot de hiervoor gestelde vraag geven. Van 1954 tot 1957 steeg aldaar het aantal overnachtingen van buiten landers in hotels van 849 tot 1836. In 1958 bedroeg het aantal echter niet min der dan 19.958. In 1954 nog op de 27ste plaats bereikte Terschelling in 1958 de 11e plaats! De invloed van het zelfbedieningshotel Victoria is hier onmiskenbaar. Is Ter schelling momenteel al aan het einde van van zijn latijn? Dit ligt niet voor de hand. Evenmin als voor Texel. Het is echter wel duidelijk dat Texel en Ter schelling ten aanzien van het buiten landse bezoek aan hotels elkaar niet veel meer ontlopen. Over het aandeel van de Wadden eilanden en de andere toeristengebieden in het totale buitenlandse bezoek aan hotels in ons land in de maanden mei t.m. september (1958: 1.950.890 over nachtingen) kunnen de volgende percen tges gegeven worden. Tussen haakjes de percentages voor 1955: Waddeneilanden 3,6 (1,8); Amsterdam, Rotterdam. Den Haag (excl. Schevenin- gen), Utrecht: 48,7 (51,7); Noordzeebad plaatsen (exclusief Waddeneilanden) 22,5 (21,1); Veluwe en Veluwerand 2,8 (?,3); Utrechtse Heuvelrug 1,3 (1,4); Het Gooi 1,0 (1,5); Zuid-Limburg 2.0 (1,6); overig Nederland 18,7 (17,6). Het Witte Kruis, afd. Texel, zal in samenwerking met het gemeentebestuur dit jaar in oktober wederom een bevol kingsonderzoek organiseren, het vierde in zijn soort op Texel. Bij het publiek is thans de mening sterk verbreid, dat de tuberculose vrij wel zou zijn verdwenen en als volks ziekte van geen belang meer zou zijn. De waarheid is echter dat deze ziekte nog lang niet is overwonnen. De laatste maanden is telkens weer sprake van grotere of kleinere tubercu- lose-epidemiën en zelfs is het zo, dat het percentage nieuwe gevallen vrijwel ze ker dit jaar hoger zal komen te liggen dan in 1958. Deze plotselinge opleving van de ziek te bewijst weer eens te meer, dat de waakzaamheid, zowel van medische zijde als van de zijde van de bevolking zelf, geen moment mag verslappen. Er kan dan ook niet met genoeg na druk op worden gewezen, dat de deel name van een ieder, voor het welslagen van het onderzoek van het grootste be lang moet worden geacht en het Witte Kruis doet daarom een dringend beroep op aller medewerking. Moderne apparatuur Ditmaal zal het onderzoek plaats vin den in een speciaal daarvoor ingerichte auto, voorzien van een hypermodern löntgenapparaat. Niet alleen zal de aan wezigheid van tuberculose kunnen wor den aangetoond, doch ook andere afwij- ikngen van de borstorganen kunnen worden geconstateerd, zoals hartziekten, tumoren etc., waardoor, indien tijdig ont dekt. de kans op herstel wordt vergroot. Het onderzoek zal bovendien vlotter verlopen dan de vorige keer, omdat het nu niet meer nodig zal zijn om zich te ontkleden voordat de foto wordt ge maakt. Als men dus op de tijd komt, die op de oproepkaart staat vermeld, be hoeft het onderzoek zelf maar enkele seconden te duren. Kinderen geboren na 1 januari 1945 worden niet onderzocht. Omdat de kinderen onder de 15 jaar tegenwoordig door de zorg van de schoolarts voldoende worden gecontro leerd, is deelname aan het massa-onder zoek voor hen niet meer nodig. Geen huisbezoek De oproepkaarten zullen thans recht streeks, zonder voorafgaand huisbezoek, worden toegezonden. De afdeling Texel van Het Witte Kruis is op dit punt n.l. vol vertrouwen. Zij oordeelt n.l., dat het publiek nu wel reeds van het belang van een regel matig onderzoek zal zijn doordrongen en het de stap naar het onderzoeklokaal telkens om de 2 a 3 jaar als iets van zelfsprekends is gaan beschouwen. Daar komt nog als extra stimulerende factor bij, dat bij elk onderzoek op Texel weer enkele gevallen van t.b.c. worden opgespoord en dit moet toch al voldoen de zijn om zich zonder aarzelen aan het onderzoek te onderwerpen. Na het onderzoek zullen dan nog de personen, die niet hebben deelgenomen thuis worden bezocht en mogelijk zullen deze personen nog voor een na-onder zoek worden opgeroepen De kosten De kosten zullen dit keer iets hoger zijn n.l. 1,50 per persoon, tegen f 1,25 in 1956. Daar staat echter tegenover, dat de kosten per gezin gemiddeld lager zullen zijn dan bij het vorige onderzoek, omdat de kinderen onder de 15 jaar ditmaal niet aan het onderzoek zullen deelnemen. De inning van de verschuldigde bedra gen zal in de schermbeeldauto plaats vinden. Nadere mededelingen zullen nog volgen. De dag was nog jong toen ik de Tjecho Slowaakse grens bereikte. De Poolse douane wees me een sigaretten- winkeltje, waar ik de paar Zloties, die ik nog over had, kon beleggen, want geld uitvoeren is er in Polen niet bij. Toen trok ik Tjecho Slowakije binnen De con trole was weer streng en tot in de auto- kap werd gesnuffeld. Toch waren ze erg medewerkend ook, want hoewel op mijn visum de plaats van intrede veel Weste lijker was aangegeven, kreeg ik het met een knipoogje terug en liet men mij pas seren. Ik had slechts een doorreisvisum en vroeg de douane nog hoe lang ik in het land mocht blijven. „Nooit teveel vragen in dit land", zei hij. „Rustig doen, net goed onthouden waar je geslapen hebt". Dan komt het best in orde. Ik gaf hem een lift naar de stad, want zijn diensttijd zat erop en dronk koffie met hem in zijn propere woning. Na een gezellig babbeltje, want de oudere generatie in dit land spreekt meestal goed Duits, trok ik verder. De hoofdweg verliet ik spoedig, want die zijn overal ter wereld hetzelfde. Langs gezellig slingerende weggetjes, rechtdoor dorpjes en langs alle soorten boerderijen en gehuchten, viel het me op hoe welva rend het platteland is; je ontkomt niet aan die indruk. Het is er schoon, alles is behoorlijk onderhouden in tegenstelling met zovele andere Europese landen, waar je nog maar al te dikwijls van die afstotende vieze boerendorpen aantreft. Hier heb ik ze gemist. Ik toerde deze dag veel rond heel veel en overal, na de ar me Poolse boerenbevolking, valt het grote verschil op. Die avond sliep ik in een dorpje, U weet wel, zo'n plaatje uit een oud album. Alleen het hotel was gemoderniseerd en uitstekend was er de accommodatie. De grote zaal beneden (het was zaterdag avond) zat tot 3 uur vol boeren en dorpe lingen, goed gekleed en geschoeid en steeds viel het me weer op hoeveel beter de Tjechen af zijn dan de Polen. Dit laat zich natuurlijk gemakkelijk verklaren als men in aanmerking neemt, dat dit ongeschonden uit de grote moordpartij, die men oorlog noemt, gekomen is. Zo kapot als Polen gemaakt is, zo gaaf is Tjecho Slowakije gebleven en deze enor me voorsprong hebben ze behouden. Tjecho Slowakije is veel „Stalinisti- scher" dan Polen. Geen dorpje van bete kenis of er staat een beeld van „Joe". In Praag, de hoofdstad, staat een geweldig monument dat met de daarbij passende omgeving een groot deel van de stad domineert. Toen ik daar rondwandelde met een groepje en vroeg wat de beeld houwer er wel van denken moest, nu Jozef in ongenade was gevallen, vertelde men dat hij zich zou hebben opgehangen. Tegelijkertijd werd me echter duidelijk aan het verstand gebracht dat het anti- Stalinisme toch een grote onrechtvaar digheid jegens de grote Jozef was, want :n Tjecho Slowakije van het heden heeft men meer met hem op dan in Rusland en men wil geen kwaad van hem horen. Wat is me best voorstellen kan, al was het alleen maar op het grote aantal Sta- lin-standbeelden, waar ze hier mee in hun maag zitten. Er wordt in Tjecho Slowakije heel wat gesikkeld en geha merd. In menig dorp een communistische spreuk en op elke locomotief zie je een rooie ster. Toch zie je ook in elk dorp, stad of gehucht ook een kruisbeeld, een Maria-beeld of een soms indrukwekken de groep van de H. familie. Dit ver wacht je in een communistisch land eigenlijk niet, want hoe dikwijls lazen we niet dat alles „opgeruimd" zou zijn. Niets is minder waar. Van Praag heb ik heel veel gezien. De leden van de Praagse Esperanto groep, waar ik reeds contact mee had in Polen, hebben me een uitstekend beeld van de stad gegeven. Praag is een van die wei nige grote Europese steden, die het oor logsgeweld onaangeroerd lieten. En als je in de avond in de stad bent, „bruist" de welvaart je van alle kanten tegen. Er is een indrukwekkend aantal bioscopen en theaters, een enorm aantal restau rants met uitstekende hapjes. Alles zit vol met een modern geklede bevolking. Er moet veel geld om handen zijn en men kan het besteden. De President was tij dens mijn verblijf in Praag juist uit Moskou (met nieuwe orders?) terug ge keerd en werd met enthousiasme ont vangen. Om eens te zien wat 'n commu nistisch land te bieden heeft, boekte ik in 'n hotel de luxe. Ik heb in „der dagen" al eens zo hier en daar gelogeerd, maar wat mij hier aan verfijnde accommodatie ge boden werd, trof ik in een „kapitalis tisch" land nog niet aan. Maar denk nu niet, dat de toch behoorlijk betaalde Tjecho Slowaakse arbeider hier ooit zou kunnen logeren zou er misschien niet eens in durven gaan. Duidelijk bewijs hoe het communisme ook hier geducht rekening houdt met klasseverschil en in de eerste plaats weer niet voor de ar beider is. Een grapje tegen mezelf in dit ver fijnde hotel mag ik U niet onthouden. Voor de rondtrekkende toerist zijn de „nylon" overhemden een uitkomst; U weet het wel, effe^in't soppie en dan nat boven het bad ophangen. In de morgen sta je er weer schoon voor, komt geen strijkbout aan te pas. Enfin, dat deed ik can en hing mijn hemd aan de daarvoor aangebrachte lus boven het bad. Vijf minuten later werd er op de deur ge- lopt en een kamermeisje vroeg wat er aan de hand was, want het alarm stond aanDus daar was die lus voor en niet voor mijn hemd. Zo zie je maar waar je als kapitalist met een zeer be perkte intelligentie soms voor kan komen te staan in een proletarisch land! Via Karlstad, een pracht van een bad plaats in het gebergte, bereikte ik de douane. Gebruikelijke inspectie en de motorkap weer open. Doorrijden. Een mijl en daar stond plotseling het ijzeren gordijn. Dit is niet zomaar een denk beeldig iets. Drie puntdraad afrasterin gen, een stukje uit elkaar, waarvan de middelste onder stroom staat. Ervoor is de grond netjes geploegd en geharkt, zo dat men altijd kan zien of er een ge weest is die onder het gordijn door wilde loeren. En op regelmatige afstand hoge houten torens. Echt iets voor de film. Maar het was er niet bij, want de manier waarop ze daarboven reageerden liet aan duidelijkheid niets te wensen over en om nu als onbekende soldaat te sterven zou zonde zijn. Het communisme in Tjecho Slowakije op economische gronden bestrijden zou 11 een maar een dwaasheid zijn. Geeste lijke vrijheid is een beter motief. Zo werd b.v. mijn Rotarier wimpeltje uit mijn auto verwijderd. Verboden. Van mijn Vrijmetselaars embleempje moest men niets hebben. Verboden. Het ijzeren gordijn lag spoedig weer ver achter mij. Ik heb wat gezien, ge hoord en geleerd. Maar de grootste les, zo Nederland binnenrollende, is toch deze: „Vrijheit is voor geen geit te koop" Siem de Waal C. H.zn. OPRICHTING TONEELGROEP IN DE COCKSDORP Nu het zomerseizoen ten einde loopt en de laatste gasten ons eiland gaan ver laten, hebben we weer tijd om aan an dere dingen te gaan denken. Een van die dingen is de ontspanning in het komende winterseizoen. Een van de mooiste middelen tot ont spanning is het toneelspel. Een goed to neelstuk is een genoegen, zowel voor de speler als voor de toeschouwer. Dat De Cocksdorp goede toneelspelers heeft, is wel gebleken in de goede dagen van O.D.I.T. Helaas echter ging O.D.I.T. len onder en wederoprichting bleek niet mogelijk. Voor De Cockdorp is het ont breken van een goede toneelkern een groot gemis. Bovendien zullen velen, zo wel de „geroutineerden" als beginnelin gen graag nog eens willen spelen. Het is daarom, en om de inwoners van De Cocksdorp een avond van goede ont spanning te bezorgen, dat de dorpscom missie van De Cocksdorp een toneelgroep op wil richten. Deze toneelgroep zal dan optreden onder auspiciën van de dorps commissie. Van een wederoprichten van O.D.I.T. is dus geen sprake. De dorpscommissie heeft reeds de toe zegging van een goede regisseur, dat hij ac spelleiding op zich wil nemen. Het woord is dus nu aan de spelers! De dorpscommissie vertrouwt er op, dat velen zich zullen aanmelden; dat er goede toneelspelers in De Cocksdorp wo nen is immers bewezen. Ook degenen, die nog nooit gespeeld hebben, worden opgewekt zich aan te melden als soeler. In verband met de voorbereidingen liefst zo spoedig mogelijk aanmelden, hetzij mondeling, schriftelijk of telefo nisch bij een van de volgende leden van de dorpscommissie: mevr. Zijm-Witte, G. Monen of J. J. Westdorp. MOND- EN KLAUWZEERBESTRIJDING Het Landbouwschap herinnert er aan, dat met ingang van 1 september geen verklaringen voor mond- en klauwzeer meer worden afgegeven voor runderen geboren na 1 januari 1958, tenzij zij ten minste 14 dagen en ten hoogste 4 maan den geleden tegen mond- en klauwzeer zijn geënt. Zoals bekend mogen runderen boven 4 maanden zonder verklaring niet worden vervoerd. Van dit verbod wordt ontheffing ver-? leend voor het vervoer naar een keuring voor jongvee als de keuringsplaats niet meer dan 5 km. van het bedrijf is ver wijderd. Het jongvee moet dan deel uit maken van een geënt rundveebeslag en zelf ook na 1 januari 1959 geënt zijn. AGENDA VAN DE STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL Donderdag 3 september Den Burg, Dorpshuis, ledenvergadering fotoclub „De Kiekendief". Vrijdag 4 september 1959 Den Burg, „Oranjeboom", Vertoning Texelfilm.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1959 | | pagina 1