9
rocn
het harL,
De schipper van de Maartje
Jacoba
Toren op de Ned. Herv. kerk
te De Waal
s t ree kontvvi kke 11 ng
Bouw goedgekeurd
WOENSDAG 2 NOVEMBER 1960
TEXELSE
74e JAARGANG No. 7502
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Lanqeveld de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel
Handelsdrukkerij
Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mrr>
De stemming aan boord van de
„Maartje Jacoba" was zaterdagavond ge
spannen. Verschillende malen hadden
broer en zus mot met elkaar. Het gezeg
de: Zo de ouden zongen piepen de jongen,
kwam hier duidelijk naar voren. Schip
per Jan Wolthuis en zijn vrouw, waren
nu niet direct een voorbeeld van een
harmonieus huwelijk. Hun opvatting
over de opvoeding van de kinderen lag
op een heel ander vlak. Schipper Wolt
huis wilde dat zijn zoon Jan hem later
zou opvolgen. Dat zijn zoon op een eigen
tweede schip zou varen. Maar hij wilde
ook dat zijn zoon daarvoor zou werken.
Als matroos moest hij mee aan boord
van het schip van zijn vader. Hij kreeg
als zoon geen andere rechten dan die
een matroos aan boord heeft. Hij moest
slapen bij de bemanning en had de stuur
man te gehoorzamen.
Die stuurman was het knelpunt op de
reis. Deze knaap was een oude kennis
van de verloofde van Jan. Dit brengt
aan boord van de Maartje Jacoba veel
opschudding.
Moeder Wolthuis wil van haar zoon
een papkind maken en werkt vader te
gen. De dochter op het schip, Maartje,
heeft een zelfde natuur als haar vader en
zij port haar broer op te werken zo als
vader dat wil. Daarbij komt dat Maartjes
hart sneller gaat kloppen als de stuur
man in de buurt komt.
Jan lokt eindelijk een gevecht uit met
de stuurman. Alles wat de stuurman
vraagt wordt geweigerd. Ook de overige
bemanning wordt hierin betrokken. Als
het schip is ingevroren komt het tot een
botsing tussen de zoon en de stuurman.
De stuurman wil hem nog sparen maar
Jan valt en komt zo ongelukkig terecht
dat de dood het gevolg is.
Maar ook door dit gebeuren komen
vader en moeder Wolthuis niet tot el
kaar. Het schijnt dat moeder Wolthuis
het verlies van haar zoon niet te boven
zal komen. De schipper zet toch zijn
plannen door en door hard werken weet
hij een nieuwe tweede schuit in de vaart
te brengen. Maar wie zal er op het schip
varen? Daar wordt over gesproken onder
de bemanning en de vraag komt bij hen
op, wie zal er stuurman zijn? Na het ge
beuren met de zoon is de bewuste stuur
man, Evert Jan, verdwenen. Die zal ge
rust niet terugkomen. Deze stuurman
komt echter wèl terug. Als moeder Wolt
huis dit hoort, gooit ze haar man voor de
voeten dat hij geen hart heeft. Hij heeft
nooit van zijn zoon gehouden, ja.hij
is de moordenaar van zijn zoon.
De schipper tracht zijn vrouw duide
lijk te maken dat er nog een dochter is
en dat deze dochter ook recht heeft. Hij
ziet in de stuurman een goede echtgenoot
voor zijn dochter. Maartje is verkikkert
op hem. Als schipper ziet hij reeds zijn
wens vervuld, zijn dochter op een eigen
schip met een bekwaam zeeman. Deze
stuurman heeft geheel geen belangstel
ling voor de dochter van de schipper. En
als net voor de eerste reis het meisje van
de overleden zoon afscheid komt nemen
van de schipper en zijn vrouw komt zij
in gesprek met Evert Jan, de stuurman.
In een omhelzing treft later moeder
Wolthuis het span aan en dan is haar
woede ten top gestegen. Ze jaagt ze met
verheven stem de kajuit uit. Dit is voor
schipper Wolthuis een tegenslag. Maar
uit een gesprek met Maartje blijkt dat
Evert Jan haar nog nooit iets gevraagd
heeft. En na deze hele geschiedenis zegt
de schipper dat het de stuurman zijn
laatste reis zal zijn.
De heer C. Witte Dzn, sprak zaterdag-
CURSUS VOOR SINTERKLAZEN
Nooit te oud om te leren, ook onze
goede Sint niet. De vraag komt al weer
boven: Wat doen we met Sinterklaas.
Van 22 - 24 november kunt U op de
Volkshogeschool te Bergen terecht om U
te bezinnen op dit feest. Een belangrijk
onderdeel van het programma zal be
staan uit het maken van kleine cadeau
tjes (van emaille, hout, kurk en biezen).
Tevens wordt aandacht besteed aan het
verpakken.
Inleidingen en discussies worden ge
houden over: „Hoe vieren wij feest" en
„Mijn ervaringen als Sinterklaas".
Opgave aan de Volkshogeschool te
Bergen. Kosten voor deze cursus zijn
ƒ21,—.
„SCHIP OP STRAND"
Den Hoorn Voor een avond van de
Kleuterschool is het toneelstuk „Schip op
strand" in studie genomen. Het is een
spel in 4 bedrijven van Barend van der
Veen. Ook deze avond wordt in januari
gehouden. De regie is in handen van de
heer G. Witvliet.
AGENDA VAN DE STICHTING
CULTUREEL WERK TEXEL
Woensdag 2 november
Den Burg, „Texel", bridge-drive.
Zaterdag 5 november
Den Hoorn, „De Waldhoorn", avond t.b.v.
de bejaardensociëteit.
avond in „De Oranjeboom" als voorzitter
van de toneelvereniging „Sint Jan" de
hoop uit dat de aanwezigen zouden ge
nieten.
Wij moeten zeggen dat wij hebben ge
noten. Een prima spel werd gegeven. Be
langrijk was dat de regisseur, de heer P.
Luijckx, in het laatste bedrijf verschil
lende taferelen had geschrapt, zodat er
een vlot eind kwam. Het begin was wat
traag en de spelers waren niet allemaal
even rolvast.
Het spel van Wim Visser als zoon, was
goed, hij bracht vader en moeder in op
stand. Zijn houding was aanvaardbaar
en wij begrepen de reactie van het pu
bliek helemaal niet toen hij als slacht
offer van een vechtpartij door de kajuit
werd gedragen. Misschien moet de stich
ting cultureel werk Texel eens een cur
sus geven voor het publiek. Want het
moet hinderlijk voor spelers en regisseur
geweest zijn zoals er onjuist gelachen
werd bij sommige voorvallen in dit stuk.
Het décor was prima verzorgd en
schipper Wolthuis, de heer C. Witte (de
grote zullen wij maar zeggen), voelde
zich voor de patrijspoorten goed op zijn
gemak. Z'n spel was prettig, jammer dat
hij zich zo nu en dan met de namen ver
sprak. Zijn vrouw, ook een oude bekende
op de planken, mevr. N. Keesom-Log-
man, had een moeilijke rol. Maar zij was
de enige van de spelers, die van een
goede grime was voorzien. We hebben
van haar spel genoten. De dochter Maar
tje, mej. R. Leijdekkers, boeide ons ook.
Hier vooral was het jamemr dat de gri
meur zich er met een Jantje van Leiden
had afgemaakt. Waarom moet iemand,
die normaal niet buiten een bril kan op
toneel deze aflaten? Haar gezicht werd
nu getrokken; dit kwam vooral uit toen
zij dat verbandje om de vinger van Evert
Jan moest leggen. Haar snedigheid tegen
broerlief was treffend.
De heer H. Schrama als stuurman
Evert Jan, was de persoon, die wat be
reiken wilde in het leven. Dat kwam in
zijn spel eveneens naar voren.
De overige spelers, bemanning aan
boord van de Maartje Jacoba, hadden
weinig of geen zeemansbloed. Dit kwam
zeker door de zeer slechte grime.
Maar niettemin hebben K. Vinke,
bootsman; K. de Grave, eerste machinist;
H. van Swinderen, tweede machinist; N.
Luijcken, matroos; A. van Heerwaarden
als kok en M. van Heerwaarden als Iwan
de Rus, met mej. H. Smit als vriendin
van Jan er mede toe bijgedragen het
stuk „De schipper van de Maartje Jaco
ba" tot een boeiend geheel te maken.
Sint Jan kan terugizen op een goed ge
slaagde avond, die met een prettig bal
werd besloten. Het „tot ziens" van de
voorzitter zal zeker weerklank vinden.
GESPREKSAVOND TE DEN HOORN
Vrijdag 11 november zullen B. en W.
gemeente-secretaris en de directeur van
gemeentewerken bewoners van Den
Hoorn en Omstreken antwoorden op hun
vragen. Deze gespreksavond vindt plaats
in „De Waldhoorn".
FILMNIEUWS:
„EN EEUWIG ZINGEN DE BOSSEN"
Het was een hele toer voor de bios-
coop-exploitante, de prachtige film: „En
eeuwig zingen de bossen" te bemachti
gen. Overal waar de film draaide werd
hij langdurig geprolongeerd.
Daarom kunnen Texelse liefhebbers dit
bijzonder mooie werk reeds vrijdagavond
gaan zien. Genoemde film zal tot dins
dagavond worden gedraaid in Texels
Bioscoop Theater.
Miljoenen mensen lazen de roman, de
wereldbestseller: „Het geslacht Björden",
die als triologie de beroemd geworden
boeken bevat: „En eeuwig zingen de
bossen", „Winden waaien om de rotsen"
en „De weg tot elkander", van Trygve
Gulbrandssen. Dit meesterwerk kunnen
we thans op de film bewonderen. We
menen geen beschrijving van de inhoud
te moeen geven. Men moet deze pracht
film in kleuren gaan zien.
Zondagmiddag:
„MET STALEN VUIST"
Voor de liefhebbers van een western.
Een keiharde film, waarin het recht
tenslotte zegeviert.
Nederlandsnieuws
O.a.: Nieuw Burgerweeshuis in Am
sterdam; Het wereldkampioenschap
Dammen 1960, veel belangstelling voor
eerste ronde; Internationale Moto-cross
in St. Anthonis; Kantelproeven met
nieuwste reddingboot; Hoog water brengt
ongerief op vele plaatsen, Mark en Din-
tel buiten hun oevers.
Wereldnieuws
O.a.: Nederlands initiatief in Ierland;
Het Koningspaar van Thailand in Parijs;
Een politieke moord in Japan; De tele
foon gaat vertalen; Anti-Oostenrijkse be
toging in Rome; Kleding voor schoot
honden; Spaans kampioenschap onder-
watervissen; Rodeo in de gevangenis.
BIJ HET VERSCHEIDEN VAN VRIEND
RU SSELBERGHE
„De ouwe Rijs" of de „ouwe", zoals
wij van de plas hem noemden, is niet
meer.
Moeilijk aan te nemen. Stonden we
niet als stille getuigen aan zijn, met tal
loze bloemstukken overdekte groeve?
Het valt niet mee als vreemde in de
Texelse gemeenschap in te burgeren.
„Rijs" slaagde hier wonderwel in, een
vriendelijk woord voor iedereen, voor
arm en rijk.
Voor de vreemde een eigenaardige ver
schijning op het water, met zijn helgele
oliejas en zijn wapperende haren, in de
soms stormachitge Zuid-Wester van onze
grillige zomer.
Onder zulke omstandgiheden zei hij
altijd: „Henk, let je af en toe eens op
ons!"
Graag hadden wij soms veel voor hem
over; hij was een uniek persoon in ernst
en luim. Wie herinnert zich niet het
onvergetelijke moment, onder de goede
visvangst, dat „Rijs" onder oorverdovend
gejuich, met gekromde hengel een grote
fles bier aan de diepte ontrukte.
Diep lag soms zijn scheepje in het
water van de vrienden, die hij liet mee
genieten van zijn liefhebberij, de hengel
sport.
Zo diep heeft ongetwijfeld ook zijn
levensschip gevaren, vol beladen met
vrienden, die hem op handen droegen.
We zullen je missen „Rijs" op de plas!
Henk A. Beumkes
't Horntje, 31 oktober 1960.
TWEE SCHOOLAVONDEN
Den Hoorn Leerlingen van de Jan
Drijverschool zullen op 13 en 14 januari
opvoeren „De gelaarsde kat". Succes met
de studie, jongens!
ONTSMETTEN VAN POOTGOED
Vrijwel ieder voor- en najaar zie je in
de vakbladen het advies aan de landbou
wers om het zaaizaad te ontsmetten. Dit
geeft aanleiding tot de gedachte, dat er
blijkbaar nog steeds heel wat landbou
wers zijn, die hun zaaigranen niet ont
smetten. Naar ik meen is het geen groot
spraak als ik zeg, dat het zaaigraan op
ons eiland voor practisch 100% ontsmet
wordt vóór het wordt uitgezaaid. En daar
dit ontsmetten vrij algemeen door hande
laar of coöperatie wordt verricht, mogen
we tevens wel aannemen, dat het goed
gebeurt.
Het bovenstaande kan zeker niet ge
zegd worden van het pootgoed. Integen
deel! Slechts een zeer klein gedeelte van
het voor de verbouw van aardappelen be
stemde pootgoed wordt op ons eiland
ontsmet. En wij menen wel te mogen
zeggen, dat er in dit opzicht een achter
stand ten opzichte van de bedrijven op
de vaste wal is te constateren. Is hier
reden voor?
Als wij-het over de ontsmetting van
pootgoed hebben, dan denken wij in de
eerste plaats aan het voorkomen van
rhizoctonia. De meeste aardappeltelers
kennen deze ziekte wel. Vooral het aan
wezig zijn van de zwarte sclerotiën op de
knollen wijst er op, dat we met deze
ziekte hebben te maken.
Is het nu zo, dat deze ziekte zo weinig
op ons eiland voorkomt, dat daaruit de
geringe belangstelling voor het ontsmet
ten van pootgoed is te verklaren? Wij
menen, dat het tegendeel het geval is!
E enzeer groot gedeelte van het pootgoed
op Texel vertoont de sporen van deze
ziekte.
Het komt ons voor, dat vooral de on
bekendheid met de nadelige gevolgen
van deze ziekte de oorzaak is, dat er voor
het ontsmetten weinig belangstelling is.
Mogelijk is het ook het feit, dat het ont
smetten vrij veel arbeid vraagt en bij
een verkeerde toepassing bovendien ge
varen voor het pootgoed meebrengt
eveneens een oorzaak, dat deze ziekte
bestrijding niet populair is. De laatste
jaren heeft men daarom gezocht naar
bestrijdingsmethoden, die eenvoudiger
uit te voeren zijn. Het blijkt telkens
weer, dat bepaalde methoden er bij de
landbouwers niet in komen, omdat ze
nogal wat „rompslomp" geven. Wij den
ken in dit verband aan het inkuilen met
A.I.V.-zuur. Een methode, die zijn waar
de al lang heeft bwezen, maar die bij de
boeren nooit populair wordt. Wij heb
ben wel eens de indruk, dat dit bij de tot
nu toe gevolgde wijze van werken bij het
ontsmetten van pootgoed ook 't geval is.
Toch zijn we van mening, dat de be
strijding van de rhizoctonia op ons eiland
meer aandacht moet hebben. Het is
daarvoor thans de tijd. Er zijn diverse
goede middelen, waarover uw leveran
cier U kan inlichten. Als U er toe over
gaat en voor veel bedrijven is dit
beslist nodig dan raden we U aan om
de gebruiksaanwijzing, die bij het ont
smettingsmiddel is gevoegd vooral goed
te lezen. En mochten er nog moeilijkhe
den zijn, dan is ook de landbouwvoor-
lichtingsdienst altijd bereid U advies te
geven.
C. v. Gr.
Vele Waalders zullen zich nog de
avond herinneren van de 7de april 1945.
Er was in die tijd een hevige strijd gaan
de tussen de Georgiërs en de Duitsers.
Toen eerstgenoemden de Bomendijk had
den bezet, werden zij vanuit het Loods
mansduin beschoten door de Duitsers.
Bij deze beschieting werd helaas ook ge
troffen de Nederlands Hervormde kerk,
welke gebouwd was in de tweede helft
van de 19de eeuw.
In de loop van de avond brandde het
gebouw geheel uit.
De jaren na de oorlog werd er voor
lopig Kerk gehouden in de pastoriezaal,
in het huis, waar tegenwoordig de heer
De Wolf, voorzitter der Kerkeraad,
woont.
Uiteraard werden er plannen gemaakt
voor de herbouw van een nieuwe kerk.
Tekeningen werden gemaakt en bestu
deerd, tot men het eens was: een nieuw
kerkgebouw, naar moderner inzichten
gebouwd.
Op 22 september 1950 vond de eerste
steenlegging plaats: de bouw werd be
gonnen. Echter generaal Eisenhower
gooide roet in het eten: hij kondigde
tijdens zijn bezoek aan ons land de
„torenstop" af. Het materiaal, nodig voor
kerktorens, kon zijns inziens beter ge
bruikt worden voor de herbouw van wo
ningen.
De N.H. kerk te De Waal werd dus
gebouwd, zonder toren. Dit was na
tuurlijk voor de kerkelijke gemeente een
teleurstelling, want de kerk was nu niet
af.
Vele besprekingen hebben plaats ge
vonden met burgemeester C. de Koning.
De kerktorens zijn nl. alle eigendom
der gemeente. Het gemeentebestuur van
Texel zat (en zit nog!) met grote finan
ciële moeilijkheden. Men had zeer zeker
begrip voor de verlangens van de Neder
lands Hervormde Gemeente, doch men
kon alleen alle medewerking toezeggen,
nodig ter verkrijging van de rijkssub
sidie. De burgemeester had in dezen
meerdere besprekingen met de betref
fende instanties te Den Haag.
Toen eind september j.l. bij de Kerke
raad bericht ontvangen werd, dat de re
gering had bepaald, dat de lopende rijks
subsidie, zou worden ingetrokken, als er
voor 1 januari 1961 geen toren op de
kerk was, togen burgemeester De Ko
ning, ds. Waardenburg en de heer De
Wolf naar Den Haag. Bij deze bespreking
leek aanvankelijk alles naar wens te lo
pen, doch even later bleek, dat het rijk
niet genegen was bij te dragen. De
bouw- en restauratiecommissie van de
Ned. Herv. kerken was voor de bouw
van een toren, maar de adviescommissie
bleek er tegen te zijn.
Weer besprekingen; de aanhouder
wint. Zo is het ook hier gegaan.
Vorige week dinsdag werden de argu
menten van bouw- en restauratiecom
missie en die van de adviescommissie
wederom breedvoerig besproken. Aan
deze bespreking werd o.a. deelgenomen
door ds. Waardenburg en mevr. Betsema,
kerkeraadslid.
De adviescommissie bleef op haar-
standpunt staan en was niet genegen
gunstig te adviseren. Wat zou nu de
bouw- en restauratiecommissie doen?
Het advies volgen, ja of neen?
Na enige dagen van spanning kwam
het verlossende bericht: bouwen!
Groot was de vreugde in de Kerke
raad. De kerk kan nu worden voltooid
met een toren (zadeldak), waarin een
klok komt. Een hele aanwinst voor het
torenloze De Waal.
Moge een en ander een grote steun zijn
voor het gemeenteleven der Nederlands
Hervormde Kerk te De Waal.
INGEZONDEN
Geachte Heer Redacteur,
Vergunt U het mij dat ik inhaak op
het praatje onder de pomp in de Tesse-
laar, zaterdag jl. Ja? Daar gaat ie dan.
U, NN van onder de pomp, noemt de
Winkeliersvereniging en zegt: „Onbe
kende gulle gevers hebben altijd mijn
volle sympathie". Nu, dat is niet iets
nieuws, want daar denkt ieder welden
kend mens zo over.
Maar met Uw en ons aller mening zijn
de kleuters van Texel niet gebaat. Wil
len die onthaald worden op een glo
rieuze St. Nicolaas-intocht en daarnaast
een tractatie ontvangen, dan zal er voor
gewerkt en gegeven moeten worden. Nog
steeds is het met zeggen alleen niet te
doen.
Bij diverse leden van de Burgse Win
keliersvereniging was er de neiging even
als verleden jaar, omdat zij en hun per
soneel weer het gehele jaar gedraaid
hadden door de inkopen van de Tesse-
laars, hier een belangeloze geste tegen
over te stellen.
Voorgesteld werd te zorgen voor een
luisterrijke intocht van de goede Sint,
zodat het mogelijk zou zijn, dat daar alle
kleuters en eerste klassers van de scho
len van konden genieten. Dit was ak
koord. Ieder van de 24 aanwezige leden
kreeg een blanco briefje. Verzocht werd,
hierop alléén het bedrag in te vullen wat
ze, voor één en ander over hadden. Dus
NN geen naam vermelden. Wel het ver
zoek het ingetekende bedrag over te ma
ken op rekening van de Rotterdamsche
Bankvereniging. Bestuur noch een ander
lid krijgt inzage van de namen. Zo is het
verleden jaar ook gebeurd en ieder heeft
het ingetekende bedrag overgemaakt.
Weet U, NN, wat het totaal was van
de opgetelde bedragen, ƒ1400,Ik ben
er trots op voorzitter te zijn van een ver
eniging, waarvan de aanwezige leden
voor dit doel dit bedrag belangeloos be
schikbaar stelden. Waarom dan namen in
de Courant? Dit is een zakelijke aanspo
ring tot die winkeliers 'of bedrijven, die
menen geen lid van onze vereniging te
kunnen zijn. Onzes inziens kan ieder
hunner voor dit doel wel meedoen. Want
er is nog geld tekort.
Het gaat er om (zo wij hopen dat het
weer ook meewerkt) 650 kinderen een
onvergetelijke herinnering voor hun le
ven mee te geven van de intocht van St.
Nicolaas op Texel.
Dus NN en de vele anderen, die het
met Uw zienswijze eens zijn, niets staat
in de weg om Uw bijdrage voor het sla
gen van dit aloude festijn over te maken
op bovengenoemde Bankrekening.
Verder loop ik al te lang mee om niet
te weten: Dat uit iedere bloem door de
bij honing en door de spin gif wordt ge
zogen.
J. Agter
18 mei 1952 werd de Waolder Hervormde kerk in gebruik genomen. Een kerk
zonder toren. Het ziet er nu naar uit dat ook dit bedehuis zal worden afge
bouwd.
