(fro en 2 rwarL-Jexelsin het harL,
J
Pastoor Persoon jubileert
Is Texel op de goede weg?
Coöperatieve aardappelbewaar
plaats florerende agrarische
industrie lyUU^Lyni
Het valt te betwijfelen!
ZATERDAG 4 NOVEMBER 1961
TEXELSE
75e JAARGANG No. 7607
COURANT
Jilgave N.V. v.h. Lcmqeveld <S de Rooij
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel
Handelsdrukkerij
ten Burq, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt woensdags en saterdag»
Bank: R'damse Bank, Coöp. BoerenL
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 4- 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
ulm<n|
alt
Pastoor Persoon in de tuin van dc pastorie aan de Moleustraat. Hij is daar in gesprek met
dc Bisschop Mgr. Doodewaard. Deze plaat werd gemaakt tijdens het laatste bezoek van dc
Bisschop aan het eiland. (Foto J. Nauta)
Bij de haven van Oudesehild heerst
altijd bedrijvigheid. Maar de ingewijde
weet al gauw te vertellen, of dit een
gewone drukte is, of dat er iets bijzon
ders aan de hand is. En op 6 mei 1949
oncludeerden de „havenkenners": er is
het ien of het are loos! En de parochia-
cen van de Sint Jan konden dit voor
hen verklaren: vandaag wordt de nieu
we pastoor ingehaald.
De rekenwonders onder U zullen
reeds bij het zien van bovenstaande
datum geconcludeerd hebben, dat dit
feit op 6 november a.s. precies 121/* jaar
s geleden. Een nuchter mens zal zeg-
;en: is dat zo bijzonder, ik zit al meer
dan 50 jaar op Texel en mijn eerste
feest moet nog gevierd worden! En U
zou volkomen gelijk hebben, ware het
aiet, dat pastoor Persoon de eerste
pastoor is in de lange geschiedenis van
fflze parochie, die een zo lange tijd als
pastoor hier werkzaam is geweest.
Meestentijds werd een pastoor na zes,
reven of hooguit acht jaar naar een
andere parochie overgeplaatst. Toen
pastoor Persoon na zes-jaar-Texel door
de bestuurderen van het bisdom Haar
lem werd gevraagd, of hij nog eens
wilde veranderen, was zijn enig com
mentaar: waar zou ik in zo'n klein bis-
dommetje in hemelsnaam heen moeten!
En wij beluisteren hier iets in; waar
zou ik het in ons bisdom beter naar
mijn zin hebben dan hier op Texel! En
inderdaad, het zijn gelukkige jaren ge
weest voor pastoor Persoon temidden
van gelukkige mensen. Met vreugde
heeft hij zijn vele werkzaamheden hier
op Texel verricht; met vreugde, omdat
hij hield van „zijn" schone eiland, om
dat hij hield van haar bewoners.
De jaren zijn omgevlogen. Ieder, die
gelukkig leeft zal dat in zijn leven vele
malen verzuchten, en pastoor Persoon
is een van hen. Er is veel tot stand ge
komen in de parochie, veel veranderd
en ook veel verbeterd. Niet iedereen
is in staat, om genomen maatregelen
meteen toe te juichen, maar na verloop
van jaren vaak is men toch gaan inzien,
dat dit en dat veranderd moest worden,
en men is zo sportief er nu mede dank
baar voor te zijn. Nooit is de geest in
de parochie verstard, maar iedere keer
was er weer plaats voor nieuwe ideeën
en nieuwe experimenten. En het is een
zegen voor een parochiegemeenschap,
wanneer men niet de kans krijgt rustig
in te dommelen, maar steeds weer zich
moet inspannen voor en de volle aan
dacht moet geven aan het leven in en
buiten de parochie. En dat is pastoor
Persoon ten voeten uit: een man met
steeds weer nieuwe ideeën; een man,
die steeds weer de moed kan opbren
gen, om iets nieuws te beginnen, om
iets anders te proberen. De braaf voort
sukkelende, eeuwig ja-knikkende goe
gemeente is iets uit ver voorbije jaren.
En voor deze geest kunnen we pastoor
zeker dankbaar zijn.
Afgezien van de geestelijke kant is 't
besturen van een parochie in materieel
opzicht ook een uiterst ingewikkelde
zaak. Niemand van ons kan enigszins
gissen, hoeveel zorgen daaraan vast
zitten, maar schrijver dezes weet er
wel zoveel van, dat hij het niemand
direct zal toewensen. Bovendien: een
kerk met drie bijkerken is een unicum
in ons bisdom. Pastoor Persoon is
bouwpastoor van de kerk, die er in De
Koog zal komen. Voorwaar geen ge
makkelijke opdracht, maar pastoor
heeft zijn bouwervaring al gehad met
de bouw van het rusthuis Sint Jan
een zegen voor vele mensen van aller
lei richting zodat we ook voor de
kerk in De Koog het beste kunnen ver
wachten.
En gefeest zal er worden. Heden
middag zal Pastoor Persoon 's avonds
om half zes in Den Burg worden bin
nengehaald door alle jeugdbewegingen,
die in fakkeloptocht naar de kerk zul
len trekken. De drumband een harte-
lap van pastoor zal dit geheel uiter
aard met de nodige luister omgeven.
Zondag 5 november zal worden begon
nen met een plechtige Hoogmis om half
elf. Om twee uur is de officiële receptie,
en van kwart voor drie tot half vier
is iedereen in Casino welkom, die pas
toor persoonlijk wenst te feliciteren.
Om acht uur 's avonds verzorgt de to
neelvereniging „Sint Jan" een eigen
gemaakte revue, waarbij de jubilaris
uiteraard centraal staat. Deze parochie-
feestavond zal woensdag 8 november
nog eens herhaald worden in het bij
zijn van alle oud-kapelaans, die hier
onder het pastoraat van pastoor Per
soon gewerkt hebben. Maandag 6 no
vember is geheel voor de schooljeugd,
's Morgens viert de kleuterschool feest,
en 's middags om half twee worden de
kinderen van de lagere school in Casino
verwacht.
Wij wensen pastoor Persoon een paar
prachtige feestdagen toe, en we hopen,
dat hij zijn werk nog lang zal blijven
kunnen doen tot heil van de hele Texel
se gemeenschap.
T.
arbeiders druk bezig de aangevoerde
pootaardappelen te sorteren. Een deel
werd ondergebracht in boxen, maar
weer een andere partij werd gereed
gemaakt voor de export. Honderden
tonnen heeft de heer Munters van de
N.A.K. in de bewaarplaats gekeurd.
Ook hij was dik tevreden over de
werkzaamheden in dit bedrijf.
Een zeer interessant gesprek hebben
wij gehad met de bedrijfsleider, de heer
H. Bekker. De heer Bekker is het ge
hele jaar in de bewaarplaats werk
zaam. In deze tijd van het jaar heeft hij
de zorg van de opgeslagen aardappelen.
De diverse leden hebben hun voorraden
opgeslagen in de boxen. En boven uit
zo'n aardappelhoop steekt een thermo
meter. De temperatuur van de aard
appelen is voor de bewaring van groot
belang. Een enorm semi-automatisch
koelingssysteem is aangebracht dat de
voorraden op de juiste temperatuur
houdt. Onder de boxen lopen diverse
luchtkanalen, waardoor de ventilatoren
de lucht blazen. In één zo'n box be
vindt zich ca. 22 ton aardappelen bij
een storthoogte van 3Va meter en in
totaal is er opslagruimte voor anderhalf
miljoen kg.
Die voorraad ligt opgeslagen in twee
In de laatste zitting van de gemeenteraad is de Monumentenlijst ter sprake
gekomen naar aanleiding van een verbouwing of restauratie in het dorpje
Dc Waal. De eigenaar van het betreffende perceel zou ongeduldig geworden
zijn omdat de vergunning om tot herstel over te gaan, lang op zich liet wach
ten. Volgens het raadsverslag in dit blad, zou de burgemeester toen hebben
gezegd, dat hoe meer klachten over de Monumentenlijst binnenkwamen, hoe
beter het zou zijn. En een der wethouders gaf een schrijver in deze courant
de raad vóórdat hij schrijven ging, óók eens inlichtingen te vragen op het
gemeentehuis. Het kan wel zijn, dat de wethouder het bij het rechte eind
had, maar dit neemt niet weg, dat er met die Monumcntcnlijst(en) het een
en ander beslist niet in orde is. Een courant heeft o.m. tot taak de aandacht
te vestigen op fouten, die het algemeen belang raken en het artikel over het
huis in De Waal is daarom toch niet ten onrechte geschreven. Want onder een
uitgebreid publiek is thans dc lijst en wat daarmede samenhangt in het gesprek
gekomen. Dit is goed omdat juist de monumentenzorg op ons eiland zonder
meer een zorgelijk geval genoemd mag worden.
De schrijver van dit artikel, die zich
wel eens moeite getroostte om het
eigene van Texel, voor zover mogelijk,
in stand te houden, mag wel schrijven,
dat de burgemeesterlijke woorden hem
uit de tent hebben gelokt. Ons eiland
is bepaald arm aan gebouwen of bouw
sels uit het verleden, die van enig cul
tureel belang zijn. Laat men de kerken
buiten beschouwing, waarvan er enkele
fraai gerestaureerd zijn, dan schiet er
met uitzondering van een aantal mooie
boerderijen en een groter aantal scha
penboeten, niet veel over. Brakestein
is door vorige geslachten geruïneerd,
het oude raadhuis in Hollandse renais
sancestijl op de Vismarkt werd afge
broken en vervangen door een foeilelijk
hotel, de oude admiraliteitshuizen met
hun karakteristieke trapgevels aan de
dijk te Oude Schild ondergingen een
zelfde lot en van het eens merkwaar
dige Franciscaner kloostertje in de
Parkstraat te Den Burg is ook niets
meer overgebleven. Een reeks oude
boerderijen en vele ichapenboeten kwa
men tot verval en werden „geruisloos"
afgebroken
Het zou overdreven zijn om te schrij
ven, dat geen enkel gemeentebestuur
van Texel enige belangstelling voor de
cultuurvoortbrengselen van vorige ge
neraties heeft getoond. De molen te
Oude Schild bleef behouden nadat de
gebouwen, die ieder 35 meter lang zijn.
De boxen, die aan beide zijden in het
gebouw zijn ondergebracht hebben een
diepte van 4Va meter. Er is in elke
schuur een werkruimte in het midden
van 7 meter breedte.
De koeling is zeer afhankelijk van
het weer. Mist is zeer hinderlijk, want
dan is de luchtvochtigheid te hoog om
mee te kunnen ventileren. Door een
systeem van kleppen kan men dan, als
ook bij bv. vriezend weer, uitsluitend
de binnenlucht laten circuleren. Nabij
het kantoor van de heer Bekker is een
groot bedieningsbord aangebracht (zie
foto).
Iedere box kan apart geventileerd
worden, zodat alle partijen afzonderlijk
worden beoordeeld.
De heer Bekker is een van de eiland
bewoners die meerdere malen per dag
naar het weerbericht luisteren. In zijn
kantoor is het belangrijkste instrument
de radio. Is de temperatuursverwach-
ting aan de hoge of lage kant, hij weet
zijn apparatuur zo in te stellen dat de
ingebrachte aardappelen 'n goede tem
peratuur krijgen.
(Zie vervolg tweede blad)
Een der werknemers, de
heer Mosk, is dagelijks in de
weer de gesorteerde aard
appelen voor het vertrek ge
reed te maken. Dc aardappe
len komen van de lopende
band in de zak en hij zorgt
er voor dat ze keurig op sta
pel komen.
De heer Mosk is hier niet
alleen werkzaam. Aan de
band waren üv®rige handen
bezig alleen „het beste" door
gang te verlenen.
meeste andere molens gesloopt waren,
het oude Gasthuis in de Kogerstraat
werd in zijn oorspronkelijke staat te
ruggebracht, de Vismarkt te Den Burg
tracht men in stand te houden en de
Vergulde Kikkert in hetzelfde dorp
werd aangekocht met de bedoeling al
thans de gevel te redden en om daar
achter een gebouw te plaatsen, dat aan
de eisen van deze tijd zou voldoen. Zijn
wij goed ingelicht, dan werd ook een
boerderij, nl. die van de heer P. Kik
kert op de grens van De Waddel en
Zuid-Haffel door de gemeente in eigen
dom verworven. Het zou in de bedoe
ling liggen van deze boerderij een mu
seum te maken, dat vooral van belang
zou kunnen zijn voor de geschiedenis
van het boerenbedrijf. Inderdaad is het
gebouw bijzonder mooi in het land
schap gesitueerd en de keuze ervan
verdient dan ook waardering.
Talrijk zijn de zorgen van een ge
meentebestuur, dat zich na afloop van
de tweede wereldoorlog voor zware op
gaven zag geplaatst. Gedurende de op
stand van de Georgiërs werd veel ver
woest of beschadigd en het tekort aan
woningen gepaard aan een groeiende
bevolking stelde de gemeente voor tal
rijke vraagstukken. Men kan zich voor
stellen, dat bij het bestaan van een ur
gentielij st met broodnodig te treffen
voorzieningen, aan de scholenbouw
voorrang werd verleend, dat veel aan
dacht werd gevraagd voor een uitbrei
ding en juiste planning van de dorpen,
dat voorzieningen getroffen moesten
worden in verband met een steeds toe
nemend toerisme, dat straten en wegen
kapitalen vergden, dat men er op uit
was het eiland een goede drinkwater
voorziening te geven. Maar toegegeven
dat de gemeente véél heeft gedaan, zo
moet toch gezegd worden, dat de
instandhouding van de monumenten,
die voorkomen, hetzij op de gemeente
lijke lijst, hetzij op de lijst van het Rijk,
niet veel aandacht heeft gekregen.
De Vergulde Kikkert eens een be
langrijk centrum van het Texelse ge
beuren, is tot een bouwval geworden,
het is de vraag of restauratie nog mo
gelijk is Het zou ons niet verwonderen
als tot afbraak van dit, voor ons eiland
werkelijk belangrijke gebouwtje, be
sloten zou moeten worden. Bij het ge
ringe bezit aan historisch-cultureel be
langrijke bouwsels kan hier alleen
maar van een groot verlies sprake zijn.
De ondergang van deze oude dorps
herberg, eens met mooie tegelwanden
versierd, zal door volgende geslachten
dan toegeschreven worden aan de mi
nimale belangstelling die het tegen
woordige geslacht voor dergelijke zaken
heeft opgebracht. De geringe feitelijke
steun bij het instandhouden van scha
penboeten en boerderijen wijst in de
zelfde richting. Toen de ruilverkaveling
door Texel was aanvaard hebben wij
ons hart vastgehouden bij de gedachte
wat er van het mooie, oude land op
ons eiland over zou blijven. Het is ons
een genoegen, dat wij mogen herhalen
wat wij elders schreven, nl. dat de
Cultuurtechnische Dienst een begrip
voor de instandhouding van het land
schap heeft opgebracht, dat wij niet
hadden verwacht. Het is maar een
vraag: zou in samenwerking met deze
dienst geen plan tot conservering van
een aantal boerderijen en boeten ge
maakt kunnen worden, een plan dat
een redelijke kans op uitvoering heeft?
Wij behoren niet tot degenen, die
ieder oud huis, iedere vervallen schuur
willen bewaren Vele der oude boerde
rijen zijn, bedrijfseconomisch, ondingen
en het is goed, dat heel wat Texelse
boeren nieuwe behuizingen hebben ge
kregen Maar moet dit betekenen, dat
het oude land van Texel het op den
duur zal moeten stellen met één oude
boerderij, die, welke de gemeente heeft
(Zie vervolg pagina 2)
volle glorie" laten zien.
De coöperatieve aardappelbewaar
plaats is niet alleen een onderdeel van
de LTB gebleven. Ook in andere krin
gen was veel belangstelling voor een
dergelijk bedrijf en zo gebeurde het
dat het in groter breder verband
werd opgezet. Men kwam toen tot de
oprichting van de Coöp. Aardappelbe-
waring „Texel" G.A.
Het ledental is omstreeks dertig en
stuk voor stuk maken de leden een
dankbaar gebruik van de opslagruimte.
Dat de heer Van der Geest ons in het
bedrijf rondleidde, komt omdat op het
kantoor van de LTB de administratie
van de aardappelbewaarplaats is onder
gebracht.
Die twee lompe schuren hebben reeds
het eerste boekjaar goede diensten be
wezen. Er zijn 60 boxen in onderge
bracht en ieder aandeel van de leden
geeft recht op het gebruik van een box.
Er zijn natuurlijk boeren die zeggen,
dat die bewaarplaats vreselijk duur is.
Men moet echter niet vergeten dat het
opslaan van aardappelen thuis veel
groter risico's heeft dan in de „fabriek".
Wij mogen het rustig fabriek noemen,
want het behoort officieel tot de agra
rische industrieën.
Tijdens ons bezoek' was een tiental
De heer H. Bekker, bedrijfs
leider bü de coöperatieve
aardappclbewanrplaats Texel,
bedient hier de apparatuur
voor de koeling. Iedere box
is afzonderlijk aangesloten,
zodat per box de tempera
tuur kan worden geregeld.
Tijdens de vorige winter gehouden
forumavonden van het gemeentebestuur
is diverse malen de vraag gesteld: Wat
moet dat verschrikkelijk lelijke gebouw
daar aan de Meiertebosweg. Was daar
nu geen andere plaats voor te vinden".
Over de plaats van het gebouw was
toen ook geen eenstemmigheid in het
college van B. en W. Maar laten we
eerlijk zijn, we zijn er reeds allemaal
aan gewend. Als je de Waalderweg op
komt, dan zie je aan de linkerkant twee
enorm grote schuren. Schuren waarvan
deuren bijna altijd gesloten zijn en
waar je van buitenaf nooit grote be
drijvigheid ziet.
En toch heerst daar, vooral in deze
tijd van het jaar, een enorme drukte.
In 1959 zat men bij de L.T.B. met een
probleem. Hoe kunnen wij het poot-
aardappel-vraagstuk oplossen. De poot-
aardappelen werden in die tijd bewaard
en gesorteerd in de opslagplaatsen van
de L.T.B. te Alkmaar. Dat vergde tijd
en het belangrijkste: het kostte veel
geld. Er werd eerst fluisterend, maar
later steeds harder gesproken over een
eigen bewaarplaats.
De afgelopen week hebben wij een
bezoek gebracht en heeft de heer L. J.
van der Geest, de directeur-bedrijfs
leider van de L.T.B. ons het bedrijf „in
