9
roen
in het harL
Goed toneelspel door
h Amateurtje
Oude dijk doorbroken
Is Texel op de goede weg?
U REIST
Het valt te betwijfelen!
lENSDAG 15 NOVEMBER 1961
fEXELSE
gave N.V. v.h. Lanqeveld de Rooij
loek-. Kantoorboek- en Fotohandel
Handelsdrukkerii
Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
75e JAARGANG No. 7610
COURANT
Verschijnt woensdags en zaterdag#
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 25 ct incasso. Adv. 10 ct p. nun
Waalder toneelvereniging ,,'t
ateurtje" heeft op vrijdag en zater-
10 en 11 november voor gevulde
in het dorpshuis „De Wielewaal"
uitvoering gegeven van het toneel-
1 ,,'t Sloofje" door IJ. Vissel.
)e vereniging wordt beheerst door
goede geest. Dit maakte het voor
regisseur, de heer De Wilt, prettig
de regie te voeren over de spelers.
Sr werd goed gespeeld; dat bleek uit
reacties uit de zaal. Ademloze stilte
rd afgewisseld met een schaterlach,
nneer dat zo uit kwam in het stuk.
Uitstekend spel leverde mevr. Lui-
Zij was het ene ogenblik fel van
at, waarbij de vonken haar uit de
schoten en vlak daarna was ze
•ieidelijk lief als zij tracht een rijke
jgezel voor zich te winnen. Voorwaar
>t eenvoudig om dit aanvaardbaar te
len.
De hoofdrol, of beter: de langste rol,
ut iedere rol is een hoofdrol werd
rvuld door de heer M. Reij. Ook hij
geen gemakkelijke taak, doch wist
h er uitstekend door te slaan. Vrij-
gedurende het hele stuk vertoefde
op het toneel.
De titelrol was voor mej. T. Eelman
rol, die haar goed lag. Zij was ,,'t
ofje, beschuldigd van moord op
ir vader en „liefderijk" opgenomen
haar gevangenisstraf, in het gezin
de fam. Boeks. Het hoofd van dit
lin werd gespeeld door de heer A. C.
iger. Hij was de man vol gemeenheid,
ichelarij en er niet voor terugdein-
r<d vuile zaakjes op te knappen.
De heer J. Ver ijzer vertolkte zijn rol,
tlke gedeeltelijk bestond uit het uit
kien van een dronkaard, ook best.
dit soort rollen bestaat immer het
yaar voor overdrijving; er was hier
iukkig niets van te bespeuren.
De heer W. A. Sweere speelde de
ittelandsdokter, waardig en geïnte-
seerd in de familieproblemen.
Mevr. A. Keijser-Zegel vertolkte een
(hebbende tante, die het uiteraard
ed meent met haai rijke neef. Goed
speeld.
Intertijd heeft de smidszoon, Jan
im (M Reij) zijn dorp verlaten om
i fortuin in Amerika te zoeken. Van-
Amerika, waar hij inderdaad succes
seft als scheepsbouwer, voert hij nog
tijd correspondentie met zijn ver-
ofde Maike Boelsma (mej. T. Eelman),
molenaarsdochter. Plotseling komt
een eind aan de briefwisseling als
verneemt dat Maike is veroordeeld
twaalf jaar gevangenisstraf wegens
irgiftiging van haar vader.
Marn is hier zeer van onder de in-
uk; Maike kennende begrijpt hij er
ïts van; hij is een geslagen mens.
Ma vele jaren weet hij de moed op te
rengen naar zijn geboortedorp terug te
•ren. Hij trekt voorlopig in op de
alen, bij Ties Boeks (A. C. Kager) en
;n vrouw Gepke (mevr. Luiken). Ties
üeks is de vroegere molenaarsknecht,
oude schoolkameraad van Jan
arn. Al heel gauw blijkt deze, dat er
Is niet in orde is met de dood van de
foegere molenaar. Marn neemt zich
in ook voor uit te zoeken wat de ware
fcdracht van de zaak is; hij gaat vech-
ïi voor eerherstel van Maike, die in-
iddels uit de gevangenis is ontslagen
opgenomen is in het gezin van Ties
)eks. Dit deed Ties niet uit liefde
or haar, doch alleen om haar onder
ötrole te hebben. Zij weet nl. te veel.
'aaneer Hendrik Bleu, een oom van
in Marn, op bezoek komt, laat hij in
zijn dronkenschap zich ontvallen, dat
hij goed brieven kan schrijven in elk
gewenst handschrift. Dit geeft Marn
wederom te denken. Ties en Gepke
voelen, dat Marn iets vermoedt en
proberen hem te elimineren. Op advies
van Dr Willem Frieda (W. A. Sweere)
moet Marn kalm aan doen, gezien het
feit, dat hij hartpatiënt is. De voorzich
tige aanslagen door Gepke en Ties .op
zijn leven mislukken echter telkens.
Wanneer Maike vlucht naar Antje
Siemeling (mevr. A. Keijser-Zegel), een
tante van Jan Marn, heeft Jan een
onderhoud met Hendrik Bleu, knecht
op een notariskantoor en zich verbeel
dend dat hij derhalve jurist is. Uit dit
onderhoud blijkt, dat oom Hendrik in
dertijd vervalste brieven heeft ge
schreven, z.g. komend van Jan Marn
uit Amerika, gericht aan Maike. In
deze brieven zendt Jan poeders aan
Maike om haar vader van de drank
zucht af te helpen.
Deze „poeders" worden door het eten
van de oude Boelsma gemengd en de
man sterft. Maike wordt dus veroor
deeld. Tijdens het gerechtsonderzoek
neemt zij de schuld geheel op zich, uit
liefde voor Jan Marn en vertelt zij niets
van de poeders, die hij zond. Poeders,
waar Jan Marn echter niets van weet,
die hij nooit verzonden heeft!
De gehele gang van zaken is georga
niseerd door de molenaarsknecht, Ties
Boeks en zijn vrouw Gepke, om de
molen in hun bezit te krijgen, waaraan
zij het leven en het geluk van Maike
opofferen.
Wanneer Jan Marn de ware toe
dracht heeft gevonden, nemen Ties en
Gepke de vlucht en eindigt het stuk
natuurlijk met een happy end: hij
trouwt als nog met Maike, zijn oude
geliefde.
De spanning in de zaal was voelbaar,
wie zou de werkelijke dader zijn? Men
werd wel eens op een dwaalspoor ge
bracht. Vele gissingen gingen in de
richting van Ties.
De spelers hebben de bezoekers we
derom een gezellige avond bezorgd.
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 15 november (heden) worden de
moeders van de buitendorpen verwacht op de
volgende uren:
Den Hoorn 1.15 uur; Oosterend 2.00 uur;
De Cocksdorp 3.00 uur; De Koog 4.00 uur.
HOOG WATER
Hoog water ter rede van Oudcschild:
15 nov. 0.32 en 12 29; 16 nov. 1.17 en 13.25;
17 nov. 2.30 en 14.51; 18 nov. 4.04 en 16.29.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
WEEKAGENDA VAN DE
STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL
Woensdag 15 november
De Koog, De Toekomst, Bak- en braaddc-
monstratie slagershond.
Donderdag 16 november
Den Burg, Dorpshuis, Fotoclub
Bak- en braaddemonstratie.
Vrijdag 17 november
Den Burg, De Zwaan, Gilde, Pater Zacharias
spreekt over Rusland en Moskou.
De Koog, De Toekomst, Toneelgroep „De
Duinkanters" met „De sldcp zonder visser"
De Cocksdorp-Eicrland. Plattelandsvrouwen,
Zaterdag 18 november
Den Burg, De Oranjeboom". Toneeluitvoe
ring ..Rederijkerskamer UDI"
De Koog, Dc Toekomst, Toneelgroep ..De
Duinkanters" met „De sloep zonder visser"
VERTROKKEN PERSONEN
Cornells van der Hoort (en gezin) van Den
Burg, Weverstraat 65 naar Amsterdam, Tuge-
laweg 109 hs; Gerrit A. Keijser (en gezin)
van Oudeschild, Barentszstraat 6 naar Dor
drecht, Donker Curtiusstraat 25; Amarens J.
M. van Wijland, van Den Burg, Hallcrweg 5
naar Amsterdam, Grensstraat 45 I; Anna M.
B Bakker, van H 129 naar Den Helder, Ja-
vastraat 167; Jacob J Witte, van Den Burg.
Molenstraat 67 naar Hilversum, Noodweg 37;
Maia S. F. Buis, van C lOld naar Ubbergcn.
Rijksstraatweg 56; Lambertus Th. Graaf, van
Den Burg. Wilhelminalaan 108 naar Schie
dam, Prof. K. Onneslaan 132a
AGENDA VAN DE RAAD
Hieronder volgt de agenda van de
raadsvergadering die vrijdag 17 novem
ber 's middags 2.30 u. wordt gehouden.
1. Notulen.
2. Ingekomen stukken en mededelingen.
3. Benoeming van bestuursleden van de
Sociale Dienst wegens periodieke aftre
ding per 1 januari 1962.
Aanbevolen worden:
voor mevr. A. M. M. Verberne-Ran:
1. mevr. A. M. M. Verberne-Ran te Den
Burg; 2. mevr J. Visser-Dernison te
Den Burg;
voor de heer K. Hoogeiheide: 1. de
heer K. Hoogerheide te Oudeschild; 2.
de heer J. D. Koning te Oudeschild.
4. Benoeming van bestuursleden van
het Algemeen Weeshuis wegens perio
dieke aftreding per 1 januari 1962.
Aanbevolen worden:
voor de heer C. van Groenigen: 1. de
heer C. van Groenigen te Den Burg;
2. de heer A. Kikkert Jzn. te Den Burg;
voor mevr. T. Dros-Roeper: 1. mevr. T.
Dros-Roeper te Den Burg; 2. mevr. M.
de Beurs-Rab te Den Burg.
5. Benoeming van een afgevaardigde en
van een plaatsvervangend afgevaardig
de van de raad naar de in 1962 te hou
den algemene vergaderingen van aan
deelhouders van de N.V. Texelse Elec-
triciteitsmaatschappij (T.E.M.). Aanbe
volen worden:
als afgevaardigde: 1. de heer F. L. de
Grave; 2. de heer S. van der Vis;
als plaatsvervangend afgevaardigde: 1.
de heer N. H. van Schoonhoven; 2. de
heer J. Daalder.
6. Stemming over de benoeming van
een commissaris van de N.V. Texelse
Electriciteitsmaatschappij (T.E.M.) we
gens periodieke aftreding per 1 januari
1962 van de heer C. J. de Lugt. Aanbe
volen worden: 1. de heer C. J. de Lugt
te Den Burg; 2. de heer S. Keijser, Hoge
Berg.
7. Benoeming van bestuursleden van
het Prof. Dr. W. H. Keesom Studie
fonds wegens periodieke aftreding per
1 januari 1962. Aanbevolen worden:
voor mevr. G. Vrijdag-Keijser: 1. mevr.
G. Vrijdag-Keijser te Den Burg; 2. de
heer S. Keijser Jaczn., Hoge Berg;
voor de heer S. van der Vis: 1. de heer
S. v.d. Vis te De Koog; 2. de heer J.
Daalder te Oosterend;
voor de heer H. Leber: 1. de heer P. A.
Zegers te Den Burg; 2. de heer L. J.
van der Geest te Den Burg;
voor de heer D. Dapper: 1 de heer H.
Gerrits te Den Burg, 2. de heer M. L.
Kempenaar te Den Burg.
8. Vaststelling van de Verordening tot
het toekennen van een uitkering ineens
over het vierde kwartaal 1960 en over
het jaar 1961 aan het daarvoor in aan
merking komend gemeentepersoneel in
verband met de verhoging van de kin
dertoeslag per 1 oktober 1960.
9. Vaststellen van de tiende verorde
ning tot wijziging van de „Verordening
tot het verlenen van een kindertoelage
aan het personeel der gemeente Texel".
10. Aanstelling keurmeester van vee en
vlees bij de Vétérinair-Hygiënische
Dienst.
11. Voorlopige vaststelling van de reke
ning van de dienst van gemeentewer
ken over 1960.
12. Goedkeuring van de rekening van
de Sociale Dienst in de gemeente Texel
over 1960.
13. Voorlopige vaststelling van de ge
meenterekening over 1960.
14. Goedkeuring van de rekening van
het Algemeen Weeshuis over 1960.
15. Stemming over de vaststelling van
de balans per 31 december 1960 en van
de verlies- en winstrekening over 1960
van de N.V. Texelse Electriciteitsmaat
schappij.
16. Goedkeuring van de rekening van
de afdeling Texel van het Witte Kruis
over 1960.
17. Wijziging begroting dienst 1961.
18. Wijziging begroting dienst 1962.
19. Aankoop van het pand Molenstraat
52 te Den Burg van de heer C. Duinker,
aldaar.
20. Aankoop van het pand Molenstraat
I 46 te Den Burg van de heer J. Witte,
j aldaar.
21. Aangaan van grondtransacties met
j het R.-K. Kerkbestuur te Den Burg.
22. Verkoop van een perceel bouwter
rein te De Koog aan de heer P. Ver
meulen, aldaar.
De haven aan hel Homtje hcefl vorige week gedeeltelijk onder water gestaan. Dc oude
dijk is doorbroken en de zandzuiger is aan het werk om de haven van zand te ontdoen.
Deze foto hadden wü gaarne zaterdag bij het artikel over dc havenwerken gepubliceerd.
Door een vertraging van dc post ontvingen wü het materiaal echter een dag te Iaat.
rustiger en prettiger
als u voor uw bootovertocht of
treinreis vooraf plaatsbewijzen
baalt bij tie V.V.V.
II
In een vorig artikel hebben wij de
aandacht gevestigd op de geringe be
langstelling in onze gemeente voor mo
numenten van cultureel belang. We
wagen het daar thans aan toe te voe
gen: en dat nog wel ondanks de Cultu
rele Raad, die zo trouw in dit blad een
agenda publiceert met de activiteiten
van allerlei verenigingen. Hoe nuttig
deze Raad ook is, wij hebben ons wel
eens afgevraagd of het bekend maken
van die agenda's nu werkelijk tot zijn
voornaamste programmapunten be
hoort. Zou er wellicht een héél andere
andere taak voor die Raad zijn wegge
legd? Helaas schijnt ons eerste artikel
hier en daar de mening te hebben ge
wekt, dat alléén het gemeentebestuur
door ons in gebreke werd gesteld. Al
lerminst was het onze bedoeling één
bok, beladen met zonden de woestijn in
te sturen, want vele andere instanties
op ons eiland zijn evenzeer te kort ge
schoten.
Nog zeer onlangs naderden wij De
Waal van de Zaandammerdijk af. Wij
waren benieuwd naar de nieuwe kerk
toren, waarvan wij wel de tekening
hadden gezien, maar die wij na de bouw
nog niet hadden bezocht. Van Ds. Bus-
kes wisten wij, dat hij met het eerder
gebouwde kerkje ingenomen was, hij
had slechts één bezwaar: de te hoge
luifel boven de preekstoel. Met alle
waardering, die wij voor deze oud-
Texelaar op kunnen brengen, wij
achten het nieuwe kerkje aan De Waal
in letterlijke zin misplaatst, evenzeer
als de zo juist voltooide toren. Laat
men ons goed begrijpen: wij kunnen ons
heel goed indenken, dat het kerkje en
zijn toren in de geest van de tegenwoor
dige architectuur verdiensten hebben,
maar beide vallen volkomen uit de
toon in vergelijking met hun onmiddel
lijke omgeving. Noch de uit pieteits-
over wegingen gespaarde Bomendijk,
noch de kostelijk in oude stijl herbouw
de woningen bij de ingang van het dorp
passen hij kerk en toren. Onwillekeurig
komt bij ons het Amsterdamse Stede
lijk museum in gedachten, waar de heer
Sandberg sedert jaren de leiding heeft.
Sandberg is wat men een progressief
mens pleegt te noemen. Alle mogelijke
en vooral ook onmogelijke uitingen van
moderne kunst heeft hij door middel
van tentoonstellingen in de publieke be
langstelling gebracht. Maar nimmer
heeft deze „durver" het in zijn hoofd
gehaald om b.v. de wonderlijke uitin
gen van een Corneille of Appel op een
tentoonstelling te plaatsen naast de
meer conventionele schilderijen of
beeldhouwwerken van o.a. het begin
dezer eeuw.
Er was een tijd, dat het mogelijk was
tussen de zeventiende en achttiende
UIT DE RAADSAGENDA
Vrijdag zullen de leden van de Texel
se gemeenteraad bijeen komen. De
agenda geeft talrijke hamerstukken
aan. In verband met de uitbreidings
plannen zullen er ook enkele grond-
transacties plaats vinden.
De raad wordt voorgesteld om in het
belang der volkshuisvesting voor de
som van ƒ14.000,het perceel Molen
straat 52 van de heer C. Duinker te
kopen. De verkrijging in eigendom van
dit pand is voor de gemeente van be
lang, aangezien in het Uitbreidingsplan
-in-onderdelen voor Den Burg o.m.
over dit perceel grond de weg is ge
projecteerd, die de verbinding zal vor
men tussen de Beatrixlaan en de Mo
lenstraat en deel zal uitmaken van de
Keesomlaan.
Met de heer J. Witte, Molenstraat 46,
is overeenstemming bereikt inzake de
aankoop van het door hem bewoonde
pand. Dit pand is eveneens nodig in het
uitbreidingsplan voor wegaanleg en
wegverbreding. Voor deze aankoop is
een bedrag nodig, groot ƒ9750,
Nog meer grondaankopen zullen de
leden van de raad behandelen. Met het
Kerkbestuur van de R.-K Kerk te Den
Burg is overeenstemming bereikt om
trent de verkoop van een perceel grond
gelegen nabij de Wilhelminalaan Het
perceel is totaal 19.290 m2 groot en de
gemeente zal eigenaar worden tegen
betaling van ƒ1— per m2. De grond is
nodig voor wegaanleg en woningbouw
Tevens is met genoemd kerkbestuur
overeengekomen de grondverkoop aan
de Keesomlaan. Voor ƒ1412,wordt de
gemeente eigenaar van 1412 m2 grond
aldaar.
De raad wordt voorgesteld ook een
perceel grond te verkopen. De heer P.
Vermeulen, De Koog, zal eigenaar wor
den van een perceel grond, 582 m2, ge
legen aan de Plevierstraat aldaar. Het
perceel is door de heer Vermeulen ge
kocht met het doel er een woning te
bouwen. Eigenaar wordt hij voor het
bedrag van 5820,
eeuwse grachtenhuizen in Amsterdam
producten van nieuwe zakelijkheid te
bouwen. Die tijd is echter voorbij: aan
de rand van de stad is alle gelegenheid
om de bouwkunst van deze tijd zijn
kansen te geven en het is uitgesloten,
dat op de terecht vermaarde grachten
bouwwerken toegelaten worden, die in
deze omgeving volkomen uit de toon
vallen. Nogmaals kerk en toren van De
Waal kunnen best hun verdiensten heb
ben, het was echter onverdienstelijk
zo'n kerk en zo'n toren juist te bouwen
in dit dorp. Soortgelijke bezwaren heb
ben wij tegen de Nutsspaarbank in de
Binnenburg en in mindere mate tegen
de Boerenleenbank op de Groene
Plaats. Maar indien er sprake mag zijn
van kritiek, is het dan in orde alléén
het gemeentebestuur verantwoordelijk
te stellen. Wat denkt men van de
bank- en kerkbestuurders, die toch ook
de ontwerpen hebben goedgekeurd?
Zijn zij niet lichtvaardig te werk ge
gaan, hebben zij zich ooit afgevraagd of
hun gebouwen het zouden doen tegen
over die van de buren? Het steekt ons,
dat bestuurders van velerlei organisa
ties op ons eiland niet verder schijnen
te kijken dan binnen het kleine eigen
belang en dat zij de belangen van het
geheel, van de gemeenschap daarbij
over het hoofd zien.
De hoeve „De Strooppot" was eens
een aardige Texelse boerderij, waaraan
een even aardig vertelsel verbonden
was. Wij hebben begrip voor de taak,
die deze boerderij werd toegedacht,
maar wij aarzelen niet om te schrijven,
dat de verbouwing tot een misproduct
heeft geleid, getuigend van een slechte
smaak. Bijna alle nieuwe ruilverkave
lingsboerderijen en vele boerderijen
van de oude typen zijn stuk voor stuk
beter dan de verminkte en mishandelde
Strooppot. Wie hebben deze verbou
wing op hun geweten en wie hebben er
hun goedkeuring aan gegeven? Wij
hebben geen behoefte aan namen: het
gaat om de zaak, het belang van Texels
uiterlijk dat te kort werd gedaan.
Het gaat om het geringe aantal cultu
reel belangrijke gebouwen dat Texel
nog heeft, het gaat om de instandhou
ding en verbetering van slechts enkele
dorpsgezichten, om de conservering van
enkele mooie landschappen.
Een nieuwe Monumentenwet,-waarbij
alle gemeentebesturen genoopt worden
binnen een tijdvak van vijf jaar hun
medewerking te verlenen aan een re
gister waarin alle te beschermen monu
menten zijn opgenomen, is van kracht
geworden. Deze wet regelt min of meer
de voorzieningen ten opzichte van
monumenten, zoals ze tot dusverre be
stonden. Dat het met deze voorzienin
gen ook op Texel allesbehalve „boter
de" toonden wij o.m. aan in ons vorige
artikel. Niet alleen omdat talrijke mo
numenten voorkomende op de „Voor
lopige" lijst(en) reeds verdwenen zijn,
maar ook omdat daar gebouwen op
figureren, die er eigenlijk niet op thuis-
behoren. Bij de nieuwe wet zullen de
beschermde stads- en dorpsgezichten
door de ministers van O., K. en W.,
van Volkshuisvesting en Bouwnijver
heid worden aangewezen. De conse
quentie van deze aanwijzing volgt uit
een aanvulling op de Woningwet, waar
bij het gemeentebestuur stedebouw-
kundige maatregelen moet treffen voor
het stads- of dorpsgezicht. Zolang de
gemeente in deze nalatig is gebleven,
kan de Minister van O., K. en W. tegen
verandering van een stads- of dorps
gezicht bezwaren maken.
Het is zo, dat bij de samenstelling
van het nieuwe monumentenregister
voor Texel, de gemeente, maar ook an
deren invloed uit kunnen oefenen en
dat de uitbreidingsplannen daarbij een
belangrijke rol spelen. Hier nu schuilt
het gevaar. Want weliswaar is de ge
meente in deze zin niet te kort gescho
ten de uitbreidingsplannen zijn im
mers gereed of in verregaande staat
van voorbereiding maar men heeft
zich te veel laten leiden door zijn advi
seurs. Deze adviseurs zijn niet-Texe-
laars, deskundigen, die juist hun taak
als het allerbelangrijkste zien. Deze ad
viseurs kunnen nuttig werk doen, maar
ze zijn rationalisten, die, zoals uit de
praktijk op Texel blijkt, hoegenaamd
geen begrip noch voor het oude dorps-
schoon, noch voor het landschap heb
ben Nergens op het eiland hebben wij
protesten tegen de uitbreidingsplannen
gehoord. Vergeleken bij Utrecht, Alk
maar en Amsterdam schijnen wij toch
een beetje achter te lopen.
Naar men ons mededeelde zou vooral
het uitbreidingsplan van Oude Schild
revolutionnair zijn Wij zijn bepaald
niet anti-revolutionnair, maar willen er
toch iets over schrijven. Zoals men nu
wel algemeen op Texel weet is Oude
Schild in het begin van de zeventiende
eeuw ontstaan met de bouw van enkele
(Zie vervolg pagina 2)
