Cjroen ^warL- Jexels in het L
Texelaars in de
negentiende eenw
Het bankroet van W. Bok Jr.
r-3
aifoüssc.:. ---<*!££* xx&ti
X* - - -J
De grote toneel
avond van de
R.H.B.S. Texel
Uitgave N.V. v.h. Lange veld de Rootf
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel
Handelsdrukkerij
jj pto Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Ö1NSDAG 20 MAART 1982
TEXELSE
75e JAARGANG No. 7944
COURANT
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. kwart.
4- 25 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
12 ct p. mm.; andere advert. 10 ct. p. mm.
Waar de Warmoesstraat uitmondt in
Weverstraat staat een oud huis.
hans bewoond door de heer en mevr.
,d. Meulen Dit huis met een parkach-
ige tuin er achter en doorlopend tot
oorbij de tegenwoordige Wilhelmina-
aan, was eertijds de woning van de
amilie Bok. Vele Texelaars kwamen
aar over de drempel en niet alleen
mdat men slechts zakelijk bij de nota-
is moest zijn. Vooral toen de zoons en
lochters waren opgegroeid was het een
;omen en gaan van verwanten, vrien-
len en kennissen. Bovendien was bij
edere gebeurtenis van enig belang va
ler Bok wel op een of andere manier
jetrokken. En hoewel de meeste Keij-
iers hem niet mochten, was hij toch
roor velen een gerespecteerde raad-
lever.
Neeltje Bakker overleed in 1863, ook
Mr Willem Bok was op de begrafenis,
waar Dominee Jakob Huizmga woorden
^prak niet zozeer van troost dan wel
vermanend en opwekkend. Bok maakte
Jakob Huizinga hierover een compli
ment en bij het verlaten van het kerk
hof ontstond een gesprek over Willem
Koning die te Alkmaar tot 14 dagen
cellulaire gevangenisstraf veroordeeld
was wegens het kopen van hout, dat
eigenlijk bij de strandvonder aange
bracht had moeten worden. Algemeen
was men verontwaardigd over deze
straf omdat het z.g. drijfhout de moeite
van het aanbrengen niet waard was en
omdat volgens burgemeester Pieter
Keijser, die hiertoe een verklaring on
dertekende, dit soort hout door de vin
der behouden mocht worden. Boven
dien schreef de burgemeester op ver
zoek van Willem Bok een andere ver
klaring inhoudende dat Willem Koning
op het eiland een te goeder naam en
faam bekend staand ingezetene was.
Bok adviseerde Koning om te Amster
dam in hoger beroep te gaan, hij was
bereid hem alle mogelijke bijstand te
verlenen. Toen de zaak in Amsterdam
diende, werd Koning wel niet vrijge
sproken, maar de oneervolle gevange
nisstraf werd veranderd in een boete
van 25,De brigadiers, die tegen
Willem Koning proces verbaal hadden
opgemaakt, werden op Texel verwenst
en Huizinga beschrijft, hoe na afloop
van Neeltje Bakker's begrafenis, Reijer
Pieter Keijser zich over het onrecht bi
zonder opgewonden had.
Bok's kinderen ontvingen een goede
opvoeding, aan hun onderwijs werd
door gouverneurs en gouvernantes,
door de meesters van de „Franse"
scholen, Verberne en Glijnis de nodige
aandacht besteed. Bok zelf was school
opziener, hij tikte meester Glijnis op de
vingers toen deze aan het onderwijs in
de geschiedenis en de Nederlandse taal
naar zijn mening te weinig aandacht
besteedde. Toen de burgemeester de
gewone schoolmeesters van De Waal en
De Koog eens danig de mantel uitge
veegd had, kwam dit natuurlijk ook
Bok ter ore. Deze schoolmeesters waren
geheel ontdaan troost en steun bij do
minee Vrendenberg gaan zoeken. Voor
al meester Smit van De Koog was vol
gens de predikant geheel ten onrechte
door Keijser uitgefoeterd en kennelijk
waren Bok en Huizinga het hiermee
eens. Het was olie op het steeds door-
smeulende vuur tussen Bok en Keijser.
Wij schreven echter over Bok's kinde
ren. Omdat één dezer kinderen nl.
Willem Bok jr. op het eiland nogal wat
beroering veroorzaakte, zullen wij wat
meer daarover vermelden.
Willem Bok jr. volgde het beroep
van zijn vader en vestigde zich na zijn
huwelijk met mejuffrouw van Herwer
den in het jaar 1863 te Nieuwediep. Zijn
schoonvader was daar ook notaris ge
weest. Toen de oude heer Bok het jonge
echtpaar eens had opgezocht, vertelde
hij aan Jakob Huizinga niet zonder
trots, over de vorderingen van het
nieuwe huis dat in het Nieuwe Diep
voor zijn zoon m aanbouw was. De
grond had ƒ5000,gekost en de bouw
was aanbesteed voor ƒ20.000,„Het
zal het eerste goede huis daar worden"
zo sprak Bok en als terloops voegde hij
er aan toe, dat de jonggetrouwden
voorlopig in een huis woonden, dat
voor ƒ1200,aangekocht was. Een
goede toekomst scheen voor de jonge
lui weggelegd, maar reeds na enkele
jaren begaf Bok jr. zich in gewaagde
speculaties, waar hij aanvankelijk grof
mee verdiende, maar die weldra tot
zijn ondergang zouden leiden.
In juli 1870 drong tot Texel het ge
rucht door, dat Willem Bok's geldza
ken volkomen in het honderd waren
gelopen en dat hij, geen raad meer we
tende, met vrouw en kinderen naar
Engeland was gevlucht. Het was een
grote slag voor het gezin in de Wever
straat, niemand die dit beter begreep
dan Jakob Huizinga. Als vriend des
huizes hoorde hij van mevrouw Bok,
dat het gerucht helaas op waarheid be
rustte. De oude heer was in Terschel
ling op schoolbezoek, pas bij zijn terug
keer zou hij de jobstijding vernemen.
Mevrouw Bok beklaagde zich over de
speculaties van haar zoon: nog nooit
was er in zijn prachtige huis vreugde
geweest en geld voor een reisje of iets
van die aard had er nooit op over kun
nen schieten. Het vorige jaar toen hij
ook al in financiële moeilijkheden ver
keerde, hadden zijn broers hem uit de
brand geholpen.
Toen Bok thuis kwam en het ver
pletterende nieuws hoorde, was hij ge
heel ontdaan. Hij verontschuldigde zijn
zoon op generlei wijze, sprak van de
mooie betrekking, die hij in het Nieuwe
Diep met veel geld en met alle goede
kansen had aanvaard en weeklaagde,
dat deze zoon, die thuis steeds de mees
te aanhankelijkheid had betoond, zo
zijn carrière door plichtsverzuim be
dorven had. Nu was hij in het noorden
van Engeland met het doel door te
reizen naar Amerika om daar zijn geluk
opnieuw te beproeven. Bok sr. had
daar echter weinig vertrouwen in, on
danks de goede aanbevelingen, die hij
voor drie bekende Amerikaanse huizen
meegekregen had, achtte hij zijn kan
sen op succes gering.
Velen hadden Willem Bok jr. gelden
toevertrouwd en onder hen waren ook
heel wat Texelaars. Het laat zich horen,
dat op het eiland grote ongerustheid
was en dat er ook mensen waren, voor
al vijanden van Bok sr., die de dolste
en onzinnigste verhalen omtrent de
voortvluchtige notaris uit het Nieuwe
Diep, die altijd een praatjesmaker was
geweest enz. enz. in omloop brachten
Hoge bomen vangen veel wind, de
trotse oude Bok, een grijsaard van in de
zeventig, kreeg heel wat te verduren.
Tegenwerking had hij op Texel zijn
gehele leven ondervonden, daaraan was
hij wel gewend geraakt, maar deze slag
was nauwelijks op te vangen. Toerf zijn
vijanden een spotprent over het bank
roet ook op het eiland verspreidden,
werd gegist naar de daders, men dacht
zelfs aan de zoons van ds. Vrendenberg.
Willem Bok jr. had op gezette tijden
renten van hem toevertrouwde gelden
naar zijn cliënten op Texel gebracht.
Het was Sijbrand J. Keijser die zich
voor deze mensen wendde tot Bruno
Bok en die van hem de toezegging ver
kreeg, dat hij persoonlijk voor vereffe
ning zorg zou dragen. „Maar spreek er
in hemelsnaam niet met mijn vader
over" zo voegde Bruno Sijbrand Keijser
toe.
Bok sr. kon het niet laten met zijn
vriend Jakob Huizinga steeds weer
over de verloren zoon te praten. Hier
door zijn wij over het verloop van
Willem Bok's avonturen op de hoogte
In april 1871 woonde deze in een voor
stad van New York, waar hij met
iemand van zijn slag een firma had
opgericht ter exploitatie van octrooien.
Spotprent op het bankroet tmi W. Bok jr.
HANDELSREGISTER
In het „Handelsregister" van deze
week staat onder „wijzigingen":
C. de Wijn Czn. Jr., Texel, Oudeschild,
Heemskerckstraat 32. Bouw van sche
pen enz. Uittred, eigenaar C. de Wijn.
Zaak wordt voortgezet door een Venn,
onder firma onder naam van fa. C. de
Wijn Co., venn. C. de Wijn, venn. A.
Hemelrijk (bep. bep.)
POSTZEGELNIEUWS
De leden van de Postzegelbeurs wor
den verzocht de volgende nieuw uitge
geven series spoedig aan de bekende
adressen af te halen.
Rode Kruis-serie Suriname 2,65;
Cultuurserie Nederlandse Antillen
1,30, eveneens in blok verkrijgbaar en
Veilig verkeer-zegels Nieuw-Guinea
0,65.
HOOG WATER
Hoog water ter rede van Oudeschild
20 mrt. 8.20 en 20.34; 21 mrt. 8.58 en 21.10;
22 mrt. 9.29 en 21.40; 23 mrt. 9.55 en 22.07.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 21 maart a.s. worden de
moeders van Den Burg en Oudeschild ver
wacht van 13.00 tot 16.30 uur.
WEEKAGENDA VAN DE
STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL
Dinsdag 20 maart
Den Burg. Vliegveld. Plattelandsvrouwen,
lezing J. Wout Meijer over muziek (met
platenweergave).
Den Burg, De Zwaan. Jaarvergadering Coöp.
Boerenleenbank.
Woensdag 21 maart
Den Burg, Texel, Bridgedrive t.b.v. 10 x 10.
Den Burg, De Zwaan. R.K. Vrouwengroep
Gilde, lezing met lichtbeelden over „Goed
eten en slank blijven".
Den Hoom, Loodsmanswelvaren, Jaarverga
dering sportvereniging ZDH.
Donderdag 22 maart
Den Burg, Dorpshuis, Fotoclub De Kiekendief
Vrijdag 23 maart
De Koog, De Toekomst. Toneelavond Lu-
bertischool.
Zaterdag 24 maart
De Koog, De Toekomst, Toneelavond Lu-
bertischool.
Den Burg, Hotel Texel, familie-avond Mid
denstandsvereniging Texel.
WADDENZEEMOSSELEN
Het Productschap voor vis en vis
producten deelt mede, dat in 1961 de
productie van mosselen een record
hoogte bereikte met een totaal van
74.321 ton tegen 67.535 ton in 1960.
De Waddenzee leverde in 1961 69.624
ton of 94°/o van het jaar-totaal tegen
57.187 of bijna 85% in 1960.
Ook die onderneming zou op niets uit
draaien. Soms was het of de oude heer
zijn gedachten niet meer tot een be
paald onderwerp kon bepalen, hij lag
veel te bed en gaf blijken van geheu
genstoornis, het was treurig om te zien
hoe de aftakeling zich voltrok. „Ach
het zou met mij wel beter gaan, als
Willem het maar beter maakte", zo
placht hij te zeggen en mevrouw Bok,
die onophoudelijk zware zenuwpijnen
aan haar hand had, stemde daarmee in.
Mr. Willem Bok sr., gepromoveerd in
de beide rechten, jarenlang secretaris
van Texel, even lang opperstrandvon-
der, schoolopziener en kantonrechter, is
de 26ste april 1872 overleden en Ds.
Huizinga noteerde d.d. 30 april:
tegen 11 uur met ds. Koeke-
bakker naar het sterfhuis van Bok. In
de tuinkamer de gehele familie, het
plaatselijk bestuur, waaronder de bur
gemeester, het gehele personeel der
schoolmeesters, ds. Bakels. Van de
familie was er prof. Tideman (broer
van Mevr. Bok VI.), notaris Tideman,
hoofdingenieur Tideman, Voute (ge
huwd met dochter van Bok VI.), Bok's
kinderen Johannes, Bruno en Eduard.
Johannes (predikant VI.) nam zijns
vaders huisbijbel en wees op psalm,
ik meen 130, waarbij de oude heer een
briefje had gespeld met vermelding dat
deze psalm in 1567 door een martelaar
was gezongen toen men hem ter brand
stapel voerde. Toen vatte prof Tide
man het woord en hield tot zijn zuster
een zeer eenvoudige, maar ook juist
daardoor te meer treffende toespraak
over het geloof dat sprak uit de woor
den van de psalm, over wat dit geloof
voor de overledene had betekend,
vooral in de -laatste twee zo droevige
jaren. Daarna gingen zij samen in een
lange rij naar het kerkhof. Bij het graf
sprak ik een woord, vooraj om in dank
bare herinnering te brengen wat Bok
voor Texel geweest was".
De stemmen van Bok en van zijn
tegenstanders zijn lang verstomd en
vergaan in de eeuwigheid. Enkele
schilderijen en portretten, een paar
grafzerken, maar bovenal het dagboek
van dominee Jakob Huizinga, stelden
ons in staat enige schetsen over deze
mensen te schrijven. Tot lering en be
grip van hen, die nog veel te leren
hebben, due van ons allen.
VI.
AANVOER VAN GARNALEN IN
OUDESCHILD
In 1961 werd in Oudeschild 1.240 kg.
consumptiegarnalen aangevoerd (I960-
694 kg). Aanvoer van drogerij-garnalen
kwam blijkens gegevens van het
Productschap in Oudeschild in 1960
en 1961 niet voor.
De aanvoer in Den Oever bedroeg
in 1961 762.259 kg. consumptiegarnalen
(1960: 797.206 kg.) en 544.075 kg. droge
rijgarnalen '(I960: 878.488 kg.)
D.E.K. BRACHT SERENADE
Den Hoorn Zaterdagavond bracht
fanfarecorps D.E.K. tezamen met de
meisjesdrumband een serenade aan het
echtpaar Kikkert-Hammenga, dat in
Loodsmanswelvaren hun 40-jarig hu
welijksfeest vierde.
VERBETERING VAN DE
TELEVISIE-ONTVANGST
IN DE KOP VAN NOORD-HOLLAND
Op de vorig jaar te Stockholm ge
houden conferentie inzake de interna
tionale verdeling van golflengten zijn,
zoals reeds eerder werd bericht, aan
Nederland o.a. ten behoeve van de tele
visie een aantal nieuwe frequenties
toegewezen in de zgn. banden IV en V.
Hierdoor is onder meei de mogelijk
heid geschapen, verbetering te brengen
in de televisie-ontvangst in het noorde
lijk deel van de provincie Noord-
Holland en op de eilanden Texel en
Vlieland, hetgeen tot dusver achter
wege moest blijven, omdat ons land
nog niet over het daartoe benodigde
zendkanaa! beschikte.
Thans is bes-eten over te gaan tot de
bouw van een televisietoren op een nog
nader te bepalen plaats in de kop van
Noord-Holland. In deze toren zal eer.
televisiezender worden geplaatst, die
gaat werken in band IV. Zodra wordt
besloten een tweede TV-programma in
te voeren, zullen de daarvoor benodig
de zendmiddelen eveneens in deze
toren worden ondergebracht.
Met de bouw van de toren en de in
stallatie van de zender zal, naar het
zich thans laat aanzien, ongeveer drie
jaar gemoeid zijn.
De kijkers in de bovengenoemde ge
bieden zullen, om te zijner tijd de
nieuwe TV-zender te kunnen ontvan
gen, enige wijzigingen in hun toestel
moeten laten aanbrengen, tenzij zij te
gen die tijd over een toestel beschikken,
dat reeds van een zgn UHF-kanalen-
kiezer is voorzien.
Ook zal dan tot aanschaffing van een
nieuwe antenne dienen te worden over
gegaan
Aan toekomstige kijkers wordt in
overweging gegeven om bij aanschaf
fing van een TV-toestel met het boven
staande rekening te houden Overigens
zij erop gewezen dat na de invoering
van een tweede TV-programma alom in
den lande TV-toestellen zonder UHF-
kanalenkiezer aangepast zullen moeten
worden, wil men ook dit programma
kunnen ontvangen.
Na de inbedrijfstelling van bovenge
noemde zender zal de frequentiewisse
laar te Huisduinen voorlopig nog in
dienst blijven, doch er dient rekening
mede te worden gehouden, dat deze
zender te zijner tijd zal verdwijnen.
AMATEURSAVOND ACTIE 10 x 10
Ondanks de tegenslagen is de ama
teursavond te Oudeschild een door
slaand succes geworden. En zeer zeker
een financieel succes en dat was toch
de hoofdzaak. De zaal van 't Skiltje was
tot de laatste plaats bezet en velen
moesten zelfs met een staanplaats ge
noegen nemen..
De medewerking bleef practisch be
perkt tot Oudeschild. Wegens griep lie
ten de medewerkers van de andere
dorpen verstek gaan. Het programma
was daarop niet berekend en zou vrij
kort geweest zijn als niet enige bezoe
kers spontaan hun medewerking had
den gegeven o.a. de kunstfluiter André
Zoetelief van De Koog en de heer
Peter Kok van muziekschool Kok.
Nadat jeugdleider De Vries allen een
hartelijk welkom had toegeroepen,
zette hij het doel van de aktie 10 x 10
uiteen. Hij hoopte dat het financiële
resultaat van de avond een succes zou
worden.
Hierna werd een vlot programma af
gewerkt, aan elkaar gepraat door Wim
Witvliet. Er werkten aan mee Jopie
Maas, Hans en Kees Boom, allen leden
van Inter Nos met een tweetal sketches,
die zeer in de smaak vielen. De imitator
Jan Bruin van De Koog, Fennie Daal
der en Kasja Koopman met liedjes bij
de gitaar, Wim Bruin, voordracht, en
Nettie Zuidewind, accordeon.
Ze oogstten allen veel bijval.
De loterij was een groot succes. Er
moesten loten bijgemaakt worden om
aan de vraag te kunnen voldoen. De
prijzen voor de verloting waren door
de winkeliers van Oudeschild gratis
beschikbaar gesteld.
Voor de actieve comitéleden een mooi
resultaat.
Vrijdag- en zaterdagavond j.l. gaf de
R.H.B.S.-Texel voor de 5e maal haar
grote toneelavond, deze maal in Casino.
In tegenstelling tot de andere avonden
werden ditmaal twee stukken ten to
nele gebracht: voor de pauze het diver
tissement „Regeren" door J. C. van
Schagen, en na de pauze „De Klucht
der Vergissingen", een vrije bewerking
van Shakespeare's Comedy of Errors
door P. H. Schroder.
De in rijmvorm gestelde schets Rege
ren, maakte ons duidelijk, dat een
koning van een democratisch land heel
wat problemen heeft te overwinnen
voor hij zijn zin krijgt. De schatkist was
leeg op een cent na, en er moest dus
geld komen. Daarom wilde hij een
briefje schrijven aan iemand met veel
geld, de Sultan van de Gouden Schij
ven, maar de inkt was op De hoflakei
werd erbij gehaald om inkt te halen.
Deze weigerde het te doen tenzij hij
een stuk meloen kreeg. De tuinman
werd geroepen, want die zorgde altijd
voor meloenen e.d. Ook deze wilde er
niet voor zorgen. tenzij hij een
walvis kreeg. Er werden nog heel wat
personen bijgehaald voor de koning zijn
zin kreeg
De leerlingen van de eerste en twee
de klas kwamen er goed mee voor de
dag De hoofdrolspeler, de koning, Kees
van Es, verdient een pluim, want alles
ging zonder haperen Natuurlijk mogen
we ook de andere spelers niet vergeten,
en vooral niet de regisseurs, de heren
Van der Eijk en Boere.
Door het schoolkoor werden vervol
gens gezongen een liedje van 17e eeuw-
se oorsprong, twee liedjes van Franz
Abt, en het meerstemmige Viva la
Musica. Ook hier is een pluim voor de
heer Venneker en zijn koorleden op
zijn plaats.
Na de pauze kregen we „De Klucht
der Vergissingen" te zien. Zoals in het
programma van de hand van de heer
Van Neerijnen, tekenleraar aan de
R.H.B Sen ontwerper van de decors,
reeds stond vermeld, was dit stuk niet
aan tijd of historie gebonden en toen
het doek opging, bleek dit al door het
in strakke witte lijnen opgebouwde,
fraaie décor. Toch was er in het stuk
een 17e eeuws karakter aanwezig, dank
zij de omlijstende muziek en de kledij
van de spelers.
De koopman Aegeon uit Syracuse be
landt in Efese en wordt daar als onge
wenste vreemdeling gevangen geno
men. Hij zal worden opgeknoopt als hij
er niet in slaagt zijn twee zoons, die hij
in de loop der jaren is kwijtgeraakt,
binnen een bepaalde tijd op te sporen.
Het toeval wil, dat deze jongens, die,
als tweeling beide Antipholus heten,
tegelijk in Efese zijn. Ze weten het
echter niet van elkaar de een woont
er en is getrouwd, de ander is er in
verband met zijn zaken. Beiden hebben
een knecht, Dromio geheten, ook alweer
een tweeling, maar evenmin iets van
eikaars bestaan afwetend, omdat ze al
jong uit elkaar geraakt zijn. De situatie
die nu ontstaat wordt natuurlijk zeer
verwarrend, want de ene Dromio ziet
de andere Antipholus voor zijn meester
aan, en omgekeerd, en ook de bevolking
van Efese maakt rare ervaringen mee.
De toestand is op het laatst niet meer
te overzien.
Er werd fris gespeeld. Vooral de
tweeling Dromio, uitgebeeld door de
tweeling Hans en Frans Moerbeek, de
den het uitstekend, en algemene hilari
teit ontbrak niet in de zaal! Alle spe
lers onder leiding van hun regisseurs,
de heer Hennephof (tevens medespelen-
de) en de heer Daniëlse, wisten het stuk
op een vlotte manier te brengen.
De heer Van der Heerik besloot de
eerste avond met een dankwoord, waar
in hij opmerkte dat er uitstekend was
gespeeld en dat met deze mooie avond
de toneeltraditie aan de R.H.B.S. waar
dig was voortgezet. Hij bood de mede-
spelende dames bloemen aan.
De heer Feitsma bedankte de tweede
avond alle medewerkers en beloonde de
lagere klassers met bloemen.
Na afloop was er een gezellig bal
onder leiding van de heer Craanen. Ter
afwisseling fungeerde de heer Venne
ker als band (hij speelde piano, terwijl
Bob Dros de drumbegeleiding impro
viseerde).
De vrijdag- en de zaterdagavond
waren, op enkele details na, gelijk als
de beide Dromio's uit het toneelstuk
na de pauze B. D.
FEESTCOMMISSIE BIJEEN
Den Hoorn Donderdagavond is er
algemene vergadering van de feest
commissie in Loodsmanswelvaren om
8 uur.