- Vincenza Corrias van Sardinië
n] is best tevreden met haar
Hollandse kippen
„En wat doen we met moeder
ljn Ontwikkelingsobject van O.E.E.S.-E.P.A.
ie boekt goede resultaten
lie
m
ORISTANO „Loopt U maar met
mij mee, dan ik ze U laten zien", zegt
Q-.n zangerig Italiaans Vincenza Corrias
leJoit het dorpje Paulilatino op het eiland
■j^ardinië. Op een rommelig binne-
^laatsje, omheind door muren van los
vpp elkaar gestapelde stenen, komt een
_^(troep witte Hollandse hennen kakelend
"k'naar voren fladderen,
j j „Vijfentwintig zijn 't er en ik ben erg
^blij dat ik ze heb", vertelt Vincenza.
I ijHet zijn niet de enige Hollandse kippen
op het eiland. Meer dan 70.000 ééndag-
jkuikens zijn in de afgelopen twee jaar
op Sardinië ingevoerd,
i Deze import van ééndagkuikens
vormt een onderdeel van een internatio-
xnaal streekontwikkelingsproject, dat op
j ,het ogenblik op het eiland in uitvoering
cis.
i Sardinië is n.l. door verschillende
oorzaken in de loop der tijden jn econo
misch en technisch opzicht achter ge
raakt. De eilandbewoners hebben
eeuwenlang, samenhokkend in dorpjes
tegen de heuvels en berghellingen, min
of meer geïsoleerd geleefd. De snelle
ontwikkeling op velerlei gebied is aan
hen vrijwel ongemerkt voorbijgegaan.
„Progetta Sardcgna"
Sedert geruime tijd echter wordt door
de Italiaanse regering en de Regionale
Sardijnse regering alles in het werk ge
steld om Sardinië op de been te helpen:
aanleg van wegen, bouw van stuwdam
men, grondverbeteringsprojecten, irri-
gatiewerken enz.
Maar ook andere landen hebben een
helpende hand toegestoken. Ruim drie
jaar geleden werd door het Europese
Productiviteitscentrum (E.P.A.) van de
Organisatie voor Europese Economische
Samenwerking (O.E.E.S) in een daar
voor speciaal uitgezocht gebied op Sar
dinië een begin gemaakt met een
streekontwikkelingsproject, het „Pro
getto Sardegna". Het gaat hierbij niet
om kostbare investeringen of leningen,
maar om 't verlenen van technische bij
stand, waarbij gebruik wordt gemaakt
van de kennis en diensten van deskun
digen uit vele landen.
Het projectgebied, dat een opper
vlakte beslaat van 170.000 hectare, 41
dorpen omvat, met een totaalbevolking
van ruim 110.000 inwoners, biedt een
goed „doorsneebeeld" van omstandig
heden en toestanden op Sardinië zelf en
van die in andere achtergebleven ge
bieden rondom de Middellandse Zee.
Het ligt dan ook in de bedoeling, dat de
betreffende streek als voorbeeld zal
dienen voor de verdere ontwikkeling
van het eiland en van de andere min-
der-ontwikkelde gebieden.
Het projectteam, dat zijn hoofdkwar
tier heeft in Oristano, bestaat uit ze
ventig leden: deskundigen, assistenten
en administratieve medewerkers. De
taak van het projectteam is, de bewo
ners zover op weg te helpen, dat zij
straks in staat zullen zijn om op eigen
kracht een betere levensstandaard te
bereiken. Het is geen gemakkelijke taak,
want het door eeuwenlange isolement
ontstane scepticisme, wantrouwen en
gelatenheid moeten eerst plaats maken
voor begrip, vertrouwen en activiteit.
Hollandse kippen en moestuinen
De invoer van kuikens uit ons land
bijvoorbeeld houdt voor een belangrijk
deel verband met de verbetering van
de voeding, die nog al veel te wensen
over laat. Warme maaltijden zijn in de
meeste gezinnen onbekend. De voeding
bestaat vornamelijk uit brood met kaas
en kaas met brood. De actie onder de
dorpsvrouwen om kippen te gaan hou
den was een der eerste activiteiten van
het project op het terrein van land-
bouwhuishoudelijke hulp. Het doel er
van is tweeledig. In de eerste plaats wil
men moeder de vrouw de gelegenheid
bieden het gezinsmenu aan te vullen
met een eitje en een kippeboutje en in
de tweede plaats haar in staat te stel
len de huishoudbeurs te helpen vullen
door verkoop van eieren en kippen.
Deze campagne, die vooraf werd ge
gaan door bijeenkomsten waarop uit
voerig over het houden van kippen
werd gesproken, is een succes geworden.
Reeds meer dan 3.500 vrouwen en meis-
HANDELSBELANGEN
Onder wijzigingen lezen wij:
„Torenpaviljoen", Texel, De Cocks-
dorp, Vuurtorenweg. Cafetariabedrijf.
V.o.f. Buijs en v.d. Laan ontb. Zaak
w.v.d. R. van Eldik o. dez. n.
Onder faillissementen treffen wij het
volgende:
Oudeschild, Texel. J. Kaan, de Ruy-
terstraat 1. R.C.: Mr. J. A. Markus.
Cur.: Mr. J. Ligthart, Westgracht 80,
Den Helder.
föKÏ® -i.V'
Rachcle Loche. ccn neefster uit het bergdorpje Tonara, achter haar primitieve verticale
weefgetouw. Inmiddels heeft Rachcle de beschikking gekregen over eeu modern weefgetouw,
waarmee ze sneller kan werken.
jes, verspreid over 32 dorpen houden nu
(Hollandse) kippen. Wat betreft de ver
zorging en het juiste kippevoer, worden
de kippenhoudsters steeds met raad en
daad bijgestaan. Ook wordt door middel
van mondelinge gesprekken, bijeenkom
sten en radiopraatjes verteld wat alle
maal met eieren gedaan kan worden
en op welke verschillende manieren kip
kan worden bereid.
Om nu ook de onderlinge samenwer
king te verbeteren, wordt de vorming
gestimuleerd van coöperaties van kip
penhoudsters voor de inkoop van kippe
voer en de verkoop van de producten.
Men hoopt dat zulk een samenwerking
zal leiden tot andere gezamenlijke acti
viteiten. Op het ogenblik zijn er vijf
van dergelijke coöperaties. Vincenza
Corrias uit Paulilatino b.v. is voorzitster
van een der coöperaties. Daar de vrou
wen zelf de zaken moeten kunnen rege
len, worden voor hen die voor de coö
peratie werken cursussen gegeven in
lezen, schrijven, rekenen en in eenvou
dig boekhouden.
Ook op andere manieren wordt ge
tracht de voedingsgewoonten te beïn
vloeden. Onder andere door de vrouwen
er toe te brengen om een eigen moestuin
aan te leggen. Voorts door de aanleg
van schooltuintjes, waarin natuurlijk
groenten worden gekweekt en het ver
strekken van warme schoolmaaltijden,
waarin de gekweekte groenten zijn ver
werkt. Op deze manier wil men de
kinderen zo vroeg mogelijk vertrouwd
maken met het kweken van groenten
en het eten ervan.
Nederlands-Frans ontwerp
Het belangrijkste deel van het pro
ject-programma is gewijd aan de ver
betering van de landbouw en veeteelt.
Dit is begrijpelijk indien men weet, dat
het merendeel van de bevolking bestaat
uit kleine landbouwers en schaapher
ders. Hiertoe is een landbouwvoorlich-
tingsdienst in het leven geroepen, die
geheel is opgezet volgens een Neder
lands-Frans ontwerp. De resultaten, die
deze dienst tot nu toe heeft weten te
behalen, hebben er toe geleid, dat de
Assistenten van de landbouwvoorlichtingsdicnst bezig met het registreren van schapen. Het
doel is om door middel van een geregelde melkcontrole te komen tot ccn betere melkgift.
Regionale Sardijnse regering heeft be
sloten om een dergelijke dienst op te
richten voor het gehele eiland.
De activiteiten van de landbouwvoor-
lichtingsdienst zijn gericht op: de olij-
venteelt, groente- en fruitteelt, irriga-
tiewerken, grondverbetering, de melk
gift van de schapen en de kaasbereiding.
Goede resultaten heeft men reeds weten
te bereiken wat betreft de olijventeelt
en de schapenteelt. De olijventelers
worden geholpen t.a.v. de bespuiting der
bomen tegen ziekten en insecten, het
snoeien, het plukken (men was gewend
de olijven te rapen), de organisatie van
het bedrijf, enz.
De melkgift van de schapen probeert
n\en te verbeteren door toepassing van
selectie van de dieren. Via een geregel
de melkcontrole worden die schapen uit
de kudde geselecteerd, die wat betreft
de melkgift onder een bepaald gemid
delde blijven. En verder door de intro
ductie van nieuwe soorten voeder en
verbetering van de weiden door groen-
bemesting. De schapenteelt op Sardinië
is zeer omvangrijk. De schapen worden
er voornamelijk gehouden voor de melk,
waarvan kaas wordt gemaakt, die be
stemd is voor de export.
Andere activiteiten
Om nu de bestaande mogelijkheden
zo goed mogelijk te benutten, wordt
door het OEES-EPA project ook grote
aandacht geschonken aan de ontwikke
ling van het ambacht. Dat betekent
hulp aan de weefsters, mandenvlecht-
sters en borduursters. Men heeft voor
de producten nieuwe toepassingsmoge
lijkheden en nieuwe markten gevonden.
En zo kan het gebeuren dat vandaag de
dag de attractieve Sardijnse manden en
korven, kleurrijke wollen karpetten,
wandkleden en beddespreien en exclu
sief borduurwerk (nu bestemd voor bui
tenbekleding van damesschoentjes en
avondtasjes) uitgestald liggen in win
kels in Rome, Brussel, Londen, Stock
holm, Sydney en New York. De belang
stelling in het buitenland voor deze
ambachtsproducten, die tot voor kort
niet verder kwamen dan de dorps-
markt, is snel groeiende.
Bevredigende resultaten heeft men
ook weten te bereiken wat betreft so
ciale aangelegenheden en het onderwijs
aan ouderen. Dat aan onderwijs, op
voeding en training een belangrijke rol
is toebedeeld ligt voor de hand. Vooral
indien men weet, dat naast een niet ge
ring percentage analphabeten er boven
dien een grote groep is die in de loop
der tijd weer teruggezakt is tot het peil
van analphabetisme. Hiertoe behoren zij
die na de lagere school nooit meer een
pen, boek of krant in handen hebben
gehad. Isolement en armoede zijn hier
van de oorzaken.
Door het project worden verschillende
cursussen verzorgd: Cursussen in schrij
ven, lezen en rekenen, cursussen tei
vergroting van de algemene ontwikke
ling en cursussen waarin specifieke
vakproblemen worden behandeld, be
stemd voor de boeren, herders, manden-
vlechtsters en weefsters.
De tot nog toe bereikte resultaten wij
zen er op, dat de projectwerkers op de
goede weg zijn.
WEEKAGENDA VAN DE
STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL
Dinsdag 10 april
Den Burg, Oranjeboom, 10 en 2 uur, School-
toneel door „De Nieuwe Komedie" met Ploeft
Den Burg, Casino, filmmiddag en -avond
melkhandel.
Den Hoorn, Dorpshuis, filmmiddag en -avond
Ned. Rode Kruis met Mme. Curie
Den Burg, Dorpshuis, vergadering kunstkring
Woensdag 11 april
Den Burg, Texel, bridgedrive
Den Burg, Casino, filmmiddag en -avond
Ned. Rode Kruis met Mme. Curie.
Den Burg, Oranjeboom, 10 en 2 uur, School-
toneel door „De Nieuwe Komedie" met Ploeft
Donderdag 12 april
Den Hoorn, Dorpshuis, filmmiddag en -avond
melkhandel.
De Cocksdorp, Nota, filmmiddag en -avond
Ned. Rode Kruis met Mme. Curie.
Den Burg, Casino, Modeshow Moerbeek
Vrijdag 13 april
Oosterend, Gebouw van Chr. Belangen, film-
micidag en -avond Ned. Rode Kruis.
Oosterend, Wapen van Amsterdam, Zanguit
voering zangver. „Nieuw Leven"
De Cocksdorp, Nota, filmmiddag en -avond
melkhandel.
Den Burg, Oranjeboom, 2 en 8 uur Schooi
en avondvoorstelling toneelgroep „De Nieuwe
Komedie" met Vlaamse blijspel „De gecroonde
leerze".
Zaterdag 14 april
Oosterend, Wapen van Amsterdam, Zang
uitvoering zangver. „Nieuw Leven".
De Cocksdorp. De Sluftervallei, Gymnastiek-
uitvoering SVC.
DE HEER W. H. DUDOK VAN HEEL
PROMOVEERDE
Aan de Rijksuniversiteit te Utrecht
promoveerde op maandag 9 april de
heer W. H Dudok van Heel, geboren te
Bussum, wonende in Den Helder, tot
doctor in de faculteit der wiskunde en
natuurwetenschappen op het proef
schrift getiteld: „Sound and cetacea".
De heer Dudok van Heel, die te
Utrecht studeerde en daarna en
kele jaren verbonden was aan het
Zoölogisch Station te Den Helder,
is thans bezig met het inrichten
van een centrum voor onderzoek
van bruinvissen en verwante die
ren. Het zal door NATO-gelden
worden bekostigd en voorlopig op
Texel worden gevestigd.
In dit proefschrift wordt eerst het
vermogen besproken om de geluidsrich
ting waar te nemen. Voor walvissen is
dit extra belangrijk, daar ze net als
vleermuizen hindernissen, prooidieren
enz. waarnemen door het beluisteren
van de echo van hun eigen hoogfre-
kwente oriëntatiegeluiden. De schrijver
heeft het richtinghoren van de bruinvis
met behulp van dressuurproeven op een
getemd dier op Texel onderzocht.
Het vangen, transporteren (vanaf
Middelfahrt in Denemarken) en onder
zoeken van deze dieren was voor Ne
derland pionierswerk, waarbij vele
waardevolle ervaringen zijn opgedaan.
Een belangrijk deel van het proef
schrift behandelt verder het probleem
van de massa-strandingen bij walvissen.
Deze worden toegeschreven aan het
feit, dat de echo-oriëntatie onder de ge
geven omstandigheden faalde.
Promotor was: Prof. Dr. S. Dijkgraaf.
Familieroman door Maartje Zeldenrijk
HOOFDSTUK I
De zon rees langzaam en het leek als
of de stralenbundels zochten naar een
doel, waar ze uiteindelijk hun koeste
rende gloed op konden richten. Opeens
waren ze hoog genoeg om door een open
raam naar binnen te dringen. Ze gleden
over het kozijn door naar het ledikant
in het kleine vertrek, dansten over de
hobbelige deken en vestigden zich uit
eindelijk op het gezicht van de slapen
de in het bed.
Aaltje Dinkla knipperde een paar
keer met haar oogleden en na een paar
minuten werden ze definitief geopend.
„Zo, zon", prevelde ze, en er kwam
een vage glimlach op haar gezicht, „ben
jij daar ook weer? En zet je ons huisje
in feestverlichting. Dank je wel, hoor,
dat je me vandaag niet in de steek laat.
Nou, je weet het hé? Ik heb het je de
afgelopen ochtenden al vaker verteld;
nog tien dagen, nog zeven, en gisteren
nog één. Nu is het dan zover: vandaag
ben ik één en twintig jaar. Juist op de
dag, dat jij het langst schijnt, hé? Vader
zei altijd, dat ik een zonnekind was,
omdat ik op de eenentwintigste juni
geboren ben. En omdat het toen, op
mijn geboortedag, ook zulk mooi weer,
zo zonnig was. Dank je wel, zon, voor
je felicitatie, en dank je wel voor je
geschenk vandaag. Blijf je de hele dag
bij me?"
Ze rekte zich behaaglijk uit en ging
op haar rug liggen. Ze keek naar haar
kalendertje, dat aan het voeteneind aan
de muur hing. Gisteravond, vóór ze in
bed gestapt was, had ze het blaadje er
al afgescheurd. En nu prijkte het grote
cijfer 21 erop en het leek, alsof het een
triomfantelijk cijfer was. Nu was ze
jarige Aal. Gerard, haar zwager, zou
dat vandaag wel weer tegen haar zeg
gen. Dat was zo z'n gewoonte.
Ja, de hele familie zou vanmiddag of
vanavond wel komen. Het was immers
beloofd? Had Ploon van het voorjaar,
op moeders verjaardag niet gezegd:
„Meid, Aaltje, als je 21 wordt, komen
we, hoor? Dat is vast".
Ja, dat zou dan wel een hele drukte
worden vandaag. Alleen al de broers
en zussen. Misschien tante Gré, maar
dat was niet zeker, want van tante Gré
kon je nooit ergens opaan. Die kwam
zo te hooi en te gras binnenvallen, net
zoals het haar uitkwam.
Laten we eens even optellen, dan
weten we straks, waar we aan toe zijn.
Even keek ze op het wekkertje naast
zich op het nachtkastje; kwart over
zeven. Nog vroeg, gelukkig.
Ze rekte zich nog eens uit en kwam
met haar handen onder het dek van
daan. Ze pakte haar duim en begon:
Natuurlijk Dirk en Catrien, en misschien
een paar van de neefjes en nichtjes.
Fien zou wel thuis moeten oppassen.
En dan natuurlijk Ploon en Piet. „Hier
is de firma P en P" zei hij altijd. Eigen
lijk heette Ploon anders: Appolonia,
maar zelf vond ze het een vreselijke
naam en daarom werd het afgekort tot
Ploon. Alleen als Piet haar plagen wil
de, noemde hij haar voluit bij de voor
naam. Dan fronste Ploon haar wenk
brauwen en keek hem veelbetekenend
aan en ging Piet maar gauw over wat
anders praten. Ploon was een schat,
maar thuis niet gemakkelijk.
Toch was het een best span, die twee.
Piet was stapel op zijn vrouw en dat
kon Aaltje zich best indenken, want
Ploon had een figuurtje als een manne
quin, zoals Piet wel eens zei. Dan
bloosde Ploon, want ze vond het wel
prettig, als haar Piet dat zei. Dertig
was ze, maar je zoudt het haar heel
niet geven. Vast niet.
Dus Ploon en Piet. En dan natuurlijk
zus Bep met haar man. Gek eigenlijk.
Ze noemde haar zwager zelden bij zijn
naam. Het was altijd: Bep en haar man.
Van de anderen zei je: Ploon en Piet,
en Dirk en Catrien, maar met Bep was
dat anders. Wel een beetje vreemd
eigenlijk. Ze hield van al haar
broers en zussen, zwagers en schoon
zusters, maar Gerard, de man van Bep
Hij had iets in zijn ogen, waar ze
bang voor was. En ze zou vast niet al
leen met hem willen zijn. Indertijd al,
toen hij pas overhuis kwam en met
Bep verkeerde. Bep, die pas negentien
was en Gerard al over de dertig. Daar
was toen heel wat over te doen ge
weest. Dirk had als gewoonlijk z'n be
zwaren gehad, maar Bep had een kopje
en of moeder nu al zei, dat ze nog veel
te jong was en Dirk het geen pas vond,
dat moeder toestond, dat hij hier over
huis kwam, Bqp zette ondanks alles
haar zin door en trouwde op negentien
jarige leeftijd met Gerard Knaap, om
meteen te verhuizen naar Alkmaar,
want daar had Gerard een garagebe
drijf.
Ja, van de broers en zussen had Bep
het ontegenzeggelijk het 't best getrof
fen. Financieel bezien dan altijd. Ze had
een mooi groot huis naast de garage,
een dienstmeisje voor de hele dag en
een vrouw voor het ruwe werk. Gerard
had de auto's voor het uitzoeken, want
hij verkocht ze immers en een half jaar
na haar huwelijk kon ook Bep rijden
als de beste.
Dirk had het niet erg op Gerard be
keken. Trouwens, de liefde was in dit
opzicht wederzijds. Gerard had het zijn
zwager nooit vergeven, dat hij indertijd
tegen hun huwelijk gekant was. Alleen
omdat Bep toen nog zo jong was. Wat
deed dat er feitelijk toe? Als je van
elkaar hield en je aanstaande man had
een goeie baan, waarop zou je dan nog
wachten? Ze hoorde het Bep nog zeg
gen: „Ik ben gek op Gerard en hij op
mij. Als we trouwen, komt hij naast
de garage te wonen en z'n vader gaat
ergens anders heen. Waarom zou ik dan
niet met hem trouwen? En hoe oud was
Dirk zelf, toen hij met Catrien naar het
gemeentehuis ging? Nog jonger dan
ik.Nou dan.
Ach ja, dat huwelijk van Dirk en
Catrien had toen ook heel wat voeten
in de aarde gehad. Vader leefde nog. Ze
was zelf nog maar een peuter van een
jaar of vijf geweest, maar vaag herin
nerde ze zich nog wel, dat er thuis ruzie
over was. Maar Catrien had een paar
centen en ze hadden toen die kruide
nierswinkel van De Vries gekocht op
het hoekje. Een ouderwets zaakje, waar
de tijd had stilgestaan, maar goed be
klant. Met de centen van Catrien had
den ze de zaak verbouwd en gemoder
niseerd en nu zaten ze er al bijna
zestien jaar in. Het liep best, maar ja
tien kinderen in nog geen zestien
jaar. Daar komt wat voor kijken.
Toen Dirk eenmaal getrouwd was
op zijn achttiende jaar; hij moest nog
in dienst, maar werd afgekeurd
volgden de andere broers en zusters
met tussenpozen van twee tot vier jaar.
Piet trouwde ook al nog vóór hij ne
gentien was. Hij had Ploon leren ken
nen in het begin van zijn diensttijd en
Pa van der Laan, die in hout deed, had
zijn schoonzoon in het bedrijf opgeno
men, omdat hij zelf maar één kind had:
een dochter. Maar de zaken waren niet
zo best gegaan en Pa van der Laan had
er een n.v. van moeten maken. Zelf
had hij zich kort daarna uit de zaken
teruggetrokken en nu waren er andere
bazen. Van een opvolging in het bedrijf
was niets terecht gekomen. Piet was nu
vertegenwoordiger voor de zaak. Nu ja,
hij had goed zijn brood, want verkopen
kon hij. En Ploon vond het allemaal
opperbest, als zij maar op tijd haar
huishoudgeld kreeg en daar zorgde Piet
wel voor.
(Wordt vervolgd)
