9 roen wa in het Barry de Graaf en zijn verdere verkenningen Texelaar in Nieuw Guinea Merendeel van middelbare schooljeugd gaat studeren i. DINSDAG 31 JULI 1962 TEXELSE 75e JAARGANG No. 7680 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld de RooQ Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Den Bnrg, Texel - Postbus II - Tel. 2058 Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. kwart. 25 ct. incasso. Advertenties: familieberichten 12 ct p. mm.; andere advert 10 ct p. mm. II „Dat is versierd, zeg", luidden de meeste reacties van onze collega's toen we hun vertelden dat het door tussen komst van een kennis mogelijk voor ons was een week in Manokwari door te brengen Gratis per Kroonduif reizen was er ditmaal niet b-j We hebben daarom een beroep gedaan op onze eigen luchtmacht en zijn er in geslaagd mee te vliegen met een der transport- dakota's. Een onzekere factor vormde hei feit, dat we ook nog eens terug moesten Speciaal ophalen was natuur lijk met mogelijk, we moesten van een bestaande vlucht gebruik maken. Dat werd mogelijk toen met Koninginnedag het Papoea vrijwilligerskorps naar Hol- landia moest worden overgevlogen om daar deel te nemen aan een parade. Op die manier was zowel de heen- als de terugreis verzekerd en daags voor Koninginnedag vertrokken we. Mano kwari ligt minder ver van Biak verwij derd dan Hollandia, het is net een uurtje vliegen Halverwege vlieg je over het eiland Noemfoer, een soort atol met een groot binnenwater vol mangrovebossen. Zoals Hollandia aan het Cycloopge bergte ligt en daardoor een verafgele gen vliegveld heeft, zo heeft ook Manokwari een strip welke ruim 20 kilometer van het stadje ligt verwij derd. Hier is het Arfak gebergte de schuld. Manokwari ligt aan de Doré- baai, een fantastisch mooi water De stad zelf is de oudste nederzetting in Nieuw Guinea en dat is goed te zien. Hier hangt in de straatjes, waar het geurt naar knoflook en specerijen, nog de sfeer van het oude Indië. Het is er gezellig en hier wordt gelééfd. Het me rendeel der bewoners bestaat uit In dische Nederlanders waarvan er velen indertijd zijn uitgeweken en die hier een nieuw bestaan hebben gezocht. Rondom de stad vindt men vele onder nemingen waar bananen en andere tro pische vruchten worden gekweekt. In de stad zijn veel „eethuisjes" en toko's. Een nijvere plaats waar jammer genoeg reeds de verschijnselen zijn op te mer ken die in Hollandia zo sterk naar vo ren komen. De bevolking is vriendelijk en voorkomend maar ongerust over de jongste ontwikkeling. Maar dat neemt nog niet weg dat het in Manokwari goed leven en werken is. Er is zelfs snige industrie: een scheepswerf en een houtzagerij, die heel Nieuw Guinea van een uitstekende houtsoort voorziet, het jzerhout. Een bepaald huistype in Nieuw-Guinea dat geheel van dit hout s gemaakt wordt zelfs Manokwari-keet genoemd! Wij konden voor een week onze in- :rek nemen in een leegstaand huis dat iet bezit was van een kennis Eetgerei, veldbedden etc. hadden we zelf meege nomen en zodoende konden we het aar dig redden. Voor het eten moesten we zelf zorgen Dat leverde geen moeilijk heden op, want we konden goed terecht in een der vele eethuisjes die Mano kwari rijk is. Manokwari is de laatste tijd bekend geworden doordat het Papoea Vrijwil ligers Korps er is gevestigd. Het PVK bestaat ruim een jaar en heeft zijn waarde nu reeds bewezen bij de infil- trantenbestnjding van de laatste tijd. Natuurlijk hebben we een bezoek ge bracht aan de nieuw gebouwde kazerne te Arfai, dicht bij Manokwari. Het is fantastisch om te zien hoe serieus deze autochtonen hun taak opvatten. Hoewel zij uit alle bevolkingsgroepen (papoea's) voortkomen, zowel van Biak als uit de Baliemvallei en de Zuidkust vormen zij ondanks deze ontwikkelingsverschillen toch een zeer homogene groep met een uitstekende teamgeest. Alles staat on der leiding van een blank kader. Dit kader is voortgekomen uit de verschil lende Nederlandse krijgsmachtdelen. De PVK'ers worden door hun familie leden met de meeste achting behandeld en het is begrijpelijk dat over heel Nieuw Guinea een enorme belangstel ling voor dit korps bestaat. Bijna iedere jonge Papoea wil graag bij het PVK, maar de eisen zijn streng en de lege ringsmogelijkheden laten nog niet toe dat het koros op dit moment zeer sterk wordt uitgebreid Toen wij de kazernes bezochten was een groot deel van de Papoea's niet aanwezig. Die waren naar Hollandia vertrokken voor het Konin- ginnedefilé. Het groepje dat wij hebben zien marcheren, exerceren en werken op de stormbaan vormde de minder heid, maar zelden hebben wij zulk een behendigheid en discipline gezien. Het is de bedoeling dat de PVK-ers in de toekomst zelf de verdediging van hun land op zich nemen en wij hebben er het volste vertrouwen in. De volgende dag was het Koningin nedag Dit wordt in Manokwari als vanouds op grootse wijze gevierd. Er is een pasar-malam (avond-markt), die eigenlijk meer een soort kermis is, want een draai- zweefmolen met een schiet en gooitent ontbreken niet. Waar we op gehoopt hadden, gebeurde. Ter gelegen heid van Koninginnedag kwamen uit hefeArfakgebergte de primitieve Arfak- kers naar beneden, 't Is fantastisch om deze practisch naakte mensen door de straten van Manokwari te zien gaan met hun onafscheidelijke pijl en boog en parang (kapmes). Vrouw en kinderen hebben ze meegenomen en het hele fa milieleven blijft voortgang vinden op een open grasveldje in de omgeving van de stad De vrouwen zijn in feestkledij; ze zijn gehuld in grote rode sarongs en volbehangen met kralen en banden De mannen dragen rond hun hoofd een kralenkrans en zijn vaak gesierd met de veren van de paradijsvogel. De kin deren, die in een grote kolonie door el kaar krioelen, hebben weinig te bie den. Ze hebben niets aan of op. Het blijkt goed mogelijk om de vriendschap en waardering van deze mensen te win nen zelfs bij de'vrouwen. Het blikje sigaretten (zie foto) doet wonderen en op een gegeven moment is een der Ar- fakkers zo spontaan om ons zijn pijl en boog cadeau te geven. Neen, hij wilde helemaal geen geld hebben. We hebben hem ons blikje sigaretten maar gege ven. De pijl en boog zal ik als een herinnering aan deze mensen meene men naar huis. Het volk van Mano kwari is actief. Dat bleek uit de uitge breide volksfeesten, die ter gelegenheid van koninginnedag werden gehouden. Toch verklaarde een der omstanders ons dat het lang met meer zo was als de vorige jaren Ook hier trekken de mensen weg. Dat merkten we de vol gende dagen toen we de omgeving een beetje gingen verkennen. Men treft zeer veel lege huizen aan. Meestal met een bordje: Te koop, te bevragen etc We informeerden eens naar de prijs. Deze was ongelooflijk laag, in sommige ge vallen J 350,of ƒ400,En dat zijn huizen met vier kamers, elektriciteit, waterleiding, douche enzovoort! Huizen genoeg in Manokwari dus, maar steeds minder mensen. Hier is het wel extra tragisch, want het betreft hier veelal Indische Nederlanders, die na de be- stuursoverdracht uit Indonesië zijn ge vlucht en hier een nieuw bestaan zijn begonnen, nadat ze hun hele bezit in Indonesië hebben moeten achterlaten. Nu moeten ze weer vluchten menen ze en laten wéér hun bezit achter of verkopen het ver beneden de waarde. Wat men in Manokwari Soekarno naar het hoofd slingert zal ik maar niet neerschrijven. Men haat de Indonesiërs, die hun leven gedeeltelijk ondragelijk hebben gemaakt en nu weer de rust dreigen te verstoren. Het waren interessante dagen die we in Manokwari hebben doorgebracht. Een dag later dan was afgesproken kwam onze luchtmachtdakota z'n pas sagiers weer ophalen en konden we op een leerrijke en boeiende onderneming terugzien. Naar de Zuidkust Bij Hollandia en Manokwari is het niet gebleven. Vlak nadat daar het eer ste Nederlandse slachtoffer was geval len in de strijd tegen de Indonesische parachutisten, kreeg ik de kans om mee te vliegen naar Kaimana aan de zuid kust. Weer was hét mogelijk gebruik te maken van een Dakota, die ons via de Geelvinckbaai en de „hals" van de vogelkop naar de zuidkust bracht. Het gebied is bergachtig en de lagere ge deelten moerassig. Dat is zelfs vanuit de lucht goed te zien. In dit gebied wer den de Indonesische para's afgeworpen, temidden van de afgrijselijke jungle. Boven deze bossen werden ook onlangs de pamfletten afgeworpen door Neder landse vliegtuigen, waarin een oproep tot overgave staat en een garantie voor goede behandeling, rust en kleding. De pamfletten hebben inmiddels hun nut bewezen. De door de omstandigheden uitgehongerde para's gaven zich over Op het vliegveld van Kaimana sprak ik met de daar gelegerde militairen. Zo juist was een, patrouille uit de jungle teruggekeerd De stemming onder deze jongens is verwonderlijk goed. Ondanks de zeer moeilijke omstandigheden waaronder geleefd en gewerkt moet worden en ondanks het feit dat letter- Harry de Graaf omringd door vele zwarte vrienden Om de stormachtige ontwikkeling op verschillende gebieden van bedrijfs leven en onderwijs te kunnen bijhouden is het van belang te beschikken over een toenemend aantal afgestudeerden van univensteiten en hogescholen. Het is daarom noodzakelijk na te gaan 'hoe_ velen zich jaarlijks voor een studie aan een universiteit laten inschrijven. Dit cijfer wint aan betekenis indien men bovendien nog weet hoevelen er op grond van hun diploma's (h.b.s. en gym nasium) aan een universiteit mogen gaan studeren. Het verband tussen beide groepen degenen die gaan lijk alles wordt geeist van geest en -lichaam is het moreel fantastisch. Zo sterk zelfs dat een der jongens mij ver zekerde het niet eens zo geweldig te vinden dat hij binnenkort met „repat" ging Dat bleek ook het geval te zijn met enkele militairen die we op terug weg mee naar Biak namen omdat zij de volgende dag naar Nederland zouden vertrekken. Och, ze vonden het natuur lijk wel leuk om weer eens naar huis te gaan, maar ze hadden liever hun werkzaamheden afgemaakt en samen met de anderen waarmee ze zo ver knocht waren geraakt, naar huis ge gaan. Maar dat is jammergenoeg niet mogelijk; de aan- en afvoer geschiedt niet met grote troepen tegelijk. Ik heb er een lesje mee kunnen doen. Bij ons op de „Keerkring" is de verstandhou ding jegens elkaar bepaald minder goed ondanks dat de luchtmachters voorlopig nog ver van alle strijdgewoel zijn ver wijderd en eigenlijk niets te klagen hebben. Maar het zal wel juist de toe stand zijn die de mensen dichter bij el kaar brengt! Enfin, voor de zoveelste keer landden we veilig op Biak en voegden ons weer in de sleur van alledag. Wat zeg ik? Sleur? Neen, hel leven is nooit een sleur in Nieuw Guinea Elke dag kan weer ander avontuur brengen. Daar kun je het beste zelf voor zorgen en hij die er in slaagt zich voortdurend bezig te houden is een gelukkig mens en kan als hij eenmaal weer in Nederland zit en daar wél deelneemt aan 'n sleur deze draaglijk maken door zich te koesteren met de herinneringen die in dit land zijn opgedaan. De andere Texelaars Kon ik de vorige maal uitvoerig ver tellen over onze belevenissen met de heren Berkenbosch en Rijkelijkhuizen, thans hebben anderen hun plaatsen in genomen. Berkenbosch zit alweer ruim 4 maanden in Holland en de heer Rij kelijkhuizen heeft in verband met de toenemende onrust in dit land besloten zijn gezin niet te laten overkomen en is vorige maand naar Holland vertrok ken. Met de torpedobootjager „Limburg" kwamen Aad Smit uit Den Burg en Vlugt uit Den Hoorn naar Nieuw Gui nea. De ontmoeting aan boord van Hr. Ms, Limburg heeft al een tijdje geleden plaatsgevonden. Sindsdien patrouilleert het schip in de Radja Ampat archipel en doet Biak zelden aan. Bij de Marine Luchtvaart Dienst is sedert enkele maanden bij de brandweer ingedeeld een zoon van KI Heerschap. Het bevalt hem uitstekend op Biak en hij heeft een prettige werkkring. Tenslotte arri veerde hier met de onderzeeboot „Zee leeuw" Jaap Voorthuizen uit Eierland. Ook hij is voor ons onbereikbaar van wege die patrouillediensten „ergens" in de wateren rond Nieuw Guinea. Jan Boon uit De Cocksdorp is het nog steeds niet eens met de drie maanden extra die hij er heeft bijgehad. Anders had hij op dit moment op Texel gezeten; nu zit hij naast me en ergert zich aan de manier waarop ik alles probeer op te hemelen Maar ook hij zal zijn tijd wel doorkomen; ook al gaat hij veertien dagen later naar Nederland dan schrijver dezes, n.l. 10 september a.s. Dan heeft hij vijftien maanden in Nieuw Guinea gezeten, voorwaar geen „baby-term"! Mag ik dan sluiten met de groeten voor alle Texelaars vanuit dit veelbe sproken tropenland. HARRY DE GRAAF, rnr. 41 01 23 120 Luchtmacht Napo 5500 UTRECHT-STATION Baby-term is de uitdrukking voor een term (verblijfsduur) van minder dan 12 maanden. Omdat de meeste jongens langer moeten dienen dan een jaar worden de „baby-termers" meer voor vakantiegangers aangezien! studeren en degenen die op grond van hun vooropleiding zouden kunnen gaan studeren wordt op gezette tijden onderzocht. Bij deze onderzoekingen wordt het land behalve in zijn geheel ook in zijn sociale- en geografische onderdelen be schouwd. Daarmede wordt de mogelijk heid geboden verschillen tussen diverse delen van het land te leren kennen. Bekend is dat van de gediplomeerde h.b.s.- en gymnasiumleerlingen in de drie westelijke provincies er naar ver houding meer naar een universiteit gaan dan uit andere provincies. Evenzo steken de steden ver boven de platte landsgemeenten uit. Uit de laatste onderzoekingen (C.B.S.: Overgang v.h.m.o. - hoger onderwijs, regionaal bezien 1957-1959 [1962]) blijkt dat de plattelandsgemeenten hun aan vankelijke achterstand met betrekking tot het aantal h.b.s - en gymnasium- diplomabezitters dat gaat' studeren, sterk inlopen. In de periode 1954-1956 ging in de plattelandsgemeenten 52% van de be zitters van het diploma h.b.s. b en gym nasium b studeren, in de jaren 1957- 1959: 61% Voor de industriesteden nam dit overgangspercentage (overgang naar de universiteit) toe van 55 tot 60, voor de verzorgende steden en forensenge meenten van 57 tot 64 Voor de lezers van ons blad zal het interessant zijn te vernemen hoe de overgangspercentages voor Texel lig gen. Percentages voor Texel In de jaren 1957-1959 behaalden 12 mannelijke leerlingen van gymnasium en h.b.s., woonachtig op Texel, hun b- diploma. Daarvan gingen er 7 of 58% (1954-1956: 44%, 4 van de 9) naar een universiteit of hogeschool. Voor de gemeenten Wieringen en Wieringer- meer tezamen bedroeg het overeen komstige percentage voor 1957-1959 niet minder dan 77 (14 van de 18) (1954- 1956: 67%; 6 van de 9) voor de ge meente Den Helder 1957-1959: 34% (1954-1956; 61%). Voor de vrouwelijke leerlingen van Texel bedroeg voor de jaren 1957-1959 het percentage dat naar het weten schappelijk onderwijs ging (met oplei ding h.b.s - en gymnasium-b) 33% (1 van de 3); voor Wieringen en Wierin- germeer 75% (3 van de 4), voor Den Helder 16%. In het kader van deze onderzoekingen is bovendien nagegaan hoe de verhou ding is tussen het aantal gediplomeer den van h.b.s.-a en b en van gymnasium a en b en het totaal aantal 18-20- jarigen. Op deze wijze krijgt men enig inzicht of uit een bepaald gebied in ver gelijking met andere gebieden veel of weinig h.b.s.- en gymnasiumdiploma's komen. Het blijkt dat Texel als plattelands gemeente niet slecht afsteekt bij Den Helder (industrieel en verzorgingscen trum). Het verschil met Wieringen en Wieringermeer is in verband met de grote overeenkomst in economische en sociale structuur niet zo groot. (Hier voor werd evenwel geconstateerd, dat uit dit gebied relatief aanmerkelijk meer h.b.s.- en gymnasiumleerlingen gaan studeren. Gunstig steekt Texel af bij de even eens overwegend agrarische gebieden van Zuid- en Noord-Beveland, Gronin ger bouwstreek en Friese bouwstreek. Onderstaand overzicht heeft alleen betrekking op de mannen: Diplomabezitters h.b.s. en gymnasium 1957-1959 in van de 18-20-jarige bevolking: Texel 8,2 Wieringen/Wieringermeer 7,0 Den Helder 7,3 Zaanstreek 6,3 Zuid- en Noord-Beveland 6,1 Groninger Bouwstreek 5,5 Friese Bouwstreek 5,4 Verwacht mag worden dat in volgen de onderzoekingen de positie van Texel, door de stimulans van de nu ter plaatse gevestigde h.b.s., nog gunstiger zal zijn. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 31 juli 8.35 en 21.10; 1 aug. 9.21 en 21.52; 2 aug. 9.58 en 22.28; 3 aug. 10.30 on 22.57; 4 aug. 10.59 en 23.37. Aan het strand ongeveer eon uur eerder hoog water.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1962 | | pagina 1