Cjrom 'wartsjexelsin het harL, De toekomst van Texel Texelse familienamen of achternamen in de 17de eeuw Éslfcxcl I 76e JAARGANG No. 7718 COURANT 4 Als wij het rapport van de heer Kwantus verder aanhalen dan zijn, na de vorige artikelen zeker de voorzieningen voor het vreemde lingenverkeer aan de orde. Immers het vreemdelingenverkeer neemt een der grootste plaatsen in op het eiland. Dat werd duidelijk door de cijfers die in een vorig artikel wer den genoemd betreffende het aan tal auto's dat in de toekomst op Texel's wegen zal rijden. De grote betekenis van het vreem delingenverkeer geeft aanleiding om de daarvoor benodigde voorzieningen te behandelen en niet of niet uitsluitend ais onderdeel der voorzieningen voor het verkeer, respectievelijk de recreatie Vast staat dat Texel zijn aantrekke lijkheid ontleent aan het eigen karakter aan het natuurschoon en aan de be trekkelijke rust en afwisseling in het landschap. Het is van waarde, zowel voor toerist als Texelaar, dat deze aan trekkelijkheid behouden blijft. Zowel de rust als het natuurschoon zullen in sterke mate worden beinvloed door de totale omvang der logiesakkomodatie. In 1950 zouden ongeveer 6.300 slaap plaatsen ter beschikking zijn geweest, in 1959 ruim 10.000 en in 1961 14.700. Als een voorlopig optimum is door het gemeentebestuur een cijfer van 21.100 slaapplaatsen voor de toekomst ge noemd. Bij de zeer snelle uitbreiding van de laatste jaren zou dit aantal in 1963 of 1964 reeds zijn bereikt. Een aan wijzing voor de voortzetting der hui dige ontwikkeling wordt gevonden in de kapiciteitsoverschrijding der kam peerterreinen in de zomer van 1961. Op 11 kampeerterreinen met plaats - volgens de verguning - voor ongeveer 4.500 personen, uitmakende bijna 80% van de totale kampeerkapaciteit, waren volgens gemeentelijke opgave op 3 au gustus ruim 6.800 personen aanwezig. Evenmin als voor het verkeer is het voor het vreemdelingenverkeer moge lijk nauwkeurige prognoses te maken voor tien of meer jaren vooruit. Men zal moeten denken aan konkrete plan nen voor de eerste vijf jaar en vagere plannen voor een onzekere langere pe riode. Zo zou men op korte termijn wellicht kunnen denken aan een uit breiding van het aantal slaapplaatsen tot 25.000. Het definitieve optimum zou dan benaderd moeten worden van het geen jait landschappelijk, natuurweten schappelijk en rekreatief oogpunt aan vaardbaar kan worden geacht. Het is wenselijk, dat hierover binnen de Wad denfederatie een blijvend beraad plaats heeft. Tevens zouden dan de maatrege len moeten worden aangegeven, welke als konsekwentie van het te stellen op timum moeten worden aanvaard. Een toenemend vreemdelingenver keer brengt de noodzaak van uitbrei ding en verbetering van verkeersvoor- zieningen met zich. Reeds in de voor gaande paragraaf werd dit probleem behandeld, overigens zonder dat op af doende wijze tot een verkeersplan kon worden gekomen. Voor de logiesaccommodatic behoe ven slechts ten dele voorzieningen in uitbreidingsplannen te worden getrof fen. Voor de verhuur van gemeubileer- I de kamers en woningen en voor het ge ven van pension komen doorgaans al- 1 leen bestaande woningen in aanmer- king. Bij het projekteren en bij de bouw van nieuwe woningen dient zo mogelijk met deze nevenfunktie te worden rekening gehouden. Andere lo- t giesvormen, namelijk hotels, kamphui zen, zomerhuisjes en kampeerterreinen vergen wel de nodige reserveringen, waarbij een zorgvuldige afweging van belangen moet plaats hebben. Tegen over de drukte van De Koog en Everste Koog zijn enkele nieuwe concentratie punten wenselijk. Reeds nu wordt ver spreid over het gehele eiland logies- gelegenheid geboden, zodat ook richt lijnen voor de toekomst geen nauw- knellende banden mogen zijn. Bij de n geleide spreiding over enkele concen- tratiepunten moet met het karakter van de delen van het eiland worden reke- mng gehouden. Ook daarbij gaat het (niet om een strakke indeling, maar om een nuanceverschil, dat ook nu al uit de sociale structuur der vakantiegan gers kon worden afgeleid. Den Hoorn met omgeving trok in 1960 naar verhouding meer arbeiders I dan De Cocksdorp met omgeving en Eierland. Deze laatste delen trokken naar verhouding meer hogere employé's en personen met een vrij beroep. Hoewel dit nuance-veschil mede ver oorzaakt is door de aangeboden accom modatie, kan het van waarde zijn dit verschil in de toekomst te behouden. Hiervoor pleit mede de overweging, dat het zuidelijke deel door zijn ligging het meest voor het te ontwikkelen dag- toerisme in aanmerking komt en de personen met een hogere sociale status Inaar verhouding meer het behoud van rust en een ongestoord natuurschoon zullen waarderen. Zo zal men voor het noordelijk deel eerder aan gezinskam peerterreinen en terreinen voor kam- peerpaspoorthouders willen denken, voor het zuidelijk deel eerder aan semi- permanente gezinskampen en jeugd kampen onder leiding. Voor één of meer kamphuizen komt eerder het zui delijk deel dan het noordelijk deel in aanmerking Behalve aan kampeerterreinen blijkt er een relatief grote behoefte aan zo merhuisjes te bestaan. Voor de in het noorden te bouwen huisjes zou men dan de technische eisen wat hoger kun nen stellen, dan voor die voor welke men plaats in de omgeving van Den Hoorn zou willen reserveren. Het bovenstaande neemt niet weg, dat voor hotelbouw eerder het gebied van Den Hoorn in aanmerking komt, al zou men deze bouw nabij De Cocks dorp ook kunnen toelaten. Een hotel nabij Den Hoorn zou echter zeker niet het traditionele karakter moeten heb ben. Men kan denken aan een zelfbe dieningshotel, aan een combinatie met een bungalowcomplex, zelfs aan de mogelijkheid van het hierin onderbren gen van woningen, bijvoorbeeld voor marine-officieren. De mogelijkheid van het opvangen van dagtoerisme zal de exploitatie van een dergelijk hotel ze ker ten goede komen. Afhankelijk van de funktie van het hotel zal men het een plaats ten zuiden of ten westen van Den Hoorn kunnen toewijzen. Behalve Loodsmansduin met het kampeerterrein van de Stichting voor sociaal toerisme kan ook het gebied langs de duinrand tussen Hoornderslag en Jan Ayeslag voor uitbreiding der logiesaccommoda- tie in aanmerking komen. Afzonderlijk zal moeten worden bezien of land schappelijke bezwaren zich daartegen verzetten of te ondervangen zijn. Moge lijkheden voor de vestiging van kam peerterreinen of bungalowcomplexen blijven er ook elders op het eiland. Zo kan men denken aan de plaatsen langs de oostzijde van het eiland waar zich strandjes langs de dijk bevinden, zoals bij Dijkmanshuizen en bij Ceres aan de noordoosthoek van de Prins Hendrik polder. Bij het maken van plannen ware dan te bezien of de te verwachten dijkverhoging en -verlegging geen moeilijkheden zal opleveren. De ontspanningsmogelijkheden voor vakantiegasten vergen een toenemende aandacht. Reeds is gedacht aan de bouw van een zwembad bij Den Burg, terwijl het tot stand komen van een natuurbad bij de dennen in een later stadium als mogelijkheid kan worden gezien. Aan leg van een sportpark met tennisbanen bij De Koog verdient overweging. Het is daarbij mogelijk voor één der tennis banen een opblaasbare, onbrandbare nylontent beschikbaar te houden, waar door ook bij slecht weer kan worden gespeeld. Te bezien ware of een derge lijke aan de grond verankerde lucht ballon, welke in Frankrijk in verschil lende afmetingen wordt geproduceerd, ook voor andere doeleinden dienst kan doen (voorstellingen van het amateur toneel, poppenkast, marionettentheater, film). Zowel in Den Burg, De Koog als Den Hoorn zal plaats voor een speel tuin moeten worden gereserveerd, aan de Mokbaai ten zuiden van Zeewijk zal tevens voor het dagtoerisme een speeltuin met kinderbad kunnen ko men. Goede zorg zal bij alle nieuwe ob jecten aan de beplanting moeten wor den besteed. In het noordelijk deel van het eiland is bebossing wenselijk. Bij aanleg van genoemde en even tueel andere recreatie-objecten dient steeds te worden gelet op de mogelijk heid ze een funktie zowel voor de eigen bevolking als voor de toeristen te geven. HUID en HANDEN In de laatstgehouden Hoofdbestuurs vergadering is de heer W. A. Visser be noemd tot plaatsvervangend voorzitter van onze vereniging. Voorts is in deze vergadering de heer J P. Kikkert be noemd tot plaatsvervangend secretaris. Hiertoe is overgegaan teneinde te vol doen aan het bepaalde hieromtrent in onze statuten. Voorts delen wij U mede, dat ons bureau te Den Burg op maandag 24, en maandag 31 december gesloten zal zijn. Op donderdag 27 december is het bureau te Den Burg geopend van 10.00- 12.00 uur; op vrijdag 28 december is het bureau te De Koog gedurende deze uren geopend. IN NOORD-HOLLAND Op uitnodiging van de sectie toneel van de Culturele Raad Noordholland (waarin onder meer afgevaardigden NATU en het WKA inzake décor en be lichting), bereid in een cursus van 6 avonden de décorbouwers (en regis seurs) met raden en daden behulpzaam te zijn bij hun opdracht het spel der tonelisten te versterken. De heer Dresens zal bij voorkeur werken met ca. 20 deelnemers. De data der cursusavonden zijn: de donderdagavonden 10 januari 1963 (in leiding), 24 januari, 7 februari, 21 fe bruari, 7 maart (met zaag, verf, lijm, board, linnen, karton etc.) en een zes de avond (21 maart) gewijd aan de be lichting en aankleding. De cursus zal worden afgesloten met een avond, in overleg met de deelne mers vast te stellen, gewijd aan de wetten van het open toneel, het thea- tre-rond. De cursus wordt gehouden in IJmui- den, in het clubhuis „De brulboei", Ka naalstraat 228c, centraal gelegen voor alle delen van onze provincie (met de trein Santpoort-noord-IJmuiden, uit stappen halte Julianakade; met de bus: halte Huygenstraat), telkens van 19.30- 22.00 uur. De kosten per deelnemer zijn ƒ10,—. Opgaven vóór 20 december 1962 per beroep en van welke vereniging men briefkaart( vermeldende naam, adres, lid is) aan het bureau van de Culturele Raad Noordholland, Hoflaan 22 te Ber gen N.H. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild: 11 dec. 8.28 en 20 46; 12 dec. 9.16 en 21.30; 13 dec. 10.01 en 22.14; 14 dec. 10.43 en 22,48; 15 dec. 11.23 en 23.32. Aan het strand ongeveer een uur eerder hoog water. CONSULTATIEBUREAU VOOR ZUIGELINGEN Woensdag 12 december a.s. worden de moeders van de buitendorpen verwacht op de volgende uren: Den Hoorn 13.00 uur; Oosterend 14.00 uur; De Cocksdorp 15.15 uur; De Koog 16.00 uur. WEEKAGENDA VAN DE STICHTING CULTUREEL WERK TEXEL Donderdag 13 december Den Burg, „De Oranjeboom", 10.00 en 14.00 uur, opvoering van het stuk „Het raadsel" door de Texelse onderwijzers Vrijdag 14 december Oosterend, o.l. school, 20.00 uur, filmvertoning „Olympische Spelen 1960" door Ncd. Sport federatie. Den Burg, „De Oranjeboom", 10.00 en 14.00 uur, opvoering van het stuk „Het raadsel" door de Texelse onderwijzers. De Koog, Luberti-school, 20.00 uur, contact avond Luberti-school. VERZILVERING VAKANTIEBONNEN KERSTMIS 1962 Het bestuur van het Vakantiefonds voor de Landbouw deelt mede, dat van vrijdag 14 tot en met zaterdag 22 de cember 1962 voor de eerste maal gele genheid zal bestaan tot het doen ver zilveren van vakantiebonnen van het boekjaar 1962-1963 (kenbaar aan de op druk „Geldig tot en met 30 april 1963") en wel tot een bedrag van ten hoogste ƒ90,in totaal. De chèquebonnen, die door het Va kantiefonds voor de Landbouw zijn uit gereikt aan arbeiders, die wegens her halingsoefeningen in militaire dienst zijn geweest, kunnen te zelfder tijd worden ingeleverd. De aandacht wordt erop gevestigd, dat deze chèquebonnen alleen dan zullen worden verzilverd, indien men zich op voldoende wijze kan legitimeren. Worden de chèquebonnen ten behoeve van (een) ander(en) aange boden. dan zal een machtiging moeten worden overgelegd, waaruit blijkt, dat men bevoegd is de chèquebonnen te laten verzilveren. De totale waarde van vakantiebon nen en chèquebonnen mag niet meer dan 90,bedragen De bonnen zullen bij aanbieding ter stond worden verzilverd; er vindt dus geen voorinlevering van bonnen plaats. Het aanbieden van bonnen kan uitslui- tend geschieden bij een plaatselijke penningmeester van éen der navolgen- de bonden: Algemene Nederlandse Agrarische Be- drijfsbond; Nederlandse Christelijke Agrarische Bedrijfsbond en Ned. Kath. Landarbeidersbond „St. Deusdedit". Bonnen welke niet in de hiervoor bestemde opplakboekjes van het Va- kantiefonds voor de Landbouw zijn ge- plakt, kunnen niet worden aangeno- i men. Bedoelde boekjes zijn eveneens bij j de plaatselijke penningmeester van bo- vengenoemde bonden verkrijgbaar. PUPILLENCOMPETITIE A.s. zaterdag, aanvang 2.15 uur; Tex. Boys a-Texel a; Texel b-SVO en I ZDH-SVC. I Wanneer een wedstrijd om een of andere reden niet gespeeld kan worden, I dan vooraf de competitieleider daarvan j bericht doen, met een geldige reden. I Gaarne tijdig de uitslagen inzenden. i Hopman Niets in de naam Hopman doet ver moeden, dat we de oorsprong van deze Texelse familie buiten de landsgrenzen moeten zoeken. Toch werd de stam vader, Johannes, in 1765 ergens in Duitsland geboren. Na zijn huwelijk in j 1801 met de Texelse Antje Jansd. Witte I werd zijn Duitse naam Hoffman al spoedig verhollandst. Dit echtpaar werd wel zeer rijkelijk met kinderen gezegend. Niet minder dan veertien Hopmannetjes zagen tussen 1802 en 1819 het levenslicht Toch was daarmee het voortbestaan van het geslacht nog niet verzekerd. Slechts vier kinderen 1 waren jongens en daarvan stierven er i nog drie in hun kinderjaren, zodat al- j leen Jan (1802-1873), die in 1823 trouw- de met Dirkje Gerrits Schrama, de naam voortzette. Johannes Hopman was lang niet de enige immigrant uit Duitsland, Andere I Duitsers voerden namen als Burger, i Timmer en Smit, allemaal namen, die al op Texel voorkwamen. Men moet daarbij wel bedenken, dat het onder- j scheid tussen Nederland en Noordwest- j Duitsland vroeger niet zo scherp was. i Tot ver in Duitsland werd een taal ge- I sproken, die meer overeenkomst had met Nederlands dan met Hoogduits. Rab Ook de familie Rab heeft zich in de tweede helft van de 18de eeuw op i Texel gevestigd. Vooor de herkomst hoeven we niet ver van huis te gaan. i Rab is een oud Vilelands geslacht, dat j zich op ons buureiland tot voor 1600 i laat vervolgen. Er waren twee broers, i Jacob en Willem Cornelisz Rab, gebo ren resp. 1761 en 1763. Willem was Verschijnt dinsdags «n rrtjdags. Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenlea» bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,40 p. kwart 25 et incasso. Advertenties: familieberichte* 12 et. p. mm.; andere advert 10 et p. mm. molenaar en op zijn oude dag kooiman; hij was getrouwd met Trijntje Leen- derts Bakker, een zuster van de vrouw van Jacob Johannesz Brans. Dit echt paar had slechts één zoon, Cornelis, en een dochter. De meeste Texelse Rab's stammen dan ook af van Jacob en diens vrouw Alijd Aarjens Burger, die een stuk of zes kinderen hadden. Voor al hun jongste zoon Jan (geb. 1811), gehuwd met Grietje Jansd. Eelman hij was evenals zijn vader schipper had een groot gezin. Bepaalde voornamen, die in een fa milie voorkomen, kunnen vaak een aanwijzing zijn voor de plaats van her komst. Friese meisjesnamen als Hiske en Sjouke waren b.v. kenmerkend voor de familie Rab. Ook kwam de jongensnaam Douwe voor. Mets Douwe was eveneens een voornaam in de familie Mets; ook hier leidt het spoor naar een ander waddeneiland. De eerste Texelse Mets, Cornelis Teunisz, werd in 1780 op Ameland geboren. Hij trouwde met Trijntje .Jacobs Rebel, dochter van de postschipper uit Oude schild. Het sinds lang uitgestorven of verdwenen geslacht Rebel was afkom stig uit Den Hoorn. De postschipperij is enkele generaties in de familie Mets gebleven Op Ameland wordt de naam Metz gewoonlijk met een z geschreven, ook op Texel trof men in de vorige eeuw deze schrijfwijze nog vaak aan. De Burgerlijke Stand was niet altijd even nauwkeurig met de spelling. De Porto Een wel heel uitzonderlijk geval van „import" vinden wij bij de Familie de Porto. De stamvader van dit geslacht, Timoteus, zou volgens de overlevering als schipbreukeling zijn aangespoeld. Het staat wel vast, dat hij met een buitenlandse schip is meegekomen, maar het schijnt, dat de schipbreuk er later bij verzonnen is. Waarschijnlijk is hij omstreeks 1790 als jongen achter gebleven van een schip, dat de reede van Texel bezocht. Hoe het ook zij, bij zijn huwelijk in 1813 met Isele Jacobs Gieles waren de namen van zijn ouders niet bekend. De trouwakte vermeldt als geboorteplaats Port a Port, een plaats, die op geen enkele kaart is te vinden. Men heeft nog geprobeerd de naam te vernederlandsen tot „van de Poort", maar Timoot zelf gaf al zijn kinderen aan onder de naam de Porto, meer in overeenstemming met de Por tugese afkomst. De meeste tegenwoor dige de Porto's stammen af van Timoot's zoon Simon en diens vrouw Ariaantje Pieters Verberne. De schrijf wijze du Porto berust op een fout. De meisjesnaam Isele. die thans is verdwe nen of verbasterd tot Elisa en Elisabeth kwam merkwaardig genoeg alleen op Texel voor. Meestal gaat deze terug op een zekere Isele Jacobsd. (geb. ca. 1630), de stammoeder van het geslacht Ran. OUWE SUNDERKLAAS IN DE COCKSDORP Ook dit jaar zijn de verwachtingen voor het Ouwe Sunderklaasfeest hoog gespannen. De kinderen zullen om half zes met hun tocht over het dorp kunnen beginnen en zullen bij de jury, die zit ting houdt bij dokter Siebinga, hun zo langzamerhand traditionele zak met versnaperingen uitgereikt krijgen, ter wijl ze bovendien natuurlijk meedingen naar de aantrekkelijke prijzen. Ze hoe ven geen nummertjes te halen, maar moeten, als ze in aanmerking willen komen voor een prijs, niet vergeten zich bij de jury bekend te komen maken, als ze overal gespeeld hebben. De volwassenen, die naar de bekers en andere prijzen mee willen dingen, moeten wel hun nummertjes halen bij de heer D. Buys, Voor elk van de drie categorieën: groepen, paren en enke lingen, zijn drie prijzen en een beker beschikbaar. De beoordeling van de over het dorp verspreid zittende jury wordt gegrond op waarderingen voor het idee, de uitvoering en het spel. De onkosten voor de organiserende vereniging werden gedekt door een verloting. De prijzen hiervan zijn ook in de etalage van de heer D. Buys te zien, alwaar U ook de uitslag van de verloting aangeplakt zult vinden op 13 december Tevens zullen de uitslagen zo spoedig mogelijk in dit blad worden gepubliceerd. TEWATERLATING NIEUW BEURTSCHIP De afgelopen week is het voor de Verenigde Texelse Beurtdiensten in aanbouw zijnde schip „Fr. Balhuizen" te water gelaten. De gebeurtenis vond plaats op de scheepswerf van Th. v.d. Belt te West-Graftdijk Het nieuwe schip meet 150 ton. De lengte bedraagt 30 meter en de breedte 5.65 meter. Het schip zal worden uitgerust met een dieselmotor van 150 pk. De nieuwe aanwinst van de VTB zal van een hijsinstallatie worden voorzien. DINSDAG 11 DECEMBER 1962 TEXELSE Uitgave N.V. Ji. Langereld 6 de RooQ Boek-, Kantoorboek- en Fotohandel Handelsdrukkerij Den Borg, Texel - Postbox II - Tel. 2058 CURSUS DECORBOUW VOOR HET AMATEURTONEEL (IX) In voorgaande nummers van de Texelse Courant zijn van de heer Dr. M. D. Dijt diverse artikelen geplaatst over Texelse familie namen. Er zullen nog enkele arti kelen volgen, echter niet van de hand van de heer M. D. Dijt, maar van diens zoon Mr J. S. M. Dijt, eveneens woonachtig in Haarlem Hieronder het eerste artikel van Mr. Dijt. Als we onze Texelse voorouders maar ver genoeg konden vervolgen, zouden we tenslotte wel eens op iemand stui ten, die van elders is gekomen. Van voor 1700 zijn echter weinig en van voor 1600 helemaal geen documenten bewaard gebleven, die op personen be trekking hebben. De oudste import", die aantoonbaar is, dateert derhalve uit de zeventiende eeuw. Ook in de acht tiende eeuw hebben zich tal van nieu we families op Texel gevestigd. Van vele zijn de namen weer verdwenen, maar van sommige zijn de afstamme lingen tot op de huidige dag op het eiland gebleven. Brans Johannes Brans moet omstreeks 1755 naar Oudeschild zijn gekomen als lui tenant-geweldige, een functionaris, die belast was met het politietoezicht op de schepelingen. Hij was getrouwd met Elisabeth van Klink, ook al een niet- Texels klinkende naam, en overleed op 87-jarige leeftijd in 1812. Helaas werd zijn geboorteplaats in de overlijdens akte niet vermeld, zodat wij de over levering, dat de familie uit Den Briel afkomstig zou zijn, niet kunnen beves tigen. Het eerste echtpaar Brans had een groot gezin, maar van de zoons be reikte slechts Jacob (geb. 1764) de huw bare leeftijd; hij en zijn vrouw Dieu- wertje Leenderts Bakker werden de stamouders van het thans op Texel le vende geslacht Brans, Jacob was bak ker in Oosterend, zijn zoons, Johannes, Leendert en Arie kwamen al gauw in de veehouderij terecht. Omdat Jacob van gereformeerde hervormd) huize was en zijn vrouw doopsgezind, werd de geboorte van de kinderen beurtelings door de geref. en de doops gezinde predikant opgetekend, een gebruik, dat vroeger wel vaker voor kwam. Veeger De geschiedenis van het geslacht Veeger vertoont overeenkomst met die van de familie Brans. Ook hier was Oudeschild de plaats van binnenkomst. Albert Laurensz Veeger, afkomstig uit Durgerdam, trouwde in 1771 met Ma- rijtje Cornelisd. Burger, dochter van een Texelse loods. Hij vestigde zich als broodbakker in Oudeschild. Van zijn elf kinderen trad maar één zoon, Cor nelis, op Texel in het huwelijk. Diens vrouw, Dieuwertje Maartens Zijm stamde uit een boerengeslacht, en zo kwamen hun zoons Maarten en Jan van de bakkerij in het boerenbedrijf terecht. Merkwaardig is, dat er al voor de komst van Albert een eveneens r.-k familie Veger op Texel woonde, in de buurt van De Koog. Zowel de Durger- dammer als de Kooger Veeger's konden ong enkele generaties terug worden na gespeurd, zonder dat evenwel enig ver band kon worden bewezen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1962 | | pagina 1