9
rocn /wa
in het harL,
40 jaar geleden strandde de
„Alesia" bij paal 16
V.V.V. Den Hoorn vergaderde
Grootste stranding in Texels geschiedenis
Kritiek op beheer parkeerplaatsen
Afdeling bestaat 30 jaar
FILM-NIEUWS
VRIJDAG 20 DECEMBER 1963
TEXELSE
77e JAARGANG No. 7821
COURAN
Uitgave N.V. v.h. Langevcld de Rooty
Boek-, Kantoorboek- en Fotohandcl
Handelsdrukkerij
Den Burg, Texel - Postbus 11 - Tel. 2058
Verschijnt dinsdags en rrtydags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart,
-f 30 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
14 ct p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
Gisteren was het veertig jaar geleden, dat Texel de grootste stranding in
z'n geschiedenis beleefde. Op 19 december 1923 liep het Engelse stoomschip
„Alesia" ter hoogte van paal 16 op het strand. Het drama speelde zich 's mor
gens in alle vroegte af. De bemanning van het gestrande schip, bestaande uit
de Engelse kapitein Mr. Beck en een aantal Duitsers, werd met de reddingboot
van boord gehaald. De verrichtingen van do Texelse zeehelden bleken achteraf
overbodig, want toen het water zakte bleek de „Alesia" zo hoog op het strand
to zitten, dat men met behulp van een ladder het enorme gevaarte kon in en
uitstappen zonder natte voeten te krijgen.
Do „Alesia" was oorspronkelijk een Duits schip. Na de eerste wereldoorlog
was het aan Engeland afgestaan en in dienst gesteld op de P. and O.-Line. Het
schip was in 1896 te Flensburg (Sleeswijk-Holstein) gebouwd, groot 5144 bruto
register ton en ongeveer 8000 ton laadvermogen. Het had twee z.g. overlap
pende schroeven. Eerst op 6 juni 1921 gelukte het de stomer vlot te trekken.
De Engelsen hebben
weinig plezier van de
„Alesia" gehad. Döor her
haaldelijke reparaties
kostte het meer dan het
opbracht en toen de ma
chines wéér eens defect
raakten, besloot men de
stomer naar Bremen te
brengen om te worden
gesloopt
Toen de Duitse sleep
boot „Hoheweg" met het
schip op weg was naar
Bremen ontstonden de
grootste moeilijkheden,
toen een overigens be
trekkelijk lichte storm
opstak. De „Alesia" had
geen kolen aan boord, de
machine was onbruikbaar
en de schroeven afgekop
peld. Het totaal lege schip
had enorme windvang en
geen inwendige kracht om zich tegen de
elementen te weer te stellen. Toen dan
ook de sleeptros van de „Hoheweg"
brak, was Alesia's lot bezegeld. Bij het
licht worden zagen de Texelaars tot
hun verbazing de kolossus boven het
duin uitsteken. Zelfs vanuit Den Burg
waren de omtrekken van het ongeluks
schip duidelijk te onderscheiden. De
komende dagen ontstond een run op
het strand bij paal 16. Zóveel Texelaars
liepen via de kortste weg, dwars door
het duin, om het wonder te zien, dat
een pad ontstond dat door verschillende
oudere Texelaars nog het „Alesia-
paadje" wordt genoemd. Al gauw wer
den pogingen ondernomen om het En
gelse schip weer in z'n element te bren
gen. In de Texelse Courant van 29 de
cember 1923 lezen we:
„Het s.s. „Alesia", dat nog altijd
hoog op het strand zit achter de
Westen, trok veel belangstelling.
Door de Stoomboot Mij. Texel werd
contract gesloten op de basis „No
cure-no pay". De voorbereidende
werkzaamheden hebben onmiddel
lijk een aanvang genomen. Stalen
trossen werden uitgebracht om te
verhoeden dat het schip door de
komende stortvloeden hooger op
het strand zou worden geworpen".
De ankers werden uitgebracht door
de stoomblazer „Dolfijn" uit Den Hel
der. Met 600 meter lange kabels werden
ze aan het achterschip van de „Alesia"
verbonden. Twee dagen later lukte het
met een reusachtig samenstel van zware
katrollen, de „Alesia" twee meter zee
waarts te verplaatsen. Daarna werden
de pompen van het schip in orde ge
bracht om door verplaatsing van het
water van de ene naar de andere tank
een beter evenwicht te krijgen.
Een van de zwaarste zorgen tijdens
de berging vormde het gevaar dat de
„Alesia" middendoor zou breken. Men
begon op het strand een dam van zand
zakken te leggen, om te bereiken dat de
vloed en ebstroom sterker langs het
schip zou schuren, waardoor een geul
moest ontstaan.
Schip repareren
De Texelse brandstoffenhandel bloei
de in die dagen bijzonder. Men had het
stoute plan opgevat om de „Alesia" zo
goed en zo kwaad als het ging bedrijfs
klaar te maken, waardoor het zichzelf
zou kunnen helpen bij de moeizame
tocht terug naar de zee. Een kolossale
hoeveelheid steenkool werd ten behoeve
van de stoommachine aan boord ge
bracht. Dat gebeurde met een kleine
wagen, steeds met 3-4 ton tegelijk. Ook
werd in het duin een put gegraven
waaruit zoet water werd gewonnen,
dat door een pijpleiding over het strand
naar de ketels van het onfortuinlijke
schip werd gepompt.
Dit alles gebeurde tot grote ergernis
van de Engelse experts, die hadden ver
klaard, dat de Hollanders er nooit in
zouden slagen, de installatie aan boord
weer te laten functioneren. Op 28
januari werden hun beweringen gelo
genstraft. Na wekenlang ploeteren
slaagden de machinisten Stobbe van
Terschelling en Slemmer van de Kon.
Holl. Lloyd erin de bakboordmachine te
laten draaien. Met de nu draaiende
schroeven kon men een flink gat in het
zand malen Op acht februari draaide
ook de stuurboordmachine.
Men vorderde langzaam. Uit het
De „Alesia" kort na de stranding
scheepsjournaal van de salvage-chef
van Wijsmuller, A. Sievertsen leider
der bergingswerkzaamheden blijkt
dat men soms dagenlang niets vor
derde. Dan weer een halve meter of één
meter per dag. Verschillende malen
tijdens storm en hoogwater moest men
de ruimen van de „Alesia" vol water
laten lopen om te voorkomen dat de
stomer hoger tegen de duinen geslagen
zou worden. Nadat nog een zwaar anker
van het voorschip in de duinen gebracht
was, slaagde men er in de „Alesia"
steeds meer om te zwaaien, tot het
tenslotte met het achterschip naar zee
en het voorschip naar de duinen lag.
Ratten
Een onaangename bijkomstigheid van
de stranding was het grote aantal
zwarte scheepsratten, dat de „Alesia"
verliet om zich op Texel te vestigen.
Nog jaren nadien werden de kleine
ratten in het duin waargenomen, waar
ze zich op den duur toch niet hand
haafden.
De grote vooruitgang in de berging
kwam medio april 1924, toen een keer-
dam rond het schip werd geplaatst,
zodat men het zand langs de scheeps
wand kon weggraven. Op twee juni
werd van hoge waterstand gebruik ge
maakt om het schip over een respec
tabele afstand naar zee te trekken: 50
meter! Tenslotte lag de „Alesia" zo ver
van het duin, dat men de grote poging
wilde wagen. Op 4 juni kregen de sleep
boten „Texel" en „Volharding" van de
firma Dros-Doeksen samen met de
„Drenthe", „Cycloop" en „Assistent"
van het bureau Wijsmuller opdracht
zich naar de „Alesia" te begeven.
Toen echter de verbinding tussen het
gestrande schip en de sleepboten tot
stand werd gebracht, brak tot twee
maal toe de sleeptros van de „Cycloop".
Door deze vertraging kon niet van het
gunstige tij gebruik worden gemaakt,
hoewel de gestrande reus weer 60
meter verder in de goede richting werd
getrokken. Het veelkoppige publiek
ging teleurgesteld naar huis.
9
Eindelijk
Eindelijk, vrijdagochtend 6 juni 1924,
slaagden de „Texel" „Volharding",
„Drenthe" en „Cycloop" er in de Engel
se stomer vlot te trekken. Slechts en
kele Texelaars waren getuige van dit
voor de Hollandse bergers zo glorieuze
moment. Bijna zeven maanden had de
„Alesia" op het strand gezeten.
KERSTAVOND C.P.B.
A s. maandagavond viert de Christe
lijke Bond van Plattelandsvrouwen
haar Kerstavond in het Dorpshuis te
Den Burg.
ZONDAGSDIENST DOKTOREN
Den Burg:
DOKTER VAN LOON
(ingaande zaterdagmorgen 8 uur)
Oosterend en De Cocksdorp:
DOKTER SEEBINGA
(ingaande zaterdagmorgen 8 uur)
Zondagsdiensten dierenartsen:
A. M. J. RUTTEN, tel. (02220) 2936
(ingaande zaterdagmiddag 12 uur)
Zondagsdienst Witte Kruis
Zr. RIETVELD
De Cockadorp, tel. (02222) 292
(ingaande vrijdag 24 uur tot en met maandag
13 uur)
AFHALEN MEDAILLE
HERFSTWANDELTOCHT
Zaterdagmiddag bestaat van 1.30 tot
3.30 uur in de achterzaal van hotel
„De Zwaan" gelegenheid om de medail
les van de zondag j.l. gehouden herfst-
wandeltocht in ontvangst te nemen.
Degenen, die van de voorinschrijving
hebben gebruik gemaakt, hebben de
medailles reeds in hun bezit.
HALEN WE HET NOG?
Texeldecember 1963
Zoals ik in de kranten las.
Drijft ons eilandje op gas,
En onder toezicht der Politie,
Brengt men uit Limburg nu munitie.
Op de Noordpunt, bij de Toren
Kan men Duits raketvuur horen.
Een Engels schipt ligt op de ree,
Brengt DAT misschien de Kerstman
mee??
Redaktie van de Texelaar,
Wilt U de Kerstman NU al schrijven
Of Hij tot 't eind van 't jaar wil blijven?
Misschien dat wij dan met elkaar
Beleven nog het Nieuwe Jaar.
A. J. V.
BEURTSCHIP LIEP AAN DE GROND
Woensdagochtend is het beurtschip
„Texel" van de Verenigde Texelse
Beurtdiensten tijdens dichte mist op de
Schanserwaard aan de grond gelopen.
De schipper, de heer P. de Brok, slaagde
er niet in op eigen kracht vlot te ko
men. De V.T.B. riep de hulp in van de
Gebr. Vlas van de TX 15 Een half uur
na aankomst van de kotter lukte het de
„Texel" vlot trekken. Om 6 uur 's
middags kon het beurtschip zijn reis
naar Alkmaar vervolgen.
HANDELSREGISTER
In „Handelsbelangen" van 19 decem
ber 1963 lezen wij onder „wijzigingen
in het handelsregister":
Firma Gebr. Bruin, Texel, Den Burg,
Wilhelminalaan 108a. Aannemersbedr.
enz. V.o.f. ontb. door u. venn. G. J. en
S. W. Bruin. Bedr. w.v.d. een nieuwe
vennootschap onder firma onder naam
Bouwbedrijf Gebr. Brum. Venn.: W. G„
L. en B. J. Bruin (b.b.).
i
Tijdens de rondvraag van de don
derdagavond j.l. in „Loodsmanswel
varen" gehouden vergadering van de
V.V.V. afdeling Den Hoorn werd door
verschillende aanwezigen ernstige
kritiek geleverd op de wijze waarop de
parkeerplaats bij het strand wordt be
heerd. Men was van mening, dat de
genen, die deze parkeerplaats hebben
gepacht een grote onverschilligheid
aan de dag leggen jegens de onder
hun beheer gestelde voertuigen. Meer
dere malen kwam het voor dat de be
heerders het terrein verlieten, lang
voordat de laatste auto's waren ver
trokken. Ook de controle laat veel te
wensen over. Eén der vragenstellers
zou zelfs willen zien, dat het betaald
parkeren wordt afgeschaft. Hij meende
dat het heffen van het overigens kleine
berag, een onsympathiek gebaar is
jegens de toeristen.
De heer A. Slegh, voorzitter van de
V.V.V. Den Hoorn, stelde aan het be
gin van de vergadering vast, dat van de
55 leden slechts 15 man van hun be
langstelling blijk gaven, het bestuur
meegerekend. De heer Slegh noemde
dit een bedroevend feit en verbaasde
er zich over, dat men niet meer belang
stelling voor deze vergadering had we
ten op te brengen. Waarschijnlijk was
de gladheid van de wegen mede de
oorzaak van de geringe ledenopkomst.
Goed seizoen
Den Hoorn kan overigens terugzien
op een goed seizoen. Het dorp gaat
steeds meer toeristen trekken. Van de
activiteiten, die de V.V.V.-afdeling
heeft ontplooid, noemde de heer Slegh
het strandfeest, dat zich in een bijzon
der grote belangstelling van de kinde
ren heeft verheugd. Alleen al aan de
wedstrijd zandfiguren deden ruim 200
kinderen mee, hetgeen voor Texel een
rekord is. De heer Slegh dankte de
leden voor hun medewerking bij de
organisatie.
De heer D. Drijver herdacht, na het
voorlezen van de notulen, de heer P.
Boon, die vorig jaar op 52-jarige leef
tijd plotseling overleed. Tijdens een In
Memoriam kenschetste de heer Drijver
de overledene als een man, die gedu
rende acht jaar als bestuurslid zijn
beste krachten aan de afdeling had ge
geven. De aanwezigen eerden zijn na
gedachtenis door een minuut stilte in
acht te nemen.
Jubileum
Tijdens zijn jaarverslag vertelde de
heer Drijver dat de V.V.V. afdeling Den
Hoorn op 15 november j.l. dertig jaar
bestond.
Dit was aanleiding om de geweldige
groei van de afdeling te memoreren.
In 1930 telde men over het gehele
seizoen in Den Hoorn slechts 13 gas
ten. De steeds wassende toeristen-
stroom vraagt thans dringend om meer
accommodatie.
Het is verheugend, dat de belang
stelling voor het voor- en naseizoen
groeiende is, zodat enige spreiding
wordt verkregen. Vooral de buitenlan
ders laten zich door slecht weer niet
afschrikken. Duitsers komen niet in de
eerste plaats voor de zon, maar voor de
reine zeelucht. In dit verband noemde
de heer Drijver het voorbeeld van de
man in het Roergebied, die bij het
snuiten van zijn neus in de zakdoek een
hoeveelheid kolenstof kon aantreffen,
voldoende om er één eierkool van te
maken
De toenemende drukte wordt toege
juicht, maar de keerzijde van deze me
daille heeft zich het afgelopen seizoen
reeds getoond. Er werden klachten ge
hoord over het verdwijnen van de voor
het dorp Den Hoorn zo kenmerkende
rust. Vooral bromfietsberijders en auto
mobilisten maken zich schuldig aan het
produceren van veel nachtelijk lawaai.
Men is van mening, dat de overheid
hier krachtig dient op te treden.
Verheugend is het, dat zich dit sei
zoen op het strand van Den Hoorn geen
verdrinkingsgevallen hebben voorge
daan, hoewel het enkele malen op het
kantje af was. Verschillende gevaarlijke
situaties, w.o. de nog aanwezige in het
water liggende bunkers waaromheen
spoelgaten ontstaan, dienen uit de weg
geruimd te worden. De gemeente plaat
ste waarschuwingsvlaggen bij de gaten
Ook vernieuwde men de lijn van een
reddingsgordel, nadat was gebleken, dat
deze was verteerd. Gelukkig beschikt
men in de onmiddellijke nabijheid van
het strand over een telefoon.
Uit het financieel overzicht, dat de
heer Slegh voorlas, bleek dat de afde
ling over 35 cent kasgeld beschikt, ter
wijl op de bank nog 76,30 staat. Te
vorderen is nog 75,
Rondje
Zeven zwakzinnige kinderen genieten
geen onderwijs
TEXELAAR VOERT ACTIE VOOR
SPECIALE B.L.O.-KLAS
De heer J. Dekker te Den Burg is
voornemens een actie te beginnen om te
bevorderen dat binnen afzienbare tijd
aan de Beatrix-school te Den Burg een
afdeling wordt gesticht, waar onderwijs
1 kan worden genoten door kinderen, die
thans niet geschikt worden geacht het
onderwijs aan de B.L.O. te volgen. Op
Texel wonen op het ogenblik zeven im
beciele kinderen, waaronder vier z.g.
Mongooltjes. Deze kinderen kunnen op
het eiland nergens terecht en zullen dus
bij de ouders moeten blijven. Volgens
het besluit Buitengewoon Lager Onder
wijs 1949 kan eerst een klas aan de
bestaande B L.O.-school worden ver
bonden als er tenminste tien imbeciele
leerlingen zijn.
Wel kunnen de kinderen in een inter
naat worden geplaatst, maar hiertegen
bestaan enorme bezwaren, o.a. het ri
sico van de herhaaldelijke reizen naar
de overkant.
De heer Dekker, die zelf vader is
van een Mongools kind, wil nu in sa
menwerking met de vereniging „Helpt
elkander" te Den Haag bereiken dat
men de ongunstige ligging van Texel als
eiland in aanmerking neemt en het aan
tal van zeven leerlingen op die grond
1 voldoende acht, om een speciale BLO-
klas te stichten.
Elders in deze editie plaatste de heer
Dekker een advertentie, waarin hij alle
ouders van zwakzinnige kinderen van
5-15 jaar, die om welke reden dan
ook niet tot de BLO-school zijn toege
laten of later zijn weggestuurd, op
roept met hem contact op te nemen. De
heer Dekker is 's avonds te bereiken
op het adres Kogerstraat 33, Den Burg.
BUS CARBOLINEUM IN BRAND
Op het terrein van de heer Parlevliet
bij het voetbalterrein van Den Hoorn
ontstond maandagmiddag brand, toen
men een bus carbolineum wilde ver
warmen boven een primus. De vlam
sloeg in de bus en het vuur breidde
zich uit tot een aantal kisten in de on
middellijke nabijheid. De gealarmeerde
brandweer hoefde echter geen water
te geven, want het vuur was spoedig
door de omstanders geblust.
Het dertigjarig jubileum van de afde
ling deed de heer J. W. Dekker, be
sluiten de aanwezigen namens de V.V.V.
„Texel" een rondje aan te bieden, welk
voorbeeld werd gevolgd door de afde
ling Den Hoorn.
Bij de bestuursverkiezing werd de
aftredende heer A. de Leeuw herbe
noemd en werd voor de overleden P
Boon de heer A. v.d. Gaag gekozen met
een meerderheid van één stem. Daarop
hield de heer Dekker zijn gebruikelijke
inleiding over het afgelopen seizoen,
waarin hij o.a. de waarde van het lid
maatschap van de V.V.V. naar voren
bracht.
Tijdens de rondvraag werd aange
drongen op het plaatsen van papier
bakken op het strand. Men uitte voorts
zijn bezorgdheid over het mogelijke
plan om de weg door de Dennen naar
Den Hoorn tot eenrichtingsweg te ma
ken in de richting Den Burg-Den Hoorn.
Liever zou men het andersom zien.
Rijkswaterstaat zou het plan hebben,
om bepaalde stukken duin door middel
van afrasteringen voor het publiek af
te sluiten. Dit naar aanleiding van de
opgetreden verstuivingen op de plaatsen
waar 's zomers de meeste toeristen
verblijven. Deze olannen wekten be
zorgdheid op omtrent de aantasting van
de vrijheid in het duin.
ADVENTSAVOND TE DE WAAL
A.s. maandagavond wordt te De Waal
een adventsavond gehouden. De bijeen
komst vindt plaats in de Doopsgezinde
kerkekamer en vangt aan om acht uur.
Ieder is welkom
HET LICHT
Het Kerstfeest is al weer in 't zicht,
Dan wordt de wereld weer verlicht.
De dennefyomen brengen ze weer aan,
We zagen ze zelfs bij de muur al staan,
Wat een gezelligheid in deze donk're
dagen.
De zakenmensen hebben niet te klagen
Er wordt gegeten en gedronken,
Aan 't licht wordt alle aandacht nu
geschonken.
Toch is het van zo korte duur.
De kaarsen zijn straks op, de bomen
komen in het vuur.
Versiering wordt weer opgeborgen.
Het is daarna weer donker en ook
morgen.
Maar, Het Licht van Boven afgekomen.
Dat raakt niet op, verlicht de verste
zomen.
Het Kind, Gods Zoon, Het Licht,
voor wie de duisternis moet wijken,
Kwam op dee'z aard, voor armen en
voor rijken.
P. Bremer.
Zondag- en maandagavond kunt U
Brigitte Bardot zien in de film „Mag ik.
deze dans van U?" als Virgime, de pit
tige dochter van de rijke industrieel
Decauville, die ondanks haar vaders
trots, trouwt met de tandarts Hervé.
Hun geluk wordt verstoord als Anita
Flores wordt vermoord, die heeft ge
tracht Hervé te chanteren. Hervé wordt
van de moord verdacht, maar Virginie
slaagt erin zijn onschuld aan te tonen,
na een reeks hachelijke avonturen.
Beide keuringen: 18 jaar.
Een goede oorlogsfilm is „Parachu
tisten vallen aan", die de bioscoop
bezoekers zaterdagavond en zondagmid
dag kunnen zien. Een drietal soldaten
meldt zich als parachutist bij het para-
chutistempeloton van luitenant Pauling.
Tijdens de opleiding blijkt één van de
drie, Mason, een ongemakkelijk heer
schap te zijn. dat veel moeilijkheden
veroorzaakt. D-day komt en de mannen
worden boven Frankrijk afgeworpen om
de brug over de rivier de Douve op de
vijand te veroveren. Ze komen echter
30 kilometer verder neer. Voor ze ten
slotte de brug bereiken en hun missie
voltooien heeft zich een reeks hachelijke
situaties voorgedaan. Toegang boven
veertien jaar.
Eerste en tweede kerstdag 's middags
drie uur een vrolijke film, waarin
Laurel en Hardy zich van hun beste
kant laten zien: „Zeebonken". Omdat
Hardy werkzaam in een muziekin-
strumentenfabriek last van zijn ze
nuwen krijgt, moet hij van de dokter
een rustige zeereis maken. Samen met
Laurel huurt hij een boot, maar ze krij
gen een ongewenste medepassagier: een
moordenaar. Een reeks dwaze situaties
is het gevolg. Voor wie alleen maar eens
wil lachen is deze film een goed hulp
middel. Alle leeftijden.
„Hatari I" is de titel van de boeiende
film, die op de avond van eerste en
tweede kerstdag wordt vertoond. Het is
het Afrikaanse Swahili-Avoord voor
„gevaar" Het gevaar beheerst dan ook
van het begin tot het eind dit in de
woeste natuur van het zwarte continent
opgenomen rolprent. In fascinerende
scènes laat de film de jacht zien op
groot wild, zoals giraffen, zebra's en
neushorens, die gevangen worden door
een groepje mannen, zonder dat daarbij
een schot wordt gelost. Vooral als het
groepje dapperen wordt uitgebreid met
een (vrouwelijke) fotograaf, krijgen lief
de en jaloezie hun kans. Alle leeftijden.