leuqd\ NfiPiiü ENT00N5TELÜNG Trijntje Cornelis BRIGADIER PIET EN DE SEMI-PROF goed boek eeü zwerfstertje met lange vingers puistjes Misdaad en straf in Texels verleden OPENING TENTOONSTELLING .(Vervolg van pagina 1) het Texels Museum iets. „Texel toont nu op deze tentoonstelling wat het is en wat het waard is", aldus de heer Roeper die er waarschuwend aan toevoegde, dat, zo men de gunstige toestand van het ogenblik wil handhaven, steeds open zal moeten staan voor nieuwe ideeën en verbeteringen. Aanpassen blijft drin gend geboden. Doordat Texel zich in 1414 onderscheidde van anderen, kreeg het stadsrechten. Ongetwijfeld heeft het Texelse volk vele goede krachten in zich. waarmee het grote moeilijkheden de baas kan. Daarop verwijderde heer Roeper de Texelse vlag van het bord met de veelzeggende titel van de expositie, waarmee hij de openingshan deling verrichtte Maandblad „Noordholland" Namens de Culturele Raad van Noordholland sprak mr. H. van Ree vriendelijke woorden tot de loco-burge meester en het organisatiecomité. Ter gelegenheid van de Texelse stadsfeesten heeft de Culturele Raad het juni- nummer van haar uitgave „Noord holland" geheel aan Texel geweid. Het is een keurig verzorgde artikelenreeks geworden, die een goed beeld geeft van de Texelse gemeenschap. De eerste exemplaren overhandigde de heer Van Ree aan de heer Roeper en de vice- voorzitter van het dagelijks bestuur, de heer C. J. Witte. De heer Witte voerde daarop namens het organisatiecomité 550 jaar stad het woord, omdat de heer W. Albers was verhinderd. Hij dankte de heer Van Ree voor de zeer waarde volle uitgave. Terugkijkend in de ge schiedenis merkte hij op dat het bijna een traditie is dat Texel tentoonstellin gen organiseert die landelijke aandacht trekken In 1908 en 1926 werden land- bouwexposities gehouden, die voor een gebied als Texel bijzonder groot waren opgezet. Maar het meest verheugende van de tentoonstelling „Texel telt mee" is toch dat het niet bij landbouw geble ven is, maar dat alle bestaansbronnen zijn vertegenwoordigd. Onder degenen, die aan de tentoonstelling hebben mee gewerkt, noemde hij het hoofd van de Lagere Landbouwschool, de heer C. P. Laan, die de veeshow had aangegrepen om een veebeoordelingswedstrijd uit te schrijven. Bovendien presenteerden de leerlingen van deze school het vee FLITSSTUNT OP GASTENDAG De feesten rond het 550-jarig stads recht op Texel zijn voor de Stichting Amateurfotografie te Den Haag aanlei ding geweest om op 17, 18 en 19 juni enkele bijzondere fotografische stunts uit te halen. Het meest spectaculair is ongetwijfeld de „flitsstunt". Op 17 juni zullen de „Fotowacht mannen" op de Texelse Gastendag, 's avonds om plm. tien uur, de gelegen heid scheppen voor het maken van een enorme groepsfoto door aanwezige ama teurfotografen. Onderwerp zal zijn een groep Texelaars in Historische kleding. Daartoe worden een tweetal reuzen- flitsers opgesteld, met enorme super- flitslampen (Pf 100b), die een flits van 12 miljoen lumen daglicht zal werpen op genoemde groep. Amateurs behoeven slechts de camera op B (tijdsinstelling) te zetten en op statief of vaste onder grond geplaatst te wachten op de reu- zenflits. Bij helder weer is deze flits tot ver in de ruimte zichtbaar. De Fotowacht zal ter plaatse het juiste diafragma etc, bekend maken. De juiste plaats voor het experiment zullen wij nog nader bekend maken. PUROL-POEDER iedere middag van de expositie om drie uur tijdens een fraai uitgevoerd buiten show. RAKET VIEL BIJ DEN HOORN (Vervolg van pagina 1) Van de zijde van de Marine Voorlich tingsdienst te Den Haag werd ons mee gedeeld, dat het bij Den Hoorn neerge komen projektiel een 25 ponds bom was. Het was een oefenexemplaar, dat geen springlading bevatte. Door een tech nisch defekt was de bom losgeraakt van de vleugel van de Seahawk. Mili tairen van De Mok hebben de bom nog dezelfde avond opgegraven. Het onge luk deed zich voor tijdens een oefening in internationaal verband. Het gerucht, dat het geen Nederlands maar een Duits toestel zou zijn, wilde men niet beves tigen. Of de indertijd aangekondigde verlegging van de aanvliegroute van oefenende toestellen, niet voor deze Seahawk gold, kon men evenmin zeg gen. WEER VERNIELINGEN AAN TENNISBAAN Aan de tennisbaan aan de Elemert te Den Burg zijn door jeugdige vandalen ernstige vernielingen aangericht. Vorige week werd ontdekt, dat onbekenden uit Den Burg zich toegang tot de afgesloten tennisruimte hadden verschaft, door de omheining op verschillende plaatsen te vernielen. Ook waren de staanders van het tennisnet uit de grond getrokken. Het bestuur van de tennisclub „Deuce", aan wie de tennisbaan toebehoort, heeft de politic op de hoogte gesteld. Het is de tweede keer dat jongelui vernielingen op de baan aanrichten. In december 1963 werd de omheining eveneens kapot gemaakt. De jongens deden dit om op het terrein te kunnen voetballen, Eén der bestuursleden van de tennisclub, die de jongens tijdens hun spel op het terrein betrapte, had echter zoveel begrip voor de situatie, dat oogluikend werd toegestaan, dat ze hun spel voortzetten Wel wees men er nadrukkelijk op dat de rest van de uitrusting van het tennisveld in tact moest blijven Het vertrouwen werd kort daarna geschonden. In de grote vijver bij de Elemert zag men een tafel drijven, die afkomstig was uit het kleedgebouwtje op het tennisterrein. Bij een onderzoek werd geconstateerd, dat men zich met geweld toegang had ver schaft tot het gebouwtje door de deur open te breken. De gehele deur was van de scharnieren gerukt en nergens te vinden. De drie rotan stoelen, die tot de inventaris behoorden, waren even eens onvindbaar. Ook enkele bij het tennisspel gebruikte hulpstukken waren meegenomen Omdat de ijzeren staan ders voor het tennisnet in de weg stonden, werden die eenvoudig mét de bevestigingsbouten uit de grond gerukt en kromgetrokken ergens neergegooid. De voetballers, of wellicht anderen, hadden ongezien hun gang kunnen gaan, want de tennisbaan is vanaf de openbare weg vrijwel onzichtbaar door het geboomte. Om alles weer in orde te maken was kostbare reparatie nodig. Na de vernielingen van vorige week is er weer gerepareerd, maar het bestuur van de tennisclub vreest, dat de onbe kende lieverdjes de smaak te pakken hebben gekregen en op een onbewaakt moment weer hun slag zullen slaan. Aan de onderwijzers van de scholen is intussen verzocht de kinderen op het hart te drukken dat men een andermans eigendommen moet respecteren. Boven dien zijn borden „verboden toegang" geplaatst. Als de ouders, die veelal niet weten wat hun snaken na schooltijd uithalen, er ook enige aandacht aan willen besteden, is herhaling misschien te voorkomen. De toenemende criminaliteit onder de jeugd is teqenwoordiq een van de qrootste zorgen van de justitiële auto riteiten. Bij de bestudering van de misdrijven in Texels verleden is mij echter opgevallen, dat ook vroeger een verrassend groot aantal jeugdigen met de strafrechter in aanrakinq kwam. Trijntje Cornelis van onder de Hoge- berg was pas 13 jaar oud, toen zij in 1798 wegens diefstallen werd gegrepen. Hoewel haar moeder, Bregje Pieters, nog in leven was. moest zij de kost ver dienen met bedelen. Zij zwierf over het hele eiland en verviel al gauw tot kleine dieverijen Een zilveren melklepeltje, dat ze in Oosterend uit een huis had ontvreemd, verkocht ze aan Klaas Bak ker voor ƒ1,10. Een koffieketeltje, in De Waal om het hoekje van dp deur gestolen, bracht 16 stuivers op. Een ko peren aker van Willem Buijkema te Oudeschild bracht ze bij de Jood aldaar aan de man voor acht stuivers. Schout Martinus Langeveld wilde rekening houden met haar jeugdige leeftijd en eiste van wegens het Ba- taafsche Volk dat zij „der maten zal worden gecorrigeert als in aanmerking harer jonge jaren in goede Justitie zal worden geoordeeld te behooren".. Het Comité van Justitie bepaalde, dat zij vier uur publiek ten toon gesteld moest worden aan de kaak, met een brief, inhoudende hare gepleegde dieverijen, op de borst. Mochten zij van een dergelijke straf al een corrigerende werking hebben verwacht, dan kwamen schout en sche penen toch wel bedrogen uit, want ruim twee jaar later liep Trijntje op nieuw tegen de lamp. Zij leefde nog steeds van bedelarij, leidde een zwer vend bestaan en was sedert enige tijd dakloos men vond haar eens 's nachts slapend in het kippenhok van Pieter Klaasz Vlaming in de Wever straat. Zij stal links en rechts over het hele eiland letterlijk alles wat los en vast zat van het huis van Nan Za- chanasz Schoenmaker in de Westen een muuranker, dat los zat en van Pieter Vlaming {dezelfde van het kippenhok) een loden pijp en vergaarbak, die zij had losgerukt; van Hermanus Kikkert een paar kousen en een slaapmuts, een emmer van Jan Klaasz Bruijn in de Warmoesstraat, kortom, te veel om op te noemen. Misschien weet een enkele Texelse nog wat een kassekientje is. Nu ben ik geen expert in dameskleding, maar uit oude documentent blijkt, dat het een soort jakje was. Zo'n jakje of kassekientje had Trijntje Cornelis bij Jan Andriesz, Den Burg, waar zij aan de deur kwam om een aalmoes te vra gen, door een gebroken ruitje in de wacht gesleept Schout en schepenen hadden blijkbaar geen al te best geheugen of konden niet goed rekenen, want Trijntje wist zich voor een 14-jarige te laten doorgaan. Ditmaal wilde Martinus Langeveld met van verzachtende omstandigheden we ten, hij eiste geselen, brandmerken en eeuwige verbanning De rechters ver zonnen een opzienbarende straf. Trijn tje moest worden „ontkleed en door den scherprechter alzo aan de geselpaal ge bonden te pronk staan met de gesel roeden boven het hoofd, gedurende de tijd van een quartier uur". Dit schouw spel viel te bezichtigen op 8 augustus 1800. Trijntje trof het nog, dat de vol trekking van haar straf niet in de win ter viel. Vervolgens werd zij voor drie jaar naar een tuchthuis gestuurd. Vrouwen zwaar gestraft Voordat Trijntje Cornelis zelf haar straf had ondergaan, werd zij eerst nog gedwongen de executie aan te zien van haar medeverdachte Reijnoutje Dirks Kok, de 36-jarige vrouw van Pieter Ba- rendsz uit Den Burg. Deze had de goe deren verkocht, hoewel zij wist, dat die van diefstal afkomstig waren. Als Reij noutje niet thuis was, wierp Trijntje de buit gewoon op haar bleekveldje. Trijntje's moeder had haar herhaalde malen gewaarschuwd, dat zij van haar kinderen niets moest kopen, omdat die daar niet eerlijk aan kwamen. Nu zij alle waarschuwingen in de wind had geslagen, moest Reijnoutje Kok de kwade gevolgen dragen; zij werd stren- gelijk met roeden gegeseld en voor eeuwig verbannen. Een paar maanden tevoren had zich 63 Een paar inwoners van Slavonic kwamen nieuwsgierig toelopen, toen daar zo'n raar, razend-snel vliegtuig plotseling uit de hemel kwam vallen. Zo een gek vliegtuig hadden ze nog nooit gezien. „Het zal wel zoiets als een vliegende schijf weze.zei de oude Sepp tegen de oude Max, „Daar hé'k al vaak van geleze. Max bromde maar eens wat en vond het wel goed. Hij zei: „Zo'n schijf ken me niks schele. De vent. die d'r uitkomt, die mot maar 'es goed naar ons kijke met het oog op het vreemdelingenver keer, vat je? Benne wij soms geen inte ressante tiepe in ons nasjenale, Slavo nische kestuum? Da's kulturreel belang rijker dan rond brulle in zo'n schijfie!" Doch wat zien we daar? Daar komt inspecteur von Donnerwetter al aange rend, op de voet gevolgd door opper wachtmeester Zwiebelmann. „Waar bennen de Italiaanders?" brulde Zwie belmann en hij zwaaide met zijn sabel tje, „Zal ik er maar op los slaan?" „Helemaal niet", wees de inspecteur hem terecht, „Eerst kennis maken met onze buitenlandse gast en dan meteen noeg om daar de situatie rustig in ogen- naar het station. We hebben nog tijd ge- schouw te nemen. Dan kunnen we altijd nog zien welke maatregelen genomen moeten worden. Kom mee, buitenlandse brigadier. We gaan meteen weg". een soortgelijk geval voorgedaan van een jeugdige dievegge, die werd ge steund en aangespoord door een wat oudere vrouw. De zaak kwam aan het rollen door een schriftelijke klacht van Pieter Albertsz Keijser en Arien Dijk- sen uit naam van de diaconie van de mennoniete gemeente, naar aanleiding van de diefstallen van goederen, waar mee Jacob Ariesz Koorn door de diaco nie werd bedeeld, gepleegd door diens oudste dochter Trijntje. Het volgende justitiële onderzoek leidde niet alleen tot de arrestatie van Trijntje Jacobs Koorn (16), die bij haar vader op de plaats genaamd De Bogaard even buiten Oosterend woonde, maar ook van de 43- jarige Cornelisje Bakker, huisvrouw van Jan Theunisz Drijver uit Oosterend, die als heelster was opgetreden. Trijntje had het wel bont gemaakt. Van haar vader stal zij een paar zilve ren gespen, zilveren knopen en meer dere guldens, die zij in Den Burg ver kocht. Vervolgens kwam de textiel aan de beurt: een gecouleurde mansrok, een vrouwerok. een blauw schort, een baaijtje ,een broek, een kap, een vilt, een damast hemdrok enz. enz. enz.; dit alles werd naar Cornelisje Bakker ge bracht. In het huis van Trijntje bevon den zich ook nog allerlei goederen van haar tante Antje Aries Koorn, die kort tevoren op de plaats van Maarten Zuij- dewind was overleden; deze gingen de zelfde weg. Trijntje stond voor niets. Onder het voorwendsel, dat ze zijn on dergoed wilde wassen, bewoog zij haar arme vader, die in de koude winter ziek te bed lag, zijn hemd en zijn on- derbaaijtje van zijn lichaam te geven. Beide kledingstukken verhuisden ongewassen naar Cornelisje Bakker. Daarmee was de textielvoorraad in huize Koorn vrijwel uitgeput. Maar nog met helemaal; tenslotte trok Trijntje ook haar enige eigen hemd uit me vrouw Drijver wist er wel raad mee. Nieuwe mogelijkheden deden zich voor in het onbewoonde huis van wijlen tante Antje. Speciaal voor de beddepan, die hier nog moest staan, meende Cor nelisje Bakker een goede prijs te kun nen maken. Trijntje zag kans op de zolder van het afgesloten huis te komen en liet zich na verwijdering van wat losliggende plankjes in de bedstede zak ken. Tot haar teleurstelling was de beddepan onbereikbaar, omdat de deu ren van de bedstede van buiten dicht zaten; nu moest zij met een kussen en de veren uit het bed genoegen nemen. De opbrengst van deze indrukwek kende lijst goederen was gedeeltelijk grootste deel was opgegaan aan luxe gebruikt voor levensmiddelen, maar het artikelen als thee, koek en krentebollen, waaraan Trijntje en Cornelisje met haar huisgezin zich herhaaldelijk met smaak te goed hadden gedaan. Op 7 juni 1800 stonden de beide vrouwen te recht. Tegen Trijntje eiste de schout geseling en brandmerking, tegen Corne lisje bovendien eeuwige verbanning. Het Comité van Justitie veroordeelde het meisje tot een jaar tucht- en ver beterhuis „omme aldaar met haaren hande de kost te winnen". Als afschrik wekkend voorbeeld moest zij de gese ling van haar medeplichtige aanzien. Cornelisje Bakker moest toegeven, dat zij wel vermoed had, dat het met de goederen van Trijntje niet helemaal in orde was. Haar zuster had haar trou wens nog gewaarschuwd, dat het meisje UITSLAG BLOEMSCHIK WEDSTRIJD Aan de bloemschikwedstrijd, die door de Huishoudelijke Voorlichting Texel was uitgeschreven ter gelegenheid van de feesten „Texel 550 jaar stad", heb ben veertig personen deelgenomen. De inzendingen waren over het algemeen van goede kwaliteit. Onder de ingele verde stukjes maakte de inzending van mej. Ria Witte, Schilderend te Den Burg echter een bijzonder goede indruk op de juryleden. Besloten werd haar de extra beschikbaar gestelde prijs toe te kennen. De rest van de uitslag luidt: Kleine bloemstukken: le prijs mevr. Daniëlse; 2e prijs mevr. Van der Eijck; 3e prijs mevr. G Roeper-Kuip. Grote bloemstukken: le prijs mej. J0 Witte, „Bloemwijk"; 2e prijs mevr. Albers; 3e prijs mej. P. Bakkei Vazen: le prijs mevr. Van der Geest; 2e prijs mevr. T. Moor, 3e prijs mevr. Blom-Vonk. De prijzen bestaan uit waardebonnen, die maandagmiddag van 2-6 uur kun nen worden afgehaald bij mevr. T. Moor, Wilhelminalaan te Den Burg. De ingeleverde bloemstukken kunnen maandagochtend worden teruggehaald van 10-11 uur in de tentoonstellingshal. GESLAAGDEN 1LB.S. Bij de te Den Burg gehouden examens van de RHBS zijn tot dusverre vier candidaten voor het A-diploma ge slaagd. Het zijn mej. W. F. Grisnich, mej. J. M. Krügers, mej. A. Witte (Zuid- Eierland) en de heer C. H. J. Ran te De Cocksdorp. Morgenochtend zullen ook de geslaagde B-candidaten bekend zijn. Om 11 uur zullen de diploma's aan alle geslaagden worden uitgereikt tijdens een bijeenkomst in de gymnastiekzaal van de school. PROTESTANTSE KERKDIENSTEN Zondag 14 juni 1964 HERVORMDE GEMEENTEN Den Burg 10 uur ds Kila 19.30 uur ds. Hellendoom, jeugddienst De Cocksdorp 9.30 uur ds. Beerthuis Den Hoorn 10 uur Eerw. heer Veldhuis De Koog 9.30 uur ds. P. E. van Ooijcn De Waal 11.00 uur ds P. E van Ooijen Oosterend 11.00 uur ds Beerthuis Extra collecte Kinderbescherming Oudeschild 19.30 uur Eerw. heer Veldhuis GEREFORMEERDE KERK Den Burg 10 en 19.30 uur ds. Uidam Oosterend 10 en 19.30 uur ds Van Leeuwen GEREF. KERK (Vrijgemaakt) Dorpshuis Burgwal Den Burg 10 en 15 30 uur Dienst DOOPSGEZINDE GEMEENTE Den Burg 9.30 uur ds. Koopmans De Koog 10.45 uur ds. Koopmans Den Hoorn 19.30 uur ds. Koopmans bru iruriQ en bescherming Picmaderm f2.95 er niet eerlijk aan kwam. De schout vond, dat zij „de jeugd tot de straf baarste ondeugden had verleid". Zij werd gegeseld, met een bord op de borst aan de kaalt gesteld en voor altijd van Texel verbannen. De ballingschap viel haar ondraaglijk zwaar. Door heimwee overmand keerde zij reeds in oktober van hetzelfde jaar in het geheim terug naar haar man en haar beide jongens, toen 13 en 10 jaar oud. Natuurlijk bleef dat niet onopgemerkt en op een vroege morgen zond de schout twee dienaars naar Oosterend om haar te arresteren. Nu werd de zgn. banbreuk oudtijds wel met de dood of verminking gestraft. Zo erg wilden de schepenen het nu ook weer niet maken. Zij zonden haar nog maals in levenslange ballingschap, maar nu een beetje verder weg, namelijk bui ten het voormalg gewest Holland. Een goed half jaar later, op 14 juli 1801, is zij te Workum overleden. J. S. M. D. Voor een LANGEVELD DE ROOU N.V. TEXELAARTJES i regels J1,elke rege.' mèèr 0,25. Onder adres te bevr. imet eerder dan 11 u. in Boekh.) en ondei nummer ƒ0,25 meer. Ook wij verzorgen ver anderingen, modernise ren enz. aan Uw be staande kleding. Uw kleermaker Carel Schmidt Boomkampstraat 8, Alk maar, tel. 13615. Elke vrijdag op Texel Rijwielen te huur. S. Rentenaar, tel. 227, Oos terend Golfplaten 178x82. per stuk 4,75, franco thuis. Warmoesstr. 72, Den Burg Verloren een dekkleed van een bromfiets, gaan de van Den Hoorn naar De Koog via de Dennen. Terugbezorging verzocht door I. Kok, Den Hoorn H 75 Rijwielverhuur S. Keijzer, Oosterend. Ook kinderrijwielen. Te koop rode, groene, spruit- en boerenkool- planten. D. J. Witte, De Ruyterstraat 66, Oude schild Te koop 12 mooie lepels en vorken met aardappel-, groente- en juslepel. Wilhelminal. 12 Naaiwerk gevraagd. Adres te bevragen bur. Texelse Courant Te koop een frisse koe, een frisse vaars, een toom 1 biggen. T. Wuis, „De Tijd", 't Noorden Met grote blijdschap geven wij u kennis van de geboorte van onze zoon en broertje Erik J. Kramer G. Kramer-Oosterbeek Ronnie Texel, 10 juni 1964, Beatrixlaan 58, Den Burg Harry Tent en Ria Heymans geven U, mede namens wederzijdse ouders, ken nis van hun voorgenomen huwelijk, waarvan de voltrekking zal plaats vinden op vrijdag 19 juni 1964, n.m. om 1.30 uur in het Polderhuis te Den Burg. 142 Banff rd., Toronto, Canada, Molenstraat 57, Den Burg Gelegenheid tot felicite ren n.m. van 4 tot 5 uur Molenstraat 57 te Den Burg. Toekomstig adres: 142 Banff rd., Toronto, Canada. Op dinsdag 16 juni a.s. hopen onze geliefde ouders C. Mets en G. J. Mets-van Houte de dag te herdenken, waarop zij 25 jaar gele den in het huwelijk zijn getreden. Dat zij nog lang ge spaard mogen blijven is de wens van hun kin deren: Wim en Margriet Jaap Kees Receptie dinsdagmiddag, 16 juni van 3-5 uur in Hotel De Graaf. ☆☆☆☆☆☆ft Woensdag 17 juni hopen onze lieve Vader en Moeder, Opa en Oma A. de Ridder en P. de Ridder-v.d. Vliet hun 60-jarig huwelijks feest te vieren. Hun dankbare kinderen en kleinkinderen: B. de Ridder T. de Ridder-Heijes Arie Nannie Gerard Anneke Kogerveld K 18. Voor de zeer vele blij ken van medeleven be toond bij het overlijden en de begrafenis van mijn geliefde Echtgenote, onze Zuster, Behuwd- en Schoonzuster, betuigen wij onze welgemeende dank. Uit aller naam: P. C. Hin Spang W 24, De Waal, 11 juni 1964. Voor de vele blijken van belangstelling, die wij bij ons 40-jarig huwe lijksfeest mochten ont vangen, onze hartelijke dank. P. Kenser Dzn. A. Keijser-de Beurs Gasthuisstraat 44, Den Burg, Texel. Hartelijk dank aan allen, die ons 25-jarig huwelijksfeest tot een on vergetelijke dag hebben gemaakt. M. Vlaming J. Vlaming van Groningen en kinderen Kotterstraat 17, Oosterend.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1964 | | pagina 2