Cjroen 2rwarLrJexelsin het harL,
76 jaar geleden werd in Oudeschild
naar aardolie gezocht
Dorpsfeest te De Waal
met gewijzigd programma
Voorlopig geen 2e boortoren naar Texel
Boortoren bij Witte Engel binnen
kort naar De Cocksdorp
VRIJDAG 10 JULI 1964
TEXELSE
77e JAARGANG No. 7876
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langevcld de Rooij
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 20S8
Redaktic: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Rotterdamse Bank; Coöp. Boerenleen
bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p. kwart,
-f 30 ct. incasso. Advertenties: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct p. mm.
„Eer springt er een aap uit
mijn schoenenbak zoo groot
als een locomotief, dan petro
leum uit den Texelschen bo
dem I"
Sinds enkele jaren wordt op Texel
naar olie ge-zocht. Diverse maatschap
pijen hebben de bodem seismisch onder
zocht en de resultaten van de eerste
proefboring kunnen binnenkort tege
moet worden gezien. Nog meer boor
torens zullen er komen. Het ziet er niet
naar uit dat de olie-rush binnenkort
ten einde loopt. Merkwaardigerwijze is
men op Texel niet bijzonder optimis
tisch gestemd over mogelijke resultaten.
De mislukkingen op de andere Wadden
eilanden en vooral de boring bij het
Duitse eiland Juist, waarbij alleen maar
stikstofgas omhoog kwam, hebben de
hoop, dat Texel nog eens een belang
rijke vindplaats van olie of aardgas
wordt, niet versterkt.
Toch is het niet voor het eerst in de
Texelse geschiedenis, dat de aanwezig
heid van petroleum in de bodem wordt
verondersteld. In 1888 werd in Oude
schild al naar olie gezocht, al ging men
bij de exploratie op een zelfs voor die
tijd zeer primitieve wijze tewerk.
Tóch is er in Oudeschild indertijd
aardolie gevonden. Dat staat vast, al
was het maar een heel klein beetje.
Bladerend in de alleroudste jaargangen
van de Texelse Courant vonden we in
het nummer van donderdag 14 juni 1888
het volgende bericht, dat onder de zes
duizend Texelaars grote opwinding ver
oorzaakte
Tal van nieuwsgierigen spoedden
zich gisteren naar de plek waar door
een onzer ingezetenen, bij het graven
van een put, en petroleumbron zou
ontdekt zijn. In weinige oogenblikken
was uit de opening een tobbetje vol
vettig vocht verzameld, dat meer rook
naar petroleum dan naar duizend
bloemengeur. Een weinigje op het vuur
geworpen brandde als smeer. Er viel
dus niet aan te twijfelen of er was op
dit eiland een heusche petroleumbron
ontdekt. Welk een uitkomst zou dat
zijn! Voortaan geen landverhuizers van
hier naar den vreemde, maar omge
keerd zouden emigranten van elders
naar hier stroomen om werkzaam te
zijn bij de petroleumindustrie. In ge
dachten zag men Oudeschild reeds in
het bezit van een schoone haven, waar
lustig de vlaggen van alle natiën wap
perden. Trotsche zeekastelen kwamen
hier het product halen, dat ons de aar
de om niet bood. Ons eiland zou wel
licht in een niet ver verwijderd ver
schiet, de vermaarde Amerikaanse
Oyl-creek op zijde streeven; misschien
zelfs overtreffen. Heden vernamen wij
niets van de petroleumbraking van den
nieuwen put. Vermoedelijk is het de
buut van gister de eenige opwelling
van lichtgevend vocht geweest. Jam
mer voor onze utopiën!"
De in het bericht genoemde ingezete
ne was wijlen de heer Willem Slaman,
smid te Oudeschild, die, zo vertelde zijn
zoon ons gisteren, de „bron" ontdekte
toen hij achter zijn smederij aan de dijk
een put wilde graven voor koelwater.
Maar wat te voorschijn kwam was
zwart en dik. Toen hij het op zijn smids
vuur gooide, brandde het als een fakkel!
Olie! Het was toen ook al een tover
woord en nadat het gerucht zich in wei
nig tijd over het eiland verspreidde, had
menige Texelaar goede hoop, dat het
spoedig met de in die dagen heersende
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 2 tot en met 8 juli 1964
Geboren: Biem, zv. Klaas van Leeu
wen en Pietje van der Vis; Wybren
Jacobus, zv. Doede Bram Zoete en
Maria Trijntje Pranger; Robert, zv.
Willem Lakeman en Catharina Elisa
beth de Ridder; Johannes Theodorus, zv.
Matheus Hendricus Smit en Margaretha
Maria Meester, Astrid Adriana Maria,
dv. Harrie Hendrikus van de Wetering
en Adriana Maria Schraag.
Ondertrouwd: Jacob Dijker en Catha
rina Maria den Brok.
Overleden: Maria Margaretha Koers,
oud 79 jaar, wed. van B. de Boer;
Grietje Ellen, oud 65 jaar, echtgenote
van B. v.d. Vis.
VERTROKKEN PERSONEN
Sjoerd S. Slotema, van Den Burg,
Groeneplaats 14 naar Groningen, van
Panhuysstraat 37a; Johanne L. Veld
huis, van Den Burg. Wilhelminalaan 22
naar 's-Gravenhage, Laakkade 60; An
dreas S. Blommaert en gezin van E 38
naar Dronten, Koggestraat 14; Johannes
W. te Riele, van Den Burg, Willem van
Beierenstraat 50 naar Nijmegen, Ka
naalstraat 29; Jan Henning, van H 131
naar Rotterdam .b. Hr. Ms. „De Zeven
Provinciën".
malaise gedaan zou zijn. Er zou werk
komen en niet langer zouden honderden
Texelaars per jaar naar de Verenig
de Staten behoeven te emigreren om
daar hun geluk te beproeven. Om te
bewijzen dat de olievondst geen fabeltje
was, werd een vaatje vol uit de put
geschept en naar Den Burg gebracht,
waar er gedurende enkele avonden een
lamp op brandde. Een zuster van Sla-
man, die toevallig naar Amsterdam
moest, nam een monster van de vette
drab mee naar het kantoor van een olie
maatschappij. Tegen betaling van ƒ10,
wilde men het daar scheikundig onder
zoeken. Na korte tijd werd het resultaat
bericht. Het wès aardolie en wel van
ongeveer dezelfde samenstelling als die
van de Russische bronnen! Dezelfde
maatschappij stelde achter de smederij
een onderzoek in en besloot de moge
lijke „petroleumader" bloot te leggen.
„Boren"
Met Slaman werd een overeenkomst
gesloten en met een voortvarendheid,
die ook in 1888 voor oliemaatschappijen
kenmerkend was, werd de „boring" ter
hand genomen. Het ging heel beschei
den en primitief; een boortoren kwam
er niet aan te pas. Men ging tewerk als
bij het slaan van een pomp. Met behulp
van een heistelling werden buizen in
de grond geslagen. Na enkele weken
werd een diepte van achttien meter be
reikt. Maar toen het bij de gevonden
kleine hoeveelheid bleef, begon men op
Texel de mogelijkheid van een petro
leumbron wat af te fantastisch te vin
den. Men geloofde er na enkele weken
niet meer aan. Ook de Texelse Courant
opperde spottend „dat de bron zich in
werkelijkheid bij onze tegenvoeters be
vindt en dat door lekkage een weinig
van den voorraad bij ons terecht is ge
komen". Op donderdag 5 juli werd ge
meld:
„Aangaande de petroleumbron valt
weinig nieuws te melden. Zij schijnt op
non-activiteit te zijn gesteld. Achttien
meter pijp heeft men in de grond ge
slagen, zonder van het begeerde vocht
ook maar één druppel te ontdekken.
Voorlopig is het heien gestaakt. Wij
zouden geneigd zijn de woorden, die
wij dezer dagen van een schoenpoetser
hoorden, tot de onze te maken: „Eer
springt er een aap uit mijn schoenen
bak zoo groot als een locomotief, dan
petroleum uit den Texelschen bodem!"
Zonder veel nieuws te kunnen geven
ging men een week later weer uitvoerig
op het onderzoekingswerk in. Nadat
nogmaals twijfel aan de aanwezigheid
van veel olie in de bodem werd geuit,
wenste men de ondernemers toch een
gunstige uitslag. „Niet alleen om de
voordelen die daardoor ons eiland zou
den ten deel vallen en het loon dat de
ondernemers voor hun moeitae zouden
bekomen, doch vooral in de hope, dat
Heel wat indrukwekkender dan de in
stallatie, waarvan de oliezoekers anno
1888 in Oudeschild gebruik maakten,
is de boortoren met behulp waarvan
men nu op Texel naar bodemschatten
zoekt. Op de foto ziet men de toren van
de N.V. Petroland, die sinds begin april
van dit jaar bij De Witte Engel boort.
De plaat werd gemaakt, terwijl men
bezig was de kilometers lange boorpijp
naar boven te halen, teneinde de boor-
beitel te kunnen verwisselen. Rechts
worden de dertig meter lanqe stukken,
die telkens worden losgeschroeft, in
een rek geplaatst. Met dit type boor
toren kan men een diepte van ongeveer
vier kilometer bereiken, wat „iets"
meer is dan de achttien meter indertijd
te Oudeschild
daardoor de Jan Saliegeest bij menig
een zou mogen verdwijnen en mede
werking ten nutte van allen en de
maatschappelijke samenleving de plaats
zou innemen van bekrompenheid en
eenzelvigheid, die nog bij velen voorzit".
Mysterie
Nieuwe hoop kregen de onderzoekers
toen op 19 juli „weer een vetachtige
vloeistof op het water te dier plaatse
werd waargenomen". Maar daar bleef
het bij. Nieuwe pijpen werden in de
grond geslagen op korte afstand van de
eerste „boring". Geen resultaat. Na
wekenlang ploeteren gaf men het op.
In haar slotcommuniqué leek de maat
schappij echter in het geheel niet rou
wig om de negatieve bevindingen. Er
was een bron, zo werd verzekerd, maar
waarschijnlijk buiten de dijk, in zee.
Er werd niet meer over olie gespro
ken maar het mysterie bleef bestaan.
Waar kwam die vette substantie van
daan die wetenschapsmensen als echte
aardolie herkenden? Er waren voor de
optimisten méér bewijzen dat er „iets"
moest zitten. Als het regende hadden de
kinderhoofdjes, die toen nog voor de
smederij lagen een kleurige glans, alsof
er olie was gemorst. Bovendien was na
sneeuwval de straat bij de smederij al
tijd het eerst ontdooid. Later werd de
plek opgehoogd en opnieuw geplaveid,
zodat het verschijnsel niet meer is waar
te nemen. Maar na het debacle van de
oliezoekers geloofde het merendeel van
de Texelaars met meer in de bron. In
de bodem van Texel zit geen olie, het
kan gewoon niet, zo werd algemeen be
weerd. Binnenkort zal blijken of ze
gelijk hadden.
TEXELSE MARKT
Op de gisteren gehouden lammeren-
markt werden 376 lammeren aange
voerd, die 80,ƒ115,opbrachten.
De handel was stug. Verder werden 13
schapen aangevoerd (ƒ110,ƒ140,
en 14 nuchtere kalveren (ƒ150,-
ƒ250,—).
DE WAAL De feestcommissie van
De Waal zag zich een maand geleden
voor enorme moeilijkheden geplaatst,
toen plotseling bleek, dat het geannon
ceerde programma in de programma
boekjes van de Texelse stadsfeesten
geen doorgang kon vinden. Voor velen
en niet alleen voor de Waalders
was dit een grote teleurstelling, maar
een en ander bleek te zijn ontsproten
aan een fantastisch brein.
Ondanks alle tegenslagen heeft het
comité wederom een aantrekkelijk pro
gramma weten samen te stellen. Beide
dagen, vrijdag 17, en zaterdag 18 juli,
wordt er in De Waal feestgevierd nafci
aanleiding van het feit, dat Texel 550
jaar stad is. Vrijdagmorgen om 9 uur is
er een versierde optocht voor kinderen,
voorafgegaan door de Van Lennep
Drumband uit Amsterdam. Aansluitend
daarop beginnen de kinderspelen op het
sportveld (bij slecht weer in de grote
tent). Om ongeveer 11 uur is er ring
steken met bokkewagens voor de jeugd.
Dit festijn zal onder leiding staan van
de heer Haarsma, die al maanden lang
bezig is zijn bokken hiervoor te dres
seren en die ook meerdere wagen heeft
gemaakt, 's Middags om 2 uur zijn er
hinderniswedstrijden voor dames. Om
half vier fietsen met hindernissen en om
5 uur tobbesteken met fietsen en duo
passagiers. Het is de bedoeling, dat het
middagprogramma zich zal afspelen op
het Hoogereind. Om kwart over 7 's
avonds komt de Margaretha Sinclair
Drumband om in De Waal een show te
geven en om de kinderoptocht te bege
leiden, die nogmaals wordt gehouden.
Er zal dan ook een jury aanwezig zijn,
om te bepalen welk kind of welke kin
deren in aanmerking komen voor een
prijs voor het mooist versierde geheel.
Na afloop hiervan wordt in de grote
tent. staande tegen de schuur van de
heer P. C. Roeper, een gemaskerd bal
gehouden, waar de gemaskerden vrij
toegang hebben.
Zaterdagochtend wordt op tien uur
op het Hogereind begonnen met ring
steken op tractoren. Verwacht wordt,
dat de tractoren feestelijk versierd zul
len zijn. Om half 11 kussengevecht, om
2 uur sprietlopen en om half 4 gaan
allen naar het sportveld, om aldaar
getuige te zijn van een uiteraard span
nende voetbalmatch tussen inwoners
van De Waal en vertegenwoordigers
van de Texelse Baarddragers! Als
scheidsrechter is een zeer deskundig
Texelaar aangezocht, die bekend staat
om zijn onpartijdigheid: de heer A. de
Wilt. Ook aan hem is het dragen van
sportkleding verzocht. Texelse Baard-
dragers, eenmaal hebt U reeds kunnen
profiteren van Uw baard, bij de ten
toonstelling „Texel telt mee", laat U
niet kennen en neemt de uitdaging van
De Waal aan!
Om half 5 is er voor de bromfiets-
jeugd een vossenjacht, te houden in de
omgeving van De Waal. De start is op
het plein voor de N.H. kerk. 's Avonds
om half 8 wordt op hetzelfde plein een
reizende kermisgroep verwacht, die een
Wagenspel zal opvoeren. Ieders aanwe
zigheid zal op hoge prijs worden ge
steld voor dit unieke gebeuren.
In de grote tent begint om 9 uur het
grote feestprogramma, waaraan mede
werking zullen verlenen de heer Menno
Grondsma, de zingende conférencier, de
heer Herman Teunissen, organist en
pianist, het zangduo „De Carina's" en de
goochelaar Ted Alton, allen artiesten
van zeer goede naam. De avond wordt
besloten met bal. Verwacht wordt,
dat velen deze avond willen bezoeken.
Men wordt derhalve aangeraden zich
vanaf maandag van een toegangsbewijs
te voorzien a ƒ2,Kaarten verkrijg
baar bij de bestuursleden; de heren Lok,
Luiken en Keijser (Ongeren).
EEN JAAR VOOR J. J.
ALKMAAR Dinsdagochtend heeft
de Aikmaarse rechtbank uitspraak ge
daan in de zaak tegen de 44-jarige vis
ser-motordrijver J. J. uit Den Burg, die
vorig jaar in beschonken toestand het
echtpaar Barhorst-Bos aanreed, tenge
volge waarvan beide bejaarde mensen
overleden. Zoals bekend werd de we
duwe Witte-Bakker, die het ongeluk zag
gebeuren door een beroerte getroffen
en overleed enkele uren later (niet on
middellijk, zoals wij op 26 juni bericht
ten). Twee weken geleden eiste de offi
cier van justitie twee jaar onvoorwaar
delijk met aftrek en vijf jaar ontzegging
van de rijbevoegdheid. J. werd dinsdag
veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf
met aftrek en vijf jaar ontzegging van
de rijbevoegdheid.
GOED VOORBEELD
Gerthe Keijser en Marijke Zijm, leer
lingen van de Jac. P. Thijsseschool te
Den Burg, kwamen ons gisteren vertel
len, dat zij ƒ5,85 hadden opgehaald ten
bate van het Jeugd Rode Kruis. Het
tweetal had dit bedrag verzameld door
zelfgemaakte schilderijtjes en speldjes
in Den Burg te koop aan te bieden.
WEER „CONCOURS D' ELEGANCE"
OP PAARDENDAG
Zoals eerder gemeld organiseert de
actieve vereniging „Voor Vrienden van
het Paard" zaterdag 25 juli haar jaar
lijkse concours-hippique. Naast de di
verse paardennummers en muzikale in
termezzo's zullen ook de gemotoriseerde
paardekrachten in de bonte afwisseling
van programmanummers hun aandeel
opeisen. Er wordt nl. weer een con
cours d'élégance verreden. Ook particu
lieren zullen in de gelegenheid worden
gesteld hieraan deel te nemen. Van de
deelnemers wordt het volgende ge
vraagd: De auto moet voor deze gele
genheid een extra onderhoudsbeurt
hebben gekregen en moet door een dame
worden voorgereden. De jury beoordeelt
originaliteit en kleurencombinatie van
de hele wagen ten opzichte van de
ehauffeuse. De organisatie geschiedt in
samenwerking met de M.AB.-club
Texel. Liefhebbers worden verzocht zich
in verbinding te stellen met de heer P.
Th. Luyckx, Beatrixlaan 48, Den Burg.
Ook voor nadere informaties kan men
bij hem terecht. Mede m verband met
de eigen voorbereidingen die emge tijd
vergen, is het van groot belang dat
deelnemers zich zo spoedig mogelijk
opgeven.
In tegenstelling tot eerdere berichten zal voorlopig GEEN tweede boor
toren op Texel worden opgetrokken. Wel zal de N.V. Petroland haar to
ren, die nu nog bij De Witte Engel staat naar De Cocksdorp overbren
gen om op de hoek IIollandseweg-Hoofdweg een proefboring te beginnen.
Een woordvoerder van de maatschappij deelde ons dit gisteren mee. Het
ligt in de bedoeling de proefboring bij De Witte Engel over ca. 10 dagen
te beëindigen.. De toren zal dan zo snel mogelijk worden gedemonteerd
en worden overgebracht naar het terrein bij De Cocksdorp, dat intussen
gereed wordt gemaakt. Ook de volledige boorploeg van de firma FOREX,
die de proefboring in opdracht van Petroland N.V. uitvoert, zal op Texel
blijven. Voor een deel zullen de arbeiders in De Cocksdorp en omgeving
worden ondergebracht.
Het gerucht, dat voor Petroland een tweede boortoren naar Nederland
op weg was, is waarschijnlijk ontstaan door de plannen van de maat
schappij om in de Wieringermeerpolder een boring te verrichten. Deze
plannen konden niet doorgaan, omdat onlangs van hogerhand werd be
sloten alle maatschappijen te verbieden in de polder proefboringen te
doen of seismisch onderzoek te verrichten. Naar aanleiding van vroegere
ervaringen is men bevreesd, dat dat door het boren van gaten in de bo
dem kwelwater van buiten de dijk omhoog zal komen en de structuur
van het land zal verslechteren. De bedoelde grond in de Wieringermeer
is Rijkseigendom.
Een bezwaar bij de nieuwe proefboring bij De Cocksdorp is de grote
afstand, waarop de kleiputten zijn gelegen waarin men de boorspoeling,
die de vrijgekomen bodembestanddelen bevat, mag storten. De putten
liggen op meer dan vijftien kilometer afstand van de toren. Op het
ogenblik wordt uitgezien naar een stuk land in de naaste omgeving, waar
men deze onschuldige en zeker niet giftige stof kwijt kan.
Of de resultaten van de eerste boring, die over tien dagen bij de
Witte Engel wordt gestopt, binnenkort aan de openbaarheid zullen wor
den prijsgegeven, staat nog niet vast. Of de bevindingen negatief of posi
tief zijn geweest, zal in ieder geval niet eerder dan over enkele weken
kunnen worden bekend gemaakt.
De Nederlandse Aardoliemaatschappij neemt nog steeds een afwach
tende houding aan, maar het is mogelijk, dat ook deze maatschappij naar
aanleiding van de resultaten van haar concurrent Petroland in actie komt
of definitief van haar boorplannen afziet.
