(jroen TjwarL-Jexels in het harL,
GRATIS
Bioloog Dr. Jac. P. Thijsse honderd
jaar geleden geboren
i
KoelkaslBn?Gebr. Schoorl!
F
s
VAN ZALEN NAAR KAMERS
„Bosch en Zee" ondergaat
gedaanteverwisseling
Morgen weer
extra bootdiensten
iil
cfaoeol€ulecfacm&
Mijn leven lang zal ik er mij over blijven ver
heugen dat ik Texel heb gekozenen al heb
ik er maar twee en een half jaar gewoond
Texelaar zal ik blijven tot het eind."
Kon. Marine laat nu
onderzoek instellen
Ook afgelopen
weekend recorddrukte
Ingrijpende verbouw
voor Pasen gereed
W8&&
VRIJDAG 30 JULI 1965
TEXELSE
Uitgave N.Y. r/h Lange veld de Roo(|
Postbus 11 - Den Borg, Texel - Tel. 2058
tedaktie: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
78e JAARGANG No. 7985
COURANT
Om stroom terug te verwerken
In het komende weekend zal
voor een groot deel van de nu op
Texel verblijvende gasten de va
kantie ten einde lopen. De N.V.
TESO houdt er rekening mee, dat
zaterdagochtend zeer vele auto
mobilisten willen vertrekken en
zal daarom enkele extra vroege
diensten varen. De eerste boot
vertrekt morgenochtend om vier
uur van Texel en om half vijf uit
Den Helder. De tweede boot ver
trekt om vijf uur van Texel en
komt om half zes terug. Het staat
vrijwel vast, dat de drukte op do
haven zaterdag zo groot zal wor
den, dat wachttijden van enkele
uren niet te vermijden zullen zijn.
TESO dringt er bij de vakantie
gangers op aan, deze wachttijden
zo kort mogelijk te houden door
van de vroege diensten gebruik te
maken. De exploitanten van de
logiesverstrekkende bedrijven
worden verzocht het bovenstaan
de aan hun gasten mee te delen.
WtÊi TIJDELIJK
PRACHTIG
SPELDJE
bij 2 gezins-
flessen (3/4 liter)
Een verruklceh|ke chocoladedrank met
slechts 1% vet Fris en pittig van smaak.
Tosti lest de dorst, is lekker luchtig en
eerbiedigt de slanke lijn!
Het incident boven „Loodsmansduin"
Ons bericht in de krant van vrijdag
over het „luchtincident" boven het
kampeerterrein „Loodsmansduin",
waarbij een Marinevliegtuig de papie
ren vlieger van een Amsterdamse kleu
ter uit de lucht vaagde, is aanleiding
geworden van een grootscheeps onder
zoek. Marineautoriteiten gaan op het
ogenblik na welk vliegtuig op nauwe
lijks meer dan twintig meter over het
dichtbevolkte terrein vloog en door wie
het werd bestuurd. De Rijkspolitie op
Texel is ook bij dit onderzoek betrok
ken en brengt feitenmateriaal bijeen
om het geruchtmakende incident nauw
keurig te kunnen reconstrueren.
Algemeen wordt het betreurd, dat
men het geval uit de krant heeft moe
ten vernemen en dat niemand van de
honderden kampeerders, die er getuige
van waren, op het idee is gekomen di
rect de politie te waarschuwen.
De activiteit na het bekend worden
van het incident doet vermoeden, dat
de betrokken vlieger minder onschuldig
heeft gehandeld dan de Marinevoor-
lichtingsdienst i(MARVO) in haar com
mentaar heeft doen voorkomen. Zoals
bekend was de MADR.VO van mening,
dat niet of nauwelijks is afgeweken van
de regels die bij schietoefeningen gel
den. Het is ook niet de Marvo geweest,
die de zaak verder aanhangig heeft ge
maakt. Dit gebeurde eerst nadat diverse
landelijke dagbladen, waaronder het ge
zaghebbende ..Binnenhof" te Den Haag,
ons bericht hadden overgenomen.
Veerdienst Texel-Den Helder
Vrijdag, zaterdag en zondag vervoer
de TESO in het totaal 4.436 auto's, wat
in vergelijking met het cijfer van vorig
jaar in dezelfde periode, 3082. een toe
name van 1354 betekent, of bijna 44°/o.
Naar Den Helder gingen 2076 auto's
(1964: 1417); naar Texel 2360 (1665). De
„Marsdiep" voer drie extra diensten:
zaterdagochtend om half vijf en half
zes en 's avonds om half tien, van Den
Helder. In onderstaand overzicht de
vervoerde aantallen auto's, waarbij die
van vorig jaar tussen haakjes zijn gezet.
Texel-Den Helder Den Helder-Texel
vrijdag 605 (458) 731 (511)
Zaterdag 885 (541) 1103 (792)
Zondag 586 (418) 526 (362)
ZONDAG WAS HET HONDERD JAAR GELEDEN, dat te Maastricht
Jacob Pieter Thijsse werd qeboren. Hij was de derde van vier zonen,
qeboren uit het huwelijk van Jacobus Thijsse en Catharina Johanna
Priester. Ko Thijsse zou de man worden, waaraan de natuurliefhebbers
in Nederland enorm veel te danken hebben. Onverbrekelijk is de naam van
Thijsse verbonden aan Texel, waar hij in december 1889 werd benoemd als
hoofd van de zq. Franse school in de Parkstraat te Den Burq. (Het qebouw,
waarin nu de drukkerij van de Texelse Courant is qevestiqd). Reeds 2xhi
jaar later, in september 1892, verliet hij het eiland weer om te worden be
noemd tot hoofd van de laqere school aan de Passeerdersqracht te Amster
dam. Toch is de „Texelse periode" voor de qrote Nederlandse biolooq van
enorme betekenis qeweest. Zelf heeft hij dat meerdere malen verklaard. In
het bekende Verkade-album „Texel", schreef hij later: Toen ik, nu zevenen-
dertiq jaar qeleden op Texel qinq wonen, werd ik oprecht beklaaqd door
mijn Amsterdamse vrienden en colleqa's. Wat was er nu op zo'n schapen
eiland te beleven? Maar ik wilde spoediq een „positie" hebben en nu kon ik
kiezen tussen Wormerveer, Texel en Sint Petersburq. Mijn leven lanq zal ik
mij er over blijven verheuqen, dat ik Texel heb qekozen, en al heb ik er
maar tweeëneenhalf jaar qewoond, Texelaar zal ik blijven tot het eind".
Thijsse s vele geschriften wekten bij weinig waard is en dat je zoveel moge-
de gewone man belangstelling voor
planten en dieren.
De faam van Texel als vogeleiland
kwam er dank zij zijn voortdurende
propaganda. Men kan hem de ontdek
ker van Texel noemen. Maar Thijsse
heeft nooit de opzet gehad het eiland
als toeristisch object aan te bevelen.
Het doel dat hij zich voor ogen stelde,
Was de mensen te wijzen op de schoon
heid van de natuur en de bescherming
van die natuur. Zijn activiteiten bleven
met tot Texel beperkt. Samen met zijn
vriend E. Heimans richtte hij zich voor
al tot de Nederlandse jeugd, wel besef
fende dat de toekomst van de planten
en dierenweelde buiten de grauwheid
van de steden, in haar handen lag.
Thijsse heeft teleurstellingen moeten
incasseren. Toezien moest hij hoe men
van overheidswege zijn ideeën niet al
tijd ondersteunde, waardoor waar
devolle gebieden verloren gingen. In
het Verkade-album schrijft hij met
weemoed over de tijd dat hij op Texel
kwam, waar toen nog geen staatsbos
sen waren, maar een uitgestrekt land
schap met duinmeertjes en natte val
leien, dichtbegroeid met de meest inte
ressante plantengemeenschappen. Het
graven van de Moksloot deed dit dorado
in weinige jaren verdorren. Naast de
teleurstellingen waren er belangrijke
successen. Thijsse slaagde erin het pu
bliek de ogen te openen voor de schoon
heid van de natuur, die aan geen mode
onderhevig is. Thijsse en zijn opvolgers
hebben daardoor vele duizenden geluk
kiger gemaakt.
Geen zonderling
Thijsse beantwoordde niet aan het
klassieke type van de in zichzelf ge
keerde natuuronderzoeker. Hij had niet
alleen oog voor de natuur, maar gal
blijk van een grote algemene belang
stelling. Hij verwierf zich daarmee po
pulariteit onder alle lagen van de be
volking. Ook op Texel knoopte hij
hechte vriendschapsbanden aan. In ons
archief ligt het telegram dat Geertje
Wagemaker-Keijser, echtgenote van de
oprichter van TESO, op 3 juli 1930 aan
Thijsse schreef, toen hij werd gepen
sioneerd:
.Beste mijnheer Thijsse,
Bij Uw feestelijk afscheid van de
jeuqd op hedenavond, wilt U zeker ook
wel van Uw oud-privaatleerling van
Texel Geertje Keijser de betuiginq van
diepe erkentelijkheid voor qenoten on
derwijs aanvaarden. Moge het U en de
Uwen steeds welgaan".
Thijsse kon het goed vinden met de
Texelaars. En de Texelaars met hem, al
verbaasden ze er zich aanvankelijk
over. dat hij zo „gewoon" was en het
air miste van zijn autoritaire voorgan
gers. Zelf schreef hij:
„Die ouders vonden mij wel een rare
Franse meester, want de vorige mesjeus
waren nogal mannen van gewicht ge
weest. Ze hadden echter goed vertrou
wen en slechts éénmaal heeft er een in
gezonden stuk in de Texelse Courant
gestaan over de ruwe bende van mijn
heer Thijsse".
De natuurkundeles op school was in
de vorige eeuw een saaie bedoening,
waaraan levenslustige kinderen een he
kel hadden. Maar als Thijsse doceerde,
wist hij zijn leerlingen zo te boeien, dat
ze met ongeduld het volgende uur bio
logie afwachtten. Hij presenteerde de
natuur als iets boeiends: zij was groots
en toonde zich in kleur en beweging.
De natuur was ook geheimzinnig en
daagde de mensen uit om haar vele ge
heimen te ontsluieren.
Aanschouwelijk
Thijsse beschrijft in een van zijn
boeken een stukje van zo'n les:
„Ik had aan veertig jonge meisjes
ieder een konijnenschedeltje beloofd. Op
dierkundeles hadden wij het er over ge
had, dat het leren van lessen en het na
praten van de leraar eigenlijk nog maar
lijk zelf de dingen moet zien en behan
delen. Ieder kan best een zoogdier-
schedeltje krijgen, om te zien hoe het
zit met de beenderen en tanden, had ik
beweerd. De leerlingen spraken mij
dat natuurlijk tegen en toen werd ik
warm en zei: nu, dan zal ik alleen jullie
allemaal een konijnenkop geven en je
zorgt dan maar, dat je die bij de vol
gende repetitie behoorlijk uit het hoofd
kunt tekenen. Goed. zei de brutaalste
van de troep, als U ons de koppen be
zorgt, zullen wij ze tekenen, maar geen
koppen, geen repetitie. Aldus werd be
sloten".
Uit deze regels komt de ideale onder
wijzer naar voren, die niet boven maar
tussen zijn leerlingen stond en als bio
logieleraar de stelling in praktijk
bracht: niet praten maar zelf doen. Zó
was Thijsse en zo was ook zijn vriend
Heimans.
Vanzelfsprekend
In 1965 klinkt ons dit alles vanzelf
sprekend in de oren. Geen wonder,
want het natuuronderricht volgens de
methode Thijsse, wordt nu algemeen
toegepast Juist op Texel, waar de leer
lingen onder auspiciën van Staatsbos
beheer en Texels museum regelmatig
op vnje en prettige wijze daadwerkelijk
met de natuur in contact worden ge
bracht, zónder dorre schoolboekjes.
De samenwerking Thijsse-Heimans
VerschQnt dinsdags en rrtJdags.
Bank: Nederl. Middcnstandsbank; Coftp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p.
kw. 30 cL incasso. Advert: familieberichten
14 cL p. mm.; andere advert 12 ct p. mm.
OVERDENKING
PARADIJS
Vorige week kon men bij verschillen
de mensen commentaar horen n.a.v. het
voorpagina-nieuws van de krant. Het
viel wel bijzonder op: -hier een moord
en daar een aanslag, enz. Je vraagt je
af, waar je veilig bent. Daar zou je wel
naar toe willen. Verschillende ouders
maken zich zorgen over hun kinderen.
Anderen lezen die berichten en den
ken er verder niet meer over na. We
raken gewend aan al die, om met Toon
Hermans in zijn laatste show te spre
ken, Kam- en Abel-berichten: de heer
K. heeft de heer A. met een hard voor
werp geslagen. A. overleed ter plaatse.
K. werd in bewaring gesteld.
Wij vergeten zo gauw, dat we alle
maal kinderen zijn uit dat paradijs,
waar alleen maar geluk was Dit was
onze bestemming. Maar het werd al
gauw verstoord. Er dreigt gemakkelijk
verkilling.
Wij kunnen hard oordelen over een
moord en tekorten van een ander zien
we gemakkelijk. Maar door de balk in
onze eigen ogen bemerken we moeilijk
de slagen in het gezicht van onze mede
mens (die niet letterlijk behoeven'te zijn)
en de kwetsende opmerkingen, die be
hoorlijk kunnen aankomen.
Wnj stammen uit het eerste paradijs
én zijn op weg naar het tweede, de
nieuwe hemel en aarde, niet lijdzaam,
maar elkaar leidend en helpend, er nu
al aan werkend. Daar zal vrede en ge
luk zijn.
Johannes voorzag dit: God zal
bij hen wonen. Zij zullen zijn volk zijn,
en Hij, God-met-hen, zal hun God zijn.
En Hij zal alle tranen van hun ogen af
wissen, en de dood zal niet meer zijn,
geen rouw, geen geween, geen smart zal
er zijn, want al het oude is voorbij. En
Hij, die op de troon is gezeten, sprak:
Zie. Ik maak alles nieuw. En ik
hoorde zeggen: Schrijf deze woorden op,
ze zijn onfeilbaar waar.
J. de Boer.
Texels enige koeltechn. bureau
telefoon 2550 - Den Burg
I>r. Jac. P. Thijsse (foto afgestaan door het
Instituut voor Natuurbeschcrmingseducatic).
begon in 1893, dus na de Texelse perio
de. De twee vonden elkaar door hun
aandeel in het paedagogisch reveil van
die dagen. De samenwerking resulteer
de in de bekende reeks Heimans en
Thijsse-boekjes, die een totale omme-
(Zie vervolg pagina 2)
GESLAAGD
EIERLAND Mej. Annie Witte, 's-
Hertogenbosch, slaagde te Amsterdam
voor het diploma secretaresse.
VERTROKKEN PERSONEN
Annie Bruggert, van Kogerstraat 40,
Den Burg, naar Beverwijk Prinsesse-
laan 33; Hendrikus J. F. Doorenbosch,
van H 131 (AOKT) naar Doorn, Kom-
bos 103.
mmzgjk
„L*J
DE KOOG Het bekende vakantie
oord „Bosch en Zee" van de heer N. van
Schoonhoven te De Koog zal in de ko
mende wintermaanden ingrijpend wor
den verbouwd en vergroot. Daarbij zal
de totale oppervlakte van het gebouw
worden verdubbeld en zullen de tegen
woordige twee slaapzalen hebben
plaatsgemaakt voor 33 kamers, die elk
aan gemiddeld vier personen plaats-
bieden. Ook het uitwendig karakter
van het gebouw zal zodanig veranderd
worden dat men er het oude kamphuis
niet meer in zal herkennen. „Bosch en
Zee" zal in zeven maanden tijd van
kamphuis tot modern jeugdhotel wor
den gemaakt. Deze „ommezwaai" is het
antwoord op de vraag van de jeugd
naar een dergelijke logiesvorm. De
kamphuizen met hun slaapzalen en ge
zamenlijke wasgelegenheden raken
steeds meer uit de gratie. Bovendien is
een gebouw met kamers op gunstiger
wijze te exploiteren, terwijl ook het
feit dat zich doorgaans veel meer dames
dan heren als gast aandienen, geen pro
bleem meer vormt.
„Bosch en Zee" werd in 1934 ge
bouwd door de heren Michels en Bur
ger. In dezelfde periode verrees „De
Pelikaan" en korte tijd later bij De
Cocksdorp „De Robbenjager". Het wa
ren al direct echte kamphuizen; dus
niet daartoe veranderde oudere gebou
wen. „Bosch en Zee" werd in 1946
eigendom van de heer N. van Schoon
hoven. die in de loop der jaren ver
schillende verbeteringen aanbracht,
maar het kamphuiskarakter niet verlo
ren liet gaan. Gasten van 16 - 30 jaar
konden er terecht tegen een betrekke
lijk lage pensionprijs, maar dan moes
ten zij genoegen nemen met gezamen
lijke slaap- en wasgelegenheden, waar
bij alleen scheiding bestond tussen jon
gens en meisjes. De jonge gasten moes
ten ook bereid zijn kleine karweitjes op
te knappen al behoefden zij niet af te
wassen en ander echt corveewerk te
doen, zoals in een jeugdherberg.
Tijd rijp
Hoewel „Bosch en Zee" al die jaren
uitstekend draaide, achtte de heer Van
Schoonhoven in 1961 de tijd rijp om bij
de inrichting van zijn bedrijf rekening
te gaan houden met de sterk verander
de instelling van de jeugd. Architect C.
R. Alkema maakte een ontwerp, waar
aan nog een jaar werd gedokterd, voor
dat het in zee werd gestuurd. Onlangs
kwamen de goedkeuringen af en kon
aan het aannemersbedrijf Daalder te De
Cocksdorp opdracht worden gegeven
op 4 september a.s. met het werk
te beginnen.
Het T-vormige gebouw krijgt er twee
vleugels bij, waarin het merendeel der
kamers zal worden gebouwd. In de
ruimte waar de twee nieuwe vleugels
elkaar ontmoeten zijn twee toiletgroe
pen gepland. De „staande balk" van de
T wordt twee maal zo breed en ook
daarin worden kamers gemaakt: 12
stuks. Het hele complex krijgt een plat
dak.
De hoofdingang van het gebouw blijft
op de oude plaats Achter deze voor
gevel vindt men het kantoor, de garage
en de woonvertrekken voor de familie
Van Schoonhoven en het personeel.
Ruime zaal
De achter deze vertrekken geprojec
teerde eet-recreatiezaal zal 200 m2
groot zijn, het dubbele van de oude
zaal, waardoor de ruimte tegelijkertijd
zowel voor eten als voor recreatie ge
bruikt kan worden. De hoofdingang
van het gebouw wordt alleen bij aan
komst en vertrek van de gasten ge
bruikt in verband met het aangrenzen
de kantoor, waar de nodige administra
tieve werkzaamheden moeten worden
verricht. Gewoonlijk wordt van een an
dere ingang gebruik gemaakt, die aan
de achterzijde van het gebouw is gepro
jecteerd en aansluit op een hal. Het ge
bouw zal rijkelijk van alle comfort
worden voorzien. Er komen vijf douches
en er zal centrale verwarming worden
aangelegd die tevens voor warm water
zal zorgen. Door het hele gebouw komt
een geluidsinstallatie.
Terras
Het achter „Bosch en Zee" liggende
sportveld zal iets worden verkleind om
ruimte te maken voor een groot en te
gen de wind beschut terras. Een prettig
vooruitzicht voor de heer Van Schoon
hoven is het feit, dat in de toekomst
rond het vakantieoord niet zal worden
gebouwd, waardoor de rust in de omge
ving kan worden gehandhaafd. De gas
ten die het vernieuwde „Bosch en Zee"
volgend jaar bezoeken, zullen een ho
gere pensionprijs gaan betalen, maar
nog lang geen hoteltarief. Enige zelf
werkzaamheid blijft bestaan; men
maaikt zelf de bedden op en brengt de
kamers op orde. Er zal niet op de ka
mers kunnen worden gegeten, want dit
gebeurt als vanouds in de eetzaal.