(from rwarL-JexeU in het harL,
André Hin wil niet graag terug
naar de „beschaving"
VGENDA
Texelse Braziliaan maakt het uitstekend
i
Koeikaslen?Gebr. Schonrl!
Raadhuis wordt uitgebreid
■l
Ook trouw-raadszaal in overkapt gedeelte
Reeds gisteren met werk
begonnen
NSDAG 3 AUGUSTUS 1965
78e JAARGANG No. 7986
Itgave N.Y. r/h Langereld de Roolj
ostbos 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
aktic: Harry de Graaf, WUhclminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,65 p.
kw. 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten
14 ct p. mm.; andere advert 12 ct p. mm.
Holambra II, Brazilië, juli 1965
Al vaak is me gevraagd waarom
via de Texelse Courant niets
eer van ons verneemt. Men wil meer
eten over onze ervaringen en bele-
missen hier. Pessimisten concluderen
het gaat vast niet zo best. Helaas
ik geen journalist, want als ik dat
el was zou ik zeker al diverse inte-
ssante artikelen hebben geschreven
rer de bijna drie jaar, die ik nu al in
azilië zit. Het beschrijven van een
is eenvoudig, want die beleef je
dag tot dag. Het bijhouden van
dagboek levert al een leesbaar
laas op. Maar als me wordt ge-
aagd of ik wil schrijven over ons
ven en werken hier, dan sta ik voor
zware opdracht. Het verwondert
dat er hier soms journalisten ko-
Braziliaanse maar ook wel Ne-
rlandse, die hier een dag rondrij-
overal even vluchtig kijken, een
nilie bezoeken, foto's knippen, een
ar praatjes maken en weg zijn ze.
rte tijd later lees je dan een verslag
t klinkt als een klok, tenminste voor
buitenstaander. Maar insiders
rken de fouten wel op, grove fouten
ns, waardoor een totaal verkeerd
ld van de realiteit wordt gegeven,
verdien met schrijven niet de kost
ik heb er dus geen belang bij om
zaak op te smukken om het „ge-
latst" te krijgen. Het volgende mag
misschien niet getuigen van groot
rijverschap; de feiten zijn in ieder
val juist. Én dan nóg, vrees ik, zal
voor vele lezers moeilijk zijn zich
juiste voorstelling van ons leven
maken.
Iet is typisch dat nieuw aangekomen
nigranten het zich bijna allemaal
1 anders hadden voorgesteld, en dat
dan ook veelal wat tegenvalt in het
;in. Enkele immigranten vonden niet
groot verschil met het beeld dat
zich voor ogen hadden gesteld; dit
zonder uitzondering mensen die al
eerder in het buitenland hebben
erkt Mensen, die via uitwissel ings-
anisaties gedurende een aantal
inden hun jonge arbeidskracht in
vreemde hebben kunnen geven,
andbouwkundig bezien, kan onze
>nie van grote waarde worden in
toekomst. Diverse belangrijke vaste
;oren hebben we méé: allereerst de
van de grond die van goede sa-
istelling is. Slibgehalte 40 - 70%, 4 -
humus en een goede structuur na-
de grond is losgewerkt. De zuur-
id is echter beslist te hoog, voor
le groei van de meeste gewassen zal
kalk gestrooid moeten worden,
et klimaat kan eigenlijk al niet
subtropisch worden genoemd,
lal waait een frisse wind; diverse
en doen we de goede Hollandse
terjas nog aan om naar kerk, ver-
ping of gezellige avond te gaan.
we de groeivoorwaarden en an-
eigenschappen van de rassen goed
len, zullen hier vele gewassen met
es geteeld kunnen worden. Nu we
le grassen hebben gevonden, die
gezaaid maar geplant moeten wor-
kunnen we weiden aanleggen en
ie veehouderij zeker mogelijk wor-
Ergens in de met maïs en subtropische planten
begroeide heuvels van Holambra II in Sao
Paula in Brazilië staat de zelfgebouwde ruime
boerderü van oud-Texelaar Andrc Hin
den. Op Holambra I, de „oude" Hol
landse kolonie, is dit een fiasco gewor
den. Door het gezonde frisse klimaat
doen de eerste haantjesmesterijen het
best, in 70 dagen slachtrijp Ook var
kens, speciaal het Engelse ras Wessex,
ontwikkelen zich goed. Voor bloedver-
versing en verbetering wordt van tijd
tot tijd een fokbeer aangekocht in En
geland. Zo heb ik er op mijn reis hier
heen één meegenomen, verzorgd en ge
zond op Holambra I afgeleverd.
Een derde belangrijk punt is de Hol
landse landbouwbekwaamheid, die
vooral in de toekomst een grote rol zal
spelen. Het is onzin ons hierover nu al
op de borst te kloppen. Zelf heb ik het
zie nog in de kamer werd gekweekt.
En nu zit ik te schrijven voor het heer
lijk knappend haardvuur, waar eens de
radijsjes groeiden en waar voor die tijd
de kikkers kwaakten in een voor hen
heerlijk moeras. Ons huis is gebouwd
onder het motto; haal de natuur in huis
maar geef de kikkers een eigen meer
toe. Aldus geschiedde en de meeste be
zoekers vinden het geslaagd. Kinderen
drukken hun bewondering voor ons
home anders uit; als jullie weggaan
mogen wij dan dit huis hebben?
Taalbarrière
Een moeilijk punt is de taal. Met
veel energie blijf ik me op de studie
ervan werpen. Na drie jaar inspanning
ben ik in staat een schriftelijke land-
bouwcursus te volgen. Daarin staat b.v.
dat katoen een neutraal reagerende
grond vraagt om een goede produktie
te kunnen leveren Nu begrijp ik dat
dit bij mijn boeren steeds een pover ge
was bleef. In het afgelopen jaar zaaide
men nogal wat pinda's. Het moest een
best renderende cultuur zijn, dat klopt
met de studie, maar er staat ook dat
het een specifiek gewas is voor lichte
grond. De resultaten zijn hier dan ook
slecht. Tarwe zou een goede verdienste
geven als tussencultuur. Er werden
ruime oppervlakten ingezaaid maar tal-
we houdt van een goede pH en daarbij
trad veel bruine roest op. Nu is er geen
korrel meer uitgezaaid, maar wel veel
zomerrogge. dat lijkt veel beter. Ik zal
misschien ook eens een hoekje probe
ren. De teelt van een specaal vezelge
was voor papierfabrikage zou ook zeer
lonend zijn, want er zijn plannen om
hier in de buurt een papierfabriek te
bouwen. Dus, zaaien, jongens. Het ge
was groeit goed, maar de eerste steen
van de fabriek moet nog gelegd wor
den. Zoete aardappels groeien goed,
V."*'»"-v Vi'.VA
dinsdag 3 augustus
Burg, Hotel De Lindeboom-Texel, 20.15
'ridge-drive.
Burg, dorpshuis, 16.00 - 18.00 uur en
-22 30 uur, expositie J. Bruin en F.
:1.
Voensdag 4 augustus
Burg, vanaf 15.00 uur, folklore-program-
net medewerking van de jeugddansgrocp
avonds de grote dansgroep.
Burg, dorpshuis, 14.00- 18.00 en van
j 22.30 uur, expositie J. Bruin en F.
'OQdcrdag 5 augustus
Koom, N.H. kerk, 20.00 uur samenzang
Selspel.
loom, dorpshuis De Waldhoorn, dansen
luziek van „De Typhoons".
als een nadeel gevoeld, na aankomst
meteen een bedrijf te moeten aanvaar
den. Dat moet wel, want als gewoon
arbeider kunnen wij hier onze groot-
Hollandse magen niet gevuld houden.
We moeten dus onmiddellijk een eigen
bedrijf exploiteren; dat vindt men ner
gens ter wereld.
Voorzichtig begin
Jaren geleden heeft een praktische
Texelse boer me eens gezegd: „Als men
jou van Dijkmanshuizen zou verhuizen
naar een goed bedrijf in Eierland, dan
breng je er de eerste jaren niets van
terecht" Ik moest het antwoord schul
dig blijven, maar heb er veel over na
gedacht. Ik 'kwam tot de conclusie, dat
er veel waarheid in moest zitten. Nu
ging ik van Dijkmanshuizen naar er
gens in Brazilië. Naarmate we verder
over de evenaar kwamen, spookte dit
gezegde steeds door mijn hoofd. Ik heb
net als de andere emigranten een be
drijf gekocht, maar ik was geducht op
mijn hoede, zelfs bang. Terwijl de
meeste anderen nogal een verscheiden
heid van gewassen zaaide of plantte,
waar ze nog nooit van hadden gehoord
of gezien, kwam bij mij tot de laatste
meter maïs boven de grond, een gewas,
waarvan men niet rijk maar ook niet
arm kan worden. Tot nu toe heeft het
er om me 'heen zeer extensief uitgezien.
Een extensieve cultuur heeft het voor
deel, dat het veel minder arbeid en ka
pitaal vraagt. In de overgebleven tijd
werd onze hoeve gebouwd. Toen waren
er nog geen aannemers, dus moesten
wij alles steen voor steen zelf doen. Zo
kwam het dat wij enige tijd in de keu
ken hebben gewoond, terwijl de spina-
Dit plaatje maakte André in de voortuin van
zijn huis. Op de achtergrond op het terras:
mevrouw G. Hin-Reij met haar 6 maanden
oude zoon Ricnrdo.
veel gewroet in de grond en de fabriek
voor verwerking tot heerlijke jam staat
op 350 km. afstand. Dichterbij zou men
het gewas efficiënter kunnen telen.
Wat de landbouwvoorlichting betreft
schiet men veel te kort, of liever ge
zegd: schiet men veel bokken. Maar de
plannen liggen klaar voor een groots
landbouwproefstation voor akkerbouw,
veehouderij en fruitteelt. Het wordt 'n
project, dat veel gebouwen omvat,
waaronder een landbouwschool Het
geld hiervoor is afkomstig van de we
reldhulp aan onderontwikkelde gebie
den. Maar voorlopig zullen wij het zelf
moeten uitzoeken met alle teleurstel
lingen erbij. Nu wil dit alles niet zeg
gen dat wij hier zomaar verpauperen of
terug willen. In tegendeel.
Wanneer ik het „wereldblad" de
Texelse Courant opensla en lees over
de grote „vooruitgang" op Texel en
daarover heerlijk uitgestrekt in mijn
luie stoel ligt te mijmeren, dan stel
ik me Texel voor zoals dat er in de
toekomst zal uitzien. Een eiland met
ieder jaar minstens 25% toeristen
méér, elke drie jaar een pontboot erbij
en later nog een veerhaven extra voor
het toepseizoen enz. Al deze boten gaan
werken als een stro-pers. Bij iedere
vaart worden er weer een schep toeris
ten en vervoermiddelen bijgeduwd. Dit
„materiaal" schuift als een gletscher
over het eiland van zuid naar noord,
alles op haar weg meeslepend; dor-
BOTSING OP WAALDERWEG
Waar de Waalderweg zich splitst in
een weg naar het centrum van Den
Burg en een weg uitkomende op de
Kogerweg, gebeurde zaterdag om
streeks half één een ongeluk, waarbij
de 70-jarige Texelaar S. H. Wuis en
een Duitse automobilist uit Wuppertal
waren betrokken. De Texelaar komen
de uit de richting De Waal wilde op de
hierboven aangegeven kruising linksaf
slaan, maar nam deze bocht „verkeers
technisch" zo slecht, dat de achterop
komende Duitse automobilist te laat
bemerkte dat de heer het plan had
linksaf te slaan en een botsing onver
mijdelijk was. Bovendien verklaarde
de Duitser dat de heer Wuis zijn rich
tingaanwijzer niet uitgestoken had. De
schade, die de beide wagens bij deze
botsing opliepen was gering. De politie
maakte proces verbaal op.
REDACTEUR OP VAKANTIE
Tot 15 augustus heeft onze re
dacteur vakantie. Zijn taak wordt
waargenomen door Jan Edward
Craanen, die overdag op het re
dactiekantoor in de Parkstraat
bereikbaar is (tel. 2058) en 's
avonds op zijn huisadres Schil
derend 93, tel 2328, Den Burg.
Texels enige koeltechn. bureau
telefoon 2550 - Den Burg
Gisteren is begonnen met een belang
rijke uitbreiding van het gebouw aan
de Parkstraat, waarin in afwachting
van het gereedkomen van het nieuwe
raadhuis het Texelse gemeentehuis
is gevestigd. Zolang de kantoren in dit
voormalige woonhuis van de familie
Lap zijn ondergebracht, kampt men
met een nijpend ruimtetekort. Aanlei
ding tot de uitbreiding is de komst van
een extra personeelslid op het kantoor
pen., boerderijen, natuurreservaten,
blatende schapen, pakken Frans haver-
stro (met of zonder wilde haverzaden)
enz. enz. Alles zal achter de vuurtoren
in het Eierlandse Gat vallen en weg
spoelen. Oef, oef, zeggen de Indianen.
„Poesja vide", zeggen de Brazilianen.
Niet meer terug?
Men vraagt hier wel eens: wanneer
komen jullie weer eens naar Holland
kijken. Antwoord: nog niet aan ge
dacht. We hebben echt het gevoel nog
juist op tijd met „De Dageraad" ge
vlucht te zijn, jammergenoeg al niet
meer van Oudeschüd. Maar als we
mochten besluiten om nog eens pools
hoogte te nemen, dan denk ik het op de
volgende manier te doen: Bij Huisdui
nen huur ik een roeiboot, peddel naai
de Hornt, gluur vandaar over de dijk
naar Dijkmanshuizen. Valt de situatie
mee en schermt de kievit en vist de
kluut er nog. dan pas treden we nader.
We zullen hopen dat TESO deze con
currentie kan verdragen. Nu zal men
lachen om bovenstaande dwaze regels,
maar een feit is toch dat dergelijke ge
dachten je bekruipen wanneer je hier
vrij leeft, werkt en bouwt en alles kan
doen zoals je hetzelf goed dunkt. Daar
bij gebruik je je vrije tijd om er te
paard op uit te trekken, ver over de
uitgestrekte eenzame heuvels. Of om
urenlang te varen met een roeiboot in
een der reusachtige armen van het
80 000 ha. grote stuwmeer hier in de
buurt. Kunt U zich deze werkelijke
vrijheid voorstellen? Zo niet, kom dan
eens kijken. De logeerkamer is juist
gereed gekomen. De retourprijs Texel-
Brazilië is voor iedere inwoner van de
heilstaat Nederland te betalen. Pen-
sionprijzen bestaan hier niet (WV
moet ook nog opgericht worden!), maar
sta niet suf te kijken als ik op het mo
ment van Uw aankomst net aan het
werk ben, maar help een handje. Ge
makzuchtige, verveeld kijkende mensen
brengen hier ieder van zijn stuk. Die
horen thuis is het heerlijk veilige West-
Europa, waar men verzorgd wordt van
de wieg tot het graf, zodat elke lust tot.
initiatief en avontuur in de kiem wordt
gesmoord. Het is hier een beetje anders.
Zoon
Onze zoon is nu een half jaar oud en
toont alle tekenen van een prima ge
zondheid Heb afgelopen week alvast
een mooi paardje voor hem gekocht.
U denkt natuurlijk: dat is toch wel wat
voorbarig, maar U moet weten dat kin
deren hier zéér vroeg leren paardrij
den. Spelenderwijs. Ze klimmen bij de
voorbenen 'op en hijsen zich aan de ma
nen naar boven en hup daar zitten ze.
Een ogenblik later gaat het paard in
gestrekte galop over de heuvels. Ja, de
kinderen hebben wat dat betreft iets
voor op hun Nederlandse leeftijdge
nootjes, die zich moeten zien te verma
ken met hun autoped, hoewel dat te
midden van het drukke verkeer ook
wel avontuurlijk is.
Vertrouwen op de toekomst en door
zettingsvermogen is alles waard. Een
overduidelijk voorbeeld is de familie
P. Boersen. Acht jaar geleden emi
greerden ze met acht kinderen. Ze heb
ben de keiharde leerschool misschien
wel dubbel betaald, maar het zijn nu
vakmensen geworden. Men zegt hier:
Boersen wordt rijk. Nu weet ik niet of
dat waar is maar door hun ervaring
hebben ze efficiënte cultures gekozen;
ga maar kijken, geen krimp meer
van de gemeenteontvanger A. Broek
man.
Het ontvangerskantoor diende min
stens twee maal zo groot te worden ge
maakt en berekeningen leerden, dat het
het meest economisch was als dit ge
beurde door de ruimte tussen het
hoofdgebouw en de drukkerij van de
Texelse Courant te overkappen.
Zaal
Aldus ontstaat niet alleen een ruim
kantoor voor de gemeenteontvanger,
maar komt centraal een ruimte be
schikbaar van 40 m2. Burgemeester en
Wethouders gaan op het ogenblik na of
deze ruimte voldoende representatief
kan worden ingericht om tot trouwzaal
en raadszaal te worden bestemd. Als
dit onderzoek positief uitvalt, betekent
dit dat de huurovereenkomst met de
Gemeenschappelijke Polders, de huur
van het Polderhuis als raadszaal be
treffende, zal worden opgezegd. Over
een en ander zal de raad moeten be
slissen. De nieuwe zaal is aanzienlijk
ruimer dan de zaal in het Polderhuis
en zelfs groter dan de raadszaal van
het oude raadhuis. De verbouwing be
tekent dat de oorspronkelijke voordeur
van het gebouw aan de Parkstraat,
waarachter nu het kantoor van de heer
A. de Wilt is gelegen, weer entree zal
worden. De verbouw is stellig de moei
te waard, aangezien er geen bijzonder
hoge kosten mee gemoeid zijn en het
nog geruime tijd duurt, voordat het
nieuwe raadhuis kan worden gebouwd.
Jongen 24 meter meegesleurd
ERNSTIG ONGELUK OP PONTYVEG
Vrijdagavond omstreeks half tien
deed zich een ongeluk voor op de hoek
Pontweg-Gerritslanderdijk, waarbij de
15-jarige H. Hagenouw uit Amsterdam
vrij ernstig werd gewond. De jongen
hoorde tot een groep, die per fiets uit
Den Burg op weg was naar „De Rovers
hut". De knaap was wat achterop ge
raakt en stak daarom zeer gehaast de
Pontweg over, om linksaf de Gerrits-
landordijk op te kunnen rijden. De uit
Den Burg naderende gloednieuwe Mer
cedes van de heer J. van Wijk uit Eist
kon hem, ondanks hevig remmen, niet
meer ontwijken.
De jongen Werd geschept en met zijn
fiets 24 meter meegesleurd. Hij liep een
zware hersenschudding op en klaagde
over inwendige ipijn. Dokter Van Loon
verleende eerste hulp en liet de knaap
onmiddellijk per ziekenauto en extra
boot naar het ziekenhuis „Sint
Lidwina" in Den Helder brengen. De
fiets werd vernield. De voorruit van de
Mercedes werd versplinterd en de mo
torkap werd gedeukt. Het naast zijn
vader zittende zoontje van de heer Van
Wijk liep enkele schaafwondjes op.
JONGE BROMFIETSER UIT DE
BOCHT
DEN HOORN Vrijdagavond om
streeks 10 uur vloog een jonge Duitse
vakantieganger met zijn bromfiets uit
een der bochten van de Lageweg nabij
de N.H. kerk van Den Hoorn. De jongen
kwam van „Loodsmansduin" en was
met een passagier op weg naar De
Koog. Bij de val liep hij een hersen
schudding op. Dokter Coutinho ver
leende eerste hulp en liet de jongeman
per ziekenauto naar zijn kampeerter
rein brengen, waar hij verder kon wor
den verzorgd. De passagier bleef onge
deerd. De brommer werd beschadigd.
POLITIE CONSTATEERDE DE DOOD
DEN HOORN Het was nog zeer
vroeg in de morgen van de 31e juli toen
de heer J. Dijksen uit Den Burg met
zijn taxi over de Mokweg reed en er
in eens een schaap voor zijn auto op
doemde. Het dier kwam met een klap
tegen de wagen aan.
„Na de botsing zag ik dat het nor
maal doorliep", aldus de heer Dijksen,
„en dan is het toch begrijpelijk dat ik
doorrijd". De eigenaar, de heer P. D.
Drijver, had inmiddels de politie ge
waarschuwd, die enige ogenblikken la
ter de dood van het dier constateerde.
Het onderzoek betreffende dit ongeluk
is nog niet geheel beëindigd.
