Cjrocn '/wartsjexels in het harL, Piet Daalder kijkt terug op reis naar Indonesië „Een prachtig landmaar de armoede is er verschrikkelijk LANDBOUW EN VEETEELT Vijfhonderd runderen afgeleverd St Jeroen organiseerde teken- en schilder wedstrijd _^0R Utyu, Geen „dienstpost" meer SLAAPKAMERS Moerbeek's „De goede oude tijd" >INSDAG 4 JANUARI 1966 79e JAARGANG No, 8030 Uitgave N.V. v/h Langeveld de Rooft Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058 tedaktle: Harry de Graaf, VVilhelmiualaan 33, Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382. Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Nederl. Middenstandsbank; C'oöp. Boe renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p. kw. 4- 30 cL incasso. Advert.: familieberichten 14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm. „Inonesië is geweldig, maar je staat er versteld van de armoede en ellende, vooral in de stad. Als dat het resul taat moet zijn van twintig jaren onal- hankelijkheid, hadden ze het heter hij het oude kunnen laten. Verder mets dan lol over dat land. Met klimaat, de plantengroei, de mogelijkheden; het is allemaal ideaal. Nu begrijp ik pas, wat het voor de Nederlanders heelt betekend die er jaren hebben gewoond en ei hun zaken hadaen opgebouwd. En nog meer medelijden heb ik met die Ambonnezen, die in dat kouwe natte Holland, waar memand hen begrijpt, wel kapot moeten gaan van heimwee". Piet Daalder uit Oosterend (zoon van het raadshd) is al weer ruim een week thuis van zijn „vakantie" naar de gordel van Smaraga, maar hij is er nog vol van. Nooit tevoren heelt hij in zo'n korte tijd zóveel indrukken opgedaan. Dat kon allemaal, dank zij het unieke buitenkansjewaarvan hij gebruik maakte. Piet mochï in het land van Soekarno 450 drachtige vaarzen en 50 stieren helpen alleveren. Die levende have werd er met het Zweedse schip „Donna Clausen" heen gebracht. Het was een transactie van de COVECO, de Coöperatieve Veeaf- zetveremging te Arnhem, waarmee meer dan een half miljoen gulden was gemoeid. Vorig jaar had ook een der gelijk transport plaatsgevonden, maai dat was het eerste sinds tientallen jaren. Er zijn meer landen, die graag vee aan Indonesië leveren. Denemar ken is vooral een concurrent en Neder land moet zich behoorlijk uitsloven om ook mee te kunnen doen. Het is zaak dat de Indonesiërs goed met de Hol landse koeien leien omgaan en daarom wordt mèt elk transport een aantal er varen mensen meegezonden, die de Ja vaanse veehouders wegwijs moeten maken. Vliegend Bij zo'n groep hoorde Piet Daalder. Hij was evenwel niet ingedeeld bij het personeel aan boord maar vertrok per straalvliegtuig naar Indonesië, enkele dagen voordat het schip afmeerde in de haven van Tandjong Priok. De veesta pel was in opmerkelijk goede conditie overgekomen. Slechts twee stieren en een vaars waren onderweg doodgegaan terwijl zich bij de vaarzen 15 gevallen van abortus voordeden. Doorgaans eist veevervoer per schip gedurende zo'n lange tijd meer slachtoffers. Op vrijdag 19 november begon voor Piet het grote avontuur en begon voor zijn ouders in Oosterend een periode van 5 weken vol spanning en soms eni ge ongerustheid. Vader Daalder had het er niet erg op begrepen, dat zijn zoon het zo ver zocht. Over Indonesië viel de laatste jaren wemig goeds te melden en vooral de onduidelijke toestand rond de onderdrukte communistische rebellie maakte de onderneming nogal riskant, vond hij. Maar het is allemaal erg mee gevallen. Piet is geen ogenblik in gevaar geweest en heeft maar weinig van de spannende toestand gemerkt. Wel had den hij en zijn medereizigers zich stipt aan de avondklok moeten houden en had hij gemerkt dat het straatbeeld door militairen werd beheerst. Ook had hij het vernielde woonhuis van een vooraanstaande PKI-man gezien, maar daar bleef het bij. Andere kijk Na aankomst in Tandjong Priok moest er hard worden gewerkt in een voor een Nederlander ongekende hitte. In 24 uur moest het schip worden uitge laden. Een twintigtal koelies was erbij behulpzaam maar over hun werklust kon Piet met erg enthousiast zijn. „Als je een paar uur met Indonesiërs hebt boeten samenwerken krijg je een heel andere kijk op de rassenproblemen. Ze zijn werkelijk aardslui en als je ze aan de gang wilt houden moet je ze voortdurend aansporen en controleren. Daar vallen natuurlijk harde woorden ■bij en als je zo bezig bent heb je het bekende gehate tafereeltje dat door de anti-kolonialisten altijd zo fijn wordt beschreven: de blanke koeliedrijver. Maar hoe zou je het anders moeten aan pakken? Het werk moet toch ééns klaar komen?" De eerste week, in Djakarta werd gelogeerd in „Indonesia", 't pom peuze uiterst luxueuze hotel dat Soe karno als visitekaartje heeft laten op trekken. Piet had er een pracht verblijf gehad, maar was na al die luxe extra getroffen door de armoedige ellende in die stampvolle hete miljoenenstad. Een vieze troep vond hij het. „Je ziet de mensen hun behoefte in de rivier doen terwijl ze in diezelfde kalie verderop zwemmen en de was doen!" Economische chaos Dat Indonesië financieel en econo misch aan de grond zit, betekende voor Piet en zijn landgenoten dat ze voor een paar kwartjes heel wat konden doen. Op de markt kocht Piet een fraai be sneden kris, een hoornen wandelstok en een Balmees afgondsbeeldje voor en kele duizenden roepia's. (100 roepia's zijn ongeveer 1 cent waard. In 1945 stond de roepia nog op één gulden) Voor een paar dubbeltjes liet hij zich ook een hele dag per betja door de stad rij den. „Een interessante belevenis, maar we hebben het bij die ene keer gelaten. Het ging me aan het hart dat zo'n kerel zich voor zo'n schijntje de blubber trapt". Anti-Nederlands? „Of ik iets van een anti-Nederlandse houding heb gemerkt? Nee. beslist niet. Ik geloof eerder dat ze graag zouden willen dat de Hollanders terug kwamen Oudere mensen, die allemaal nog goed Nederlands spreken, hebben het ons zelf gezegd: vroeger was het veel be ter. Veel Nederlands-lievende Indonesiërs ontmoetten we in Bandoeng, waar een Nederlandse club is." Na aankomst ging de lading koeien voor een deel naar het Indonesische le ger en voor een ander gedeelte naar particulieren. Piet reisde met een ge deelte van het particuliere transport mee naar Tjipanas dat op korte afstand ligt van Bogor, het vroegere Buitenzorg het buitenverblijf van Soekarno. De streek is hoog gelegen waardoor de tem peratuur er veel lager is dan in andere gedeelten van Java. juist geschikt voor Hollandse koeien. Luxe verblijf In Tjapanas kreeg Piet een luxueuze bungalow-met-zwembad toegewezen. Hij had er een goed leven: het werk aan de koeien bestond hoofdzakelijk uit toe zicht en in huis was een bediende die voor 5000 roepia's (50 cent)! per week voor het nodige zorgde. In Tjipanas had Piet een ontmoeting met twee Hollandse Paters die daar een kindertehuis leiden. Een hunner, pater Van der Laan, had aan het eind van de oorlog nog enige tijd in Den Burg op Texel als hulppastoor gefungeerd. Nu houdt hij zich bezig met tientallen ou derloze zwervertjes die de Indonesische maatschappij bij massa's schijnt op te leveren. Drie weken bleef Piet in Tjipanas. Toen ging hij naar Bandoeng waar ook een deel van het transport was afgele verd. Verkocht De vijf Indonesische weken vlogen voorbij. Terug ging het per vliegtuig via Bangkok, New Delhi, Karachi, Aba- dan, Beiroeth en Athene naar Amster dam. En nu zit Piet Daalder weer in Oosterend waar ieder die hij tegenkomt moet vertellen wat hij allemaal heeft beleefd. De onderneming heeft hem een beetje veranderd. „Als je een keer zo'n reis maakt ben je verkocht", zegt hij. „Als ik weer een kans krijg ga ik be slist nog eens". Zaterdag en zondag werd in de Paardenstal, de behuizing van de Sint Jeroengroep, een tentoonstelling gehou den van tekeningen en schilderstukken, die waren gemaakt door jongelui tot 17 jaar. Er waren meer dan honderd inzendingen binnengekomen, waarvan het grootste deel op het laatste nipper tje. Tal van belangstellenden hebben een bezoek aan de Paardenstal ge bracht. Donderdagavond was de jury gerui me tijd in touw om de prijswinnaars te kunnen aanwijzen. In de groep t/m 7 jaar ging de eerste prijs naar de 7-jange Jannet Visser, de tweede prijs was voor ,Frits Jan Maas (7) en de der de prijs werd gewonnen door de 3-ja- rige Hans Bakker. In de groep van 8-, 9- en 10-jarigen werd de eerste prijs behaald door de 10-jarige Peter Slijderink; de tweede prijs was voor de 10-jarige Elly Bakker en de derde pnjs werd in de wacht ge sleept door de 8-jarige Bngitta Witte. In de groep van 11, 12 en 13 jaar werd de eerste prijs gewonnen door de 11- jarige Monica Maas; de tweede prijs was voor de 12-jarige Dick Witte en de derde prijs werd gewonnen door de 13- jarige Anneke Witte. In de groep veertien jaar en ouder behaalde de 14-jarige Irene Maas de eerste prijs; de tweede prijs werd be haald door Agda Hin. Een derde prijs werd niet toegekend, omdat het aantal inzendingen in deze categorie te kelin NOG STEEDS BEZORGDHEID OVER ACHTERBLIJVENDE WERKGELEGENHEID In het jaarverslag van het geweste lijk arbeidsbureau van Den Helder le zen wij dat het achterblijven van de werkgelegenheid bij de omvang van de beroepsbevolking op Texel nog steeds reden tot bezorgdheid geeft. Wanneer - behoudens bijzondere om standigheden - de ruilverkaveling in het eerste kwartaal van 1966 haar beslag krijgt, hetgeen op de landbouwbedrijven tot arbeidsbesparende maatregelen zal leiden, en in de landbouw de mechani sering en rationalisering ook verder veld zullen winnen, zal zich een struc tureel overschot aan mannelijke ar beidskrachten voordoen, dat - indien het niet lukt voldoende andere plaatselijke werkgelegenheid te scheppen - alleen door migratie zal kunnen worden opge heven. De belangstelling van de Texel se bevolking voor werkgelegenheid op het vasteland neemt de laatste tijd toe hoewel het woningprobleem remmend werkt. In januari, februari, maart en april 1965 werden ten behoeve van de sei zoenwerklozen Aanvullende Werken uitgevoerd. De objecten bestonden uit de aanleg van een sportveld en een spit- object. BEJAARDEN VAN DEN HOORN NAAR FEESTAVOND DEN HOORN Ook de bejaarden van Den Hoorn zullen in de gelegenheid worden gesteld op vrijdag 14 januari de bejaardenavond met gevarieerd pro gramma te bezoeken. Een aantal auto mobilisten te Den Hoorn werd bereid gevonden voor het vervoer te zorgen. De kosten van dit „avondje uit" kunnen zeer laag blijven, nl. slechts één gulden per persoon, koffie inbegrepen. Men kan zich opgeven bij de volgende personen: mevr. A. Hin, Diek 20, telefoon 281; mevr. De Leeuw, Herenstraat 39; mevr. A. Lap, Klif 8, telefoon 215; mevrouw Keyzers, Naalrand 11, telefoon 326. Er kunnen nog enkele extra automo bilisten gebruikt worden. Hoornders die hun diensten willen aanbieden worden verzocht zich eveneens tot de genoemde adressen te wenden. Per 1 januari 1966 mag de gemeente geen brieven meer verzenden als dienst- stukken. Deze moeten dus voortaan nor maal van postzegels worden voorzien. Dit geldt ook voor de enveloppen die voor verzending van formulieren van de gastenstatistiek gebruikt worden. De eventueel nog bij toeristische bedrijven in voorraad zijnde dienstenveloppen mogen niet meer worden gebruikt. Men wordt verzocht deze te vernietigen. Voor de verzending van de formulie ren zal een andere regeling worden ge troffen, die tijdig bekend zal worden gemaakt. PLUVIUS BLIJFT VOETBALSPORT BELEMMEREN Over het algemeen mag men op Texel weinig overlast, van het overvloedig ge vallen regenwater hebben gehad, de voetbalsport is er toch totaal door on mogelijk gemaakt. De velden zijn door weekt en in verband met de hoge wa terstand in de omgevende sloten wordt het drogen sterk belemmerd. Voor de waarachtige sportliefhebbers moet het moeilijk zijn zó lang het leder onbe roerd te laten. Voor hen is het zaak hun conditie op peil te houden door intensief trainen. Maar zelfs die trai ning moet er door het regenweer soms bij inschieten, zoals op 2 januari. Texel zag toen toch een aantal leden opkomen waaronder de voorzitter die een grote zak oliebollen had meegebracht. Het werd een gezellige nieuwjaarsbijeen komst in de kleine cantine, waarbij J. van Zeijlen voor koffie zorgde. In het programma voor zondag heeft Texel 1 (weer) rustdag. Texel 2, 3, ju nioren en adspiranten spelen uitwed strijden; het blijft dus rustig op het Texel-veld. PLAQUETTE GEWONNEN De heer S. Keijser Rzn te Den Burg behaalde op de landelijke tentoonstel ling te Den Helder met een patrijs leghorn hen een eerste prijs ZG en ver wierf daarmee de verguld metalen standplaquette, die was uitgeloofd door een pluimveevoederfabriek. MEUBELH AN0EL Oen Burg Tel.2572 DAMCLUB TEXEL Uitslagen van 28 december 1965: J. A. v.d. Slikkc-C. Dijker 02 J. Vinke-P. Bruijn 02 P. Bakelaar-J. Hooijberg 20 C. Meedendorp-P. Jansen 20 J. v. Heerwaarden-C. P. Burger 20 Jb. Koorn-J. Schoo 02 D. v.d. Werf-P. W. Kooi 0—2 J. Bosch-C. v.d. Werf 0—2 De opkomst was niet groot en er was nauwelijks een partij van behoorlijk gehalte deze keer. Een puntenverdeling was er dan ook niet bij. Toch had Piet Jansen een behoorlijke stand opge bouwd en gaf Jb. Koorn lang tegenspel vol lichte combinatie. SCHIETOEFENINGEN Op 5 januari 1966 vanaf Oude Zeug, van 10.30 tot 17.00 uur met 105 mm. houwitser. Richting: Wieringermeer. Sector: 335-90°. Hoogte: 5 km. Afstand: 15 km. Op 6 januari 1966, met als uitwijkdag 7 januari 1966, zal door H.M. De Bitter worden geschoten vanaf steiger 21. Aanslagen in het gebied; 1 mijl NW en 4 mijl ZO van de lijn Harssens, 0,50 rechtwijzend. Maximale onveilige af stand: 10 mijl. Veiligheidsschip is aan wezig in Texelstroom. COÖPERATIEDAG UITGESTELD De elders in dit nummer per adver tentie aangekondigde Coöperatiedag wordt uitgesteld tot donderdag 3 fe bruari 1966. Dit in verband met verhin dering van de spreker. DE HEER T. VISSER NAM AFSCHEID VAN RIJKSBELASTINGEN DEN HELDER Tijdens een feeste lijke bijeenkomst ten kantore van de Inspecteur der belastingen te Den Hel der is donderdagochtend officieel af scheid genomen van de heer T. Visser, assistent A. De heer T. Hellinga, hoofd inspecteur titulair en hoofd van dienst memoreerde onder meer de vele ver dienstelijkheden die de heer Visser in de afgelopen 15 jaar op zijn naam bracht. In die periode was de assistent voortdurend op Texel werkzaam. Woor den van dank werden ook gesproken door de heer J. N. M. Jansz, ontvanger der Rijksbelastingen te Den Helder. De heer W. L. Pruntel sprak namens de Christelijke Bond van Overheidsperso neel. Hij bood een boekenbon aan. Col lega I. de Boer uit Den Helder gaf in een gedicht uiting aan zijn waardering jegens de heer Visser. Een in de straten van Den Burg be kende figuur heeft er zo nu en dan behoefte aan om een aanval te doen op de landbouwvoorlichtingsdienst. Hij doet dat als volgt: „Jullie verbeelden je wel, dat je met je voorlichting de boeren helpt. Maar daar is niets van waar. Vroeger had je geen landbouw voorlichting en de boeren hadden het toen veel beter". Bom! Daar sta je dan met je goede bedrag. Nu gaat het er mij in dit artikeltje niet om een pleidooi te gaan voeren voor de landbouwvoorlichting en de landbouwvoorlichters. Naar ik meen moeten we in dit opzicht de midden standers navolgen, die in hun zaak de opwekking hebben geplaatst: „Zijt gij tevreden, zeg het anderen, hebt gij klachten, zegt het ons". Het gaat er mij dus niet om een complimentje te van gen of ons bestaan te rechtvaardigen, maar om „die goede oude tijd". Was die tijd zo goed? In een artikel, dat ik kort geleden schreef voor „Ons Contact", vertelde ik iets van de „dertiger jaren". Mijn con clusie was, dat er geen enkele boer terug behoefde te verlangen naar deze „vrijheid". Uiteraard gaat het niet aan jaren, ook al was er in zekere zin meer om bij de vergelijking van de jaren dertig met onze tijd uitsluitend af te gaan op het aantal guldens, dat een landbouwer toen verdiende en het be drag, dat hij nu als inkomen op het aangiftebiljet voor de inkomstenbelas ting moet vermelden. De Hollandse gulden heeft heel wat van zijn waarde verloren. Maar als we dat in aanmer king nemen, hoe staat het dan met het boereninkomen van de dertiger jaren en de laatste tien jaren? Een overzicht van veertig jaar Het lezen van het zojuist genoemde artikel in „Ons Contact" was voor een Texelse landbouwer aanleiding om mij een aantal gegevens uit zijn fiscale boekhouding over de laatste 40 jaar ter hand te stellen. Voor een dergelijk blijk van vertrouwen ben ik buitengewoon dankbaar. Voor zover cijfers dit kunnen zijn is dit interessante lectuur. De betref fende landbouwer-veehouder heeft in dit overzicht voor elk van de veertig jaren de melkprijs per kg., de prijs van de door hem verkochte lammeren en van de wol zwart op wit gegeven. Maar dat niet alleen! Ook zijn zgn. fiscale inkomen is voor elk van deze jaren vermeld. Een .pracht gelegenheid dus om na te gaan of „de goede oude tijd" nu inderdaad zoveel beter was als de tijd waarin we nu leven. Het overzicht vind ik vooral ook be langrijk door het feit, dat we hier te maken hebben met een voor mijn be grippen goed geleid bedrijf. De opper vlakte ligt weliswaar iets boven dat van de gemiddelde Texelse bedrij ven, maar overigens is het een echt Texels bedrijf. Het inkomen in die veertig jaar Om het verwijt te ontgaan, dat ik me volledig baseer op de beruchte dertiger jaren, geef ik ook het gemiddelde van de vijf jaar van 1925 tot 1930. Voor het inkomen van de dertiger jaren neem ik het gemiddelde van de jaren 1930 tot 1939. Voor het inkomen van de tegen woordige tijd is het gemiddelde van de jaren 1955 tot 1964 genomen. Als ik de hierboven bedoelde bere- ningen uitvoer blijkt het volgende: Over de periode 1925 tot en met 1929 was het gemiddelde jaarinkomen van deze landbouwer nog geen ƒ1.500, Om het precies te zeggen was het ƒ1490,Ik heb geen enkele reden om aan te nemen, dat het op het gemid delde Texelse bedrijf hoger lag. Eerder het tegendeel. In de tienjarige periode 1930 tot en met 1939 moest deze landbouwer-vee houder het doen met een gemiddeld inkomen per jaar van 447,Het is geen wonder, dat de landbouwers met een zekere huivering spreken over „de dertiger jaren' Tenslotte de jaren 1955 tot en met 1964. Het fiscale inkomen van de boer op het besproken bedrijf is in deze ja ren gemiddeld ƒ14.700,geweest. Uit deze gegevens blijkt dus, dat het tegenwoordige gemiddelde inkomen ongeveer 10 maal hoger ligt dan het ge middelde in de periode 1925 tot 1929. Het gemiddeld inkomen in de dertiger jaren is minder dan één dertigste deel van het tegenwoordige inkomen. Het moet me nogmaals uit de pen: Ook al houd ik volledig rekening met het waardeverlies van de gulden is er voor dit bedrijf beslist geen aanleiding om te spreken van „de goede oude tijd". Tenslotte Laat nu niemand geen denken, dat ik met bovenstaande berekening toch nog weer het belang van de landbouwvoor lichting naar voren wil brengen. Ik wil de resultaten, die op dit bedrijf werden bereikt volkomen los zien van ons werk. Verder dit. Als we het inkomen van jaar tot jaar op dit bedrijf bekijken, dan valt de wisselvalligheid van het boereninkomen op. Voor de laatste periode staat een jaar met een inkomen van plm. ƒ8500,vlak naast een jaar, waarin dit ruim ƒ19.000,is. We mo gen daarom de nieuwe bepaling, waar bij het inkomen van de boer voor de heffing van de inkomstenbelasting over een periode van drie jaar wordt beke ken zeker gunstig noemen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 1