Cjrocn '/wartsjexels in het harL,
Piet Daalder kijkt terug op reis
naar Indonesië
„Een prachtig landmaar de
armoede is er verschrikkelijk
LANDBOUW EN VEETEELT
Vijfhonderd runderen
afgeleverd
St Jeroen organiseerde
teken- en schilder
wedstrijd
_^0R Utyu,
Geen „dienstpost" meer
SLAAPKAMERS
Moerbeek's
„De goede oude
tijd"
>INSDAG 4 JANUARI 1966
79e JAARGANG No, 8030
Uitgave N.V. v/h Langeveld de Rooft
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
tedaktle: Harry de Graaf, VVilhelmiualaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; C'oöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. 4- 30 cL incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
„Inonesië is geweldig, maar je staat
er versteld van de armoede en ellende,
vooral in de stad. Als dat het resul
taat moet zijn van twintig jaren onal-
hankelijkheid, hadden ze het heter hij
het oude kunnen laten. Verder mets
dan lol over dat land. Met klimaat, de
plantengroei, de mogelijkheden; het is
allemaal ideaal. Nu begrijp ik pas,
wat het voor de Nederlanders heelt
betekend die er jaren hebben gewoond
en ei hun zaken hadaen opgebouwd.
En nog meer medelijden heb ik met
die Ambonnezen, die in dat kouwe
natte Holland, waar memand hen
begrijpt, wel kapot moeten gaan van
heimwee". Piet Daalder uit Oosterend
(zoon van het raadshd) is al weer ruim
een week thuis van zijn „vakantie"
naar de gordel van Smaraga, maar hij
is er nog vol van. Nooit tevoren heelt
hij in zo'n korte tijd zóveel indrukken
opgedaan. Dat kon allemaal, dank zij
het unieke buitenkansjewaarvan hij
gebruik maakte. Piet mochï in het land
van Soekarno 450 drachtige vaarzen
en 50 stieren helpen alleveren.
Die levende have werd er met het
Zweedse schip „Donna Clausen" heen
gebracht. Het was een transactie van
de COVECO, de Coöperatieve Veeaf-
zetveremging te Arnhem, waarmee
meer dan een half miljoen gulden was
gemoeid. Vorig jaar had ook een der
gelijk transport plaatsgevonden, maai
dat was het eerste sinds tientallen
jaren. Er zijn meer landen, die graag
vee aan Indonesië leveren. Denemar
ken is vooral een concurrent en Neder
land moet zich behoorlijk uitsloven om
ook mee te kunnen doen. Het is zaak
dat de Indonesiërs goed met de Hol
landse koeien leien omgaan en daarom
wordt mèt elk transport een aantal er
varen mensen meegezonden, die de Ja
vaanse veehouders wegwijs moeten
maken.
Vliegend
Bij zo'n groep hoorde Piet Daalder.
Hij was evenwel niet ingedeeld bij het
personeel aan boord maar vertrok per
straalvliegtuig naar Indonesië, enkele
dagen voordat het schip afmeerde in de
haven van Tandjong Priok. De veesta
pel was in opmerkelijk goede conditie
overgekomen. Slechts twee stieren en
een vaars waren onderweg doodgegaan
terwijl zich bij de vaarzen 15 gevallen
van abortus voordeden. Doorgaans eist
veevervoer per schip gedurende zo'n
lange tijd meer slachtoffers.
Op vrijdag 19 november begon voor
Piet het grote avontuur en begon voor
zijn ouders in Oosterend een periode
van 5 weken vol spanning en soms eni
ge ongerustheid. Vader Daalder had het
er niet erg op begrepen, dat zijn zoon
het zo ver zocht. Over Indonesië viel de
laatste jaren wemig goeds te melden en
vooral de onduidelijke toestand rond de
onderdrukte communistische rebellie
maakte de onderneming nogal riskant,
vond hij. Maar het is allemaal erg mee
gevallen. Piet is geen ogenblik in gevaar
geweest en heeft maar weinig van de
spannende toestand gemerkt. Wel had
den hij en zijn medereizigers zich stipt
aan de avondklok moeten houden en
had hij gemerkt dat het straatbeeld
door militairen werd beheerst. Ook had
hij het vernielde woonhuis van een
vooraanstaande PKI-man gezien, maar
daar bleef het bij.
Andere kijk
Na aankomst in Tandjong Priok
moest er hard worden gewerkt in een
voor een Nederlander ongekende hitte.
In 24 uur moest het schip worden uitge
laden. Een twintigtal koelies was erbij
behulpzaam maar over hun werklust
kon Piet met erg enthousiast zijn. „Als
je een paar uur met Indonesiërs hebt
boeten samenwerken krijg je een heel
andere kijk op de rassenproblemen.
Ze zijn werkelijk aardslui en als je ze
aan de gang wilt houden moet je ze
voortdurend aansporen en controleren.
Daar vallen natuurlijk harde woorden
■bij en als je zo bezig bent heb je het
bekende gehate tafereeltje dat door de
anti-kolonialisten altijd zo fijn wordt
beschreven: de blanke koeliedrijver.
Maar hoe zou je het anders moeten aan
pakken? Het werk moet toch ééns klaar
komen?" De eerste week, in Djakarta
werd gelogeerd in „Indonesia", 't pom
peuze uiterst luxueuze hotel dat Soe
karno als visitekaartje heeft laten op
trekken. Piet had er een pracht verblijf
gehad, maar was na al die luxe extra
getroffen door de armoedige ellende in
die stampvolle hete miljoenenstad. Een
vieze troep vond hij het. „Je ziet de
mensen hun behoefte in de rivier doen
terwijl ze in diezelfde kalie verderop
zwemmen en de was doen!"
Economische chaos
Dat Indonesië financieel en econo
misch aan de grond zit, betekende voor
Piet en zijn landgenoten dat ze voor een
paar kwartjes heel wat konden doen.
Op de markt kocht Piet een fraai be
sneden kris, een hoornen wandelstok
en een Balmees afgondsbeeldje voor en
kele duizenden roepia's. (100 roepia's
zijn ongeveer 1 cent waard. In 1945
stond de roepia nog op één gulden) Voor
een paar dubbeltjes liet hij zich ook
een hele dag per betja door de stad rij
den. „Een interessante belevenis, maar
we hebben het bij die ene keer gelaten.
Het ging me aan het hart dat zo'n kerel
zich voor zo'n schijntje de blubber
trapt".
Anti-Nederlands?
„Of ik iets van een anti-Nederlandse
houding heb gemerkt? Nee. beslist niet.
Ik geloof eerder dat ze graag zouden
willen dat de Hollanders terug kwamen
Oudere mensen, die allemaal nog goed
Nederlands spreken, hebben het ons
zelf gezegd: vroeger was het veel be
ter.
Veel Nederlands-lievende Indonesiërs
ontmoetten we in Bandoeng, waar een
Nederlandse club is."
Na aankomst ging de lading koeien
voor een deel naar het Indonesische le
ger en voor een ander gedeelte naar
particulieren. Piet reisde met een ge
deelte van het particuliere transport
mee naar Tjipanas dat op korte afstand
ligt van Bogor, het vroegere Buitenzorg
het buitenverblijf van Soekarno. De
streek is hoog gelegen waardoor de tem
peratuur er veel lager is dan in andere
gedeelten van Java. juist geschikt voor
Hollandse koeien.
Luxe verblijf
In Tjapanas kreeg Piet een luxueuze
bungalow-met-zwembad toegewezen.
Hij had er een goed leven: het werk aan
de koeien bestond hoofdzakelijk uit toe
zicht en in huis was een bediende die
voor 5000 roepia's (50 cent)! per week
voor het nodige zorgde.
In Tjipanas had Piet een ontmoeting
met twee Hollandse Paters die daar een
kindertehuis leiden. Een hunner, pater
Van der Laan, had aan het eind van de
oorlog nog enige tijd in Den Burg op
Texel als hulppastoor gefungeerd. Nu
houdt hij zich bezig met tientallen ou
derloze zwervertjes die de Indonesische
maatschappij bij massa's schijnt op te
leveren.
Drie weken bleef Piet in Tjipanas.
Toen ging hij naar Bandoeng waar ook
een deel van het transport was afgele
verd.
Verkocht
De vijf Indonesische weken vlogen
voorbij. Terug ging het per vliegtuig
via Bangkok, New Delhi, Karachi, Aba-
dan, Beiroeth en Athene naar Amster
dam. En nu zit Piet Daalder weer in
Oosterend waar ieder die hij tegenkomt
moet vertellen wat hij allemaal heeft
beleefd. De onderneming heeft hem een
beetje veranderd. „Als je een keer zo'n
reis maakt ben je verkocht", zegt hij.
„Als ik weer een kans krijg ga ik be
slist nog eens".
Zaterdag en zondag werd in de
Paardenstal, de behuizing van de Sint
Jeroengroep, een tentoonstelling gehou
den van tekeningen en schilderstukken,
die waren gemaakt door jongelui tot
17 jaar. Er waren meer dan honderd
inzendingen binnengekomen, waarvan
het grootste deel op het laatste nipper
tje. Tal van belangstellenden hebben
een bezoek aan de Paardenstal ge
bracht.
Donderdagavond was de jury gerui
me tijd in touw om de prijswinnaars
te kunnen aanwijzen. In de groep t/m
7 jaar ging de eerste prijs naar de
7-jange Jannet Visser, de tweede prijs
was voor ,Frits Jan Maas (7) en de der
de prijs werd gewonnen door de 3-ja-
rige Hans Bakker.
In de groep van 8-, 9- en 10-jarigen
werd de eerste prijs behaald door de
10-jarige Peter Slijderink; de tweede
prijs was voor de 10-jarige Elly Bakker
en de derde pnjs werd in de wacht ge
sleept door de 8-jarige Bngitta Witte.
In de groep van 11, 12 en 13 jaar werd
de eerste prijs gewonnen door de 11-
jarige Monica Maas; de tweede prijs
was voor de 12-jarige Dick Witte en de
derde prijs werd gewonnen door de 13-
jarige Anneke Witte.
In de groep veertien jaar en ouder
behaalde de 14-jarige Irene Maas de
eerste prijs; de tweede prijs werd be
haald door Agda Hin. Een derde prijs
werd niet toegekend, omdat het aantal
inzendingen in deze categorie te kelin
NOG STEEDS BEZORGDHEID OVER
ACHTERBLIJVENDE
WERKGELEGENHEID
In het jaarverslag van het geweste
lijk arbeidsbureau van Den Helder le
zen wij dat het achterblijven van de
werkgelegenheid bij de omvang van de
beroepsbevolking op Texel nog steeds
reden tot bezorgdheid geeft.
Wanneer - behoudens bijzondere om
standigheden - de ruilverkaveling in het
eerste kwartaal van 1966 haar beslag
krijgt, hetgeen op de landbouwbedrijven
tot arbeidsbesparende maatregelen zal
leiden, en in de landbouw de mechani
sering en rationalisering ook verder
veld zullen winnen, zal zich een struc
tureel overschot aan mannelijke ar
beidskrachten voordoen, dat - indien het
niet lukt voldoende andere plaatselijke
werkgelegenheid te scheppen - alleen
door migratie zal kunnen worden opge
heven. De belangstelling van de Texel
se bevolking voor werkgelegenheid op
het vasteland neemt de laatste tijd toe
hoewel het woningprobleem remmend
werkt.
In januari, februari, maart en april
1965 werden ten behoeve van de sei
zoenwerklozen Aanvullende Werken
uitgevoerd. De objecten bestonden uit
de aanleg van een sportveld en een spit-
object.
BEJAARDEN VAN DEN HOORN
NAAR FEESTAVOND
DEN HOORN Ook de bejaarden
van Den Hoorn zullen in de gelegenheid
worden gesteld op vrijdag 14 januari
de bejaardenavond met gevarieerd pro
gramma te bezoeken. Een aantal auto
mobilisten te Den Hoorn werd bereid
gevonden voor het vervoer te zorgen.
De kosten van dit „avondje uit" kunnen
zeer laag blijven, nl. slechts één gulden
per persoon, koffie inbegrepen. Men kan
zich opgeven bij de volgende personen:
mevr. A. Hin, Diek 20, telefoon 281;
mevr. De Leeuw, Herenstraat 39; mevr.
A. Lap, Klif 8, telefoon 215; mevrouw
Keyzers, Naalrand 11, telefoon 326.
Er kunnen nog enkele extra automo
bilisten gebruikt worden. Hoornders die
hun diensten willen aanbieden worden
verzocht zich eveneens tot de genoemde
adressen te wenden.
Per 1 januari 1966 mag de gemeente
geen brieven meer verzenden als dienst-
stukken. Deze moeten dus voortaan nor
maal van postzegels worden voorzien.
Dit geldt ook voor de enveloppen die
voor verzending van formulieren van
de gastenstatistiek gebruikt worden. De
eventueel nog bij toeristische bedrijven
in voorraad zijnde dienstenveloppen
mogen niet meer worden gebruikt. Men
wordt verzocht deze te vernietigen.
Voor de verzending van de formulie
ren zal een andere regeling worden ge
troffen, die tijdig bekend zal worden
gemaakt.
PLUVIUS BLIJFT VOETBALSPORT
BELEMMEREN
Over het algemeen mag men op Texel
weinig overlast, van het overvloedig ge
vallen regenwater hebben gehad, de
voetbalsport is er toch totaal door on
mogelijk gemaakt. De velden zijn door
weekt en in verband met de hoge wa
terstand in de omgevende sloten wordt
het drogen sterk belemmerd. Voor de
waarachtige sportliefhebbers moet het
moeilijk zijn zó lang het leder onbe
roerd te laten. Voor hen is het zaak
hun conditie op peil te houden door
intensief trainen. Maar zelfs die trai
ning moet er door het regenweer soms
bij inschieten, zoals op 2 januari. Texel
zag toen toch een aantal leden opkomen
waaronder de voorzitter die een grote
zak oliebollen had meegebracht. Het
werd een gezellige nieuwjaarsbijeen
komst in de kleine cantine, waarbij J.
van Zeijlen voor koffie zorgde.
In het programma voor zondag heeft
Texel 1 (weer) rustdag. Texel 2, 3, ju
nioren en adspiranten spelen uitwed
strijden; het blijft dus rustig op het
Texel-veld.
PLAQUETTE GEWONNEN
De heer S. Keijser Rzn te Den Burg
behaalde op de landelijke tentoonstel
ling te Den Helder met een patrijs
leghorn hen een eerste prijs ZG en ver
wierf daarmee de verguld metalen
standplaquette, die was uitgeloofd
door een pluimveevoederfabriek.
MEUBELH AN0EL
Oen Burg Tel.2572
DAMCLUB TEXEL
Uitslagen van 28 december 1965:
J. A. v.d. Slikkc-C. Dijker 02
J. Vinke-P. Bruijn 02
P. Bakelaar-J. Hooijberg 20
C. Meedendorp-P. Jansen 20
J. v. Heerwaarden-C. P. Burger 20
Jb. Koorn-J. Schoo 02
D. v.d. Werf-P. W. Kooi 0—2
J. Bosch-C. v.d. Werf 0—2
De opkomst was niet groot en er was
nauwelijks een partij van behoorlijk
gehalte deze keer. Een puntenverdeling
was er dan ook niet bij. Toch had Piet
Jansen een behoorlijke stand opge
bouwd en gaf Jb. Koorn lang tegenspel
vol lichte combinatie.
SCHIETOEFENINGEN
Op 5 januari 1966 vanaf Oude Zeug,
van 10.30 tot 17.00 uur met 105 mm.
houwitser. Richting: Wieringermeer.
Sector: 335-90°. Hoogte: 5 km. Afstand:
15 km.
Op 6 januari 1966, met als uitwijkdag
7 januari 1966, zal door H.M. De Bitter
worden geschoten vanaf steiger 21.
Aanslagen in het gebied; 1 mijl NW en
4 mijl ZO van de lijn Harssens, 0,50
rechtwijzend. Maximale onveilige af
stand: 10 mijl. Veiligheidsschip is aan
wezig in Texelstroom.
COÖPERATIEDAG UITGESTELD
De elders in dit nummer per adver
tentie aangekondigde Coöperatiedag
wordt uitgesteld tot donderdag 3 fe
bruari 1966. Dit in verband met verhin
dering van de spreker.
DE HEER T. VISSER NAM AFSCHEID
VAN RIJKSBELASTINGEN
DEN HELDER Tijdens een feeste
lijke bijeenkomst ten kantore van de
Inspecteur der belastingen te Den Hel
der is donderdagochtend officieel af
scheid genomen van de heer T. Visser,
assistent A. De heer T. Hellinga, hoofd
inspecteur titulair en hoofd van dienst
memoreerde onder meer de vele ver
dienstelijkheden die de heer Visser in
de afgelopen 15 jaar op zijn naam
bracht. In die periode was de assistent
voortdurend op Texel werkzaam. Woor
den van dank werden ook gesproken
door de heer J. N. M. Jansz, ontvanger
der Rijksbelastingen te Den Helder. De
heer W. L. Pruntel sprak namens de
Christelijke Bond van Overheidsperso
neel. Hij bood een boekenbon aan. Col
lega I. de Boer uit Den Helder gaf in een
gedicht uiting aan zijn waardering
jegens de heer Visser.
Een in de straten van Den Burg be
kende figuur heeft er zo nu en dan
behoefte aan om een aanval te doen op
de landbouwvoorlichtingsdienst. Hij
doet dat als volgt: „Jullie verbeelden
je wel, dat je met je voorlichting de
boeren helpt. Maar daar is niets van
waar. Vroeger had je geen landbouw
voorlichting en de boeren hadden het
toen veel beter". Bom! Daar sta je dan
met je goede bedrag.
Nu gaat het er mij in dit artikeltje
niet om een pleidooi te gaan voeren
voor de landbouwvoorlichting en de
landbouwvoorlichters. Naar ik meen
moeten we in dit opzicht de midden
standers navolgen, die in hun zaak de
opwekking hebben geplaatst: „Zijt gij
tevreden, zeg het anderen, hebt gij
klachten, zegt het ons". Het gaat er mij
dus niet om een complimentje te van
gen of ons bestaan te rechtvaardigen,
maar om „die goede oude tijd".
Was die tijd zo goed?
In een artikel, dat ik kort geleden
schreef voor „Ons Contact", vertelde ik
iets van de „dertiger jaren". Mijn con
clusie was, dat er geen enkele boer
terug behoefde te verlangen naar deze
„vrijheid". Uiteraard gaat het niet aan
jaren, ook al was er in zekere zin meer
om bij de vergelijking van de jaren
dertig met onze tijd uitsluitend af te
gaan op het aantal guldens, dat een
landbouwer toen verdiende en het be
drag, dat hij nu als inkomen op het
aangiftebiljet voor de inkomstenbelas
ting moet vermelden. De Hollandse
gulden heeft heel wat van zijn waarde
verloren. Maar als we dat in aanmer
king nemen, hoe staat het dan met het
boereninkomen van de dertiger jaren
en de laatste tien jaren?
Een overzicht van veertig jaar
Het lezen van het zojuist genoemde
artikel in „Ons Contact" was voor een
Texelse landbouwer aanleiding om mij
een aantal gegevens uit zijn fiscale
boekhouding over de laatste 40 jaar ter
hand te stellen. Voor een dergelijk blijk
van vertrouwen ben ik buitengewoon
dankbaar.
Voor zover cijfers dit kunnen zijn
is dit interessante lectuur. De betref
fende landbouwer-veehouder heeft in
dit overzicht voor elk van de veertig
jaren de melkprijs per kg., de prijs van
de door hem verkochte lammeren en
van de wol zwart op wit gegeven. Maar
dat niet alleen! Ook zijn zgn. fiscale
inkomen is voor elk van deze jaren
vermeld. Een .pracht gelegenheid dus
om na te gaan of „de goede oude tijd"
nu inderdaad zoveel beter was als de
tijd waarin we nu leven.
Het overzicht vind ik vooral ook be
langrijk door het feit, dat we hier te
maken hebben met een voor mijn be
grippen goed geleid bedrijf. De opper
vlakte ligt weliswaar iets boven
dat van de gemiddelde Texelse bedrij
ven, maar overigens is het een echt
Texels bedrijf.
Het inkomen in die veertig jaar
Om het verwijt te ontgaan, dat ik me
volledig baseer op de beruchte dertiger
jaren, geef ik ook het gemiddelde van
de vijf jaar van 1925 tot 1930. Voor het
inkomen van de dertiger jaren neem ik
het gemiddelde van de jaren 1930 tot
1939. Voor het inkomen van de tegen
woordige tijd is het gemiddelde van de
jaren 1955 tot 1964 genomen.
Als ik de hierboven bedoelde bere-
ningen uitvoer blijkt het volgende:
Over de periode 1925 tot en met 1929
was het gemiddelde jaarinkomen van
deze landbouwer nog geen ƒ1.500,
Om het precies te zeggen was het
ƒ1490,Ik heb geen enkele reden om
aan te nemen, dat het op het gemid
delde Texelse bedrijf hoger lag. Eerder
het tegendeel.
In de tienjarige periode 1930 tot en
met 1939 moest deze landbouwer-vee
houder het doen met een gemiddeld
inkomen per jaar van 447,Het is
geen wonder, dat de landbouwers met
een zekere huivering spreken over „de
dertiger jaren'
Tenslotte de jaren 1955 tot en met
1964. Het fiscale inkomen van de boer
op het besproken bedrijf is in deze ja
ren gemiddeld ƒ14.700,geweest.
Uit deze gegevens blijkt dus, dat het
tegenwoordige gemiddelde inkomen
ongeveer 10 maal hoger ligt dan het ge
middelde in de periode 1925 tot 1929.
Het gemiddeld inkomen in de dertiger
jaren is minder dan één dertigste deel
van het tegenwoordige inkomen. Het
moet me nogmaals uit de pen: Ook al
houd ik volledig rekening met het
waardeverlies van de gulden is er voor
dit bedrijf beslist geen aanleiding om
te spreken van „de goede oude tijd".
Tenslotte
Laat nu niemand geen denken, dat ik
met bovenstaande berekening toch nog
weer het belang van de landbouwvoor
lichting naar voren wil brengen. Ik wil
de resultaten, die op dit bedrijf werden
bereikt volkomen los zien van ons
werk.
Verder dit. Als we het inkomen van
jaar tot jaar op dit bedrijf bekijken,
dan valt de wisselvalligheid van het
boereninkomen op. Voor de laatste
periode staat een jaar met een inkomen
van plm. ƒ8500,vlak naast een jaar,
waarin dit ruim ƒ19.000,is. We mo
gen daarom de nieuwe bepaling, waar
bij het inkomen van de boer voor de
heffing van de inkomstenbelasting over
een periode van drie jaar wordt beke
ken zeker gunstig noemen.