Cjrocn ^wartrjexels in het hart-,
AGENDA
Piet Kikkert (57) ontsluierde het
geheim in radio-vraaggesprek
C. G. A. Mertens sprak op
Coöperatiedag 1966
Waar komen de sneeuwklokjes vandaan?
Bijeenkomst werd
druk bezocht
DINSDAG 8 FEBRUARI 1966
79e JAARGANG No. 8039
Uitgave N.V. v/h Langeyeld de Roojj
Postbus II - Den Burg, Texel - Tel. 2058
Redaktie: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
Met Volkswagen uit bocht gevlogen
TEXELAAR ZEER ERNSTIG
GEWOND
VIANENVrijdagochtend deed zich
op Rijksweg 27 nabij Vianen (Zuid-
holland) een verkeersongeluk voor,
waarbij de 61-jarige kleermaker M. J.
de Krijger uit Den Burg levensgevaar
lijk werd gewond. Met zijn Volkswagen
reed de heer De Krijger in de richting
Gorinchem. Halverwege vloog hij uit
de bocht en botste met vrij hoge snel
heid tegen een boohn aan de Imkerzijde.
De wagen werd geheel vernield. De
heer De Krijger werd met zeer ernstig
letsel aan het hoofd en een gebroken
been uit het wrak gehaald en opgeno
men in het stads- en academisch zie
kenhuis te Utrecht. Zijn toestand was
bij het ter perse gaan van ons blad nog
zorgwekkend.
LENTEBODE
Op het bedrijf van de heer P. Keijser
te De Waal werd twee weken geleden
een lammetje geboren. Omdat* een der
gelijk feit in kringen van schapenhou
ders meer als bewijs van slordigheid
wordt gezien dan als lentebode, werd er
aanvankelijk geen bekendheid aan ge
geven. Meer romantisch gestemde le
zers zullen er echter met vreugde ken
nis van nemen, dachten wij.
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nedcrl. Middenstandsbank; Coöp. Boe-
reolcenbank. Postgiro 652. Aboun.pr. ƒ2,95 p.
kw. 30 ct. incasso. Advert: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert 12 ct p. mm.
KEGELROB OVERLEDEN
De jonge Engelse kegelrob, die rond
de jaarwisseling bij paal 28 aanspoelde
en sindsdien in het Texels Museum
werd verpleegd, is vorige week gestor
ven. Ondanks de goede zorgen, die di
recteur G. J. de Haan en zijn staf aan
hem besteedden, is het niet gelukt het
sterk vermagerde diertje op krachten
te brengen, zodat het tenslotte be
zweek.
ZWEDEN KOOPT TEXELSE
SCHAPEN IN DENEMARKEN
Het aantal schapen in Zweden nam
de laatste jaren vrij sterk toe. Men
heeft nu enkele jaren achtereen Texe
laars uit Denemarken ingevoerd. Deze
worden zowel gehouden voor zuivere
teelt als voor kruisingen. Aldus meldde
•het Zweedse dagblad „Landsbladet".
TEXELSE SCHAPEN NAAR
DLG-TENTOONSTELLING
Op de grote DLG-tentoonstelling, die
dit jaar in mei in Frankfurt am Main
zal worden gehouden, zullen voor de
eerste maal Texelse schapen worden
tentoongesteld. Richtlijnen voor een
juiste beoordeling voor de schapen van
dit ras zijn uitgewerkt, aldus „Der Tier-
ziichter"
De organisatoren van de Coöperatie
dag kunnen over de bijeenkomst, die
donderdag werd gehouden tevreden
zijn. De zaal van „De Oranjeboom" was
goed bezet en het programma heeft bij
de bezoekers een zeer goede indruk
achter gelaten.
In zijn openingswoord sprak de heer
A. Dros Bzna een woord van welkom
tot burgemeester De Koning en de heer
C. G. A. Mertens, voorzitter van de
K.N.B.T.B., ofwel de landelijke L.T.B.
De voorzitter was van oordcel, dat de
proef om deze jaarlijkse bijeenkomst
overdag te houden geslaagd kon worden
genoemd
De heer Mertens deelde mee, dat hij
de uitnodiging om op deze dag te spre
ken met veel voldoening had aanvaard.
Het was voor hem de eerste maal, dat
hij met het eiland kennis maakte, wat
hij voor een landelijk voorzitter van één
van de standsorganisaties wel een te
kortkoming noemde. Hij sprak de hoop
uit, dat na zijn inleiding een goede
discussie zou volgen, omdat het van het
grootste belang is, dat hij in zijn functie
op de hoogte blijft van wat er leeft bij
de praktijk.
Veranderde samenleving
Spreker wees er op, dat zich in de
naoorlogse jaren ingrijpende wijzigin
gen hebben voltrokken. Dit is zo sterk,
dat we kunnen zeggen, dat in deze pe
riode van 20 jaar meer veranderd is dan
in de 100 jaar daaraan voorafgaande.
Dit heeft ook in agrarische kringen tot
spanningen geleid. Het is de taak van de
standsorganisaties deze te begeleiden.
De arbeid is duur en schaars gewor
den en de grondprijzen zijn speciaal de
laatste jaren zeer sterk gestegen. De
tijd, dat men er met hard en lang wer
ken en sober leven wel kwam is voorbij.
Mechanisatie, rationalisatie en specia
lisatie zijn ook voor de boeren zulke be
kende klanken geworden, dat ze er in
veel gevallen meer dan genoeg van
hebben.
Aanpassing van de bedrijven
Willen we mee blijven doen, dan is
er veel kapitaal nodig. De bedrijven
dienen goed verkaveld te zijn met een
goede ontsluiting van de kavels, terwijl
de gebouwen doelmatig ingericht moe
ten zijn. De diverse onderdelen moeten
een behoorlijke omvang hebben, waar
voor het in de eerste plaats nodig is,
dat de bedrijven voldoende groot zijn.
Als minimum omvang van de onder
delen noemde de beer Mertens een
aantal van 25 - 30 melkkoeien, akker-
bouwbedrijven met een intensief bouw
plan 30 - 40 ha., voor bedrijven met
veel graan zou dit wel 50 - 60 ha. moe
ten zijn. Als een minimum aantal in de
varkenshouderij noemde spreker 300 -
400 mestvarkens. De heer Mertens was
van mening, dat het bedoelde aantal
melkkoeien noodzakelijk is bij de melk-
prijs, die maximaal te bereiken is. Spre
ker was er van overtuigd, dat het bij
deze opzet met mogelijk i$ alle bedrij
ven te handhaven.
De grondprijzen
De heer Mertens ging ook in op de
kwestie van de grondprijzen Hij zag
dit als een zeer moeilijke zaak, omdat
de spanning tussen de prijs en de op
brengst zeer groot is geworden. De
eigenaren ontvangen voor hun grond
een rente, die met hoger ligt dan 2%,
terwijl ook bij de solide banken een
rente van 6% moet worden betaald.
Spreker was van oordeel, dat dit vraag
stuk niet op te lossen is door verhoging
van de pachtprijzen, omdat dit de kost
prijs van de landbouwprodukten zou
verhogen zonder dat dit goed gemaakt
kan worden door hogere opbrengst-
prijzen.
Óndanks deze moeilijkheden meende
de heer Mertens, dat 'het niet verant
woord was terug te gaan naar de prijs-
beheersing van gronden, omdat dit er
toe zou kunnen leiden, dat de grond
opgekocht wordt door buitenlanders.
Spreker zag ook geen heil in een sys
teem, waarin de grond Staatseigendom
wordt, omdat hij het van veel waarde
acht. dat er eigen grond blijft. Intussen
merkte de heer Mertens op, dat het op
het moment niet alleen de socialisten
zijn, die de oplossing zoeken in de rich
ting van Staatseigendom.
Prijzen landbouwprodukten
De heer Mertens meende, dat in de
prijzen van de akkerbouwprodukten
weinig verandering zou komen. Waar
schijnlijk zal de prijs van de rogge iets
verhoogd worden. Wat de melkprijs be
treft, moeten we er op rekenen, dat we
volgend jaar één Europese melkprijs
krijgen. Spr. was van mening, dat deze
prijs i:i de buurt van 35 ct. per kg. melk
met 3,7°/o vet zal gaan liggen Voor het
komende melkprijsjaar zou deze prijs
naar het oordeel van spreker nog niet
te halen zijn
De heer Mertens wees er op, dat ge
streefd wordt naar een iets andere ver
houding van melkprijzen en vleesprij-
zen, in deze zin, dat de verhouding iets
wijzigt ten gunste van de vleesprijzen.
In de E.E.G. beschikken we nl. over te
veel melk en te weinig vlees. Met het
oog op onze export van vlees naar
Frankrijk kan de vleesprijs in ons land
niet te ver worden opgetrokken.
De Coöperaties
De heer Mertens achtte het een on
juiste instelling van de agrariërs, dat
een prijstegenvaller van een halve cent
per kg. melk zeer zwaar wordt opgeno
men, terwijl men op ander gebied veel
minder kritisch is als het er om gaat tot
een hogere prijs of lagere kosten te ko
men. Een zelfde onjuiste kritische in
stelling meende spreker te bespeuren
ten opzichte van de coöperatieve instel
lingen. Als de leider van een particulier
bedrijf er in slaagt om miljonair te
worden, dan spreekt men van een
„handige" jongen, maar gelukt het aan
een directeur van een coöperatieve in
stelling om vooruit te komen, dan durft
men zeggen, dat hij dit over de ruggen
van de boeren heen heeft bereikt.
De heer Mertens meende, dat kritiek
niet onjuist was, maar men moest dan
ook bereid zijn om zelf mee te werken.
Met de tijd meegaan
Spreker merkte op, dat ons land over
goede coöperaties beschikt, maar was
van oordeel, dat ze niet geheel met hun
tijd zijn meegegaan. Onze coöperaties
zullen zich ook moeten instellen op de
veranderde consumptiegewoonten en
het ontstaan van supermarkets. De
vraag naar verpakte artikelen neemt
(Zie vervolg pagina 2)
Dinsdag 8 februari
Den Burg, Dorpshuis, 8 uur, Vrouwenvereni
ging NVV onder leiding van ééndagsbestuur
Woensdag 9 februari
Den Burg, De Lindeboom-Texel, bridgedrive,
bridgeclub Groot Slem.
Den Burg, R.K. Vrouwengilde. Het werk van
het Antoniushuis „De Ukkepukkies" toegelicht
met kleurenfilm.
Donderdag 10 februari
Den Burg, De Lindeboom-Texel, Voorlich
tingsbijeenkomst: Diverse facetten van de che
mische onkruidbestrijding. Spreker de heer P.
Zonderwijk van de Plantenziektenkundige
Dienst te Wageningen. Van half 2 tot 4 uur.
Vrijdag 11 februari
Oosterend, Herv. Kerk, Kerkekamer, gemeen
teavond. Ds. Koopmans over Doopsgezind be
lijden. Na de pauze komen de gemeentezaken
ter sprake.
Atoombommen
„De mensen, die er woonden begrepen
helemaal niet wat we met de sneeuw
klokjes deden. Ze hebben meerdere
malen aan me gevraagd of we er peni
cilline van maakten. Soms maakten ze
het nog bonter want dan dachten ze
dat we de bolletjes gebruikten voor
atoombommen. Later zagen de mensen
in dat het „onkruid" geld waard was,
maar dat kwam omdat ze in Hollandse
prijskronten hadden gezien wat ze voor
de sneeuwklokjes moesten betalen als
ze ze in Holland bestelden. De Texe
laars hebben onder de plaatselijke be
volking veel navolgers gekregen. Men
sen, die 's zomers in de druiven- en
aardbeienteelt werken, doen nu ook
zaken met de sneeuwklokjes. Ze pluk
ken in het voorjaar eerst de bloemetjes,
die o.a. naar de Aalsmeerse veiling
gaan en rooien daarna de bollen. Be
grijpelijk dus dat wij later flink moes
dat een zaadje een leverbare bol ge
worden is met spaantjes.
Is het een voordeel dat de Franse
bollen en de nakomelingen ervan reeds
eind januari bloeien? „Neen", zegt
Kikkert, „als ze vroeg bloeien bevriezen
de vruchten en kan ik geen zaad win
nen. Het gaat erom dat ze veel zaad
geven, zodat ze zich flink blijven voort
planten".
Piet Kikkert is Texels grootste
sneeuwklokjeskweker. Hij beoefent het
bedrijf met hart en ziel, niet in de
laatste plaats omdat er een goede boter
ham in te verdienen is. Ook de laatste
jaren zijn de prijzen hoog gebleven.
Dat zijn bedrijf groot is, is vooral het
gevolg van de massa's bollen, die hij
eigenhandig uit Frankrijk weghaalde.
Het voorbeeld werd en wordt gevolgd
door anderen, die stellig veel aan het
pionierswerk van Kikkert hebben te
danken
De sneeuwklokjesexpedities waren
zo succesvol, dat ze ieder volgend jaar
werden herhaald. 1958 was de laatste
keer, maar lang daarvoor hadden ande
re bollenkwekers het voorbeeld van
Kikkert gevolgd. Kikkert werd meer
dere malen vergezeld door Jan Bonne,
Tjeerd DQuma, Jan Jonkergouw, Fedde
Otten, Kees Wonder, Klaas Bonne,
Adrie Schot, om er enkele te noemen.
Dit jaar gaat er ook weer een groepje
heen, waaronder Simon Koningsveld,
Piet Gieling, Fedde Otten en Jan Jon
kergouw. De heer Otten heeft niet al
leen bollen uit Frankrijk gehaald, maar
ook zijn vrouw.
Miljoenen
DE KOOG In een vraaggesprek met Bert Garthof, dat zondagochtend in
het programma Weer of geen weer" werd uitgezonden, heeft de heer Piet
Kikkert (57) uit De Koog iets verteld over zijn tochten naar Frankrijk, waar hij
in het wild groeiende sneeuwklokjes haalde om ze in de Texelse bossen ver
der te laten vermeerderen. Zo langs zijn neus weg ontsluierde Kikkert het
geheim van de oorsprong van dit bolgewas In 1957 heeft de Texelse kwe
ker ergens op het centraal plateau in Frankrijk met zekerheid kunnen vast
stellen, dat het klokje daar zijn zegetocht over Europa is begonnen. Het was
niet alleen zijn avontuurlijke onderzoekingslust, die hem bracht tot deze ont
dekking; de expedities waren zakelijke ondernemingen die in 1950 begon
nen, toen Piet Kikkert voor het eerst naar Frankrijk trok.
ten betalen als we een rooivergunning
vroegen!"
Meer gebieden
Het bleef niet bij dat ene plekje dat
door de tuinman was aangewezen.
Al zoekende werden steeds meer ge
bieden ontdekt waar de sneeuwklokjes
voor het grijpen waren. Zo ontdekte
Piet Kikkert tenslotte aan de boven
loop van de stroompjes de plaats van
waar de bollen hun tocht via de rivie
ren naar de bosgebieden waren begon
nen. De bloeiende klokjes werden ge
rooid, maar niet direct meegenomen
naar Holland. „We zochten een flinke
hoeveelheid bijeen en dan kuilden we
ze op in het bos. Pas maanden later, als
we terug gingen, zochten we de kuiltjes
weer op en laadden de bollen in de
auto".
Hoe wist hij dat de sneeuwklokjes zo
ver van huis als onkruid in de bossen
langs de rivieren groeiden? „Wij had
den een partijtje plantgoed gekocht van
een exporteur. De bolletjes kwamen uit
Frankrijk, dat wisten we. Ze groeiden
goed en ik zei tegen mijn broer: ik wil
volgend jaar méér van die sneeuw
klokjes hebben. Maar hoe moesten we
er aan komen? Nou, ik had toen niet
zo veel te doen, zodat ik besloot zelf
eens te gaan kijken. Toen ben ik naar
Jan Zwe.n gegaan om wat meer te we
ten te komen over de benodigde papie
ren, deviezen enz. Jan Zwan was en
thousiast over het plan. Hij zei: als je
gaat, dan ga ik mee. Hij had een
autootje, dus dat was mooi. Ik mocht
mee voor een tientje per dag en moest
de benzine betalen; hij chauffeurde".
Zoeken
Zo trok Piet Kikkert naar Frankrijk.
Wetende dat de klokjes ergens in het
zuiden moesten groeien, ging hij zoeken,
wekenlang. Toen 'hij vanuit Bordeaux
terugreisde over het centraal plateau
kwam hij bij de oorsprong van de
Loire. Hij kende juist genoeg Franse
woorden om de mensen te kunnen vra
gen of ze wisten waar sneeuwklokjes
groeiden. Op een goede dag kwam hij
een tuinman tegen, die bereid was voor
tien frank te vertellen waar ze stonden.
„Wij gingen akkoord, al geloofden we
er niet erg in. Hij tekende het gebied
precies aan op een kaart; het was er
gens aan de Loire bij Tours. Wij met
een erheen en ja hoor: daar stonden ze.
Het was januari, maar ze bloeiden
volop, dat zit 'm in het zachte klimaat.
Ze noemen de sneeuwklokjes daar dan
ook „janviers". Ook als de bollen naar
Holland worden overgebracht komen ze
eerder in bloei dan de Nederlandse
klokjes.' Verder zijn ze hetzelfde, alleen
de bollen van de wilde exemplaren zijn
wat kleiner. Maar als ze op Texel wor
den opgezet is dat na enkele jaren ook
bijgekomen".
Ontdekking
„Van huisuit zijn alle sneeuwklokjes
in Europa van dezelfde Franse soort. Ik
heb daar ontdekt hoe de bolletjes eeu
wen geleden door de rivieren naar an-
Kikkert en staf bezig met het rooien van
sneeuwklokjes in de acaciabossen aan de Loire.
Van links naar rechts Piet Kikkert, Tjeerd
Douina en Jan Bonne.
dere streken moeten zijn gevoerd. Die
kleine slingerende riviertjes, die ten
slotte in de grote rivier uitkomen, ver
anderen voortdurend van bedding door
het afslijpen van de zijkanten. Zelf heb
ik gezien hoe de op de kant groeiende
klokjes met de afkalvende grond in
het water vallen en worden meege
voerd. Tientallen kilometers verder als
het water van de vaak buiten de oever
tredende stroompjes in het bos wordt
afgeremd, bezinken de bollen weer en
kunnen verder groeien. Ze zijn dan in
een ideaal kweekgebied: humusrijke
bosgrond. Juist die acaciabossen aan de
Loire zijn geschikt en daar groeien ze
enorm. Uit die omgeving hebben we ze
Vele miljoenen bolletjes werden aan
de Franse bodem ontrukt. De eerste
tijd werden ze met een trailer naar
Holland gebracht. Later had Piet Kik
kert een uit 1933 daterende autobus, die
hij van TESO had overgenomen. Op
Texel werden de bollen schoongemaakt.
De grote leveibare gingen naar de vei
ling; de andere werden in het bos opge
plant. In het begin stond men op de
veiling argwanend tegen het ingevoer
de produkt maar nu worden ze graag
gekocht. De Franse bollen zitten wat
beter in de huid en hebben daardoor
een donkerder tint.
Aan het nieuwe rijwielpad achter
Bosch en Duin kan men binnenkort
weer genieten van de witte weelde van
Franse sneeuwklokjes die Kikkert daar
heeft staan op een tien hectare groot
gepacht terrein. In de loop der jaren is
het aantal bolletjes sterk vermeerderd
en hebben de klokjes zich ook door zaad
voortgeplant. Er verloopt vijf jaar voor-
dan ook gehaald. In het begin vonden
de beheerders van het gebied het best,
want ze wisten niet dat de sneeuw
klokjes geld waard waren".
Met deze uit 1933 daterende autobus trok
Piet Kikkert naar Zuid-Frankrijk.