Cjrom 'ZwartsJexels in het harL,
Koninklijk Texels Fanfarecorps
van 13 naar 22 muzikanten
VOORTBESTAAN VOORLOPIG VERZEKERD
Zeer geslaagde uitvoering
in „De Oranjeboom"
Bestrijdingsmiddelen alléén
zege bij matig gebruik
P. Zonderivijk voor Texelse agrariërs
UW fa
BANKSTELLEN
Moerbeek's
Geen grote Sterns meer
op de Schorren
Schoppen
DINSDAG 15 FEBRUARI 1966
TEXELSE
Uitgave N.V. v/h Langcveld de Rooi)
Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
tedaktie: Harry de Graaf, Wifhtlminalann 33,
Den Burg, tel. 2058, 's avonds 2382.
79e JAARGANG No. 8041
COURANT
Het Koninklijk Texels Fanfarekorps is door het dieptepunt heen! Zaterdag
avond, aan het begin van de jaarlijkse uitvoering in „De Oranjeboom", vertelde
voorzitter P. J. Koorn, dat het groepje van dertien leden intussen weer is aan
gegroeid tot 22, terwijl ook de financiële positie is verbeterd, onder meer als
gevolg van de geslaagde kalenderactie. „We hebben nu een goede kans om ons
75-jarig jubileum op 7 september te bereiken", aldus de voorzitter, die overi
gens zei ook in de afgelopen sombere maanden nooit aan de levenskracht van
het korps te hebben getwijfeld. De belangstelling van de zijde van donateurs
en genodigden voor deze uitvoering was behoorlijk, de ongunstige weersom
standigheden en de slecht begaanbare wegen in aanmerking nemende. De
kwaliteit van het programma was zodanig, dat wel niemand teleurgesteld zal
zijn geweest. Men diende bij de beoordeling van hetgeen onder leiding van de
heer C. Rijf werd gebracht te bedenken, dat 22 nog altijd een mager ledental
is om tot een bevredigend resultaat te komen en dat bovendien een hunner,
mej. Marga Bousma (althoorn) wegens ziekte was verhinderd.
Geopend werd met de mars „Le Tam-
bour-Maitre" samen met de drumband.
Deze vlotte mars kwam helaas niet tot
zijn recht, want de drumband overheer
ste teveel. Een daaropvolgende mars,
die door de drumband alleen werd ge
speeld, werd met veel genoegen aange
hoord al was het voor de voorste rijen
in de zaal wel heel erg luid Hulde aan
de majorettes voor hun geslaagde mani
pulaties. Het korps vervolgde met de
vrij moeilijke mars „Hoch Heideckburg"
van R. Herzer. Afgezien van enkele
nauwelijks opvallende technische ge
breken, werd dit stuk vlot en met élan
gebracht. „Souvenir de Waldteufel",
een walsenpotpourri, mocht zeer ge
waardeerd worden; de tempi werden
goed getroffen. Een opvallend goede
klank, de overgangen soms iets moei
lijk, de stemming bijna steeds te loven.
De bes-bas werd hier echter wel gemist.
Overigens kon gesproken worden van
soepel samenspel en een zeer goede ver
tolking! Scenes from the countryside",
de drie-delige suite van de bekende mo
derne componist Jack Harvey, werd
9feervol gespeeld. Ook hier viel weer
de goede orkestklank op. Wel waren er
enkele onregelmatigheidjes in het sa
menspel maar de vereiste spanning
werd in de verschillende delen van deze
compositie zeer goed getroffen. Terecht
werd voor de uitvoering van deze suite
langdurig geapplaudiseerd. „The desert
song" van Romberg kwam eveneens
ruim voldoende tot zijn recht. Ook hier
werd dat bereikt, wat van deze muziek
gevraagd wordt: dynamisch verant
woord, de juiste sfeer en een goede
klankverhouding. In het midden ont
stond enige aarzeling bij de trombones,
welke inzinking goed werd hersteld.
„Oklahoma" (uit de gelijknamige
musical) werd vaardig uitgevoerd. Hier
en daar werd het iets minder geconcen
treerd gespeeld, wat waarschijnlijk het
gevolg was van het tumult in de zaal.
Schandalig gedrag
Het moet ons van het hart dat een
deel van het publiek zich tijdens het
concert en de daarop volgende toneel
opvoering schandalig heeft gedragen.
Het was vrijwel geen ogenblik werkelijk
stil in de zaal, waardoor de musiceren
de n het niet makkelijk hadden. Het wa
ren slechts enkele lieden, die achter in
de zaal voortdurend luidruchtig van
hun aanwezigheid blijk gaven. Het moet
een eenvoudig karwei zijn geweest om
hen buiten de deur te zetten, maar ken
nelijk voelde niemand zich geroepen het
overige publiek deze dienst te bewijzen.
Nadat de heer C. Rijf zijn muzikanten
liet stoppen en de zaal om stilte ver
zocht, werd het weinig beter. Dat de
orkestleden hierover bijzonder verbol
gen waren, is begrijpelijk. Hopelijk
worden afspraken gemaakt, waardoor
deze ergernis een volgende keer wordt
voorkomen.
CARNAVALSGROEP OPGERICHT
OUDESCHILD Een aantal feest-
lustige Oudeschilders heeft een carna
valsgroep opgericht, die de naam „De
Alikruken" draagt. De groep hoopt elk
jaar in Oudeschild carnavalsfestivitei
ten te organiseren. De eerste balavond
wordt zaterdagavond gehouden in het
dorpshuis ,,'t Skiltje". De beatgroep
„The Typhoons" heeft medewerking
toegezegd. Bezoekers van de avond
worden extra gewaardeerd als zij zijn
gemaskerd.
„WIJ WETEN NIET ALLES"
EIERLAND De toneelclub „Zuid-
Eierland" heeft „Wij weten niet alles"
van Koos Beswino in studie genomen.
Wanneer het drie bedrijven tellende
stuk zal worden opgevoerd, staat nog
niet vast.
De „Malando Tango selectie" van de
hedendaagse steeds meer op de voor
grond tredende componist Joh. Pala
werd zeer gewaardeerd. Het is een ge
lukkige zaak, dat er nog componisten
zijn die voor de amateurgezelschappen
verantwoorde muziek schrijven en ar
rangeren. De vertolking van deze se
lectie was voor velen een ontmoeting
met diverse oude bekenden. Deze zeker
met makkelijke muziek werd door het
korps vlot en enthousiast ten gehore
gelbracht Het concert werd besloten
met de bekende mars „El capitan" van
J. P. Sousa. Samenvattend kunnen we
zeggen: een uitstekend geslaagde uit
voering van de diverse composities met
prachtige hoogtepunten. Nog één op
merking: de trombones waren hier en
daar onzeker. Naar het ons voorkwam
te bescheiden, waardoor de zo rijke
klank van deze instrumenten te weinig
hoorbaar was. De zich dapper werende
bugels waren daarentegen soms iets te
scherp. Verder een uitstekende S-bas
en tuba en dan die 70-jarige tenor
saxofonist!! Dirigent Rijf en zijn man
nen kunnen met genoegen op deze uit
voering terugzien. Het was de vrucht
van vele maanden intensief repeteren.
Het stemt tot vreugde, dat nog steeds
mensen gevonden worden, die een groot
gedeelte van hun vrije tijd willen offe
ren voor deze vorm van cultuur, een
prachtige vrijetijdsbesteding, waarmee
de uitvoerenden niet alleen zichzelf,
maar ook anderen prachtige uren
schenken
Klucht
Na de pauze, waarin een verloting
werd gehouden, voerden leden van de
jongerenvereniging „Almjon" een to
neelstukje in twee bedrijven op: „Cel
13 is vrij". Het publiek kon genieten
van de dwaze belevenissen van de
kwartjesvinder Heintje, die zich tot op
het laatste ogenblik met succes uitgeeft
voor de op hem lijkende meneer Onder
water. een zwemkampioen. De hoofdrol
was in handen van Kees Witte Johzn.;
zijn vriendinnetje Kitty werd gespeeld
door Agnes Witte. Aardig spel leverden
ook Bert Buysman als de gérant en
Annie Barhorst als het kamermeisje.
Martien Boom gaf gestalte aan de rol
van de portier en de zwemkampioen
Onderwater werd uitgebeeld door Kees
Bakker. Kees Commandeur liet zich
kennen als de strenge trainer Droogrek
en Jan v.d. Berg was de politieman, die
Heintje tenslotte in de kraag grijpt.
Kleinere rollen hadden Juul Swarthof
als de dweperige juffrouw, die met aile
geweld een handtekening van Onderwa
ter wil hebben en Harry Ran als de
verslaggever. Het was jammer dat
vooral het begin door het geroezemoes
in de zaal onverstaanbaar werd, waar
door men eerst na enige tijd ging be
grijpen waar het eigenlijk om ging. De
regie berustte bij mevrouw R. Rijk-
Koster; de grimage verzorgde mevrouw
Beumkes-Radder.
De laatste jaien maakt men zch in toenemende mate bezorgd over de
chemische bestrijdingsmiddelen, die in de landbouw op steeds groter schaal
worden toegepast. Deze pesticiden, die zowel tegen ongewenste planten als
dieren worden ingezet, blijken op den duur niet alleen voordelen op te
leveren. Zoals wij reeds uitvoerig in een vorig artikel uiteenzetten, kunnen
bepaalde landbouwvergiften nu reeds met vrij grote zekerheid worden aan
gewezen als de oorzaak van sterfte onder bepaalde vogelsoorten. Het vergif
is intussen in de weefsels van zowel mensen als dieren binnengedrongen en
velen vragen zich in angst af wat hier op den duur het gevolg van zal zijn.
In wetenschapskringen is men er zelfs al van overtuigd, dat dit overal aan
wezige vergif een groter gevaar voor de mensheid betekent dan de veelbe
sproken radio-actieve verontreiniging.
Het was een goed idee van de Bedrrijfsvoorlichting Texel om dit actuele
onderwerp eens te laten belichten door iemand die beroepshalve dagelijks
met bestrijdingsmiddelen heeft te maken: de heer P. Zonderwijk van de
Plantenziektekundige dienst te Wageningen.
Gezien de functie van de spreker, king nadert de 3 miljard en het meren-
die er geen belang bij zou hebben land
bouwvergiften te veroordelen zoals
sommige verontruste natuurbescher
mers doen, was het opvallend dat hij
een ernstig waarschuwend geluid liet
horen. Te veel landbouwers spuiten te
veel en spuiten ook „onkruid" dood op
plaatsen waar men er niet de minste
hinder van ondervindt. Afgezien van de
gevaarlijke gevolgen op de lange duur
wordt zo vee'l directe schade aan het
landschap toegebracht. Aan de hand
van een reeks kleurdia's wist de heer
Zonderwijk dit laatste overtuigend aan
te tonen. De spreker vertelde, dat hij
bij de plantenziektekundige dienst de
taak heeft verschillende door de bui
tenlandse industrie ontwikkelde nieuwe
preparaten op bruikbaarheid te testen,
waarna ze via een commissie, die het
mogelijke gevaar voor mens of dier on
derzoekt, op de Nederlandse markt
worden toegelaten.
Zege
Dat de bestrijdingsmiddelen van
enorme betekenis zijn voor de mens in
het algemeen, staat vast. In 1917 stier
ven in Oost-Europa nog 4 miljoen men
sen aan vlektyphus; dankzij het DDT,
dat in 1942 werd uitgevonden, behoren
dergelijke rampen tot het verleden. Het
zijn vooral de insecten waartegen de
mens al sedert eeuwen de strijdt voert.
(Van de ca. één miljoen beschreven die
ren horen er 700 000 tot die groep). Niet
alleen om het directe gevaar (over
brengen van ziekten e.d.) maar vooral
omdat insecten onvoorstelbare hoeveel
heden voedsel verslinden, die voor de
mens bestemd waren. De wereldbevol-
deel heeft onvoldoende voedsel ter
beschikking. Stellig zou de nood zonder
de insectendodende middelen nog
enorm veel groter zijn.
Maar de wijze waarop de mens zijn
plantaardig voedsel kweekt, roept ook
weer bepaalde insectensoorten op.
Grote percelen aardappelen, die nooit
in de natuur voorkomen, geven enorme
uitbreidingsmogelijkheden aan de colo
radokever. Het diertje dat in de vrije
natuur geen last veroorzaakt, wordt
dan tot een plaag en de insecticiden zijn
nodig om hem er onder te houden. De
intensivering van dezelfde aardappel
teelt leidde tot aardappelmoeheid. Het
natuurlijke evenwicht wordt door de
mens verbroken. Zelf kan men zien
hoe plant en dier in de vrije natuur
elkaar op peil houden. De spreker
noemde het Jacobskruiskruid in de dui
nen, dat bij sterke uitbreiding wordt
weggevreten door rupsen. Dit inten
siever optreden van insecten als gevolg
MEUBELHANOEL
Den Burg Tel. 2572
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nedcrl. Middcnstandsbank; Coöp. Boe
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p.
kw. 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
Wèl goede broedrcsultaten in
weidegebieden
Teleurstellend was het, dat op de
Schorren in het afgelopen seizoen in het
geheel geen grote sterns gebroed heb
ben. Ook op andere broedplaatsen is de
grote stern vorig jaar achteruitgegaan
of geheel weggebleven. Wel broedden
er op de Schorren enkele Noordse
sterns en 170 visdiefjes. In de weide-
vogelreservaten verliep het broedsei-
zoen bevredigend.
Drijvers Vogelweid de 'Bol spande
weer de kroon met 46 kieviten, 54 ture
luurs, 11 grutto's en 43 kluten. Ook bo
tanisch is dit terrein bijzonder waarde
vol door de rijkdom aan orchideeën en
addertong. Van Dijkmanshuizen en
Waalenburg valt speciaal de goede
kemphanenstand te vermelden. In de
brakke graslanden aan de noordkant
van Dijkmanshuizen werd de daarvoor
kenmerkende zeldzame moeraspaarden-
bloemsoort Taraxacum hoeaicense ont
dekt, die nieuw is voor Nederland.
De uitgediepte plas Troelje aan de
weg van Oudeschild naar De Waal le
verde het eerste jaar al goede broed-
resultaten op, namelijk 10 kluten, 8
visdiefjes, 6 kokmeeuwen en enige
bontbekplevieren. Ook de in de nabij
heid gelegen in het kader van de ruil
verkaveling gegraven plas de Snippen
ontwikkelt zich bevredigend.
Het bovenstaande werd gemeld in het
jaarverslag 1964-'65 van de Vereniging
tot behoud van natuurmonumenten in
Nederland.
van de wijze waarop de mens zijn voed
sel kweekt, doet zich ook voor bij de
schimmels, die dus ook bestreden moe
ten worden door chemische middelen.
Het bespuiten met insecten-, schim
mels- en onkruiddodende middelen
heeft tal van ongewenste bijeffekten.
Zo worden bij ïnscctenbestnjding ook
de natuurlijke vijanden van de insec
ten gedood, b.v. de sluipwespen. Terwijl
we die roof wespen juist zo graag zou
den overhouden, omdat anders steeds
méér vergif moet worden gespoten wat
weer de resistentie van de te bestrijden
soorten in de hand werkt. Bij het be
spuiten blijven nl. enkele insecten over,
die zich niets van het vergif aantrek
ken en ook weer nakomelingen krijgen,
die er bestand tegen zijn. De roof insec
ten zouden die oveihlijvende insecten
moeten verorberen. Bij de ontwikkeling
van de insecticiden zoekt men dan ook
naar selectief dodende stoffen, de laat
ste tijd met succes.
Groot gevaar
Het bekende boek van Rachel Cars
on „Dode Lente" heeft de aandacht
gevestigd op de zeer grote gevaren, die
aan het toenemend gebruik van insec
ticiden zijn verbonden. Het vermeldt
een reeks gevallen, waarin grote hoe
veelheden dieren slachtoffer werden.
Zoals massa's lijsters, die vergiftigd
werden door wormen. De wormen had
den nl. de afgevallen bladeren van be
spoten vruchtbomen gegeten. In Cali-
fornië stierven futen. Een onderzoek
leerde, dat een dodelijke hoeveelheid
DDD in hun vetweefsel was opgeslagen.
De dieren leefden nl. van organismen,
die uit het water voedsel opnamen, dat
was besmet met deze gifstof, die in een
uiterst geringe concentratie (1 deel op
50 miljoen delen water) erin was ge
bracht. Met name wijlen president
Kennedy was door deze verschijnselen
zeer verontrust De door hem benoemde
wetenschappelijke commissie kwam tot
de conclusie dat het toenemende insec-
ticidengebruik een groter gevaar voor
mens en dier inhoudt dan de radio
actieve verontreiniging.
Van oudsher
De heer Zonderwijk ging uitvoerig
in op de geschiedenis van de pesticiden.
Reeds de Bijbel vermeldt het gebruik
van zout om plantengroei te voorko
men. Eerst in 1870 werd begonnen met
selectieve onkruidbestrijding (het on
kruid dodend - het gewas sparend).
Later werd kalkstikstof toegepast. In
1932 kwam het DNOC, een bijzonder
giftige stof. Na de oorlog werden de
groeistoffen gemeengoed. Het weten
schappelijk onderzoek leverde telkens
nieuwe stoffen af en langzamerhand
zijn vele tientallen vergiften in de han
del, alle met een specifieke werking.
De produktie van deze stoffen is een
grote en belangrijke industrie gewor
den. Het ontwikkelen van steeds nieu
we stoffen blijft nodig, omdat een ver
schuiving in het onkruidsortiment
wordt veroorzaakt.
Niet altijd
MOET onkruid altijd bestreden wor
den? De heer Zonderwijk meende, dat
men zich eerst dient af te vragen hoe
groot de rentabiliteit van de bestrijding
is. Als het niet te erg is. moet men het
laten staan; anders is het middel erger
dan de kwaal.
Het gebruik van onkruidbestrijdings
middelen heeft geleid tot verarming
van de flóra, speciaal de wilde flora,
waaraan het landschap veel van zijn
bekoorlijkheid dankt. In Nederland ko
men ca 1300 wilde plantensoorten voor
OVERDENKING
Ik schop.
Jij schopt.
Hij schopt.
Wij schoppen allemaal.
Het zou een carnavalslied kunnen zijn
bij een rondedans van enkele verwil
derde en heetgebakerde tapkastgasten.
In werkelijkheid is het een momentop
name van iedere menselijke gemeen
schap, waar het moeilijk is om handen
en voeten thuis te houden.
Het kind, dat met sneeuw werd inge
peperd en als verliezertje van zich af
bijt, biedt een aantrekkelijker schouw
spel - ook al kan het pijn doen -. dan
de 'redelijke' mens, die na een onhan
dige berisping (schop) terugblaft (schop)
omdat hij de verliezer is.
Wij schoppen allemaal, soms raak met
geslepen tong, soms in de lucht, omdat
er niets te schoppen valt. Het schijnt
ons in het bloed te zitten, iemand pijn
te doen.
Raar bloed, klein-menselijk bloed.
Ik ken er één: Hij werd geschopt; Hij
vroeg om herhaling, want zelf schop
pen deed Hij niet. Dat zat niet in zijn
bloed.
Christus en Christen verschillen niet
veel op papier. Maar leven is geen pijn
doen, maar goed doen, vandaag en hier.
Ik heb U toch geen pijn gedaan?
P. Boilerman.
„RHYTHMISCHE EILANDERS"
IN NIEUWE VORM
Het bekende bandje „De Rhythmi-
sche Eilanders", dat al sedert jaren in
verschillende zalen op Texel voor dans
en amusementsmuziek zorgt, heeft als
gevolg van diverse omstandigheden een
gedaanteverwisseling ondergaan. Zater
dagavond na afloop van de uitvoering
van het Kon. Texels Fanfarekorps zag
men de band in de nieuwe samenstel
ling: Tom v.d. Wulp uit Den Burg (lei
der), accordeon; Ruud Baks uit Den
Helder, gitaar; Cor Dusseldorf uit Den
Helder, bas; Tonny Re ij uit Den Burg,
piano, en Henk Maas uit Den Burg,
drums.
(inclusief onkruiden). 434 soorten zijn
intussen uitgeroeid. Zuiver zakelijk be
keken maakt dit weinig indruk. Het
gaat de boer erom, dat hij zijn graan
zo goed mogelijk kan verbouwen en wat
langs de wegen groeit of niet groeit
interesseert hen* niet zo veel. „Maar de
wilde flora is er niet voor niets. Daar
moet je binnen de grenzen van de rede
lijkheid op terug kunnen vallen om b.v.
de aardappel te veredelen of de iep. De
wilde flora levert nieuw bloed en de
vernietiging ervan is derhalve schade
lijk", aldus de spreker, die er op aan
drong alleen te spuiten wanneer het
werkelijk noodzaak is. Het bespuiten
van onkruiden in de grasberm is meest
al niet nodig en moet dus achterwege
blijven. Oc aanwezigheid van kruiden
in het grasland blijkt voordelen te heb
ben. Het voorkomt eenzijdigheid in het
menu van het vee.
Ook het doodspuiten van drijvende
waterplanten in sloten is vaak niet zin
vol. Door het afsterven van de planten
komen de onder water groeiende soor
ten juist tot ontwikkeling, waardoor
men naderhand toch met mechanische
middelen aan het werk moet. Ook hier
dus een verschuiving.
Bedreiging landschap
Een zeer belangrijk argument om de
chemische middelen niet meer toe te
passen dan noodzakelijk is, noemde de
heer Zonderwijk de verarming van het
landschap, die door de onkruidbestrij-
dingsstoffen wordt veroorzaakt; hier
kunnen de middelen tot vloek worden.
Iemand, die oog heeft voor de onder
linge samenhang in de natuur, weet
dat hij door het vernietigen van brand
netels en bloemen ook allerlei vlinders
om zeep helpt. De aanwezigheid van
landschap dat door een veelheid aan
soorten planten en dieren afwisselend
en bekoorlijk is. is vooral voor de men
sen uit de steden (het grootste deel van
onze bevolking) van belang. Hoe groter
de afwisseling is in een milieu, hoe
prettiger er geleefd wordt. Aan de hand
van een reeks dia's, die gedeeltelijk op
Texel waren opgnomen, werd vooral
deze kant van de zaak uitvoerig toege
licht.
Hoewel de spreker in zijn betoog
voortdurend rekening had gehouden
met de praktijk en meerdere malen had
toegegeven, dat de vele giftige middelen
nu eenmaal moéten worden toegepast,
omdat het direct levensbelang is, bleek
tijdens het vragen stellen na afloop,
dat men niet al zijn ideeën kon onder
schrijven. Zo v/erd betoogd, dat door
het gebruik van maaidorsmachines ook
de kleinste sporen onkruid bijzonder
veel last veroorzaken. Men zal dus nooit
'moeten aarzelen de spuit ter hand te
nemen als het om het bouwland zelf
gaat. Overigens bleek men de lezing
van de heer Zonderwijk zeer ter harte
te hebben genomen. Aan hem en zijn
assistent werden door de heer Alb
Dros, voorzitter van de Bedrijfsvoor
lichting, geschenken onder couvert
overhandigd.
