m m
Naar grotere eenheden
F 4
LANDBOUW en VEETEELT
5V2
RENTE DOMINEERT NU
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
rubriek voor I minutr
De inhoud van deze rubriek heeft de
laatste maanden zeer overwegend be
staan uit artikelen op landbouwtech-
nisch gebied. We bedoelen zaken als be
mesting, onkruidbestrijding, voeder-
winning enz. Dat lag ook voor de hand.
Het zijn nl. allemaal zaken, die te ma
ken hebben met de groei en de ontwik
keling van de gewassen en daarmee
hebben we in deze tijd van het jaar te
maken.
Er komt nu weer een tijd, waarin je
ook als landbouwvoorlichter weer eens
over andere onderwerpen gaat denken.
Daar zijn op dit moment een paar aan
wijsbare oorzaken voor.
In de eerste plaats is er het feit, dat
de resultaten van de bedrijven, die een
bedrijfseconomsiche boekhouding heb
ben ons in deze tijd weer onder het oog
komen. Het betreft dan het resultaat
over het „oogstjaar" 1 mei 1965 tot 1
mei 1966 Het aantal is nog niet groot
genoeg om al te zeggen of de resultaten
beter of minder zullen zijn dan in het
voorgaande jaar. Het resultaat van dat
jaar, dus de periode van 1 mei 1964 tot
1 mei 1965 gaf voor ons eiland reden
tot tevredenheid Er is aanleiding voor
om te venvachten, dat het laatste jaar
wel eens iets minder kon zijn. De prijs
van de lammeren was in het voorjaar
van 1965 lager dan in 1964 en de op
brengst van de bouwlandgewassen was
ook iets minder dan in het topjaar 1964.
Een tweede reden, dat de gedachten
van o.g. op het moment weer eens meer
in de bedrijfseconomische richting gaan
is te vinden in het feit, dat Uw redac
teur door familiebezoek van nabij te
horen krijgt over de bedrijfsvoering in
de Verenigde Staten, met name in Cali-
fornie Onwillekeurig gaat men dan
vergelijkingen maken.
Nu hoor ik in gedachten direct al
tegenwerpingen. ,.Je kunt ons land toch
niet vergelijken met Amerika. Daar is
alles veel groter en ruimer." Ik wil
direct toegeven, dat de omstandigheden
daar en hier inderdaad niet te verge
lijken zijn. Maar we moeten er voor
oppassen om direct maar te zeggen, dat
wat daar mogelijk is hier een onmoge
lijkheid is. We hebben in het verleden
al meer gezegd, dat bepaalde dingen,
die in Amerika algemene toepassing
vonden in ons land niet uit te voeren
waren, terwijl we ze nu als de gewoon
ste zaken van de wereld beschouwen.
Naar ik meen moeten we niet vergeten,
dat de wereld steeds „kleiner" wordt en
het op de duur waarschijnlijk onmoge
lijk zal zijn om zich ook in de land
bouw niets aan te trekken van de ma
nier van werken in andere delen van
de wereld.
Schaalvergroting
In één van onze landbouwbladen
vond ik een artikel, waarin door een
zeer deskundig en algemeen gewaar
deerde landbouwkundige ook nog weer
eens op de noodzaak van grotere een
heden per man werd gewezen Hij
wees er op, dat de ontwikkeling in ons
land vooral in de richting van minder
mensen per bedrijf gaat En tot op ze
kere hoogte is daaraan ook niet te ont
komen. Het is in het algemeen niet
mogelijk om grotere eenheden per man
te bereiken door vergroting van de
oppervlakte van het bedrijf, omdat
grond in ons land een schaars artikel is.
Door intensivering van het bedrijf,
met name door gebruik van meer stik
stof kan het aantal koeien tot op zekere
hoogte opgevoerd worden. Maar hier
aan komt vrij spoedig een eind en men
moet het dan gaan zoeken in bijver
dienste uit varkenshouderij of pluim
veehouderij of wel overgaan tot ver
mindering van het aantal arbeidskrach
ten. Als men evenwel aangeland is bij
het eenmansbedrijf is dit laatste niet
meer mogelijk. Om nog maar niet te
spreken van de kwetsbaarheid van dit
een man sbed rij f
De ontwikkeling in andere landen
U hoort op het moment nog al eens
de uitdrukking „hardop denken." Dit
gebeurt als mensen dingen naar voren
brengen, die ze nog niet als een vaste
waarheid durven uitdragen, maar wel
de moeite van het overdenken waard
vinden. Ik vraag de lezers om ook de
volgende ontboezemingen als zodanig
op te vatten.
De man uit Californië vertelde me
dit. „Toen we een jaar of achttien ge
leden daar kwamen, was een eenheid
van 30 - 40 melkkoeien per man nor
maal. Nu is dit 100 koeien." Uiteraard
denk je dan direct aan de weerstand,
die je zo'n jaar of tien geleden duide
lijk kon voelen als lanbouwvoorlichters
durfden spreken van eenheden van 20
melkkoeien per man. Die „ergernis" is
intussen voor een goed deel verdwe
nen. Maar de ontwikkeling gaat door
en er zijn op het moment revolutionaire
voorlichters, die al gaan spreken van
30 - 40 koeien per man. Ik heb me
daaraan nog niet veel gewaagd en net
is bij mij tot nu toe bij uitsluitend
denken over deze zaak gebleven.
Na mededelingen als hierboven ga je
jezelf echter wel afvragen, waar we
ook in ons land met de schaalvergro
ting terecht zullen komen. En welke
mogelijkheden zijn er om bij de be
perkte oppervlakte grond hiertoe te
komen?
Zo maar een gedachte
Op het moment zie je weer regel
matig hoog opgeladen vrachtwagens
plus aanhangers met hooi van ons
eiland vertrekken. We zijn van mening,
dat deze verscheping niet zo'n grote
omvang zal krijgen als vorig jaar.
Maandenlang is met vrijwel iedere boot
hooi van ons eiland verscheept. De op
brengst aan hooi ligt nu echter belang
rijk lager en dit zal zeker tot uitdruk
king komen in de afzet. Het feit, dat er
nu evenwel nog heel wat hooi van
Texel gaat, bewijst, dat we in het al
gemeen met een overschot aan hooi
zitten. En je vraagt je dan af of er op
Texel geen bedrijven zijn, die door
aankoop van hooi tot schaalvergroting,
of met andere woorden tot vergroting
van het aantal koeien per man zouden
kunnen overgaan. Is het zo'n gekke ge
dachte om een aantal koeien te houden
met ruwvoer, dat op andere bedrijven
wordt verbouwd? Volgens onze gege
vens is voor het houden van één melk
koe plus bijbehorend jongvee plm. 0,75
ha. grasland (eventueel met inbegrip
van voerbieten) nodig. Dat zou dus be
tekenen, dat men door aankoop van
hooi, gras om in te kuilen of voerbie
ten, afkomstig van 0,75 ha. grond één
melkkoei met jongvee meer kan hou
den.
Ik weet wet, dat het streven in ons
land altijd geweest is om in ieder geval
te zorgen voor voldoende ruwvoer van
eigen bedrijf, maar als dit verkregen
kan worden op naburige bedrijven, dan
wordt m i. de basis van het bedrijf niet
aangetast. En als je het nuchter bekijkt,
dan moet de Texelse veehouder toch in
ieder geval hetzelfde bedrag voor dit
ruwvoer kunnen geven als zijn collega
aan de vaste wal, die boven de aan
koopprijs ook nog vrachtkosten moet
betalen.
Naar ik meen zijn de meeste veehou
ders nog niet overtuigd van de belang
rijke invloed, die het op het inkomen
heeft als er enkele koeien meer worden
gehouden. Vast staat, dat men in ieder
geval zal moeten zorgen voor voldoende
ruwvoer. De nadelen van een tekort
aan voldoende en goed ruwvoer in de
winterperiode znij bekend genoeg.
Ik geloof, dat de mogelijkheid om
ruwvoer aan te kopen op ons eiland in
de toekomst eerder groter wordt dan
kleiner. Op de grotere bouwbedrijven
voelt men er steeds minder voor om
melkvee te houden, terwijl men door
de kwaliteit van de grond toch genood
zaakt is om gras of andere voederge
wassen te verbouwen. Misschien kun
nen we hier tot een vorm van samen
werking komen, die zowel voor de gro
tere landbouwbedrijven als ook voor de
te kleine veehouderijbedrijven aantrek
kelijk is.
Intussen wil ik nog eens onderstre
pen, dat U het bovenstaande moet zien
als een voorbeeld van „hardop denken"
en niet als een advies, waar Uw redac
teur al geheel achter staat.
N.V. Bouwfonds Nederlandse
Gemeenten
STERK TOENEMENDE ACTIVITEIT
OP TEXEL
(vervolg van pagina 1)
vakbekwaamheid in de bouw hard ach
teruitgaat. De BG-bungalows blijven
echter van uitstekende kwaliteit, omdet
de bouw ervan in feite plaatsheeft in
een fabriek, waar onder gelijkmatige
omstandigheden, in serie en met veel
machines door een geselecteerde pro-
duktieploeg wordt gewerkt."
Kritiek
Er zijn aannemers, die zich laatdun
kend over de zilverpapierwoningen
hebben uitgelaten. Zij vinden de BG-
huizen zeer duur en zeggen dat men
voor dat bedrag makkelijk een gewone
stenen bungalow naar eigen ontwerp
kan laten bouwen. Zo'n huis zou zelfs
nog goedkoper kunnen wrden met de
zelfde voorzieningen. Dat laatste trekt
de heer Mol echter in twijfel. „Van mij
mag een willekeurige aannemer probe
ren een huis van dezelfde grootte en
met dezelfde voorzieningen te bouwen
voor die prijs. Op het vasteland hebben
we die kritiek ook vaak gehoord. We
hebben wel eens gezegd: akkoord, pro
beer het maar. Maar dan krabbelen ze
terug."
De BG inspecteur vertelde ons het
traditionele bouwen op Texel buitenge
woon duur te vinden. „Een huis dat op
de vastewal ƒ30 000,kost, kost op
Texel ƒ35.000,De mensen hebben
daar vrede mee, want ze geloven dat
het bootvervoer de materiaalprijzen zo
verhoogt, maar dat is belachelijk, want
de vervoerskosten per huis kunnen
nooit meer dan ongeveer ƒ500,be
dragen. De oorzaak zit 'm veel meer
in <de lagere arbeidsprestaties en de
hogere ondernemerswinst Vooral de
onderaannemers zijn op Texel veel
duurder. Als een aannemer zijn schil
ders, loodgieters en elektromonteurs
van de overkant haalt in plaats van
Texel, is dat twee- tot drieduizend gul
den goedkoper
Thijsselaan
Toch wil het Bouwfonds trachten
met een Texelse aannemer in zee te
gaan bij de bouw van de 33 traditioneel
gebouwde „midenstandswoningen" aan
51/2% ligt voor u op tafel. Dat is nu de spaarvorm met de
dominerende rente; opzegtermijn tot f 10.000,slechts
6 maanden, daarboven 12 maanden. Ook wanneer deze ter
mijn u minder goed past, hoeft u nog niet te „passen". U kunt
doorgaan met 41/2% of 31/2% rente met korte tot zeer korte
opzegtermijn. De NMB heeft altijd de juiste spaarvorm voor u.
De bank waar u zich thuis voelt!
Den Burg: Binnenburg 11. Den Helder: Koningstraat 7
de Bernhardlaan en Thijsselaan te Den
Burg. Onlangs heeft de gemeente ver
gunning gegeven voor de bouw van een
gedeelte van dit complex, 19 woningen
van het type Z aan de Thijsselaan, On
derhandelingen worden nog gevoerd
met de fa. B. Gieze in Eierland. Mocht
deze niet met het Bouwfonds tot over
eenstemming komen, dan zal waar
schijnlijk een aannemer van het vaste
land worden aangezocht. Dit is ook ge
beurd met de 18 woningen, die enkele
jaren geleden door het Bouwfonds aan
de Plevierstraat te De Koog werden
gezet. De meeste woningen van het
type Z zullen in blokjes van vier stuks
aan de Thijsselaan komen, van de
eigenlijke straat gescheiden door een
ongeveer 100 meter lang plantsoen,
rype Z heeft een inhoud van 302 m3
in er hoort een schuur van 25 m3 bij.
De kostprijs per woning zal dicht bij de
ƒ40.000,liggen, inclusief grond. De
door het architectenbureau Klein uit
Groningen ontworpen woning heeft een
woonkamer van 3,50 x 6,46; keuken 2,12
x 2,98, wc, schuur 2,10 x 4.30, 3-per-
soons slaapkamer 3,50 x 3.53, ouder
slaapkamer 2,88 x 3,50, éénpersoons
slaapkamer 2,12 x 2,15, douchecel,
overloop, een overloop op de tweede
verdieping en op de zolder nóg een 3-
persoons slaapkamer 3,50 x 3,86. Het is
een ruime woning waarvoor het Bouw
fonds zeker wel voldoende belangstel
lenden zal kunnen vinden, als men er
tenminste in slaagt de prijs van
ƒ40.000,niet te overschrijden. Anders
kan men net zo goed een bungalow met
een inhoud van ruim 300 m3 laten bou
wen. Dan heeft men een huis dat vrij
staat, geheel naar eigen smaak is inge-
deld en op een plaats komt, die zelf kan
worden uitgezocht. Wat het laatste be
treft: we gaan en vanuit dat het bou
wen op Texel ongeveer ƒ100,per m3
kost en dat de gemeente een bruik
baar stukje grond kan leveren voor ca.
ƒ10.000,—.
Type 10
Belangrijk kostbaarder zijn de wo
ningen type 10, waarvan het Bouw
fonds er in een later stadium 14 wi'l la
ten bouwen aan de Bernhardlaan, juist
achter het zo juist beschreven andere
BG-complex. Type 10 wordt in blokjes
van twee stuks gébouwd en kost inclu
sief grond ongeveer ƒ50.000,De in
houd is 20 m3 groter dan type Z. Er is
een hal, woonvertrek 3,75 x 7.26, keu
ken 2.50 x 2.85, wc, schuur 2 80 x 3.40,
ouderslaapkamer 2.67 x 3.75, 3-pers,
slaapkamer 3.15 x 3.34, 2-pers. slaap
kamer 2.50 x 2.85, éénpers. slaapkamer
2.43 x 2.50, douche-cel, overloop en
balkon De dertien meter lange zolder
is ruim twee meter hoog.
BEJAARDEN VAN DEN BURG
MAAKTEN REIS NAAR VASTELAND
Voor het eerst hebben de bejaarden
van Den Burg hun jaarlijkse tocht niet
op het eiland gehouden, maar op het
vasteland van Noordholland. Gebruik
werd gemaakt van drie autobussen van
de N.V TESO en een bus van de fa.
Koningsbruggen. Ten gerieve van de
slecht ter been zijnden had de heer J.
Geus een Volkswagenbusje ter be
schikking gesteld. Met de boot van
tien uur werd de overtocht gemaakt en
de eerste stop werd gemaakt te Hippo-
lytushoef, waar in hotel De Haan koffie
en gebak klaar stond. Vandaar ging het
naar Zwaag, waar de bussen de groot
ste moeite hadden om door de smalle
straatjes te komen. In hotel „De Witte
Valk" wachtte 'n uitstekende Westfriese
broodmaaltijd, die de mensen zich heer
lijk hebben laten smaken. De volgende
stopplaats was Enkhuizen, waar in „De
Meermin" thee werd gedronken. Ook
het Zuiderzeemuseum werd bezichtigd.
Via de oude zeedijk ging het naar
Anna Paulowna, waar een bezoek werd
gebracht aan hotel „Veerburg" van de
oud-Texelaar W. Zijm, die had gezorgd
voor koffie en brood. Tijdens de terug
tocht naar Den Helder bracht de heer
Van Enst, namens de bejaarden, dank
aan het bestuur voor de perfekte orga
nisatie. Lof had hij ook voor de mede
werksters, helpsters en Rode Kruis-
zusters voor het vele werk. De onder
neming werd, dank zij hen allen een
onvergetelijke belevenis Met de boot
van half acht kwamen de bejaarden
weer op Texel aan.
HET GEHEIM VAN
door Agatha Christie DE BLAUWE TREIN
17. „Als ze neergeslagen was, zou het
begrijpelijk zijn," sprak Poirot, „maar
de man die haar worgde heeft haar
onverhoeds van achteren overvallen. En
daarna kwam die afschuwelijke slag op
haar gelaat Maar waarom? Zou hij ge
hoopt hebben op die wijze de herken
ning onmogelijk te maken? Of zou hij
haar zo sterk hebben gehaat, dat hij
zich niet weerhouden kon haar, nog na
haar dood, te verminken?"
Katherine huiverde en hij wendde
zich tot haar.
„Laat u door mij niet van streek
brengen," zei hij „Voor u is dit alles
nieuw en verschrikkelijk. Voor mij is
het, helaas, een oude historie."
Toen ging hij plotseling naar het aan
grenzende compartiment waarin Kathe
rine het kamermeisje had zien zitten.
,,U bent hier gisteren geweest," zei
hij tot Katherine „Is er iets veranderd,
mist u iets?"
Katherine keek aandachtig de beide
coupé's rond. „Ja," zei ze, „er ontbreekt
iets een roodleren handkoffertje. De
initialen R.V.K. stonden erop. Het kan
ëen klein klerenkoffertje of een grote
tas voor juwelen geweest zijn. Toen ik
die zag, had het meisje ze in de hand."
,Aha!" zei Poirot.
„Maar," sprak Katherine, „ik heb
natuurlijk geen verstand van die din
gen; doch het lijkt mij nogal eenvoudig,
als het meisje en de tas allebei verdwe
nen zijn."
„Neen, mademoiselle, wat u bedoelt
is niet mogelijk, aangezien het meisje
te Parijs is achtergebleven."
Caux wendde zich tot Poirot.
„Ik zou wel graag willen dat u het
verhaal van de conducteur nu ook
hoorde; het is van zeer veel belang. En
als mademoiselle erbij wil blijven, heb
ik daartegen geen bezwaar. Is u hier
klaar?"
„Eén ogenblik nog."
Poirot had de reisdekens omgekeerd;
nu nam hij er een mee naar het raamp
je, bekeek die en nam er tussen twee
vingers iets af.
„Wat heeft u daar?" vroeg Caux.
„Vier bruine haren." Poirot boog zich
over de dode. „Ja, ze zijn van madame."
„En wat zouden die haren? Hecht u
daar enige waarde aan?"
Poirot liet de plaid op de bank terug
vallen.
„Wat is van belang en wat niet? On
der deze omstandigheden kunnen we
dat nog niet zeggen. Maar we moeten
ieder klein gegeven nauwkeurig vast
houden."
Zij gingen terug naar het comparti
ment en even later kwam de conduc
teur binnen.
„Uw naam is Pierre Michel?" vroeg
de commissaris.
„Ja, mijnheer de commissaris."
„Ik wou graag dat u tegenover deze
heer" hij wees op Poirot „uw voor
mij afgelegde verklaring herhaalde
over wat er te Parijs is gebeurd."
„Zeer goed, mijnheer de commissaris.
Kort nadat we het station Lyon verla
ten hadden, kwam ik om de bedden op
te maken, denkende dat mevrouw aan
tafel zou zitten; maar ze at in haar
coupé. Ze zei tegen mij dat ze genood
zaakt was geweest haar kamermeisje te
Parijs achter te laten, zodat tk slechts
één bed in orde hoefde te maken. Zij
nam haar mana mee naar het aan
grenzende compartiment en bleef daar
zitten, terwijl ik het bed opmaakte.
Toen zei ze dat ze niet gewekt behoefde
te worden, want dat ze wilde uitslapen.
Ik zei dat ik ervoor zou zorgen en
wenste haar goedenacht."
„U bent zelf niet in het andere com
partiment geweest?"
„Neen, mijnheer."
„U hebt dus niet opgemerkt of er een
roodleren koffertje tussen de bagage
stond?"
„Neen, mijnheer, dat heb ik niet ge
zien."
„Zou een man zich in het andere
compartiment hebben kunen verber
gen?"
De conducteur dacht na. „De deur
stond half open," zei hij. „Wanneer er
iemand achter die deur had gestaan,
zou ik hem niet hebben kunnen zien,
maar mevrouw zou hem natuurlijk bij
haar binnenkomen dadelijk hebben
moeten opmerken."
„Volkomen juist," zei Poirot. „En nu
vanmorgen?"
„Zoals mevrouw had bevolen, stoorde
ik haar niet. Eerst toen wij bij Cannes
kwamen, waagde ik het aan te kloppen.
Toen ik geen antwoord kreeg opende
ik de deur. Mevrouw scheen in haar
bed te liggen slapen. Ik raakte haar
schouder aan om haar te wekken en
toen
„En toen zag u wat er gebeurd was,"
vulde Poirot aan. „Trés bien. Ik geloof
dat ik nu alles weet wat ik weten
wilde."
„Volgens het medisch onderzoek,"
zeide commissaris, „was de dame reeds
overleden voordat de trein Lyon be
reikte. Wie kan dan de moordenaar zijn
geweest? Volgens het verhaal van ma
demoiselle schijnt het dat ze ergens op
haar reis die man wilde ontmoeten van
wie ze sprak. Dat ze haar meisje weg
zond schijnt ook in die richting te wij
zen. Kwam de man te Parijs in de trein
en verborg zij hem in het aangrenzende
compartiment? Indien dat zo is, kunnen
ze twist hebben gekregen en hij kan
haar in een aanval van woede gedood
hebben. Dat is één mogelijkheid. De an
dere, die me meer waarschijnlijk voor
komt, is dat haar moordenaar een
treinrover was die met de trein mee
reisde, dat hij, door de conducteur niet
opgemerkt, de gang afliep, haar doodde
en verdween met het rode koffertje, dat
zonder twijfel kostbare juwelen bevat
te. Waarschijnlijk verliet hij te Lyon de
trein en we hebben reeds daarheen ge
telegrafeerd om inlichtingen omtrent
allen, die het station hebben verlaten."
„Of hij zou naar Nice doorgegaan
kunnen zijn," veronderstelde Poirot.
„Inderdaad, maar dan zou hij toch
wel buitengewoon brutaal zijn."
Poirot liet een paar minuten voorbij
gaan voordat hij sprak; toen zei hij
„In het laatste geval denkt u dat het
een gewone treindief was?"
De commissaris haalde de schouders
op.
„Dat hangt ervan af. We moeten de
kamenier trachten te vinden. Het is
mogelijk dat zij het rode koffertje bij
zich heeft. In dat geval kan de man
over wie ze met mademoiselle sprak, bij
de zaak betrokken zijn geweest; en dan
zou het een misdaad uit hartstocht zijn.
Ik zelf denk dat treinroof de meest
waarschijnlijke oplossing is. Die ban
dieten zijn de laatste tijd buitengewoon
brutaal."
Poirot keek plotseling naar Kathe
rine en wendde zich toen tot de com
missaris.
„We behoeven mademoiselle niet
langer op te houden, dunkt mij."
De laatste knikte.
„U wilt ons uw adres wel achter
laten?"
Katherine gaf hem het adres van
Lady Tamplins villa. Poirot maakte een
buiging.
„Mag ik u nog eens opzoeken, made
moiselle? Of heeft u zoveel vrienden
dat uw tijd geheel bezet zal zijn?"
„Integendeel," zei Katherine, „ik zal
tijd in overvloed hebben en ik z*l u
heel graag nog eens weerzien."
„Uitstekend," zei Poirot met een
vriendelijk knikje. „Dit wordt een
roman policier a nous. We zullen de
zaak samen uitzoeken."
(Wordt vervolgd)
SCHIETOEFENINGEN
Op dinsdag 19 juli en donderdag 21
juli zal worden geschoten te Breezand-
dijk van 10.00 - 18.00 uur met de 81
mm. mortier. Afstand 7 km., hoogte
4Va km; richting Den Oever. Kaarthoek
180-225°.