(jroen 'ZwartsJexeU in het harL, Zal het geboortecijfer ook op ons eiland afnemen? IHil Uittocht versneld door donderbuien en storm ff Tot voor kort gemiddeld hoger dan elders Joh. Bakker heeft eerste Texelse legbatterij in gebruik tuimeltafeis Moerbeek's Dameskapsalon Hagelstenen vlogen door tentzeil Makkelijk leventje achter tralies DINSDAG 16 AUGUSTUS 1966 TEXELSE 79e JAARGANG No. 8091 Uitgave N.V. v/h Langeveld de RooQ Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058 Kedaktie: Harry de Graaf, Wilhelmlnalaan 33, Den Borg, tel. 2058, 's avonds 2382. COURANT Jn 1965 deed zich in ons land een opmerkelijke daling voor in de bevol kingsgroei. In 1964 bedroeg de aanwas van de Nederlandse bevolking 170.000 personen, de in absolute zin grootste toeneming die ooit in een jaar was voorgekomen. In 1965 beliep de toene ming 164.000. Deze afneming van de groei is vnl. een gevolg van de daling van het geboortecijfer (aantal gebore nen per 1000 inwoners). Het daalde van 20,7 tot 19,9. In alle dagbladen is aan deze aan het jaarverslag van de Rijks Planolo gische Dienst (D.PD.) ontleende feiten uitvoerig aandacht besteed. Voor en na de oorlog Deze belangstelling is alleszins ver klaarbaar. Onmiddellijk na de oorlog steeg het geboortecijfer in ons land tot een ongekende hoogte. Van 1936 t/m 1940 bedroeg het gemiddelde 20,5 per jaar, in 1946 30.2 en in 1947 27,8 Daarna nam het cijfer slechts geleide lijk af. Economie en planologie Het geboortecijfer is één van de be langrijkste componenten in het bevol kingsvraagstuk. Het bleef derhalve de aandacht op zich gevestigd houden. Aanvankelijk was er het probleem van de overbevolking in die zin dat er on voldoende werkgelegenheid zou zijn. Deze situatie leidde in het begin van de jaren vijftig tot een grote emigratie naar Canada, Australië, Zuid-Afrika en Nieuw-Zeeland. Ook Texel kende in die jaren een betrekkelijk groot vertrek naar het buitenland. Met de toeneming van de welvaart '(na 1953) taande ook de belangstelling voor de emigratie. De belangstelling voor het bevolkingsvraagstuk bleef. De aandacht verplaatste zich van de econo mische naar de planologische aspecten. Zou er wel ruimte zijn in ons land voor die snel groeiende bevolking? Neder land lijkt thans op weg te zijn naar een planologische overbevolking. Geboorte cn sterfte De bevolking neemt toe omdat er kinderen geboren worden. De bevolking neemt af omdat er mensen sterven. Ook een daling van het sterftecijfer be- invloedt de groei van de bevolking in positieve zin. Geboorteregeling De tijd dat het aantal geborenen in een samenleving uitsluitend bepaald wordt door de biologische omstandig heden, ligt voor West-Europa reeds ver terug. Er is niet langer sprake van een natuurlijke vruchtbaarheid, doch van een vuehtbaarheid die van de wil van de mensen afhankelijk is. Het probleem van de geboorterege ling mocht voor 1940 in het publiek nauwelijks aangeroerd worden. Daar over sprak men niet. De laatste jaren is dat allemaal anders geworden. De pil is het onderwerp van gesprek, zowel in de dagbladen als voor radio en t.v. Bij een samengaan van een toene mend huwelijkscijfer en een dalend ge boortecijfer lijkt een verwijzing naar het gebruik van de pil voor de hand lig gend. Het toenemend huwelijkscijfer is een gevolg van het op huwbare leeftijd komen van de grotere geboortejaargan gen tijdens en na de oorlog. Buitenland In de U.S.A., Australië en Nieuw- Zeeland vertoont het geboortecijfer al enige jaren een daling. Deze daling wordt ten dele toegeschreven aan de pil, ten dele aan een mentaliteitsver andering. Nederland „Het is nog te vroeg'', aldus de R.P.D. „om te kunnen zeggen, dat ook in Ne derland een met mentaliteitsverande ring samenhangende daling van het ge boorteniveau optreedt, maar het lijkt niet onmogelijk, dat deze factor in ons land mede een rol speelt". Regionale verschillen Het toenemende aantal huwelijken en MEUBELHANDEL Den Burg Tel.2572 Wilhelminalaan (02220) 2948 dalende aantal geboorten heeft zich niet in alle delen van de bevolking in de zelfde mate voorgedaan. Er bestaan t.a.v. huwelijk en geboorte belangrijke verschillen tussen stad en platteland, tussen de ene beroepsgroep en de an dere, om van de verschillen tussen de godsdienstige groeperingen maar niet te spreken. Ontwikkeling op Texel Waar wij in dit overzicht tot slot op willen wijzen is de ontwikkeling, die zich op Texel heeft voorgedaan. Wij moeten ons daarbij beperken tot een constatering. Een verklaring voor de ontwikkeling op Texel en voor de ver schillen tussen Texel en het gemiddelde voor het gehele land is moeilijk te ge ven. Bij een betrekkelijk klein aantal (inwoners) speelt de toevalsfactor gauw een grote rol. Wij stellen naast elkaar de huwelijks '(H) en geboortecijfers (G) (per 1000 in woners) van Texel en Nederland voor de periode 1951 - 1965. DE T.E.M. EN HET GEBOORTECIJFER In bijgaand artikel wordt ge sproken over de verschillen lus sen de geboortecijfers van Texel en het vasteland. Over de oorzaak van het verschil wordt niet gerept en ook niet over het al dan niet wenselijk zijn van een minder hoog aantal geboorten op ons eiland. Mocht echter onze ge meentelijke overheid het voor Texels toekomst gewenst vinden het aantal geboorten op te voeren, dan zou eens gesproken moeten worden met de directeur van de TJE.M. Op deze gedachte kwa men wij vorige week, toen in een groot deel van Amerika veel meer kinderen dan gewoonlijk werden geboren, precies negen maanden na een uitgebreide stroomstoring in hetzelfde gebied. Amerikaanse sociologen vermoeden dat het een met het andere verband houdt. Een hunner verklaarde het ver schijnsel o.m. hieruit, dat men, nadat de stroom was uitgevallen, de televisie als belangrijkste ver strooiingsbron miste. Enkele jaren geleden deden zich bij de T.E.M. vaker storingen voor dan de laatste tyd. Het lijkt ons echter voorbarig, het toen ook grotere aantal geboorten op ons eiland daaraan toe te schrijven. Texel Nederland H G H G 1951 8,6 26,0 8,8 22,2 1953 6,1 25,4 8,2 21,7 1955 6,7 22,8 8,3 21,3 1957 7.0 25,1 8,5 21,2 1959 5,8 23,2 7,8 21,3 1960 6,2 21,4 7,8 20,8 1961 5.7 21,7 8,0 21,3 1962 6,6 20,2 7,9 20,9 1963 8,4 21,2 8,0 20,9 1964 8,6 20,8 8,5 8,8 20,7 1965 8,8 22,2 19,9 Op Texel zien we dan een geleidelijke daling van het huwelijkscijfer. Deze da ling gaat gepaard met een daling van het geboortecijfer.In 1962, maar met name in 1963, neemt het huwelijkscijfer weer toe. In 1963 neemt ook het ge boortecijfer toe. In 1964 daarentegen is, ondanks het gestegen huwelijkscijfer in 1963 en 1964, het geboortecijfer weer lager. In dat jaar is het geboortecijfer De donderbuien van zaterdagavond en de daarop volgende storm hebben heel wat toeristen ertoe gebracht eer der huiswaarts te keren, dan aanvanke lijk de bedoeling was. Vooral de kam peerders zijn slachtoffer geworden van de woedende elementen. Na een tro pisch hete dag bracht een aantal don derbuien kolossale hoeveelheden hemel water. Het was een angstwekkend na tuurgebeuren. Het werd om half negen aardedonker en de bliksemstralen volg den elkaar snel op. Een deel van de neerslag kwam in de vorm van hagel neer, o.a. in de omgeving van Den Hoorn en op enkele plaatsen in Eier- land. Op de camping „Loodsmansduin'' kletterden stukken ijs zo groot als dui veneieren naar beneden. De brokken hadden door hun snel heid een vernielende uitwerking. Een der tenten zag eruit alsof er een geweer op leeggeschoten was: de brokken wa ren dwars door het zeil gevlogen! Voor zover bekend is door de bliksem geen ernstige schade aangericht. Enkele op WOENSDAG DAMESZANG IN FOLKLOREPROGRAMMA Omdat het optreden van het Dames- zangkoor op 20 juli in verband met het slechte weer van die dag niet kon doorgaan, is besloten het koor nu in het folkloreprogramma van woensdag te laten optreden. Begonnen wordt om acht uur 's avonds, op de Groeneplaats. Alle koorleden zullen in oud-Texels costuum zijn gekleed. Na het optreden is er volksdansen. Op 24 augustus zal het folkloresei- zoen worden besloten. Evenals vorig jaar zal dan op de Groeneplaats een boerenbruiloft worden gehouden. Voor de jeugd is er 's middags een speciale attractie. Aan het avondprogramma zal de gidsendrumband „Margaretha Sin clair" meewerken. Om half negen zal een lampionoptocht worden gehouden. DE HEER J. VELDSTRA VERLAAT DE DIENST GEMEENTEWERKEN Op donderdag 1 september zal af scheid worden genomen van de heer J. Veldstra te Den Burg, die wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd de Dienst Gemeentewerken, waarvan hij directeur is, verlaat, 's Middags om half drie zal dit afscheid een officieel tintje krijgen in hotel „De Lindeboom-Texel", waarbij aanwezig zullen zijn het gemeentebestuur, het personeel van gemeentewerken en een aantal andere genodigden. Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Boe renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p. kw. 30 ct incasso. Advert.: familieberichten 14 ct. p. mm.; andere advert 12 ct. p. mm INGEKOMEN PERSONEN Theodorus J. van Heerwaarden, van Durban, Zd. Afrika, naar Den Burg, Hollewal 32; Francisca A. van Allem, van Den Helder, Loodsgracht 49 naar De Koog, Badweg 2; Bert Lakeman, van Delft, Jac. van Beerenlaan 61 naar Den Burg, Emmalaan 2; Immie Bremer, van Koog a d. Zaan, Anemoonstr 32 naar O 122a; Trijntje A Druif, van Hengelo, Kwartelstraat 37, naar Oosterend, Pe perstraat 5. zelfs aanmerkelijk lager dan in de jaren 1959-1961, die ieder een laag huwelijks cijfer vertonen. Daling op Texel Is het geboortecijfer voor 1964 een aanwijzing, dat ook op Texel het aan tal geborenen per 1000 inwoners gaat afnemen? Het cijfer voor 1965 wijst daar niet op. Indien het cijfer voor 1966 een niveau van 1964 of daaromtrent be reikt, kan met meer reden gezegd wor den, dat ook op Texel een duidelijke kentering intreedt. Wij zullen dus nog even geduld moeten hebben alvorens een uitspraak gedaan kan worden. 1966 Ondertussen kunnen wij er wijzen, dat landelijk gezien de daling van het geboortecijfer in 1966 voort gaat. De cijfers uit het maandschrift van het C.B.S. zijn de volgende 1965 1966 januari 19,2 18,9 februari 20,5 19,7 maart 20,8 20,5 april 21,4 20,9 lage plaatsen staande tenten moesten door de bewoners worden verlaten om dat het water naar binnen stroomde. In de nacht en ochtend, toen de wind tot stormkracht aanwakkerde, werden ver schillende tenten neergehaald om te voorkomen dat ze kapot scheurden. Sommige kampeerders grepen evenwel te laat in. De weersomstandigheden hebben de uittocht, die dit weekend overigens als werd venvacht aan zienlijk was, vergroot. Op het kampeer terrein „Kogerstrand" besloten 200 kampeerders eerder te vertrekken. Bij een aantal werd de vakantie op deze manier met slechts enkele dagen be kort, maar vele anderen hadden één tot twee weken langer besproken. Op het kantoor van het terrein werden grote bedragen aan campinggeld gere stitueerd. Van wateroverlast kon op „Kogerstrand" overigens niet gesproken worden; veel natter was het op de ter reinen achter De Koog. Door de harde wind op zuid-weste lijke richting was het niet mogelijk zon dagochtend de „Texelstroom" in te schakelen bij het verwerken van de drukte. Daardoor ontstonden wachttij den van enkele uren. De afvoer was groot, maar ook de aanvoer was zeer aanzienlijk, misschien zelfs nog groter. Op Texel blijft het dus vooralsnog druk. CONSULTATIEBUREAU VOOR ZllGELÏNGEN Gewijzigde tydcn Woensdag 17 augustus worden de moeders van de buitendorpen verwacht op de volgende uren Den Hoorn 13.0013.45 uur; Oosterend en De Waal13.4514.45 uur; De Cocksdorp en Eierland 14.4515.45 uur; De Koog 15.45—16.15 uur. HOOG WATER Hoog water ter rede van Oudeschild 16 aug. 8.40 en 21 19; 17 aug. 9.39 cn 22.13; 18 aug. 10.26 en 22.58; 19 aug. 11.06 en 23 35; 20 aug. 11.30 en Aan het strand ongeveer een uur eerder hoog water. Op het bedrijf van de heer Joh. Bak ker, „Scholleboe", nabij Den Burg, is sedert mei een z.g. legbatterij in ge bruik. In de voormalige koeienstal van „Scholleboe" staat een lange rij meta len kooien, vier lagen boven elkaar. Het is een soort kippenflat; in elke kooi zitten vier kippen dicht op elkaar. Op deze wijze zijn meer dan duizend kippen voortdurend opgesloten. Eten en drinken wordt in goten automatisch toegevoerd, de mest wordt automatisch verwijderd cn de eieren rollen vanzelf in de richel voor de kooien, zodat ze op de meest simpele wijze verzameld kun nen worden. De hele stellage met kip pen kan men als een eierl'abriek be schouwen. Het gezellige beeld van over al rond de boerderij rondstappende kippen hoort op Scholleboe tot het ver leden. Voor iemand, die een kip niet alleen ziet als een eierlegmachine, is het geen hartverheffend gezicht, maar het systeem werkt zeer rationeel en knjgt daarom wellicht navolging. De heer H. F. Arentsen uit Nieuwe Niedorp, die als pluimveedeskundige in dienst van diverse Coöperaties in Noordholland, met de voorlichting over de legbatterijen is belast, vertelde ons dat het systeem in Engeland en Ameri ka al dertig jaar algemeen wordt toe gepast. Het belangrijkste voordeel is dat veel meer dieren op een beperkte oppervlakte kunnen worden gehouden, nl. 18 per m2 tegen vijf a zeven per m2 in de klassieke kippenhouderij. Bij het opzetten van zo'n batterij is de investe ring per kip betrekkelijk laag, als ten minste van een bestaande stal of schuur gebruik kan worden gemaakt. Tegen woordig is ook de arbeidsbesparing, die een batterij geeft, van belang. Verder is het voor de pluimveehouder prettig dat het ei onmiddellijk nadat het is ge legd, onder de kip vandaan rolt, zodat het brandschoon blijft. Automatisch In de op de waterleiding aangesloten goot stroomt het water voortdurend. In de voergoot wordt automatisch meel ge bracht, dat afkomstig is uit een op de zolder staande silo, die op Scholleboe drie ton bevat en van tijd tot tijd door een buikwagen van de Coöperatie wordt gevuld. Het voedersysteem komt enkele malen per dag in werking, stipt gehoorzamend aan een klok, waarop ook de mestschrapers kunnen werken. De mest komt op een transportband te recht en belandt in een gierkelder. De schoongewonnen kippemest wordt later met water aangemengd, waardoor drijf- mest ontstaat, die met de tank over het land kan worden gebracht. Automatisch wordt ook de verlichting geregeld, want ook dat is belangrijk voor een zo hoog mogelijke eierproduktie. Niet alle kippen zijn even geschikt om in een legbatterij te leven. De voor keur wordt gegeven aan lichte kippen, b.v. witte leghorns. Maar ook met een middelzwaar ras gaat het goed. De heer Bakker heeft in zijn kooien zwarte kip pen van het type CPI stamnummer A7 x H92 x R97 (Insiders zullen begrij pend knikken!) Gebleken is dat batterij- kippen enkele procenten minder eieren leggen dan hun in vrijheid levende soortgenoten. Het gewicht per ei is ech ter vaak hoger en de kwaliteit beter. Omdat wassen overbodig is, wordt me* alleen arbeid bespaard, maar blijft ook het zg. eihuidje in tact, wat van belang is voor de houdbaarheid. Kiplekker Elke kip deelt met drie soortgenoten de ruimte in een kooi met een opper vlakte van 42l/e x 45 cm., de meest effi ciënte maat. Hoe voelen de dieren zich in deze kleine ruimte? Dat is een vraag, die ieder zich stelt wanneer hij zo'n kippenpakhuis voor het eerst ziet. Er zijn dan ook tegenstanders, die uit ge voelsoverwegingen niets van de leg batterijen willen weten. In Engeland is de Dierbescherming zelfs in het geweer gekomen, echter vergeefs. De heer Arentsen is ervan overtuigd dat de die ren zich ,,kip''lekker voelen Als bewijs daarvan beschouwt hij de goede eier- produktie. Een kip, die zich niet tevre den voelt, legt niet. De heer Arentsen geeft wel toe, dat de dieren in de stalen kooi, waar zij niet kunnen rennen, niet krabben en geen haan kunnen ontmoe ten, zich soms vervelen Uit balorigheid gaan ze elkaar dan pikken en om schade daarvan te voorkomen moeten alle bat- terijkippen „ontbekt" worden, wat be tekent van boven- en ondersnavel stukjes van verschillende lengte wor den afgeknipt. Het voortdurend schuren tegen de spijlen van de kooi, heeft op den duur tot gevolg dat de kippen kale plekken gaan vertonen. Concentratie In een dergelijke concentratie van meer dan duizend kippen (bij minder grote aantallen wegen de kosten niet op tegen de voordelen) is het zaak, dat voorzorgsmaatregelen worden genomen tegen diverse ziekten. Batterij kippen worden dan ook vaker geënt dan vrije kippen. Bovendien stellen ze hogere eisen aan de voeding. Ze hebben grotere behoefte aan mineralen en vitaminen, zodat de samenstelling van het menu correct moet zijn. Speciaal batterijkip- penvoer wordt overigens door diverse coöperatieve en particuliere voeder- fabrieken geleverd. Noodzakelijk is het ook intensief te ventileren. In de ruimte waar de leg batterij staat opgesteld, moet een ven tilator aanwezig zijn, die 10 m3 lucht per kip per uur toevoert. De kosten van een legbatterij komen met installatiekosten op ca. ƒ10,per kip bij een capaciteit van circa 1000 kippen Bij grotere aantallen op ƒ6,50 tot ƒ8,per kip. De laatste jaren zijn de eierprijzen laag en degenen, die voor hun inkomen uitsluitend op de pluimveehouderij zijn aangewezen, moeten zeer vele kippen op zo efficiënt mogelijke wijze houden, om het hoofd boven water te kunnen houden. Elders in het land hebben di verse pluimveehouders, die voor de keuze „stoppen of uitbreiden" stonden, gekozen voor uitbreiden, maar dan door een legbatterij, waarmee het in veel ge vallen mogelijk is een bedrijf aanzien lijk te vergroten, zonder over te gaan tot de bouw van ruimteverslindende kippenhokken.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 1