Cjroen rwarLrJexelsin het harL, Keijser en Dijt verdienden hun sporen in de eiland-politiek Joke Witte (18) is boos ovei T elegraaf-in ter view „Wethouders zonder ervaring" had Texel al eerder ..sa „De metamorfose van een \Texelse tiener' Brigitte maakte er maar wat van" A. v. d. Slikke J. A. v. d. Vlis concludeerde uit oude raadsnotulen Dameskapsalon DINSDAG 20 SEPTEMBER 1966 TEXELSE 80e JAARGANG No. 8101 (JltgaTe N.V. T/h Lange veld de RooQ Postbus 11 - Den Borg, Texel - Tel. 2058 Kedaktle: Harry de Graaf, Wilhelminalaan 33, Den Burg, tel. 2058, avonds 2382. COURANT Verschijnt dinsdags en vrijdags. Bank: Ncderl. Middenstandsbank; Coöp. Boe renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ2,95 p. kw. -f 30 ct incasso. Advert.: familieberichten 14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm. Tot voor kort dachten wij dat Texel niet zjo'n heel erq achterlijk qebied was. Dank zij de moderne communi catiemiddelen en het sterk toenemende bezoek van mensen uit de qrote steden slaaqt vooral de jeugd erin de lande lijke modelijn voor wat betreft gedrag en kledinq aardiq te volqen. Diverse Texelse jonqens lopen met lanq haar, draqen graag een versleten spijker broek en zijn lekker-demonstratief op- standiq. Ook in de meisjes herkent men allanq niet meer de schuchtere boerinnetjes-in-spe. Zij weten wat zij moeten aantrekken om door hun leef- tijdsqenoten voor vol te worden aange zien en door hun ouders voor half- daaps. En omdat zelfs de Texelse jeuqdtaal nu doorspekt is met bijvoe- qelijke naamwoorden als „hip" en „blits", dachten wij dat het wel snor zat. Totdat we De Teleqraaf van zater dag in handen kreqen, waarin op pa gina 31 een zes kolommen tellend ar tikel met foto's is opqenomen onder de kop „De metamorfose van een Texelse tiener", qevolqd door de kreet: „Ik voel me niet meer thuis op het eiland". Die Texelse tiener bleek de 18-jarige Joke Witte uit Den Burg te zijn, die een openhartig interview had toegestaan aan ene Brigitte. Het verhaal dat daar uit voortkwam was voor de (zeer vele) Texelse Telegraaflezers nogal schok kend, want de indruk werd gewekt, dat de sinds drie weken in Amsterdam woonachtige Joke zo ongeveer van de hel in de hemel was gekomen. Daarbij bleek voorts, dat wij niet op de hoogte waren van de nieuwste mode-inzichten in de tienerwereld. „De grote stad en het kleine provin cieplaatsje leveren een geheel ander modebeeld op", zegt Brigitte en als be wijs voert ze Joke aan, die ze in een restaurant in Amsterdam heeft ont moet. „Vier weken geleden woonde Joke nog bij haar ouders in Den Burg op het eiland Texel en in geen enkel opzicht onderscheidde zij zich van haar leeftijdsgenootjes. Sinds kort woont Joke nu bij kennissen in Amsterdam, waar zij een opleiding voor mode-ont werpster volgt. Zij paste zich aan bij het leven van de grote stad en werd een echte Amsterdamse tiener. De verande ring, die Joke in die tijd onderging, is echter opvallend, zoals wel blijkt uit de foto's op deze pagina", schrijft Brigitte. Joke vroeger - Joke nu Die foto's spreken duidelijke taal. Op de eerste zien we de langharige, in spij kerbroek gestoken Joke ondersteboven, genomen tijdens een buiteling boven een trampoline te De Koog. Het onder schrift: „Joke vroeger. Een wildebras, die van het buitenleven hield". De vol gende opname toont Joke als een keu rig gekapt meisje met een rokje aan, dat braaf zit te lezen: „Joke nu. Van buitenkind werd zij een stadsmeisje, dat houdt van hippe minirokjes en vooral van het dynamische leven van een stad als Amsterdam". Dat heeft die jonge in- boorlinge toch maar verrassend snel geklaard! Maar ze is dan ook onderhan den genomen door de vooraanstaande kapper Loek Limburg en deze heeft eer van zijn werk, want Joke houdt het kapsel zélf elke dag bij. Inwendig is ze ook al aardig veranderd in die paar we ken. „In het begin benauwde de stad mij. Ik was nog nooit langer dan een dag in Amsterdam geweest. Maar nu ik er een paar weken woon, lijkt het net of alle huizen lager zijn geworden en ook het verkeer vind ik niet zo grieze lig meer. De eerste dagen durfde ik niet te fietsen. Ik ben gaan oefenen in een stil gedeelte en nu fiets ik overal heen". Ontdekking Een kolommetje verder: De mensen uit de grote stad waren voor Joke een grote ontdekking. „Op Texel leef je in een kleine gemeenschap. Je kent er ■bijna iedereen en je bent ook op elkaar aangewezen, omdat er zo weinig ver tier is Je bent hier niet aange wezen op verenigingen, want er zijn zoveel uitgaansmogelijkheden". Schokkend voor haar nog op Texel rondtobbende mannelijke leeftijdsgeno ten was Jokes oordeel over hen; „Maar de jongens in Amsterdam vind ik veel galanter. Ik ken hier nog niet zoveel mensen, maar het viel me toch op". Verlangt Joke terug naar haar Schoonheidssalon Parkstraat 20 Telef. 2371 rustige leven op Texel? Ze schudt haar hoofd en zegt: „Ik geloof het niet. Als je eenmaal aan een grote stad bent ge wend, kun je niet meer wennen aan het leven op een klein eiland. Ik ga wèl af en toe mijn ouders opzoeken" Dat laatste deed Joke het afgelopen weekend en terloops liet ze zich ook nog even in met haar minder bedeelde vroegere vrienden. Het is voor Joke geen prettig weekend geworden, want de Texelaars voor zover zij lezen kun nen. hadden om haar onthullingen in het landelijke ochtendblad hartelijk ge lachen. Overvloedig viel haar de boert en jokkernij ten deel, toen zij door de stille straatjes liep en zich in 't Skiltje liet zien, waar men grijnzend infor meerde of ze niet liever naar haar ga lante jongens in Amsterdam ging. Nooit gezegd Gisteren stortte Joke haar hart uit bij onze redacteur. Boos en ontgoocheld was ze over het artikel van Brigitte l(„geen vrouw maar een mèn met een bril en rood haar!"), die er maar wat van gemaakt had. Nooit had Joke op Texel en de Texelaars afgegeven. In tegendeel: ze had Texel aangeprezen als een heerlijk rustig oord, waar je fijn jezelf kunt zijn. „Natuurlijk heb ik ook gezegd dat ik me tot Amsterdam aange trokken voelde om de uitgaansmogelijk heden, maar daarmee heb ik Texel niet veroordeeld. Ik vind het afschuwelijk, dat ze op Texel denken dat ik me nu zoveel verbeeld. Ze hebben uit alles wat ik over Texel heb verteld, alleen het negatieve opgenomen en dat nog eens flink aangedikt. Dat kunt U navragen bij een kennis van mij, die bij het inter view aanwezig was. Nu, ik had het eigenlijk wel kunnen verwachten hè; het is tenslotte De Telegraaf. Dinsdag 20 september Den Burg, De Zwaan, bloemschikwedstrijd 's morgens inleveren. Bespreking en prijsuitrei king 's avonds 8 uur. Donderdag 22 september Den Burg, De Zwaan, R.K. Vrouwengilde, eerste bijeenkomst aanvang 20.00 uur. Spreker de heer Kötterman over het medisch consul tatiebureau voor alcoholisme TWEE AUTO'S ZWAAR BESCHADIGD OUDESCHILD Van zaterdag op zondag, even na het middernachtelijk uur, botsten op de Heemskerckstraat te Oudeschild twee personenauto's op el kaar, die daarbij vrij ernstig werden be schadigd. De aanrijding gebeurde in de bocht bij de fa. Frans Zegel. Uit de richting Den Burg naderde de 22-jarige kottervisser E. uit Oudeschild, die zo in het gesprek met de naast hem zitten de J. K. opging, dat hij de uit de rich ting van de haven naderende Citroën van de Amsterdammer S. Jansma (68) niet opmerkte. De wagens raakten ei kaar m de linkerflank en werden ern stig ontzet. Wel konden zij op eigen kracht een garage bereiken. Geen dei- inzittenden liep verwondingen op. ARTIKELEN TEGEN KLEINE VERGOEDING OOSTEREND De gymnastiekver eniging Oosterend heeft nog een aantal Persil-geschenken in voorraad. Deze kunnen zonder bonnen, maar tegen een kleine vergoeding worden overgeno men. Het gaat o.a. om koffers en dames- en herenhorloges. Geïnteresseerden worden verzocht zich te vervoegen bij de heren J. Daalder, Vliestraat 15, G de Jong of S. Rentenaar, tel. (02223) 227 Van 26 september t/m 10 oktober KUNSTTENTOONSTELLING IN R.H.B.S. Van maandag 26 september tot en met maandag 10 oktober zal in de wes telijke vleugel van de R.H.B.S. te Den Burg een kunsttentoonstelling worden gehouden, bestaande uit een 35 stukken tellende collectie schilderijen, etsen, gravures en houtsneden. Ze zijn afkom stig van de Groningse expressionisten- groep „De Ploeg", waarin schilders als Wiegers, Dijkstra, Werkman, Altink en Hansen zijn georganiseerd. De tentoonstelling zal in klassever- band worden bezocht door de RHBS, ULO, LTS, Landbouwschool, Land- bouwhuishoudschool en het Vormings instituut voor meisjes. Voor deskundig commentaar zal tijdens de rondleidin gen worden gezorgd door de schilder J. Sax. Maandagmiddag om vijf uur zal de tentoonstelling officieel worden ge opend door burgemeester C. de Koning in het bijzijn van diverse genodigden. Naast de jeugd van de genoemde scho len kan de tentoonstelling ook worden bezocht door andere geïnteresseerden, gedurende de avonduren. Verenigingen zouden een dergelijk bezoek waarbij de heer Sax ook voor toelichting zal zor gen, in hun wmterprogramma kunnen opnemen. Nadere inlichtingen worden bij het bureau Culturele Zaken (raad huis) verstrekt. R. P. Kcijscr DE RECENTE politieke crardverschuivinqen op ons eiland hebben onder andere tot gevolg gehad dat een Texelaar tot wethouder is gekozen zonder dat hij tevoren ooit zitting in de raad heeft gehad of op een andere manier politieke ervaring heeft opgedaan. Velen hebben daarop met bezorgdheid gereageerd. Kan een man, die „van toeten noch blazen weet" binnen redelijke tijd op krachtige en positieve wijze zijn invloed in het college van B. en W. doen gelden? De geschiedenis van ons eiland leert dat op deze vraaq bevestigend kan worden geantwoord. In het begin van deze eeuw deed zich tweemaal achter elkaar een situatie voor, die sterk aan de laatstgehouden wethoudersverkiezingen doet denken. Ook toen wer den Texelaars in het gemeentebestuur gekozen, die nog geen ervaring ais raadslid hadden opqedaan. De heer J. A. v.d. Vlis uit Blaricum, een kenner van de geschiedenis van Texel, vertelde ons dat het deze twee wethouders zijn geweest, die op Texel een reeks van ingrijpende verbeteringen tot stand hebben qebracht en daarbij van een bijzondere visie blijk gaven. Zij waren rasbestuurders waar de Texelse qemeenschcrp veel aan heeft te danken. Zonneklaar blijkt dat als men nu de notulen van de raadsvergaderingen uit die dagen doorleest. Dat heeft de heer v.d. Vlis in de afgelopen weken gedaan en zijn conclusies no teerden wij tijdens een vraaggesprek in zijn fraai gerestaureerde „Berghen- huse" in Zuid-Haffel. Van der Vlis. Die wethouders, waar ik op doel, hebben op Texel grote in vloed gehad. De eerste was J. S. Dijt, die bij de verkiezingen van 1907 in de raad kwam en tijdens de eerste zittmg tot wethouder werd gekozen met 10 van de 11 stemmen Dijt bleef tot 1923 ac tief. De andere was Reijer Pieter Keij ser, die bij het aftreden van Dijt werd gekozen, dus in 1923, en ook direct wethouder werd, met 8 van de 13 stem men. Keijser was er trots op dat de kiezers hem een groot aantal voorkeur stemmen hadden gegeven. Op de lijst van de Vrijzinnig Democraten stond als nummer één Epe. Deze verwierf 114 stemmen en Keijser, als nummer twee, kreeg er 321" Texelse Courant: Waaruit bleek die grote invloed van Dijt en Keijser? VI.: Beide mannen waren persoonlijk heden, die in raad en B. en W. een dominerende positie innamen Dijt was afkomstig uit 'n aanzienlijk geslacht, in tellectueel ingesteld, en dijkgraaf van het belangrijke waterschap de Dertig Gem. Polders toen hij wethouder werd. Hij was de eerste Texelaar, die in Wa- geningen hoger landbouwkundig onder wijs genoot. Het was vanzelfsprekend dat de raadsleden hem met bijna alge mene stemmen tot wethouder benoem den. Men keek tegen hem op, want in kennis en beschaving stak hij boven al len uit. U moet er rekening mee hou den, dat in 1907, het jaar van zijn ver kiezing, het algemeen kiesrecht nog niet bestond. De meeste raadsleden kwamen uit de zg. burgerstand, ze beschouwden Dijt als de eerste van hunsgelijken. Keijser, die 16 jaar later aan het be wind kwam, werd wel onder het Alge meen kiesrecht verkozen, ook de vrou wen stemden toen. Was de benoeming van Dijt een vanzelfsprekendheid, voor Keijser was dit niet het geval. Hij moest vechten èn voor zijn lidmaatschap van de Raad èn voor zijn verkiezing tot wethouder, de getallen die ik U zo even noemde, maken dit wel duidelijk. Keij ser had in wedijver met zijn concurren ten een groot bedrijf opgebouwd en dit tot de belangrijkste graan- en kunst mesthandel van Texel gemaakt. Hij was geen intellectueel, maar een geboren koopman met een scherp verstand. Be trekkelijk laat is hij in de politiek ge- J. S. Dijt gaan, zijn bedrijf had eerst zijn voile aandacht. Pas toen hij dit gedeeltelijk aan anderen kon overlaten, kon hij zich aan een behartiging van de gemeen schapsbelangen wijden". T.C.: Er wordt wel eens verteld, dat Dijt oerconservatief was en Keijser vooruitstrevend. Wat zegt U daarvan? VI.; Ik vind deze kwalificering in zijn algemeenheid onjuist. Om te beginnen zou eerst de betekenis van die woorden vastgesteld moeten worden en daarna zouden wij aan de hand van alles wat onder Dijt en Keijser tot stand geko men is en dat was niet weinig! een vergelijking kunnen maken. Ik ver moed dat U met conservatief bedoelt: weinig belangstelling hebbend voor de volksklasse. Wel, al U dat bedoelt ja, dan was Dijt conservatief. Maar U moet er wel op letten, dat de sociale wetten, die nu voor de bevolking van zo'n gTote betekenis zijn niet op Texel, maar in Den Haag zijn gemaakt. Dijt hield zich aan de bestaande wetten, hij kon er Wilhelminalaan (02220) 2948 niets aan doen dat zeker in de eerste jaren van zijn wethouderschap de ar men met een tuitzakje vol halve centen van de diaconie naar huis werden ge stuurd. Hij had een afkeer van lonken naar het „gewone volk", toonde echter herhaaldelijk, dat hij wel bereid was ook voor de geringe man wat te doen. Toen burgemeester Hiddingh eens met afgrijzen in de Raad sprak van het „rode spook waar iedereen bang voor is" en bijna alle raadsleden hem bij vielen, maakte Dijt de opmerking dat men overdreef en hij prees de onder wijzers van het eiland, ook degenen die geweigerd hadden bij een oranjefeest mee te werken. Ze zijn goed voor de kinderen, zei hij. Ze geven goed onder wijs, daór komt het op aan. En hij ver oordeelde niet, merkte slechts op, dat ze te veel één kant op keken. Dijt was een verlicht despoot. T.C.: En Keijser? VI.: Toen een verhoging van de wet- houderssalarissen aan de orde kwam, bleek hij daar een voorstander van te zijn, hoewel hij zelf gefortuneerd was en geen behoefte aan een wethouders salaris had Hij zei: „Ik heb mijn men sen in het bedrijf altijd goed behandeld en boven het geldende loon betaald, ik ben daar wèl bij gevaren. Een wethou der moet ook uit de volksklasse be noemd kunnen worden. Welke arbeider kan de betaling missen van de tijd, die hij als wethouder werkzaam is? Maak de wethouderswedde zo hoog, dat ook een arbeider de functie vervullen kan. Ook Keijser was geen socialist, maar met behulp o.a. van de S.D.A.P., was hij tot het hoge ambt in de gemeente ge komen. De algemene tendens in het land ging in de richting van sociale maatregelen, Keijser volgde die, zoals Dijt de tendensen van zijn tijd gevolgd had. T.C.: Wat heeft Dijt voor Texel ge daan? VI.Dijt zag en toen misschien niet geheel ten onrechte het belang der agrariërs als nummer één op Texel. Het toerisme had nog niet veel te bete kenen, de visserij leverde de tweede bron van inkomsten, maar was ver houdingsgewijs minder belangrijk dan tegenwoordig. Omdat hij ook dijkgraaf was, kregen onder zijn bewind de we gen alle mogelijke aandacht. Geduren de zijn gehele wethouderschap van 16 jaar zijn de aanleg en de verbetering van de wegen voortdurend aan de orde geweest. Weet U dat in 1907 de Dorps straat van De Cocksdorp nog niet ver hard was en dat men ook in het ver vallen De Koog nog over een landweg liep? Men heeft Dijt verweten, dat hij niet durfde investeren, maar niets is meer bezijden de waarheid. Onder zijn bewind is herhaaldelijk kapitaal voor de aanleg van nieuwe wegen geleend, naar de smaak van echt-conservatieven liep de rente op de kapitaalsrekening te hoog op. Ik zal U een voorbeeld geven, waaruit blijkt, dat niet alleen voor de wegen, maar voor tal van andere ver nieuwingen kapitaal opgenomen werd. Volkomen willekeurig neem ik de ge meentebegroting voor 1913. Deze sloot met een bedrag van ƒ72.000,een voordelig saldo van ƒ600,was daarbij becijferd. Het college van B. en W Gaarland was toen burgemeester en D. P. Bakker was de tweede wethouder, leende toen een bedrag van ƒ19.000, met een looptijd van 19 jaar ter bekos tiging van a. de bouw van school met schoolhuis in Zd.-Eierland, b. een on- derwiizerswoning in Den Hoorn, c. straatverharding te De Cocksdorp, d. verbreding van de Kogerweg bij Her manshoeve, e. leermiddelen voor de Zeevaartschool, f. het bouwen van een huisje voor onbehuisden, die uit een on bewoonbaar verklaarde woning gezet moesten worden. Resumerend kan ik slechts zeggen, dat de wegen en het onderwijs Dijts voortdurende aandacht hebben gehad. T.C.: Is het waar dat onder het be wind van Dijt Den Burg boven de an dere dorpen bevoordeeld werd? VI.: In 1907 verleende de Raad con cessie voor de aanleg van een aerogcen- gasbedrijf. Ik zal U de geschiedenis van dit bedrijfje besparen, misschien praten wij daarover een andere keer nog eens. Dit gasbedrijf heeft bestaan lot 1919 en werd gevolgd aoor een elektriciteitsbe drijf, dat alleen Den Burg van stroom voorzag. Omdat men vermoedde dat het elektriciteitsbedrijf wel eens een strop voor de gehele gemeente kon worden, bewerkte Dijt de totstandkoming van een garantiefonds, dat geheel door par ticulieren uit Den Burg bijeen gebracht werd. Het bedrijf heeft nooit met ver lies gewerkt en het fonds is nimmer aangesproken Ik vind het niet juist, dal slechts Den Burg eerst gas en later elektriciteit kreeg. Dit heeft onder de bewoners van de buitendorpen veel kwaad bloed gezet; men zag er een be voordeling van Den Burg in Ook met de oprichting van een Zee vaartschool, die aanvankelijk, op aanbe velingen uit een rapport, in Oudeschild zou komen, maar die tenslotte toch in Den Burg werd gevestigd, heeft Dijt zich veel ergernis op de hals gehaald. Het raadslid Mets van Oudeschild, dat veel voorbereidend werk voor de op richting van de school had verricht en die daardoor benoemd was in de Com missie van Toezicht op die school, trok zich gekwetst en gegriefd terug. T.C.; Wat is hel belangrijkste werk, dat in de ambtsperiode van Keijser tot stand gekomen is? VI.: De oprichting van de Texelse Electriciteits Maatschappij. Gebruik makend van de bestaande wrevel onder een belangrijk deel van de bevolking jegens Dijt, wist Keijser zijn verkiezing tot raadslid en wethouder te bewerken. Jovialer in de omgang dan Dijt, minder strak in zijn opvattingen en vooral ook minder autoritair, heeft hij met een eindeloos geduld het publiek overtuigd van de mogelijkheid dat gehéél Texel geëlektrificeerd zou kunnen worden. Als een schaakmeester met grote capa citeiten is hij daarbij te werk gegaan tegen de aanhangers van het oude ré gime in. Het waren vooral mindere go den, die zich in deze tijd beledigend en onjuist over Keijser in woord en ge schrift uitgelaten hebben. Dijt, als dijk graaf van De Dertig Polders was uit welke overwegingen dan ook, een te genstander van de bemaling der pol ders met elektriciteit. Hij gaf de voor keur aan oliemotoren. Keijser was met het oog op de rentabiliteit voor een be maling met elektromotoren geporteerd. Eigenlijk kon hij voor zijn elektriciteits maatschappij een stroomafname door de polders niet missen. Er ontwikkelde (Zie vervolg pagina 2)

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 1