Veel verzet tegen rustverstorende oefeningen
van Kon. Marine boveriVde Hors
PLANTIAC
VIEUX
GEMEENTEBESTUUR ONTVING
ZESTIEN BEZWAARSCHRIFTEN
De kenner
drinkt
Friese
Vieux...
-MXEESrCOüRSW-
NT 3
DETAIL ALS HOOFDZAAK
De bank waar u zich thuis voelt!
TWEEDE BLAD
^RljtoAG 21 OKTOBER 1966
Dinsdaq meldden wij reeds, dat tegen de verlening van een hinderwet
vergunning aan de Koninklijke Marine voor schietoefeningen op De Hors,
maar liefst 16 bezwaarschriften zijn binnengekomen. Ze zijn afkomstig van
Staatsbosbeheer, VVV Texel, Texels Belang, N.V. TESO, Vrouwenbond NVV,
Contactcommissie voor natuur- en landschapsbescherming, Texelse Bestuui-
dersbona, Overkoepelend orgaan van Vrouwenorganisaties, Vriendenkring
Texel, Stichting Kleuteronderwijs Den Hoorn, mej. K. Zeeman van „Zeemans
duin", PSP Texel, VVV afdeling Den Hoorn, Landelijke vereniging tot behoud
van de Waddenzee, Ned. Instituut voor Onderzoek der Zee, bestuur Dorps
huis Den Hoorn en Kleuterschool en oudercommissie en personeel van de Jan
Drijverschool te Den Hoorn.
In opdracht van de groepering
„Texels Belang" protesteert de heer H.
de Lugt tegen het verlenen van de ver
gunning aan de Marine. „Naar mijn me
ning zal bij het gebruik van moderne
snel vliegende vliegtuigen onder be
paalde omstandigheden een groot ge
deelte van Texel tot 'het vlieggebied van
deze vliegtuigen gaan behoren, hetgeen
de rust op het eiland ernstig zal scha
den en groot ongemak zal brengen voor
bewoners en gasten, terwijl ook de vo
gelstand m deze omgeving, in het bij
zonder zeer zeker nadelige gevolgen zal
ondervinden.
Nu reeds
In het zuiden van Texel wordt nu
reeds zeer veel hinder van overvliegen
de vliegtuigen ondervonden, terwijl uit
de praktijk, is gebleken, dat een en an
der ook niet zonder gevaar is". Met
betrekking tot dit laatste wijst de heer
De Lugt op de gebeurtenissen bij Den
Hoorn en op het neerstorten van een
vliegtuig in het Noorden (waarmee hij
waarschijnlijk het neerstorten van een
Thunderstreak in Eierland bedoelt).
„Gezien 'het voorstaande bestaat de
mogelijkheid, dat ernstig letsel en/of
schade kan worden toegebracht aan
mensen, dieren enz., met name in de
omgeving van Den Hoorn, waarbij ik
denk aan de soms zeer grote mensen-
concentraties bij paal 9, Loodsmansduin
en de veerhaven. De situatie zal mijns
inzien de verdere ontwikkeling van dit
gebied als toeristenoord niet bevorde
ren, terwijl het ook voor héél Texel zijn
gevolgen zal hebben. De heer De Lugt
voert voorts aan, dat het betrokken ge
bied te gering van omvang is. Langs de
Hors lopen bovendien enkele belang
rijke vaargeulen (Molengat en Laan),
waardoor met name vissersvaartuigen
tijdens oefeningen gevaar lopen door
mogelijk ketsende projectielen. De heer
De Lugi. stelt vast dat de bootdienst
Texel-Den Helder nu reeds aan grote
gevaren is blootgesteld, omdat de vlieg
richting van de oefenende vliegtuigen
de vaarroute van de TESO-schepen
kruist. „Het levensklimaat en de econo
mische belangen van recreatie, visserij
enz., die hier in het geding zijn, dienen
met kracht te worden beschermd, mede
gezien het feit, dat zowel de recreatie
als de visserij een steeds groter stuk
van Texels bruto inkomen vormt en
gaat vormen. Derhalve verzoeken wij U
op grond hiervan afwijzend op het be
treffende verzoek te willen beschikken".
Ernstig gevaar
Het bestuur van de WV Texel laat
de gemeente weten ook met bezorgd
heid te hebben kennisgenomen van het
verzoek om een hinderwetvergunning.
De VW constateert dat in het re
cente verleden is gebleken, dat aan deze
oefeningen voor de omgeving van het
oefengebied ernstige gevaren zijn ver
bonden. Herinnerd wordt daarbij aan
de oefenbommen en oefenraketten, die
in 1963 door vliegtuigen juist buiten het
dorp zijn „verloren" en op het zeer lage
vliegen over het kampeerterrein Loods
mansduin, blijkens het „onderscheppen"
van een daar opgelaten vlieger. Het
VVV bestuur is bovendien verontrust
over het feit, dat in de aanvraag slechts
gesproken wordt over „vliegtuigen", in
het midden latende of gevlogen zal
worden met conventionele vliegtuigen
of met straaljagers en de frequentie,
waarmee zulks gebeurt. In het verleden
werd reeds veel hinder ondervonden
van het nu gebruikte vliegtuigtype; bij
het gebruik van straaljagers zal deze
geluidshinder vele malen overtroffen
worden. „In het deelgebied Den Hoorn
werden in 1965 rond 80.000 overnach
tingen geregistreerd en rond 9000 gas
ten. Ofschoon enerzijds in dit gebied
door de werkgroep recreatie niet is
voorzien in een drastische uitbreiding
van recreatieve bebouwing, is ander
zijds een vrij groot gebied aan de Mok-
baai aangewezen voor dagrecreatie. Met
het oog op die gasten, die Den Hoorn
welbewust om haar rust als vakantie-
doel gekozen hebben en voorts ten ge
rieve van de toekomstige dagrecreatie
veroorlooft het bestuur van de WV
Texel zich er bij U op aan te dringen de
bestaande toestand niet te legaliseren
dan wel uitbreidingen toe te staan".
Vogels
Ook Staatsbosbeheer heeft tegen het
verlenen van een vergunning voor het
oprichten van een Schietinrichting op
De Hors ernstige bezwaren. In haar
brief wijst zij erop, dat de rust in de
vogelgebieden De Geul en Het Giote
Vlak en de overige natuurgebieden
waar de overvliegende vogels tijdelijke
rustplaats vinden zal worden verstoord.
„Deze verontrusting is niet alleen tij
dens het broedseizoen, maar geldt ook
daarbuiten. De sfeer van het natuur
reservaat wordt verstoord, waardoor
het publiek, dat er wordt rondgeleid of
het gebied bezoekt door het lwaai van
de vliegtuigen ernstig wordt verhin
derd.
Mej. K. Zeeman van het kinder
kamp „Zeemansduin" is de enige
particulier, die tegen het verzoek
van de marine ageert. Haar bezwa
ren tegen toename van militaire ac
tiviteiten worden gemotiveerd door
de aard van haar kinderkamp (dat
nabij de Mokbaai is gelegen), maar
ook wijst zij op het algemene belang,
dat hier in het geding is.
De N.V. TESO maakt bezwaar tegen
inwilliging van het verzoek, omdat de
oefenende vliegtuigen telkens de vaar
route van de veerschepen zullen krui
sen, hetgeen niet zonder gevaar wordt
geacht. „U dient zich te realiseren, dat
zich in het seizoen regelmatig 6 - 700
personen aan boord bevinden. Wij dur
ven ons geen voorstelling te maken van
de gevolgen, die een neerstortend vlieg
tuig of uit de koers geraakte projectie
len zouden veroorzaken, In dit verband
maken we ons tevens bezorgd over
eventuele ongevallen, die zouden kun
nen gebeuren in de onmiddellijke nabij
heid op het opstelterrein aan de veer
haven, waar zich in het seizoen zeer
veel mensen ophouden. De exploitatie
van het door ons te stichten restaurant
aan de veerhaven, waarvoor goedkeu
ring werd aangevraagd en dat vooral
ten behoeve van het wachtende publiek
wordt gerealiseerd, zou onmiskenbaar
nadelig worden beïnvloed ten gevolge
van de geluidshinder, die de vliegtuigen
veroorzaken. Bovendien zou op langere
termijn bekeken de toeristenstroom
naar Texel nadelig worden beïnvloed,
wanneer de vliegactiviteiten een scha
duwzijde zouden gaan vormen aan net
doorbrengen van een rustige vakantie
op het eiland. Deze situatie zou voor ons
niet toelaatbaar zijn, gezien de reeds
gemaakte investeringen in de verbeter
de bootverbindmg, die op een belang
rijke uitbreiding van het toeristische
verkeer zijn gebaseerd
Houd Texel leefbaar
Ook de Vrouwenbond van het NW
i(afd. Texel) hoort tot de rekestranten.
In een schrijven, ondertekend door
mevr. B. Visser-v.d. Laan en G. Slig-
igelbout-Huisman, wordt betoogd;
„Houd Texel leefbaar! Duizenden men
sen vinden hier nog de rust, die in deze
jachtige wereld onmisbaar is!"
De Texelse Bestuursbond van het
NVV ziet in de marineoefeningen ook
een groot gevaar voor de leefbaarheid
van Texel. Zij verzoekt het gemeente
bestuur het verzoek van Defensie niet
in te willigen in verband met de nade
len voor gasten en Texelaars. Gewezen
wordt op het feit, dat de stedelingen
van tijd tot tijd hun woonplaats ont
vluchten om op Texel de rust te vinden.
Als op Texel de rust verdwijnt, gaan ze
ergens anders heen en de Texelaars zul
len ook zelf last ondervinden van het
lawaai van vliegtuigen en ontploffin
gen. Gewezen wordt op de omgeving
van De Codksdorp, waar nu veel erger
nis wordt evroorzaakt door vliegtuigen,
die boven de Vliehors opereren. Als met
wordt ingegrepen zal deze ellende ook
zuidelijk Texel treffen, zo wordt ge
steld.
Bedreigd
Ook de VVV afdeling van Den Hoorn
stelt dat Den Hoorn nu al veel hinder
van het lawaai ondervindt van de ma
rinetoestellen. Uiteraard wordt ook in
dit schrijven gewezen op de ongelukken
met raketten en bommen, die zich heb
ben voorgedaan. „Daar de aanvlieg
route van de vliegtuigen juist over ons
dorp en omgeving is gelegen, valt het
niet te verwonderen dat niet alleen de
bevolking, maar ook de talrijke hier
verblijvende zomergasten zidh door de
ze gebeurtenissen bedreigd gevoelen.
Ernstige ongevallen, door de projectie
len veroorzaakt, mogen zeker niet uit
gesloten geacht worden". De onderte
kenaars, de heren A. Slegh en D. C.
Drijver, zeggen te hopen, dat een op
lossing gevonden wordt, die in het be
lang is van Den Hoorn als vakantie
oord
Het bestuur van de afdeling Texel
van de Pacifistisch Socialistische Partij
noemt de marineplannen voor Texel in
'hoge mate ongewenst. De PSP heeft
ernstige bezwaren tegen elke vorm van
militaire activiteit en vindt dat derge
lijke activiteiten in het bijzonder op
Texel funest zijn voor flora, fauna en
recreatiemogelijkheden. Bij het zonder
enige beperking toestaan van het mari-
neverzoek kan de rust en veiligheid van
een belangrijk deel van de inwoners
van Texel niet meer gegarandeerd wor
den, terwijl de bootverbinding door mi
litaire activiteiten verstoord zou kun
nen worden. Het bezwaarschrift was
ondertekend door de heren drs. J. Sik-
kens en A. J. Bindbergen.
Vriendenkring
De Vriendenkring Texel, de vereni
ging die het bewaren van de rust op
Texel als een van haar voornaamste
doelstellingen beschouwt, wijst op de
vage formulering van het verzoek, de
reeds nu bestaande geluidshinder en het
neerkomen van oefenbommen bij de
dorpskom Voorts wordt gewezen op het
recreatieplan, dat voorziet in de aanleg
van een badstrand op 1500 meter af
stand van het sdhdetterrein en evenwij
dig aan de aanvliegroute. Dit strand is
bedoeld voor dagrekreatie, die steeds
groter vormen aanneemt, mede als ge
volg van de verbeterde verbinding met
het vasteland. „De verdere ontwikke
ling van deze dagrekreatie, ook buiten
het eigenlijke vakantieseizoen, zal door
inwilliging van het verzoek ernstig
worden belemmerd tot schade van de
door het toerisme bevorderde welvaart
op het eiland Voorts heeft de
monding van de Mokbaai en omgeving
ziah in de laatste jaren ontwikkeld tot
een belangrijk gebied voor de beoefe
ning van de sportvisserij. Zeker enige
duizenden sportvissers maken hiervan
jaarlijks gebruik". Aan het slot van het
door de heren A. H. de Marei en J.
Hidding ondertekende schrijven wordt
gevraagd de vergunning te weigeren of
daaraan zodanige voorwaarden te ver
binden dat door bevolking, toeristen en
vogels geen hinder wordt ondervonden.
Het feit dat De Hors slechts 3 kilo
meter is gelegen van de plaats, waar de
gebouwen van het Nederlands Instituut
voor Onderzoek der Zee (NIOZ) zullen
verrijzen en het feit dat de aanvlieg
route waarschijnlijk over het terrein
van het instituut zal liggen, heeft bij de
NlOZ-directie grote ongerustheid ge
wekt.
„De aard van het door het NIOZ te
verrichten onderzoek, waarbij in zeer
veel gevallen levende organismen ge
bruikt zullen worden, alsmede de te ge
bruiken gevoelige apparatuur en instru
menten vragen een zo rustig mogelijke
omgeving. Bij het kiezen van de plaats
en het ontwerpen van het gebouwen
complex is hiermede rekening gehou
den. Indien de plannen van de Konink
lijke Marine doorgang zouden vinden,
zou dit zeer kostbare projekt ernstig
worden bedreigd". Op grond daarvan
verzoekt de directie B. en W. de ge
vraagde toestemming aan de marine te
onthouden en zegt in de openbare zit
ting van 20 oktober de bezwaren gaarne
mondeling te willen toelichten De brief
was ondertekend door prof. dr. H.
Postma en dr. C. Groot.
Ook het bestuur van het Overkoepe
lend orgaan Vrouwenorganisaties Texel,
800 vrouwen vertegenwoordigende, pro
testeert tegen de geruchtmakende
schietoefeningen op De Hors. Dit in het
belang van de eigen bevolking, de va
kantiegangers en de natuur, die er ern
stig door wordt geschaad. De brief was
ondertekend door mevr. A. Lap-Terp
stra, M. Visser-Overeem en D. de
Graaf-Zijm.
Een protesterend geluid komt ook
van de stichting Kleuteronderwijs Den
Hoorn. In de brief, ondertekend door
de heren W. J. Bakker en C. H. M. Tim
merman-Lap „We hebben in de prak
tijd ondervonden, dat de regelmatig
over onze kleuterschool te Den Hoorn
overvliegende vliegtuigen, die gebruikt
worden bij deze schietinrichting en bij
het afwerpen van oefenraketten en
bommen, ernstige hinder veroorzaken
bij het geven van onderwijs op onze
school Soms is het geluid van deze
vliegtuigen zo sterk, dat het niet moge
lijk is met het onderwijs voort te gaan.
Een forse, ronde, vertrouwde
vieux: Plantiao Vieux.
Natuurlijk ook als tik!
ItABTi.v: Vltux
ZACHI EN BCl(G(M
PLANT1NGA - BOLSWARD
Hoofd ven Egyptisch beeldje, Alexondrlë, 100 v. Chr.
Zeker in bankzaken zijn details belangrijk. Daarom is aandacht
voor het detail bij de Nederlandsche Middenstandsbank zelfs een
hoofdzaak. Grote bedrijven, kleine bedrijven, beleggers en spaar
ders, allen vinden bij de NMB een diepgaande „kennis-van-zaken"
en een vérgaande service. Is dat voor u ook niet de hoofdzaak?
NEDERLANDSCHE
MIDDENSTANDSBANK
Den Burg: Binnenburg 11. Den Helder: Koningstraat 7
Bovendien achten wij een en ander lang
niet zonder gevaar voor onze leerlingen,
die gedurende de schooltijden soms
wandelingen maken door het landschap
rond het dorp Den Hoorn, het operatie
terrein van de vliegtuigen". Gevraagd
wordt de toestemming niet te verlenen.
Onhoudbaar
Er zijn nog meer bezwaarschriften
uit Den Hoorn afkomstig. In een geza
menlijk schrijven tekenen het Dorps-
huisbestuur van Den Hoorn, het bestuur
van de kleuterschool te Den Hoorn en
de oudercommissie en personeel van de
Jan Drijverschool aldaar bezwaar aan
tegen het verlenen van de vergunning.
Ook zij achten de veiligheid van dorp
en bewoners in gevaar en wijzen op de
geluidshinder. „Het geluid, veroorzaakt
door de vaak urenlang rondjes draaien
de vliegtuigen en het schieten maakt
het geven van goed onderwijs bijna on
mogelijk. Daarnaast is het buitenge
woon hinderlijk voor de vele oudste en
jongste inwoners van Den Hoorn". De
schrijvers zeggen het ten zeerste te be
treuren als de gemeente de vergunning
zou geven, ook al zou deze „maar" een
legalisatie van de bestaande toestand
inhouden. Immers, die toestand is al
onhoudbaar, zo wordt betoogd. Gewe
zen wordt op de strenge houding van
het gemeentebestuur van Vlieland in
een soortgelijke kwestie en de schrij
vers zeggen erop te rekenen dat het
bestuurscollege van Texel even krachtig
zal optreden.
Onrechtmatig
Omdat de Landelijke vereniging tot
behoud van de Waddenzee zich ten doel
stelt de natuurlijke staat van het Wad
denzeegebied te bewaren, zegt ook het
bestuur van deze vereniging tegen de
hinderwetvergunning te willen protes
teren. Het zeer uitvoerige schrijven is
afkomstig van mr. De Lange te Vlie
land, die zidh tot voor kort bezig hield
met de hinderwetkwestie mixt. de
Vliehors. Mr. De Lange stelt: „De on
derhavige sdhdetinrichting is merkwaar
digerwijze reeds vele jaren geleden in
gericht en in werking gebracht zonder
dat voor het gebruik daarvan een hin
derwetvergunning is aangevraagd bij
het gemeentebestuur van Texel, zoals
de hinderwet voorschrijft. Met een
tweetal in de jurisprudentie bekende
K.B.'s heeft de Kroon duidelijk uitge
maakt dat deze omstandigheid geen
grond oplevert voor een beoordeling,
die met dit verzuim rekening houdt.
Het K.B. van 30 aug. 1958 zegt: „Een
verzoek om vergunning krachtens de
Hinderwet moet beoordeeld worden
naar de feitelijke toestand, zoals die uit
de aanvraag blijkt". K.B. 7 jan 1950:
„Hetgeen appellanten aanvoeren om
trent het feit dat de inrichting reeds in
gebruik is zonder dat daartegen van ge
meentewege maatregelen zijn genomen,
is voor de beslissing op het beroep te
gen 'het besluit tot het verlenen van een
vergunning niet ter zake doende."
De oprichter en gebruiker van de
schietinrichting heeft gehandeld in
strijd met de wet, heeft dus onrecht
matig gehandeld en heeft de risico's
daarvan zelf te dragen. De onderhavige
aanvraag gaat van de foutieve gedachte
uit dat i.e. kan worden volstaan met het
verzoek tot het in werking houden van
een schietinrichting. De aan deze ge
dachte vermoedelijk ten grondslag lig
gende opvatting dat men aldus doende,
een bestaande onwettige toestand kan
„legaliseren" is in strijd met de Hinder
wet, die slechts kent een verzoek tot het
opridhten, in werking brengen en in
werking houden van een inrichting,
eventueel tot uitbreiding of wijziging
van een bestaande inrichting, waarvoor
een vergunning was verleend. Reeds op
grond van dit gebrek in de aanvraag is,
naar het oordeel van de reclamant, ver
zoeker niet ontvankelijk in zijn gedaan
verzoek.
Vragen
In het bij de aanvraag behorende
„opgave" van hetgeen in die inrichting
zal worden verricht, vervaardigd of
verzameld" wordt slechts gesteld, dat
zal geschoten worden met vliegtuig-
oefenraketten, terwijl voorts oefenbom
men uit vliegtuigen worden afgewor
pen. In de opgave wordt niet vermeld
welk kaliber de oefenraketten zullen
hebben, of deze van explosieve ladingen
zullen zijn voorzien, hoe zwaar de ex
plosieve lading zal zijn, welk kaliber
de oefenbommen zullen hebben, of deze
oefenbommen van een explosieve lading
voorzien zullen zijn, 'hoe zwaar deze
explosieve lading dan wel zal zijn en
welke vliegtuigtypen zullen worden ge
bruikt. Wetenschap omtrent deze gege
vens is vereist omdat anders niet kan
worden beoordeeld in hoeverre en op
welke wijze buiten de inrichting gevaar,
schade aan eigendommen, aan bedrijven
of aan gezondheid dan wel hinder van
ernstige aard kan worden ondervonden,
waarvan redelijkerwijze niet door het
stellen van de voorwaarden kan worden
tegemoetgekomen .(art. 13 Hinderwet).
Nu deze wetenschap uit door verzoeker
overlegde stukken niet is te verkrijgen,
is sprake van ernstige ongenoegzaam
heid der bescheiden, die moet leiden tot
niet ontvankelijkheid van de verzoeker.
Reclamante wijst erop dat deze onge
noegzaamheid niet kan worden hersteld
of aangevuld door een toelichting van
verzoeker op de openbare zitting, want
deze zitting dient sledhts voor het in
dienen van mondelinge bezwaren, waar
bij de verzoeker in de gelegenheid
wordt gesteld te worden gehoord. Wij
ziging of aanvulling in de ter visie ge
legde stukken kan in die zitting niet
meer worden aangebracht.
Wanneer?
In de bedoelde „opgave" wordt ge
mist een vermelding op welke uren en
dagen van de inrichting zal worden ge
bruik gemaakt, zodat in de thans voor
gelegde redactie oefeningen op alle da
gen en uren, in broed- en zomerseizoen,
ja Zelfs in de nachtelijke uren mogelijk
(Zie vervolg binnenzijde tweede blad)
