Nieuwe tv-zender komt morgen in gebruik Cjroen fwarL-Jéxels in het L, Inspecteur H. Wijnbeek bezocht in 1839 alle Texelse scholen AGENDA Op Texel eindelijk perfecte ontvangst Aanwijzingen voor de kijkers SCHOLEN VAN TEXEL IN DE OUDE TIJD (I) Rijksarchief ontdekt De dag voor Kerstmis VRIJDAG 23 DECEMBER 1966 TEXELSE 80e JAARGANG No. 8121 Uitgave .N.V. v/h Langeveld Dc Rooü Postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058 Redaktic: Harry dc Graaf. Dorpsstraat 19, De Koog, Tel. (02220) 2058, 's avonds (02228) 410 COURANT Verschijnt dinsdags en vrijdags Bank: Ncderl. Middcnstandsbank; Coöp. Boe renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,30 p. kw. -J- 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten 14 ct. p. inm.; andere advert 12 ct. p. mm. Na het bekend worden van het feit dat de nieuwe steunzendcr „Robben- oordbos" in YVieringermeer morgen in gebruik zal worden genomen, zijn de Texelse TV-handelaren en installateurs bestormd met vele vragen over de mogelijkheden, die nu voor de TV- ontvangst op ons eiland zijn ontstaan. Het volgende is bedoeld om op de meest voorkomende vragen een ant woord te geven. Allereerst is er reden tot tevreden heid over het feit dat Texel nu einde lijk 'binnen het zendbereik van een grote steunzender ligt. waardoor het mogelijk is ongestoorde en sneeuwvrije beelden te ontvangen De laatste jaren waren de tv-bezitters aangewezen op de frequentie-wisselaar van Huisdui nen, die vaak uitviel en zeer gevoelig was voor atmosferische omstandighe den. De ontvangst werd bij aanwezig heid van een hogedrukgebied of mist banken gestoord door een Belgische tv- zender op hetzelfde kanaal (10), waar door beeld en geluid van Den Helder soms zelfs geheel werden „wegge drukt" Toch was de frequentiewisse- laar op de vuurtoren van Huisduinen destijds een uitkomst, want voordien moest men zich behelpen met de te ver afgelegen zenders van Smilde, Irnsum en in de beginjaren zelfs van Lopik Door het zwakke zendersignaal sneeuw de het beeld vrijwel altijd en soms was de ontvangst zelfs geheel onmogelijk. Met de ingebruikneming van de nieuwe zender „Robbenoordbos" be hoort nu alle ergernis tot het verleden, tenminste voor degenen die in staat zijn deze tweede-net-zender" te ont vangen. Aanpassing De meeste van de ca. 2000 tv-toestel- len op ons eiland zijn daarvoor (nog) niet beschikt. De oudere toestellen (ap paraten van twee tot drie jaar oud kun nen „Robbenoordbos" wèl ontvangen) moeten dus worden aangepast en de be zitters hebben daarvoor ongeveer een jaar de tijd. Van een der tv-handelaren te Den Burg vernamen wij dat het de bedoeling is de zender in Den Heider over ongeveer een jaar op te ruimen en op dat moment zullen de oudere niet- aangepaste eerste-net-toestellen dus vrijwel waardeloos worden. Tweede net en tweede programma zijn verschillende begrippen die men niet moet verwarren. Met eerste en tweede net worden verschillende zen- dergroepen aangeduid. Het eerste en tweede programma kunnen beide over het tweede net worden uitgezonden, zoals bij de zender „Robbenoordbos" het geval is. Nederland I wordt over kanaal 39 uitgezonden; Nederland II over kanaal 45. Toestellen, niet ouder dan ca. drie jaar, zijn in het algemeen zonder meer geschikt voor ontvangst van de beide .programma's van de nieuwe zender. De bezitters zullen echter een andere an tenne moeten aanschaffen, want de meeste op Texel in gebruik zijnde tv- antennes zijn geschikt voor ontvangst van Huisduinen {(kanaal 10). Omdat Texel op korte afstand van de zeer krachtige nieuwe zender ligt, is het mogelijk dat men met de oude Huis- duinen-antenne „Robbenoordbos" be hoorlijk ontvangt. Dat zal plaatselijk sterk uiteenlopen, maar hangt ook af van het weer. Alleen met een speciale 2de net an tenne kan goede ontvangst worden ge garandeerd. Deze antenne moet hoog, liefst buiten worden aangebracht en zo nauwkeurig mogelijk naar Wieringen worden gericht: vanuit Den Burg in zuid-oostelijke richting Geen binnenantenne Het is onjuist te veronderstellen dat men door de nieuwe sterke zender nu met een simpele binnenantenne („spriet") zou kunnen volstaan. Soms zal het kunnen; meestal niet, want de zeer korte golven van het tweede net zijn zeer gevoelig voor obstakels die het signaal kunnen verzwakken. De anten ne moet dus vervangen worden. Niet de duurste Onze zegsman gaf toe, dat het met nodig is het duurste antenne aan te schaffen. Voor ƒ27,— is er al een goede, die behoorlijk weerbestendig is. Vooral op ons eiland dient men met dit laatste rekening te houden. Het zeezout dat zich bij storm op de elementen van de antenne afzet, kan de levensduur van een goedkoop exemplaar aanzienlijk bekorten. De duurdere antennes heb ben meestal meer elementen, waardoor de gevoeligheid vergroot wordt en de kans op storingen verkleind. Acht ele menten zijn doorgaans voldoende. Meer dan ca. 50,zal men nooit hoeven te besteden Er worden ook antennes van ongeveer ƒ10, aangeboden, maar deze zijn veel minder weerbestendig en vol doen alleen als ze als binnenantenne worden gebruikt. Vaak kan worden volstaan met het verwisselen van de antenne en wordt de oude bestaande kabel aangesloten. Als echter lintkabel is toegepast, moet deze door een zg. coax-kabel worden vervangen. Dit laat ste is beslist noodzakelijk om van de nieuwe antenne het volle rendement te hebben. Als men de oude Huisduinen-antenne wil laten zitten en gebruiken kan dat, maar het kost dan vaak een tweede kabel, tenzij een filter van ƒ25, wordt toegepast Converter Iets minder eenvoudig is het om met een ouder toestel het tweede net te ontvangen Het apparaat moet daartoe worden aangepast. Een vakman klaart dit voor ongeveer ƒ100,Ook is het mogelijk een converter (voorzetappa- raat) toe te passen, waarmee men het apparaat zelf geschikt kan maken. Het is een apart kastje, niet groter dan een draagbare radio, dat op het toestel wordt aangesloten. Een converter kost 98,Ook de oude tv-apparaten heb ben voor de ontvangst van het tweede net een nieuwe antenne nodig. Nog ongeveer een jaar kan men zonder aan passing en antenne nog het eerste net met alleen het eerste programma ont vangen van Huisduinen. Voor de liefhebbers van radio FM is het prettig is welen dat ook zij binnen kort eindelijk een goede ontvangst zul_ len hebben, want de mast in het Rob- bennoordbos is ook van een FM-zender voorzien, die echter pas over enkele maanden in gebruik zal worden gesteld. Voor de ontvangst hoeft men geen an dere antenne aan te schaffen, dan het tot dusverre gebruikelijke type. Inte ressant is de mogelijkheid van stereo- fm, waarvoor op Texel echter nog wei nig belangstelling bestaat. Fris karwei De Texelse installateurs hadden zich nauwelijks een ongunstiger tijd kunnen voorstellen voor de grootscheepse an tennewisseling, die de komende maan den zal plaatsvinden. Het is niet pret tig om bij storm, regen en hagel de daken te moeten beklimmen Doe-het- zelvers, die de kosten van arbeidsloon willen uitsparen, kunnen dan ook re kenen op alle mogelijke adviezen en medewerking. BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL van 15 tot en met 21 december 1966 Geboren. Willem, zv. Bastiaan C. van Veen en Hillegonda van Meer- veld; Simon, zv. Leendert Heerschap en Johanna H. M. M. van de Pol; Anna Carolina Elizabeth, dv Cornelis N. Wonder en Adriana Moens Overleden: Antje Bruin wv. Hemel rijk oud 86 jaar, Fijtje van der Kooij, echtgenote van Hapke, oud 59 jaar; Pieter Meindertsma, oud 61 jaar. De Waddenruiters: PUZZELTOCHT OP TWEEDE KERSTDAG De Waddenruiters houden weer een 'Puzzeltocht en wel op tweede kerstdag Deelgenomen kan worden door paarden en grote pony's. Er wordt gestart te De Koog, bij de woning van de heer C. Kuip, om half twaalf 's morgens. Het inleggeld bedraagt voor leden ƒ1,— voor niet-leden ƒ1,50. „DE ZWALKERS" VERKOPEN WEER OLIEBOLLEN Traditiegetrouw zullen „De Zwal kers" op Oudejaarsdag weer oliebollen verkopen. De oliebollen zullen door de jongens huis-aan-huis worden aange boden. Van tevoren bestellen is dit jaar niet mogelijk. Getracht zal worden 's morgens Den Burg te voorzien; 's middags komen de andere dorpen aan de beurt. De oliebollen kosten ƒ1 per zak van tien stuks. Desgewenst kan men de bollen ook zelf afhalen, tot uiterlijk vier uur 's middags bij het troephuis aan de Beatrixlaan. De op brengst van de oliebollen-actie is weer voor het troephuis; er is nl. nog een vrij hoge schuld af te lossen. Tl/mnrkrt Yfn te hebben gehad. In de hoogste L UlllllHl*& lil klasse werd door Zwaai persoonlijk les - - gegeven in lezen, taalkundig- en rede kundig ontleden. Voorts leerden de kin_ deren er vlug rekenen en ontvingen zij onderwijs in vaderlandse en bijbelse geschiedenis. Aan aardrijkskunde werd maar heel weinig gedaan. „Er wordt hier in de bijbel gelezen, ook door de Rooms-Catholieken, met goedvinden van de pastoor", zo rapporteert Wijn beek. „De orde op school waar niet minder dan 150 leerlingen waren, was goed, de ijver algemeen". Vrijdag 23 december Den Burg. De Graaf, biljartkampioenschappen 4de klasse Libre. Zaterdag 24 december Den Burg, De Graaf, biljartkampioenschappcn 4de klasse Libre. Zondag 25 december 1966, le Kerstdag Den Burg, Dc Graaf, Officieuze biljart kampioenschappen van Texel om de Coupe „Jan de Wit", aanvang 2.30 uur Maandag 26 december 1966, 2e Kerstdag Den Burg, De Graaf, Officieuze biljart- kampioenschappen van Texel om de Coupe „Jan de Wit", aanvang 2.30 uur Nog maar enkele jaren geleden werd op het Algemeen Rijksar chief een zeer uitvoerig rapport gevonden uit de jaren 1832 tot 1845 met zóveel belangwekkende biezonderheden over het lager- en middelbaar onderwijs in die jaren, dat het tenslotte in zijn geheel uit gegeven is. Mr. Henricus Wijn beek was de schrijver en samen steller; in zijn functie van hoofd inspecteur over alle lagere en middelbare scholen in ons land bezocht hij in 1839 ook Texel. La ten wij eens zien wat hij over het onderwijs daar wist te vertellen. (Gepubliceerd in Zuid-Hollandse Studiën. Voorburg 1965). Oudeschild en meester Zwaai Vergezeld van een schoolopziener, wiens naam hij niet noemt, wachtte hij in Den Helder eerst op beter weer. Het stormde zo, dat geen enkele schipper het waagde naar Texel over te steken. Dadelijk na zijn aankomst te Oude schild ging hij naar de school van dat dorp, waar meester Tekcle Rijnsz. Zwaai de leiding had. Wijnbeek noemt Zwaai een fikse kerel, die weet wat hij wil cn die als oud-stuurman ook heel wat Oudeschilder jongelui opleidt voor loods, stuurman of kapitein. In een tijd, dat het dorp meer en meer verkwijnde omdat dc grote zeevaart de Texelse rede niet meer bezocht, is Zwaai een toevlucht voor velen geweest. Reeds eerder hebben wij uitvoerig over zijn zeevaartkundig onderwijs bericht, wij bepalen ons nu tot zijn arbeid aan de lagere school in het dorp. In de eerste klasse werd door twee vlugge kwekelingen het lezen volgens de zg. klankmethode onderwezen De kinderen werd een afbeelding getoond 'b.v. van een worst met de vorm van een S. „Wat doet die worst in de pan op het vuur?" zo vroeg de kwekeling. „Juist", zei hij dan. „Die worst sist". De S klank werd dus geleerd naar de afbeelding van de vorm van de worst. Zo werden ook de andere letters ge leerd, 't was 'n hele verbetering in ver gelijking met de vroegere spelmethode, die lang zo snel niet tot goéde resul taten leidde. Het is zeker merkwaardig dat de eerste klasse het leesonderwijs koorsgewijze leerde, het moet wel wat rumoerig zijn geweest. In de eerste klas werden voorts de Romeinse- en de ge wone cijfers onderwezen. In de middelste klasse bracht Den Burg en meester Brouwer Wijnbeek gaat met een boerenwa gen „het enigste vervoermiddel op het eiland" over de Hoge Berg landwaarts naar Den Burg. Het tochtje duurt lan ger dan een uur, hetgeen wel begrijpe lijk is als men weet, dat Texel toen door J. A. van der Vlis nog geen verharde wegen had. Het ging door een „aangename heuvelachtige streek, tussen enigszins schrale wei landen, afgedeeld in grote vierkanten, van elkander gescheiden door wallen van graszoden, binnen welke een me nigte schapen graasde". In Den Burg trof hij twee scholen aan „een Neder duitse met 120 en een Franse met 21 kinderen De Nederduitse school heeft een groot doch bijna vierkant lokaal. De onderwijzer Brouwer is zeer ge leerd, ook in de wis- en stuurmans kunst, doch verwaand De oefeningen in de klankmethode gingen in koor, doch ongelijk. De leestoon was zangerig en op de rusttekens werd weinig acht gegeven. Daarentegen waren de leer lingen goed geoefend in de rede- en taalkundige ontleding, in het rekenen, ook uit het hoofd, in de Bijbelse ge schiedenis en de aardrijkskunde. De schrijfkunst werd er geleerd naar de nieuwe methode en het gezang was zuiver en zacht". Meester Zwaai van Oudeschild vrij het - UI Cll_.ll L CCI1 kwekeling de vier hoofdregels van het rekenen bij en begon men met het zangonderwijs. Het was ..schreeuwend' zo rapporteert Wijnbeek, maar de Oudeschilders schijnen daar geen last De Franse school van meester Verbcrne „Het lokaal der Franse school (hoek Zwaanstraat-Molenstraat VI.) is wel - ingericht. De onderwijzer J. H. Verberne is Rooms-Catholiek. Vroeger was hij onderwijzer te Halle bij Bergen in Henegouwen, te Maastricht en te Ravenstein De Nederlandse leestoon was hier zeer goed, de regels derzelve, alsmede die van het Frans werden grondig beoefend, de uitspraak van het Frans was zuiver. Minder zuiver was die van het Engels en het Hoogduits, welke talen hij ook onderwijst". Wij tekenen hierbij aan, dat alle scholen op Texel kosteloos waren, de gemeenschap betaalde de leerkrachten. De school van Verberne was een parti culiere onderneming, waar een hoog schoolgeld, afhankelijk van aantal talen dat men leerde, betaald moest worden. Bezoek aan Oosterend en Oost Wij hebben al enkele namen van onderwijzers genoemd, die ook nu nog op ons eiland bekend zijn, er komen er nog meer. In Oosterend staat mees ter J. P. Bouman voor de klas, die een kundig man wordt genoemd. Wijnbeek schrijft „hij zou zeer geschikt zijn als hij niet zo doof was". „Voor de getal- leer gebruikte hij de tafel der eenhe den. Er zijn nagenoeg 90 kinderen en er is behoefte van een goede onder meester, liefst opgeleid aan de kweek school van Prinsen in Haarlem, maar men wil zo'n kracht slechts ƒ190,per jaar betalen". Voor dit honorarium wilde kennelijk geen schoolmeester met zelfrespect naar het afgelegen Texel gaan. Verder schreef Wijnbeek „Een half uur oostwaarts van Oosterend ligt het gehucht Oost waar een gewezen zeeman van ruim 60 jaren, W. Verberne en vader van de Franse schoolonderwijzer, onderricht gaf. In een klein en laag lo kaaltje leerde hij 50 kinderen spellen, zangerig lezen, een weinig rekenen, goed schrijven, schreeuwend zingen en ook de beginselen van de zeevaart kunst. Dit gehucht is evenals het inko men van de onderwijzer, zeer gering". Wij voegen daaraan toe, dat Oost een over het algemeen armelijke bevolking had en dat het drankmisbruik er ont stellend groot was. Den Hoorn en meester Hellenius Het dorp Den Hoorn prijkte met een uitnemend ruim schoollokaal, dat juist als te Oosterend door een muur met in (Zie vervolg pagina 2) OVERDENKING In de strenge kloosters, waar de liturgie met grote zorg wordt gevierd, wordt daags voor kerstmis bij het morgengebed op plechtige toon door de cantor het feest van de volgende dag aangekondigd. Hij zingt dan op een Gregoriaanse toonzetting in het latijn als volgt: In 't jaar 5199 sinds de schepping van de wereld, toen God in den beginne he mel en aarde schiep; in het jaar 2759 sinds de zondvloed; in het jaar 2015 sinds de geboorte van Abraham; in het jaar 1510 sinds de uittocht van het volk Israël uit Egypte onder aan voering van Mozes; in het jaar 1032 sinds David tot koning was gezalfd; in de 65ste jaarweek na Daniels voor spelling; in de 194ste Olympiade, in het jaar 752 na de stichting van de stad Rome; in het 42ste jaar van de regering van Octavianus Augustus, toen de vrede in de gehele wereld hersteld was; in het 6de tijdvak van de wereldge schiedenis; toen wilde Jezus Christus, eeuwige God en zoon van de eeuwige Vader, de wereld door zijn komst, vol genade, heiligen; Hij was van de Heiligen Geest ontvan gen en nadat nu de negen maanden vervuld waren, is Hij te Bethlehem in de stam van Juda als mens uit Maria de maagd geboren. Voor die getallen en sommige feiten halen wij nu onze schouders op. Wij kunnen zelfs moeilijk meer aannemen dat onze aarde met alles wat er op is het centrale punt van het heelal is. Doch zo lang wij nog zo weinig met zekerheid weten wat er buiten onze vertrouwde moeder aarde is, blijven wij wat betreft de grote vragen maar liefst dicht bij huis. En waneer wij dan kunnen geloven dat God in ons menszijn is verschenen in de persoon van Jezus, dan kan het komende feest van Kerstmis iets ,voor ons betekenen. A. v.d. Burg KERSTZANGSAMENKOMST TROK MEER DAN 800 BEZOEKERS Voor de Kerstzangsamenkomst, die dinsdagavond in de N.H. kerk te Den Burg werd gehouden, bestond, zoals ge woonlijk, zeer veel belangstelling. Aan dc hand van de uitgegeven program ma s kon worden vastgesteld dat meer dan 800 Texelaars van diverse levens overtuigingen de manifestatie hebben meegemaakt. Hun aanwezigheid op zichzelf was echter niet de enige voorwaarde om Gods zegen te mogen ontvangen, zo bracht ds. D. J. Froentjes in zijn be groetingswoord naar voren. „De molen kan ook draaien zonder dat het graan gemalen wordt". De predikant sprak de hoop uit dat ieder mèt Gods zegen kerstfeest zou vieren. De Kerstsamenkomst werd geopend met het gezamenlijk zingen van het toepasselijke „Komt allen tesamen" met begeleiding door het Koninklijk Texels Fanfarekorps. Een goede indruk maakte het uit ver schillende Texelse koren samengestelde grote koor onder leiding van de heer J. Hooy, dat op het orgel begeleid door de heer P. J A. Krayma als eerste gezang 37 en gehore bracht. Een zeer waardevolle muzikale bij drage leverde vooral het kinderkoor l(!eerlingen van de muziekschool Texel) onder leiding van de heer C. Rijf. Min der fraai maar spontaan en indruk wekkend door het volume waaraan welhaast elke bezoeker bijdroeg, was de door het Fanfarekorps begeleide samenzang De verschillende gezangen van publiek, groot koor en kinderkoor, werden afgewisseld met enkele schrift, lezingen en een toespraak door kape laan P. J. C. Boilerman. Kapelaan Bol- lerman ging in op de eigenlijke zin van het Kerstfeest, die maar door zo weini gen wordt verstaan. Kerstmis betekent vrede, het gebiedt ons het woord van „Hebt mij en hebt elkander dagelijks in praktijk te bren gen. Niet het liefhebben van toegene gen medemensen is voldoende, ook de eenzame, de zieke, de zonderling, het andere ras en de man die ik niet kan uitstaan, moeten in die liefde delen. Het is moeilijk dat te doen, maar pro beer het eens in de komende dagen, zo besloot kapelaan Bollerman zijn toe spraak. Na het gezamenlijk zingen van Stille Nacht sprak ds. Koopmans het slotwoord, omdat ds. P. Uidam wegens ziekte was verhinderd. Ds. Koopmans droeg een gedicht voor en eindigde met gebed. Het massaal gezongen „Ere zij God" vormde het besluit van deze zesde oecumenische Kerstzangsamen komst.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1966 | | pagina 1