Cjroen ^wartrjexels in het harL,
'rofessor Postma trok volle zaal
met lezing over het N.I.O.Z.
AGENDA
Oud-leerlingen brachten
kostelijk blijspel voor voetlicht
taar uiteenzetting beantwoordde niet
aan hooggespannen verwachtingen
KOELEN OF
VRIEZEN
„Als je maar geld hebt
Hoofdrollen waren
uitstekend bezet
.nIOOR Utyfa
v
zonwering
Moerbeek's
80e JAARGANG No. 8136
COURANT
iv« N.V. v/h Langeveld De Rood
)US 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2058
Ie: Harry de Graaf, Dorpsstraat 19, De
Tel (02220) 2058, 's avonds (02228) 410
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Neder). Middenstandsbank; Coöp. Boe»
renleenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,30 p.
kw. 30 ct. incasso. Advert.: familieberichten
14 ct p. mm.; andere advert 12 ct. p. mm.
Het idee om voor de leden vcm het Nutsdepartement Texel een lezinq te
aten houden over het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee was af-
omstig van de heer K. Stoepker. Dat deze in de roos geschoten had, bleek
lit de zeer goede bezetting van de zaal van „De Lindeboom-Texel" toen
rofessor Postma, een der directeuren van het NIOZ, donderdagavond zijn
oordracht hield. Het is echter de vraaf of al deze belangstellenden later
irerkelijk voldaan huiswaarts keerden, want de lezing beantwoordde niet
ian de verwachtingen die velen koesterden. Professor Postma ging vrij uit-
oerig in op de redenen, die ertoe hebben geleid het 30 miljoen kostende
aboratorium naar Texel over te plaatsen, vertelde iets over de voordelen
an het samenwerken van mensen met uiteenlopende wetenschappelijke op-
eiding bij het zeeonderzoek en over de relatie van het instituut met de Ne-
ierlandse universiteiten. Hij behandelde de stof oppervlakkig, kennelijk be-
rreesd dat het pubhek zich anders zou gaan vervelen. Het gevolg was ech-
er, dat hij geen nieuws vertelde. Alles wat hij naar voren bracht, kon men
eeds eerder en veel uitvoeriger uit deze krant vernemen.
Uit de titel van de voordracht viel op
maken, dat een belangrijk deel van
lezing zou gaan over het oceanogra-
sch onderzoek. Professor Postma liet
»t ibij enkele definities, terwijl men zo
•aag zou weten hoe dergelijk onder-
>ek in de praktijk wordt verricht. Het-
'lfde geldt voor het zeer boeiende
.ologische onderzoek in het instituut.
Hij sprak over proeven, vertelde dat
onderzoekers waarnemingen deden,
i de hand daarvan theorieën opstel-
en deze theorieën vervolgens test-
Maar het publiek had graag eens
illen horen wélke proeven worden
wiomen, met welke dieren en welke
nclusies men daarbij heeft kunnen
ekken. Natuurlijk zou het te ver ge
werd hebben als alle onderzoekingen,
in de loop der jaren in het Instituut
jn gedaan, de revue zouden passeren,
laar een enkel vooibeeld had toch bij
kop genomen kunnen worden. Over
et buitengewoon interessante onder-
>ek naar de Eidereendenparasiet werd
met geen woord gerept, hoewel met
beschrijving daarvan een uitsteken-
indruk zou kunnen worden gegeven
an de werkwijze bij het zeeonderzoek.
prekende over de personeelsbezetting
an het toekomstige instituut had pro-
;ssor Postma zijn gehoor een goede
ienst bewezen door eens te wijzen op
logelijkheden voor Texelaars om in het
ïstituut te gaan werken. Hoeveel
rachten denkt men op het eiland aan
werven en welke opleiding moeten
hebben genoten? Wij wisten het niet
weten het nu nog niet. Gezegd moet
irorden, dat de spreker in de aanvang
an zijn causerie had aangekondigd,
'at hij zich zou beperken tot algemeen-
.eden en het toelichten van de achter-
ronden, die tot de keuze van Texel als
estigingsplaats hadden geleid én dat
nen daarna kon vragen. Maar van de
felegenheid tot vragen stellen werd
lechts in beperkte mate gebruik ge
naakt, mede omdat de voorzitter te
nel (en ten onrechte concludeerde
lat er geen vragen meer waren. Op
merkelijk in dit verband was ook dat
verschillende NIOZ-onderzoekers in
zaal die zo had professor Postma
angekondigd ook bereid waren hun
egje te doen, geen van allen aan het
voord hoefden te komen.
De nutsavond heeft het gordijn van
[eheimzinnigheid rond het NlOZ-labo-
atorium niet kunnen optrekken. Ge-
Diasdag 24 januari
Oudeschild, Hervormde kerk, 20.00 uur. In
terkerkelijke gebedsbijeenkomst in het kader
van de week voor de eenheid der Christenen.
3e Cocksdorp, Herv. kerk, 20.00 uur. Inter
kerkelijke gebedsbijeenkomst.
Woensdag 25 januari
Oen Burg, De Lindeboom-Texel, bridgedrive
bridgeclub Groot Slem.
Oen Burg, Dorpshuis, Personeelsvereniging
jemeente-T.E M„ Spelavond
Oudeschild. 't Skiltje, 20.30 uur. Voorlichtings
avond over het werk van „De Schoor" te
Hoorn.
Donderdag 26 januari
Den Burg, De Zwaan, 20.00 uur, R.K. Vrou
wengilde. Mevr. De Vries-Ronday spreekt over
ziekenverpleging in huis.
Den Burg, De Zwaan, 20.00 uur, R.K. Vrou
wenvereniging N.K.V., Jaarvergadering.
Zaterdag 28 januari
Den Burg. Cultureel Centrum. Uitvoering
Gymnastiekvereniging Texel.
Den Burg, De Oranjeboom, Oudleerlingen van
de lagere Landbouwschool met blijspel „Als je
maar geld hebt".
Den Burg, Jac. P. Thijsseschool, Judo-kam
pioenschappen Texel; 's middags jeugd; 's
avonds ouderen.
Oudeschild, 't Skiltje, 20.00 uur. Toneelver.
.Nieuw Leven" met het blijspel in 3 bedrijven
.'n Zeeman ging passagieren" door Koos
Beswino.
hoopt mag worden dat de belangstelling
toch voldoende is geprikkeld om een
eventuele volgende beslist noodzake
lijke voorlichtingsavond over de
MOZ-activiteiten tot een succes te
maken.
Verschillende richting
In het NIOZ werken onderzoekers
van verschillende „richting" nauw sa
men. In tegenstelling tot de meeste
andere wetenschappelijke instituten
concentreert men zich dus niet op een
bepaalde tak van wetenschap, maar op
een bepaald deel van de natuur; de
zee. Samenwerking tussen biologen,
geologen, natuurkundigen en scheikun
digen ligt in dit geval voor de hand,
want de verschijnselen in zee worden
veelal door zowel natuurkundige, schei
kundige, geologische en chemische fac
toren beheerst. In teamverband pro
beert men zoveel mogelijk te weten te
komen van de oceaan. Als onderwerp
van oceanografisch onderzoek noemde
professor Postma de getijden en de
daaruit voortvloeiende verschijnselen;
Door de eb en vloed worden de heen
en weer gaande getijstromen veroor
zaakt; de zeestromingen in één richting
worden beheerst door andere factoren.
Het zijn deze factoren die de fysicus
tracht te overzien en te begrijpen. De
chemicus daarentegen houdt zich bezig
met de samenstelling van het water;
de verschillen in het zoutgehalte en de
verschillen die daarbij plaatselijk op
treden. Zo is ontdekt, dat het water
van de Waddenzee in de buurt van de
Friese en Noordhollandse kust zoeter
is dan in het midden, een gevolg van
zoetwaterlozing. Het gehalte aan ande
re zouten dan keukenzout neemt dich
ter bij de kust evenwel toe. Het opspo
ren van de oorzaak van dit verschijn
sel hoort tot de taak van de chemicus.
De geoloog houdt zich vooral bezig met
de samenstelling van de zeebodem en
onderzoekt o.m. de sedimenten, die zich
in de loop der miljoenen jaren daar
hebben afgezet.
Bioloog
De bioloog tenslotte heeft aandacht
voor het leven in zee. Hij bestudeert
de vruchtbaarheid van het water, die
bepaald wordt door de hoeveelheid
micro-organismen, waarop de voedsel-
pyramide is gebaseerd. Hij tracht de
gedragingen der vissen te verklaren en
er achter te komen hoe zij tijdens de
trek in de onmetelijke oceaan hun weg
vinden. Oriënteren zij zich door de
stroom en hoe kunnen zijn deze waar
nemen? Niet alleen vissen en andere
in het water levende dieren spelen een
rol in het levensproces in zee; ook de
zeevogels horen ertoe. Het laatste werd
duidelijk door een uitstekend kleuren-
filmpje, „Between the tides", dat een
goed beeld gaf van de boeiende ver
scheidenheid van het leven in zee.
Het NIOZ streeft ernaar alle takken
van wetenschap tot hun recht te laten
komen, zo vervolgde professor Postma
zijn lezing na de pauze. De onderzoe
kingen hebben niet alleen plaats in het
laboratorium. Ook daarbuiten, in de
vrije zee, worden waarnemingen ver
richt en het instituut beschikt over een
eigen waarnemingsschip waaraan in de
loop der volgende jaren meer vaartui
gen zullen worden toegevoegd. Het in
dertijd te Den Helder gevestigde Zoölo.
gisch Station van de Nederlandse Dier
kundige vereniging (flater omgedoopt in
NIOZ) is uit zijn jasje gegroeid door
Wij hebben juist wat u zoekt
fa Gebr. Schoorl, tel. 2550
het bredere gebied waarop het onder
zoek zich in de loop der jaren ging
bewegen. Vooral na 1945 is de staf on
derzoekers sterk uitgebreid, ook met
niet-biologen. Voordien was het onder
zoek nl. hoofdzakelijk biologisch. Het
instituut moest worden uitgebreid en
al gauw bleek dat het overigens gunstig
gelegen Den Helder geen mogelijkheden
bood. De vervuiling van het havenwa
ter van het Nieuwediep was een extra
stimulans om de Marinestad te verla
ten. De goede bootverbinding naar
Texel was er mede de oorzaak van dat
tenslotte werd besloten het laborato
rium in 't Horntje te vestigen. Daar zal
het kolossale hoofdgebouw (doorsnee
80 meter) verrijzen, alsmede de aquaria,
nettenschuur, wateropslag en vissers
woning. De haven is reeds gereed en er
wordt thans gebouwd aan de netten
schuur, waterrevoir en ontslibtanks.
Het hele project zal 30 miljoen kosten.
Naast de dertig leden van de weten
schappelijke staf zullen vele anderen
belast zijn met technische, administra
tieve en andere taken.
Vragen
Van de gelegenheid vtot vragen stellen,
maakte o.m. de heer C. v.d. Eijk ge
bruik. Hij informeerde naar de plaats
die het NIOZ in het wetenschappelijk
onderwijs inneemt. Prof. Postma ver
telde dat het NIOZ ten dienste staat
aan alle universiteiten Per jaar komen
40 tot 50 biologiestudenten naar het in
stituut om er een cursus te volgen of
om er onderzoekingen te verrichten. Ze
zullen op Texel worden ondergebracht
in een soort bungalowpark dat in de
PH Polder zal worden aangelegd. In dit
verband merkte de spreker op, dat het
NIOZ niet het enige instituut is dat zee
onderzoek verricht. Ook Rijkswater
staat, KNMI, de Marine en verschillen
de universiteiten bewegen zich op dit
gebied. De commissie voor Zeeonder
zoek voorkomt zoveel mogelijk dupli
cering van het werk. Ook in andere
landen zijn centra voor zeeonderzoek.
In West-Europa zijn er ongeveer tien
waarvan de meeste kleiner zijn dan het
NIOZ in zijn toekomstige vorm. In de
V.S. en de LT.S.S.R. wordt zeer veel
zeeonderzoek verricht. In Amerika
wordt er jaarlijks 500 miljoen aan be
steed. De contacten tussen de institu
ten onderling zijn zeer intensief; veel
gegevens worden uitgewisseld, onder
meer tijdens congressen.
Op een vraag naar de praktische be
tekenis van het NIOZ antwoordde de
heer Postma dat het instituut in de
eerste plaats zuiver wetenschappelijk
is, dus de onderzoekingen niet in op
dracht, voor een bepaald practisch doel,
verricht. Indirect hebben de ontdek
kingen wel grote waarde voor het toe
gepast onderzoek, zoals dat b.v. in het
Rijksinstituut voor Visserij onderzoek te
IJmuiden wordt verricht.
Waddenzee
Dat het NIOZ naar Texel gaat houdt
o.a. verband met de nabijheid van de
wetenschappelijk zeer interessante
Waddenzee. Gevraagd werd of het in
stituut zinloos wordt, wanneer de Wad
denzee te zijner tijd zal zijn afgesloten.
Professor Postma antwoordde ontken
nend, maar gaf toe dat het Waddenge
bied van zeer grote waarde is en dat
de onderzoekers gehandicapt zouden
zijn als dit gebied weg zou vallen. Erg
bezorgd maakte hij zich daarover nog
niet, aangezien niet eerder aan de af
sluiting wordt begonnen dan rond het
jaar 2000, als er ooit aan wordt begon
nen.
De heer Wieringa informeerde of de
onderzoekingen van het NIOZ van be
lang zijn voor de wereldvoedselvoor
ziening. Het ziet er nl. naar uit dat de
zee een belangrijke rol zal spelen in het
dekken van de voedselbehoefte. Profes
sor Postma wees erop dat de zee reeds
zeer intensief wordt bevist al zal het
wellicht noodzakelijk en mogelijk zijn
er een nog groter beroep op te doen.
Zoals het er nu voor staat mag men
geen grote verwachtingen koesteren.
Het is beter er naar te streven dat be
volking wat minder hard groeit.
Gevraagd of de proefboringen op het
continentaal plat geen gevaar opleve
ren voor de reinheid van de zee, zei
professor Postma dit niet te kunnen
overzieni
Mosselen
Onlangs heeft de minister van land
bouw en visserij besloten de mosselwa
terproeven in het Horntje te gaan in
richten. Hij was voornemens daarover
contact op te gaan nemen met het NIOZ
om tot samenwerking te komen.
Gevraagd naar de stand van zaken
rond deze belangrijke zaak, zei profes
sor Postma dat de besprekingen hier
over nog in een zeer jong stadium zijn,
zodat nog niets kon worden meegedeeld.
Aan het slot van de avond dankte
voorzitter Wieringa de heer Postma
voor zijn belangeloos gegeven uiteen
zetting en overhandigde als geschenk
een boekenbon.
De oud-leerlinqen van de lagere
Landbouwschool hebben weer eens in
de roos geschoten. Voor de vrijwel
uitverkochte zaal van „De Oranje
boom" hebben zij zaterdagavond met
groot succes het blijspel Als je maar
geld hebt" van Wilfred Wroost opge
voerd. Dat het publiek bijzonder heeft
genoten, was vooral het gevolg van de
sublieme wijze waarop de hoofdrollen
werden vertolkt. De spelkeuze was
juist. Ook vorige toneelsuccessen van
de oud-leerlingen waren mogelijk om
dat men stukken koos, waarvoor men
de juiste spelers beschikbaar had. De
bescheiden instelling, die daarvoor
nodig is, zouden meer Texelse toneel
verenigingen zich eigen moeten ma
ken. Streven naar „iets goed" is lof
waardig zolang de zaal van een der
gelijk experiment geen slachtoffer
wordt. Publiek, dat niet alleen uit be
leefdheid applaudiseert, kan men al
leen blijven trekken als het qebodene
aanvaardbaar is. En aanvaardbaar is
een prestatie helaas alleen als deze
niet te schril afsteekt tegen hetgeen
men regelmatig via de moderne media
gepresenteerd krijgt.
„Als je maar geld hebt" is een wat
onwaarschijnlijk, maar toch aardig ge
schreven verhaal, vol onverwachte
wendingen. Hoofdpersoon is de arme
wisselloper Kappelhof, die door de
schoonzoon van zijn chef wordt ge-
koeieneerd. Kappelhof is weduwnaar,
maar heeft vier kinderen, de chauffeur
Rudolf, de dienstbode Lissie en de pic
colo .Freddy. Het huishouden wordt ge
daan door zijn ongetrouwde zuster
Millie, die reeds dertig jaar lang wacht
op haar verloofde, die haar destijds
trouw zwoer.
Hoofdprijs
De familie heeft het moeilijk, totdat
Oscar Pommerenke komt opdagen, een
man wiens leven jaren geleden door
Kappelhof is gered. Oscar heeft de
eerste prijs in de lotto gewonnen: een
bedrag van meer dan drie ton. Omdat
hij er ten onrechte van wordt ver
dacht dat hij een smokkelorganisatie
heeft gefinancierd, zet hij het gewon
nen geld op een spaarbankboekje, op
naam van Kappelhof, en besluit naar
Zweden te vluchten. De helft van de
rente van het bedrag is voor de arme
boekhouder. Kappelhof's zuster en kin
deren vinden echter het spaarboekje en
menen dat vader hen voor de gek heeft
gehouden. Een reeks verwikkelingen en
misverstanden volgt, o.a. als gevolg
van het feit, dat het bedrag niet com
pleet is en dat het voor vijf jaar is
geblokkeerd. De plotseling verbeterde
financiële toestand van Kappelhof is
voor de weduwe Alma Roggenbeek
echter aanleiding er toch in toe te
stemmen, dat taxichauffeur Rudolf
trouwt met haar dochter Helga. Het
duurt een tijdje voordat alles duidelijk
wordt en het geluk werkelijk weer
keert in huize Kappelhof.
Goed spel
De rol van Julius Kappelhof werd op
uitstekende wijze gebracht door de heer
Kees Witte. Hij speelde vlot, was dui-
lijk verstaanbaar en had zijn type ge
heel mee. Het was de heer Witte, die
voor een belangrijk deel van het succes
MEUBELHANDEL
Den Burg Tel.2572
VOL-AUTOMATISCHE
INDESIT WASAUTOMATEN
Fantastisch goed,
voor slechts/598,
FA. GEBR. SCHOORL, tel. 2550.
AANRIJDING MET BLIKSCHADE
Zaterdagmiddag deed zich op de hoek
Parkstraat-Weverstraat te Den Burg
een aanrijding voor tussen de Renault
van de 36-jarige C.O. uit De Koog en
de Volkswagen van de 21-jarige mej.
D. uit Eierland. O. stond in de Park
straat voorgesorteerd om het verkeer
in de Weverstraat voorrang te verle
nen. De achteropkomende mej. D.
meende, dat de wagen stond gepar
keerd, reed aan de rechterzijde voorbij
en sloeg linksaf. Op dat moment wilde
ook O. weer gaan rijden, zodat hij de
Volkswagen raakte. De blikschade aan
beide wagens was niet bijzonder ern
stig. Op grond van de nieuwe bepalin
gen nam de politie van het ongeval
nota, maar maakte geen proces verbaal
op.
AANRIJDING MET BLIKSCHADE (II)
Zaterdagavond omstreeks half elf
botsten op de kruising Beatrixlaan-
Gasthuisstraat twee personenauto's. De
in zijn Volkswagen op de Beatrixlaan
rijdende H. (22) uit Den Burg verzuim
de voorrang te geven aan de van rechts
uit de Gasthuisstraat komende Union
personenwagen, bestuurd door v.d. V.
uit De Koog. Beide wagens liepen
plaatschade op. Niemand werd gewond.
De politie maakte proces verbaal op.
DOOPSGEZINDE PASTORIE VOOR
ƒ45.000,— VERKOCHT
OOSTEREND De Doopsgezinde
pastorie aan de Peperstraat te Ooster
end is zaterdagmiddag tijdens een pu
blieke verkoping in het Gebouw voor
Christelijke Belangen voor ƒ45.000,
van de hand gedaan. De nieuwe eige
naar werd de heer J. v.d. Vis Pzn. te
Oosterend, Gezien de huidige toestand
op de huizenmarkt kan de Doopsgezin
de gemeente verheugd zijn met de be
haalde verkoopsprijs. Het huis (met erf
en tuin) is 5,24 are groot en omvat: hal,
toilet, trap, voorkamer met erker, ach
terkamer met serre, keuken, bijkeuken,
douche, garage, drie slaapkamers, over
loop en vliering De verkoop van het
huis, dat bewoond wordt door mej. G.
van Zetten, houdt verband met de op
heffing van de tweede predikantsplaats
van de Doopsgezinde gemeente Texel.
De woning komt uiterlijk 1 september
voor de nieuwe eigenaar beschikbaar.
Dezelfde middag werd ook de uit-
neembare houten schuur van mevrouw
M. J. de Krijger-Spigt te Den Burg in
verkoop gebracht. De schuur, die ach
ter de woning van mevrouw De Knjger
in de Julianastraat staat, bracht 87,
op. Eigenaar werd de heer H. Spigt.
ƒ5000,voor zwembad
SINTERKLAASACTIE VAN
WINKELIERS NU AFGESLOTEN
Dc Sinterklaasactie van de Winke
liersvereniging Den Burg is een dezer
dagen officieel afgesloten, door de op
brengst te storten op dc rekening voor
het Texelse zwembad. Na aftrek van
kosten bedroeg de over te maken som
precies ƒ5000,
Nooit eerder werd een zo groot be
drag in één keer voor het zwembad
beschikbaar gesteld. Van burgemeester
De Koning heeft het bestuur van de
winkeliersvereniging intussen een brief
ontvangen, waarin hij zijn erkentelijk
heid voor dit middenstandsinitiatief
naar voren brengt. Het bestuur van de
vereniging dankt alle Texelaars, die
door hun medewerking de actie tot een
succes hebben gemaakt.
van het stuk verantwoordelijk was. Een
voortreffelijk tegenspeler had hij ge
vonden in de heer Paul Eelman als de
plotseling rijk geworden Oskar Pom-
marenke. Hij deed weinig voor hem
onder en viel op door zijn flitsend-vlot
acteren, dat een geroutineerde indruk
maakte. Zowel Witte als Eelman toon
den geen spoortje plankenvrees; ze be
wogen zich op het toneel even gemak
kelijk als op het erf van hun bedrijf.
Een bijzondere prestatie verrichtte ook
mej. Betty Bakker als dienstbode Lis
sie. Ze gaf rap en natuurlijk spel ten
beste. De zeer bedaarde chauffeur Ru-
dolf werd gestalte gegeven door de heer
Paul Kuip. Hij zorgde voor verschil
lende zeer goede momenten, maar gaf
een enkele keer van een houding blijk,
die niet paste bij die van de onderge
schikte taxichauffeur. Hij deed het
overigens best!
De heer Giel Kuip toonde zich als de
piccolo Freddy een verdienstelijk spe
ler. Vooral zijn mimiek en bewegingen
waren prima. Een wat kleinere rol had
mej. Burka Beukers als Rudolf's ver
loofde. Zij toonde zich over het alge
meen iets te bedeesd, maar gaf in emo
tionele scènes blijk van haar talent.
Mej. Annelies Kuip beeldde de hard
vochtige, op geld en status beluste we
duwe Roggenbeek zeer behoorlijk uit.
Ook zij speelde redelijk vlot en zeer na
tuurlijk. Een bescheiden rol tenslotte
was weggelegd voor de heer C. van
Heerwaarden. Alh de op zwart zaad
Izittende bankdirecteur Dorrman,
maakte hij echter een wat tè berooide
indruk. Zijn tekst had er wel iets pit
tiger kunnen uitkomen.
De spelers voelden elkaar goed aan.
Duidelijk werd dat langdurig en se
rieus is gerepeteerd. De regie was in
handen van de heer C. Koorn.