Groen kwartsJexels in het harL,
„Nooit tegenstander van de
ruilverkaling geweest!"
Ai
drianus Dirk Blok van der Velden (54):
Diverse plaatselijke belastingen
worden aanzienlijk hoger
aar Texel heeft
)ge prijs betaald
boxen
Expositie heden
geopend
Jongen (6)
door auto geschept
Om begrotingstekort te helpen dekken
Opcenten personele
belasting hoger
per 1 juni a.s.
Zwerftocht met
gestolen boot
Moerbeeks
lG 23 MEI 1967
80e JAARGANG No. 8167
r E X E LS E^COURANT
e N.V. v/h Langeveld De RooU
s 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
tfry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
(02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
LS je zegt dat het jammer is
dat een of andere ouwe toe
stand wordt opgeruimd,
wordt je onmiddellijk als
conservatief element beschouwd,
kflrom ik zea met nadruk ik ben
'v it tegen de ruilverkaveling ge-
st. Natuurlijk niet. Zoals het was
het toch niet langer? Maar de
die Texel ervoor heeft betaald is
g. Ik doel natuurlijk op het land-
ip; dat is er niet best afgekomen
anks alle pogingen om het karak-
zoveel mogelijk te bewaren. Het is
mogelijk dat het niet anders kon,
ar een verlies blijft het."
eze woorden tekenden we op uit
mond van de kunstschilder
ianus D. Blok van der Velden,
die ongetwijfeld weet waar
over praat. Ruim 32 jaar geleden
om 'Blok' van zijn geboorteplaats
drecht naar Texel. Onderwerpen
schilderijen en tekeningen vond
er meer dan hij had durven hopen,
ontdekte toen wat het gros der
:elaars nog steeds niet beseft: het
dschap was uniek en van een bij-
dere schoonheid. Honderden uren
Blok temidden van de holle weg
jes, de tuunwallen, de stolpen en
schapenboeten te schilderen. In die
en vergroeide hij met de omgeving,
ig het landschap als iets van hem-
beschouwen.
Hok „En dat is nu juist de reden
arom ik het zo bar jammer vindt
ze er de dragline in gezet hebben,
heb het zien aankomen toen het
ord „ruilverkaveling" vlak na f de
log voor het het eerst werd 'ge-
»md en toen de afbraak eenmaal be-
i, voelde ik me als een kind dat men
een geliefd stuk speelgoed be
ft".
Mooie plekjes
lok zag het dus aankomen en vond
het nageslacht in ieder geval zou
>eten weten hoe Texel op dat mo-
>nt nog was. En hij begon te tekenen,
ntallen prenten vervaardigde hij, in
erlei formaten. Niet alleen van het
inwallenlandschap bij de Hogeberg
iar van veel andere mooie plekjes
Texel die grote veranderingen on-
■gingen. Want het is natuurlijk niet
een ruilverkaveling geweest die
Jtselinjg deed veranderen wat eeu-
inlang hetzelfde was gebleven. Blok
d geen commercieel doel met zijn te-
ndngenserie. De gemeente had laten
•ten er geen belangstelling voor te
bben en de ruilverkaveling evenmin,
it de prenten nu, zo'n zeventien jaar
ter, toch door de gemeente werden
gekocht, kon hij toen niet weten. Hij
zegt: „Ik wilde op mijn manier iets van
dat landschap vasthouden, gewoon voor
mezelf".
Toeval
Dat wat hij wilde vasthouden ont
dekte Blok overigens pas enkele jaren
nadat hij op Texel was aangekomen.
Aanvankelijk ging zijn voorkeur uit
naar de duinen en stranden. Hij schil
derde ontelbare 'Slufters' („Er zijn geen
twee dezelfde bij en ontdekte het
paradijs ten zuiden van Den Burg bij
toeval.
„Ik woonde in de omgeving van De
Koog en daar wisten ze van het be
staan van dat land niet eens wat af.
Ze kwamen er niet. De mensen ver
plaatsten zich toen nog veel minder
dan nu. Totdat ik een keer in de rich
ting Zuid-Haffel fietste, het Haffel-
derweggetje opreed en niet meer ver
der kon. Nou toen heb ik ze gevonden
en gezien: het Haffelderweggetje, het
Middelweggetje, het Lage en het Hoge
Kruuskeweggetje, het Beilerwegje, het
Slingerwegje. Die paden hebben hun
typische karakter gekregen door de
boeren die er in de loop der eeuwen al
lerlei kleine veranderingen in aan
brachten. Dat sommige weggetjes zo
hol zijn is het gevolg van het telkens
zoden wegsteken om er de tuunwal
mee op te hogen. Want die boeren wa
ren te 'suunig' om de plaggen van het
eigen land te halen."
Oeroud
„Die weggetjes zijn veel ouder dan
meestal wordt verondersteld. Ik heb
een kaart gezien uit 1580 waar ze al
opstonden."
In tegenstelling tot een fotograaf
hoeft een tekenaar het landschap niet
te nemen zoals het is. Terwille van de
compositie kam hij er iets bijtekenen of
weglaten. Is dat met de landschappen
serie ook gebeurd? „Nee, beslist niet",
zegt Blok. „Alle tekeningen zijn topo
grafisch juist en dat wil ik je laten zien
ook". Hij pak een (oude) kaart van
Texel en wijst op de verschillende
kronkels en hoekjes in de diverse per-
ceelsgrenzen. Tekeningen die van deze
plaatsen zijn gemaakt, vertonen die
hoekjes en kronkels ook. De kaart zal
worden opgehangen bij de tekeningen
tentoonstelling in „De Oranjeboom".
Zo ingrijpend is de omgeving veran
derd, dat het vooral voor jongere men
sen onmogelijk is zich te orienteren.
Daarom zijn de tekeningen genummerd
en de nummers kan men op de kaart
terugvinden.
Reservaat
„Ik zei al dat ik de grote verande
ringen zag aankomen. Omdat ik meen
de dat het mogelijk was daarbij het
belangrijkste landschapsschoon te spa
ren heb ik in 1946 een brief geschreven
en mijn ideeen daarover uiteengezet.
Het kwam erop neer dat het hele ge-
verkaveling meer landschapsschoon be
waard kunnen blijven? Blok „Moeilijk
om daar een antwoord op te geven.
Men heeft de factor 'gebruik' voor een
zeer groot deel laten prevaleren boven
het landschappelijke. Neem het gebied
tussen Akenibuurtsweg en de Duinweg
bij Hermanshoeve. Op de tekening zie
je een terrein met tuunwallen en kolk
jes en cenen. Nu is het een groen bil
jartlaken. Want de cenen en de kolkjes
waren niet meer nodig; dus moesten
ze weg. Ik geef toe dat men wel wat
heeft gedaan om toch zoveel mogelijk
het karakter van het landschap te be
waren. Er zijn langs de nieuwe wegen
tuinwallen aangelegd en ook op par
ticuliere percelen. Maar het is jammer
dat juist de gebruikers daar niet zo
veel pnjs opstelden. Tuunwallen vra
gen onderhoud en dat verloren uurtje
dat de schapenboer er vroeger voor
had, is er blijkbaar niet meer."
„Menselijk" landschap
„Ik vind het jammer dat zoveel ver
dwenen is, maar misschien zou ik an
ders redeneren als ik gebruiker zou
zijn. Ik bekijk het gewoon van de an
dere kant. In de loop der jaren ben ik
steeds meer het eigene van Texel gaan
zien. Ik ben geboeid geraakt door din
gen, waaraan anderen achteloos voor
bij gaan. Ik zie, bijvoorbeeld, hóe de
Texelaars een plankie aan een hekkie
timmeren.Daaruit spreekt hun
aard. Daarom is het Texelse landschap
zo boeiend: het zijn geen bergen of bos
sen maar het is vrijwel geheel door
mensenhanden gevormd. Het is niet al
leen iets van Texel maar vooral iets
Verschijnt dinsdag en vrijdags
Rank; Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Raif-
feisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,30 p.
kw. 30 ct incasso. Advert.: familieberichten
14 ct. p. mm.; andere advert. 12 ct. p. mm.
van de Texelaar. Maar het oorspronke
lijke moet wijken voor de techniek.
Daar ben ik niet boos om, maar wel
een beetje verdrietig. Als er ergens
weer eens iets was weggehaald, kwam
ik er in geen maanden meer. Ze had
den me weer wat afgenomenDat
is ook de diepere reden geweest van
die tekeningen. Ik heb wat vast willen
houden. En nu hoop ik maar, dat wat
er nog wel is, in tact gelaten wordt".
De expositie van 78 door Blok
v. d. Velden gemaakte crayon- en
inkttekeningcn is hedenmiddag
om 5 uur geopend. Een veertigtal
genodigden was aanwezig: college
van B. en W., de gemeenteraad,
het bestuur van het Texels Mu
seum. de plaatselijke commissie
van de ruilverkaveling, de ge
meentelijke commissie kunstop
drachten, vertegenwoordigers van
het gemeentelijk grondbedrijf, de
Vriendenkring Texel en de heren
G. J. de Haan, J. A. v.d. Vlis en
J. v.d. Pijl.
De tentoonstelling in De Oran
jeboom is tot 30 mei voor ieder
vrij toegankelijk, zowel overdag
als 's avonds.
Blok v. d. Velden
„Geen tegenstander
Dit kolkje in de buurt van de Ruigedijk (op de plaats waar nu het nieuwe fietspad van
Staatsbosbeheer begint) tekende Blok v. d. Velden een jaar of 13 geleden. Links achter ziet
men de boerderij „De Valk" met een schuur en rechts „De Arend". De foto onder toont
de huidige situatie ter plaatse: „De Arend" en de schuur zijn afgebroken, de bomen zijn
omgehakt, de tuinwal is geslecht en de kolk is gedempt. Opgeruimd staat netjes
bied van de Hogeberg tot reservaat te
•maken en een gebied Noordwestelijk
van Den Burg, begrensd door Koger-
weg, Duinweg en de Hemmer, te ma
ken tot .karakteristiek landschap'
waarin bepaalde beschermingsmaatre
gelen zouden gelden. Ook bij Ooster
end had iik zo'n gebied gepland. Maar
ik heb nooit gezegd dat ik tegen ruil
verkaveling was. Die brief heb ik aan
kapitein Lap gegeven, voorzitter van
de WV, toen een invloedrijk man op
Texel. Die heeft het doorgegeven aan
de burgemeester. Ik heb er nooit meer
wat van gehoord. Maar het is wel aar
dig dat een dergelijk idee toch wel al
gemeen ingang heeft gevonden, want
de Hogeberg wórdt landschapsreser
vaat, al gaat het nu om de resten van
wat er eens was. Maar ook die resten
vertegenwoordigen nog een onschatba
re waarde en ik hoop dat de tentoon
stelling het besef daarvan helpt bevor
deren'".
Nalatigheid
Had bij het uitvoeren van de ruil-
Dodelijk ongeluk in Waalenburg
Zondagochtend omstreeks kwart voor
elf is de 6-jarige Andreas Overdorp uit
Amsterdam om het leven gekomen toen
hij door een auto, bestuurd door ds.
W. A. Soesan uit De Cocksdorp, werd
geschept. Het ongeluk gebeurde op de
Westerweg door Waalenburg.
Het jongetje kwam uit de uitrit van
de hoeve „De Waterplaats" (waar hij
met zijn familie logeerde) en stak plot
seling de weg over. Ondanks hevig
remmen slaagde de predikant er niet
in zijn wagen tijdig tot stilstand te
brengen. De jongen werd geschept en
daarbij zo ernstig aan het hoofd ge
wond, dat hij vrijwel onmiddellijk
overleed.
PAND WIJKT VOOR DOORBRAAK
Het pand Burdetstraat 13a zal bin
nenkort worden gesloopt. Het thans on
bewoonde huis zal moeten verdwijnen
voor een wegdoorbraak waardoor de
Bernhardlaan met de Burdetstraat kan
worden verbonden.
B. en W. hebben de gemeenteraad
gevraagd tot sloping te mogen over
gaan.
GROND VERKOPEN
IN KOMENDE RAAD
Burgemeester en wethouders stellen
de raad voor een 1110 m2 groot ge
deelte van het industrieterrein aan de
Maricoweg te verkopen aan de firma
A. v.d. Vis Zoon te Den Burg. Het
stuk grenst aan het bestaande bedrijf
van v.d. Vis. De overeengekomen ver
koopsom is ƒ15.540,
Met het bestuur van de Bakker-van
Maarleveld-stichting werd overeenstem
ming bereikt omtrent verkoop van en
kele strookjes grond, gelegen aan en
nabij de Emmalaan te Den Burg. De
strookjes zijn bestemd voor tuin en
toegangspad bij de in aanbouw zijnde
bejaardenwoningen van de stichting.
De oppervlakte bedraagt 275 m2; de
verkoopprijs ƒ5.500,
Diverse plaatselijke belastingen zul
len binnenkort aanzienlijk moeten wor
den verhoogd. Het gemeentebestuur
is daartoe gedwongen als gevolg van
het tekort aan financiële middelen, dat
niet alleen door een extra uitkering uit
het gemeentefonds kan worden gedekt.
Bij de behandeling van de gemeente
begroting heeft de raad vorig jaar de
ministers van Financiën en Binnen
landse Zaken verzocht om een aanvul
lende bijdrage tot een zodanig bedrag
als nodig is om het tekort aan alge
mene dekkingsmiddelen tot een bedrag
van ƒ908.165,op te heffen.
Op grond van de Financiële verhou
dingswet 1960 kunnen aanvullende bij
dragen uit het gemeentefonds pas wor
den verstrekt, als gebleken is, dat de
verzoekende gemeente zijn inkomsten
heffingen uit eigen hoofde tot een re
delijk peil heeft opgevoerd. De minis
ter van Binnenlandse Zaken heeft
daaromtrent onlangs richtlijnen ver-
strékt. Het gevolg is, dat diverse plaat
selijke belastingen moeten worden ver
hoogd. Deze richtlijnen zijn nog niet
precies bekend, maar wel staat vast,
dat o.a. zonder meer als eis zal worden
gesteld, dat de opcenten op de perso
nele belasting worden verhoogd van
150 tot 200. B. en W. stellen daarom nu
reeds voor tot deze verhoging over te
gaap.
Momenteel worden door de gemeente
150 en door de provincie 50 opcenten
ten aanzien van deze belasting geheven.
Een verhoging met 50 opcenten door de
gemeente betekent daarom voor de be
lastingplichtigen een stijging van de
bedragen der aanslagen met 50/300 ge
deelte of bijna 17°/o. De verhoging met
50 opcenten zal de gemeente een jaar
lijkse inkomstenvermeerdering opleve
ren van ongeveer ƒ15.000,De datum
van ingang van deze verhoging is ge
steld op 1 juni 1967, omdat het belas
tingjaar van deze belasting loopt van
1 juni tot 1 juni.
In hun toelichting aan de raad delen
B. en W. voorts mee, dat de opcenten-
heffing op deze belasting reeds sinds
1941 in totaal 200 bedraagt. Aanvanke
lijk kwam de opcenten geheel aan de
gemeente ten goede. In 1943 ging de
provincie over tot heffing van veertig
opcenten, welk percentage ingaande
1944 op 50 werd gebracht en sindsdien
niet meer is gewijzigd. De opcenten-
heffing door de provincie kwam echter
op het totaal van 200 in minder mg, zo
dat de gemeente vanaf 1944 onafgebro
ken 150 opcenten heeft geïncasseerd.
Reeds meerdere gemeenten zijn 'tot een
zelfde verhoging overgegaan en er zijn
zelfs gemeenten, die 250 opcenten op
de personele belasting heffen.
De bestaande klassenverdeling van
het grondgebied van de gemeente voor
de heffing van de genoemde belasting,
blijft ongewijzigd. Smds 1931 valt Den
Burg en naaste omgeving in de zesde
en het overige gedeelte van Texel in de
achtste klasse. Hetgeen B. en W. rede
lijk achten. Herziening van de Massi
ficatie zou overigens een verlaging van
de belastingopbrengst voor de gemeen
te betekenen, hetgeen uiteraard niet de
bedoeling is.
OUDESCHILD Vrijdag
avond laat liep een zes meter
lange motorboot de haven van
Oudeschild binnen met één op
varende: een dertigjarige Duitser.
Hij meerde het bootje af en
bracht aan boord de nacht door.
Zaterdagochtend wilde hij weer
gaan varen, op weg naar Emden,
hetgeen de verbazing wekte van
de havenmeester, die de weers
omstandigheden voor een derge
lijk bootje niet erg aantrekkelijk
vond. De Duitser gedroeg zich
verdacht door de papieren van
zijn boot niet te tonen en door te
weigeren het praairapport in te
vullen. De havenmeester ver
trouwde het niet en waarschuw
de de politie. Deze stelde een on
derzoek in, waarbij al spoedig
bleek dat de Duitser de boot had
gestolen. Met zijn eigen kano was
de man de Rijn komen afzakken
en was zo in Oude Tonge in
Zeeland aangekomen. Daar kreeg
hij een defekt aan zijn vaartuigje,
waarna hij een motorboot kaapte
en koers zette naar Texel, met de
bedoeling zaterdag naar Emden
te varen.
De politie heeft de gekaapte
boot aan de ketting gelegd en
de eigenaar in kennis gesteld. De
Duitsers werd zaterdagochtend
direct op transport gezet naar
Oude Tonge, waar de zaak verder
werd afgehandeld.
MEUBELHANDEL
Den Burg Tel 2572
CULTUREEL YVERK
LEENT GEMEENTE ƒ10.000,—
De stichting Cultureel Werk Texel
zal de gemeente Texel een bedrag van
ƒ10.000,lenen, ter mede-financiering
van het sport- en cultureel centrum te
Den Burg. De stichting heeft het geld
voor dit doel verkregen van de Neder
landse Sportfederatie te Den Haag.
De gemeente zal het bedrag in 20
jaar aflossen en zal geen rente ver
schuldigd zijn.