Verbreding Postweg kost
f 1.783.500,-
top
form
Het grote (gratis!)
Top-Form meubelboek
ligt voor u klaar.
Komt u even langs?
SPORT EN SPEL
Bescheiden investeringsprogramma 1968
Rusthuis Oosterend:
negen ton
„Pro ecclesia" voor
„Opper" Stomp
in het afgelopen weeken I
Het verbreden van de Postweg, een
dringende zaak, is de kostbaarste post
die de gemeente in het overigens be
perkt gehouden investeringsprogramma
voor 1968 heeft opgenomen. Deze ver
keersader naar Texels noordpunt, is nu
nog 4,5 meter breed. De nieuwe weg zal
6 meter worden. In tegenstelling tot
eerdere plannen zullen de bermen zo
breed worden gehouden, dat plaats
overblijft voor rijwielpaden. Om dit
mogelijk te maken zal 72.000 m2
grond a ƒ2,worden aange
kocht (ƒ216.000,—): er wordt 20.000 m3
aan sloten gegraven (ƒ40.000,—), dui
kers aangelegd (ƒ367.000,heiningen
geplaatst (ƒ7.700,werken uitge
voerd ten behoeve van nutsbedrijven
(ƒ25.000,en overige kosten gemaakt
(ƒ65.600,De nieuwe weg zal in 15
jaar worden afgeschreven.
Voorts vermeldt het investeringspro
gramma de verbreding van de Wester -
weg, waarvan het tracé in het kader
van de ruilverkavelingswerkzaamheden
reeds tot stand is gekomen. De totale
kosten worden geraamd op f 1.325.000,-
af te schrijven in 15 jaar. Gespecifi
ceerd. Uitgraven van 22.000 m3 zand
ƒ110.000,—; 15.000 m3 te leveren zand
UITGAVEN en inkomsten
Het totale uitgavenbudget van de
gemeente Texel ziet er voor 1968 als
volgt uit. Ter vergelijking zjjn tevens
de cijfers van dit jaar vermeld. In to
taal zal worden uitgegeven
ƒ7.204.000,— (1967: ƒ6.408.000,—);
gespecificeetd als volgt:
Algemeen beheer ƒ900.000,
(ƒ737.000,Openbare veiligheid
ƒ186.000,— (ƒ170.000,—); Volksge
zondheid ƒ348.000,— (ƒ352.000,—);
Volkshuisvesting ƒ348.000,
(ƒ352.000,Openbare werken
ƒ1.465.000,— (ƒ1.289.000,—); Onder
wijs en Culturele zaken ƒ2.007.000,
(ƒ1.792.000,Sociale zorg en maat
schappelijk werk ƒ1.051.000,
(ƒ968.000,beheer gemeentelijke
eigendommen ƒ44.000,(ƒ41.000,
kasvoorzieningen ƒ432.000,—
(ƒ290.000,diverse andere taken
ƒ161.000,— (ƒ175.000,—)
Aan inkomsten staat daar tegenover:
Uitkeringen uit het gemeentefonds
ƒ3.558.000,— (ƒ2.909.000,—); uitke
ringen van bet rijk ƒ1.355.000,
(ƒ1.199.000); terugontvangst van uitga
ven (voorschotten) ƒ441.000,—
(ƒ457.000.gemeentelijke belastingen
ƒ563.000,483.000,kasvoorzie
ningen ƒ402.000,(ƒ304.000,ovc-
lige ontvangsten ƒ578.000,—
(J 518.000,—).
Het verschil tussen ontvangsten en
uitgaven ƒ307.000,— (ƒ538.000,—)
hoopt de gemeente te kunnen dekken
uit extra bijdragen.
VOOR UITBREIDING WAGEN
MUSEUM ƒ5.000,— SUBSIDIE
Gedeputeerde Staten mogen dan af
wijzend beschikt hebben op het verzoek
van de paardensportvereniging om een
subsidieuitkering uit het Anjerfonds,
toch heeft de vereniging inmiddels een
subsidie van ƒ5.000,gekregen van de
stichting „Zomerzegcls" en bestemd
voor de uitbreiding van het wagenmu
seum te De Waal. Dit prettige geluid
kon voorzitter Joh. C. Roeper tijdens
de vrijdag gehouden najaarsvergade
ring laten horen.
De vergadering werd door een flink
c.antal leden bijgewoond. Aanwezig wa
ren ook de voorzitter van het VLN Dr.
D. Rempt, de heer P. Ripping die even
tueel een men-cursus zal verzorgen op
Texel en het adviserend bestuurslid L.
W. Biesheuvel. Momenteel wordt sterk
gedacht aan samenvloeiing van NWP
en VLN zodat dan één paardenstam
boek zal ontstaan. Voor het fokken kan
dit voordelen opleveren.
De bespreking van liet zomerpro-
gramma werd een terugblik op een fi
nancieel gunstig jaar. Door het brengen
van een eigen nummer (het caroussell-
ïijden) tijdens het concours werden
veel kosten uitgespaard. Ook het wa
genmuseum floreerde, zij het op nog
bescheiden wijze. Conservator Zandstra
heeft dit jaar 3500 bezoekers ontvan
gen.
De uitbreidingsplannen van het wa
genmuseum verkeren in een nog zeer
pril stadium. Het bestuur streeft naar
een eenvoudige opzet wat het exterieur
betreft opdat het interieur des te meer
aandacht kan krijgen. Op een waar
schuwing uit de vergadering vooral
voorzichtig te zijn, liet de voorzitter
weten dat niets overhaast zal geschie
den.
Tijdens de rondvraag vielen minder
aangename woorden betreffende een
vermeende controverse tussen de Wad-
denruiters en de Paardensportvereni
ging. Bij de bespreking kwamen be
leidskwesties aan de orde die buiten de
competentie van dc vergadering vielen.
Het gaat niet om prestige maar om
prestatie. Ieder 'bestuur heeft dat in
eigen hand.
Na de pauze vertoonde de heer Bies
heuvel enkele films waaronder die
over het Texelse schaap. Deze rolprent
gaf echter bepaald geen weergave van
de problemen rond de fokkerij van dit
ras.
Het „paardefilmpje" was een archief
exemplaar en „Holland" een kleurrijke
reklame van oer-hollandse producten,
een technisch knappe film.
ƒ75.000,34 000 m2 grondzandasfalt
ƒ544.000,34 000 m2 zandasfalt
ƒ340.000,63.000 m2 bermen afwer
ken ƒ63.000,en aanleg werken nuts
bedrijven 20 000.90% van de totale
kapitaalslasten (ƒ174.458,wordt ge
dekt door hei wegenfonds. Ten laste
van de gemeente blijft dus 10% of
ƒ17.446,—.
Rusthuis Oosterend
Een groot bedrag is ook gemoeid met
de kapitaalverstrekking aan ie Sociale
Dienst Texel ten behoeve van de bouw
van een rusthuis te Oostereud. De
grondkosten bedragen ƒ70.500,
(2550 m2 a ƒ30,bouwkosten
ƒ675.000,(waarbij is uitgegaan van
een kubieke meterprijs van ƒ150,
architectenhonorarium en kosten toe
zicht ƒ60 000,-; cv-installatie ƒ60.000,-;
tuinaanleg en onvoorziene anaere kos
ten ƒ28.500,Het gebouw wordt in 50
jaar afgeschreven. Verwacht wordt dat
de bouw eerst tegen het einde van 1933
kan worden uitgevoerd. Zoals bekend
zijn pogingen van kerkgenootschappen
om te Oosterend een rusthuis te stich
ten mislukt. Dat nu wordt voorgesteld
zo gauw mogelijk tot bouw over te
gaan houdt verband met de te ver
wachten verd?re verruiming van de
bouwmarkt. De rijksgoedkeur mg zal
daarom niet lang op zich laten wach
ten, zo menen B en W. Het rusthuis
zal plaats bieden aan 25 30 personen.
Aangezien het huis pas na 1968 in ge
bruik kan worden genomen, wordt met
het opmaken van een exploitatiebegro
ting nog gewacht. In ieder geval wil
men een sluitende exploitatie bereiken.
Mobilofoon
In het investeringsprogramma voor
volgend jaar is een bedrag opgenomen
voor aansohaf van een mobilofoonin
stallatie voor de brandweer. Dit is ge
wenst in het belang van de communi
catie tussen de centrale post en de
brandbestrijdingsploegen en - vooral
bij duin- of bosbrand - tussen de afde
lingen onderling.
ƒ12.000,is bestemd voor voorzie
ningen aan diverse openbare lagere
scholen. De o.l. school van De Koog
krijgt 46 zg. leerlingensets (ƒ3 G05,
de o.l. school Den Hoorn krijkt tl-ver-
lichting in drie lokalen ƒ1.500,—; de
verlichting in 2 lokalen en de gang van
de o.l. school De Cocksdorp zal woiden
verbeterd en de school krijgt 46 leer
lingensets (ƒ5.325,de verlichting in
de o.l. school van Zuid Eierland wordt
voor ƒ450,verbeterd en ook de o.l.
school van Oudesohild krijgt betere
verlichting in drie lokalen (ƒ1.120,
De ULO school krijgt op de school-
zolder een beier handwerklokaal. Kos
ten ƒ4.500,—.
Naar aanleiding van desbetref f en-ie
verzoeken van de hoofden van de o.l.
scholen zal een extra bijdrage per leer
lingen beschikbaar gesteld worden in
verband met stijgende kosten bij het
onderwijs in handwerken en handar
beid. Daarom is een aanvullend crediet
van ƒ2,50 per leerling geraamd, der
halve totaal ƒ2.000,De bijzondere
scholen krijgen een vergoeding van
ƒ1.413,—.
TEXELSE MARKT
Gisteren werden 9 ramlammeren
aangevoerd die ƒ180,tot ƒ225,op
brachten. Verder 3 koeien ƒ1100,tot
1250,—; 8 pinken ƒ675,— tot ƒ750,—
1 graskalf 500,4 schapen 80,tot.
ƒ120en 3 nuchtere kalveren ƒ170,
toat 250,—.
Opperwachtmeester W. F. Stomp,
die meer dan tien jaar de leiding heeft
gehad van de gidsendrumband Mar-
garetha Sinclair" is vrijdagavoand j.l.
onderscheiden met de pauselijke orde
„Pro Ecclesia et Pontifice". Het ere-
blijk viel hem ten deel wegens zijn
bijzondere diensten aan de Katholieke
gemeenschap op Texel. Het gouden
kruis werd uitgereikt door pastoor C.
Persoon tijdens een drukbezochte af
scheidsavond in Casino. Met het op
spelden werd mevrouw Stomp belast.
Overigens was er ook voor mevrouw
Stomp een onderscheiding: het „Zilve
ren Vriendschapsteken" dat haar door
het Nationaal hoofdkwartier van de
Ned. Gidsenbeweqinq was toeqeken-
kend. Groepsleidster Annie Ran ver
telde dat mevrouw Stomp een grote
steun voor de Texelse gidsengroep is
geweest. Veelal stond zij haar man bij
concours of buitenlandse reis terzijde.
In een hartelijke toespraak schetste
pastoor Persoon de verdiensten van de
heer Stomp, die het kerkbestuur had
den doen besluiten hem voor de hoge
onderscheiding voor te dragen. De pas
toor verwachtte dal de aanpassing van
de heer Stomp in zijn nieuwe, overwe
gend katholieke standplaats door het
lintje vergemakkelijkt zou worden. La
ter op de avond vertelde de scheidende
bandleider, dat hij dan eerst toestem
ming nodig had van de Kroon omdat
„Pro Ecclesia" wordt beschouwd als
een „vreemde" orde.
Hartelijk afscheid
Vrijdag was de meisjesdrumband na
tuurlijk voltallig present. Ook de oud-
leden van 1957 waren er en lieten dui
delijk horen dat ze de toen favoriete
modelmarsen nog niet hadden ver
leerd. De afscheidsbijeenkomst werd
ook bijgewoond door kapelaan Stam,
die de band destijds oprichtte, maar de
leiding al gauw overdroeg aan opper
Stomp. Door Ada Bakker, Tine Nooij
en Ery van Heerwaarden werd een
grote foto-in-lijst, voorstellende de
band, als afscheidsgeschenk overhan
digd. De danbaarheid van de ouders
der meisjes vertolkte mevrouw R.
Nauta-Graaf, die als geschenk een en
velop met inhoud aanbood. Verder
werd het woord gevoerd door de heer
G. Oskam namens Cultureel Werk, W.
Albers namens de Stiohting Folklore,
Joh. C Roeper namens de Paarden
sportvereniging, S Langeveld en kape
laan Stam. Laatstgenoemde haalde tot
genoegen van de aanwezigen vele her
inneringen op en stelde met voldoening
vast, dat de door hem opgerichte band
mede dank zij opper Stomp was uitge
groeid tot de grootste meisjesdrum
band van West-Europa. De heer Stomp
toonde zich dankbaar voor de hem toe
gezwaaide lof, maar vroeg de bandle
den dringend ook onder de nieuwe lei
ding een zo goed mogelijke prestatie te
leveren.
De 85 leden lellende band wordt nu
geleid door de heren L. v.d. Wiulp, P.
M. Boon en J. W. Gombert.
OOSTEREND VIERT VOLGEND
JAAR FEEST
In dc zomer van het volgend jaar zal
Oosteiend weer feestvieren. Aanleiding
zal hopelijk kunnen zijn de opening
van het dorpshuis. Maar ook als dit be
langrijke bouwplan dan nog niet ge
realiseerd is, zal Oosterend toch gedu
rende waarschijnlijk drie feestdagen
„present" zijn.
Om te peilen of de bevolking werke
lijk rijp is voor een dergelijke manifes
tatie en of men er de financiële conse
quenties van wil aanvaarden, had de
dorpscommissie het agendapunt „Feest
of niet" op de agenda van de zaterdag
avond j.l. in het gebouw voor Chr. Be
langen gehouden jaarvergadering gezet.
Men had er vertegenwoordigers van
alle gezinnen uit Oosterend en omge
ving voor uitgenodigd. Het zaaltje van
het Gebouw was niet stampvol, maar
toch durfde het dorpsbestuur tenslotte
wel te concluderen, dat de Oosteren-
ders bereid zijn volgend jaar de bloe
metjes buiten te zetten.
De vergadering gaf de dorpscommis
sie vrij mandaat voor wat betreft de
vorming van een feestcomité. Veel
Ideeën voor de feestviering kwamen uit
de vergadering niet naar voren. Men
was het er al gauw over eens dat het
komende feest hetzelfde karakter moet
hebben als „Oosterend wéér present",
dus bestaande uit een historisch en een
„modern" evenement, terwijl ook de
kottervloot weer een belangrijke rol
moet spelen.
Aan het begin van de besprekingen
legde de heer Joh. C. Roeper, voorzit
ter van de dorpscommissie, er de na
druk op dat niet hij persoonlijk, maar
de dorpscommissie als geheel, gesteund
door zeer vele anderen, het laatste
feest heeft georganiseerd. Zo zal het
ook nu weer moeten gaan.
Geld
Er is veel geld nodig. De heer Roe
per vertelde dat wordt nagegaan of
van verschillende bedrijfstakken borg
stellingen kunnen worden gevraagd.
Als op deze wijze een bedrag van
ƒ6000.is verzameld, kan worden ge
start. Het saldo van de feesten van
1963 (ook ƒ6000,blijft onaange
roerd, want dat is bestemd voor het
dorpshuis.
Niet alle aanwezigen toonden zich
blij met de komende feesten. Met name
de heren Bostelaar en Stark vroegen
zich af om welke reden men nu eigen
lijk wilde feesten. Uit principiële over
wegingen zei de heer Bostelaar tegen
stander te zijn en hij verbaasde er zich
over, dat een iprotestants-christelijk
dorp feest wil maken om het feest al
leen. „Geef het geld maar aan de kan
kerbestrijding of een ander goed doel,"
vond de spreker.
Loco-burgemeester J. Daalder ver
klaarde evenwel niet het minste be
zwaar tegen een feest te hebben, mits
het op verantwoorde wijze wordt ge
vierd. „Er is alle reden om feest te
vieren voor het leven zoals we dat
dagelijks ontvangen".
Ideeën welkom
De heer Daalder adviseerde een
ideeënbus neer te zetten, zodat de
Oosterenders in de gelegenheid zijn in
de komende tijd suggesties naar voren
te brengen.
De .heer Roeper nam dit denkbeeld
direkt over en kondigde aan, dat iedere
Oosterender een week de gelegenheid
heeft om zijn wensen inzake het feest
bij een der leden van de dorpscommis
sie kenbaar te maken. En wat de reden
tot feestviering betreft: mogelijk zal
het dorpshuis tooh tijdig gereed komen.
Enig optimisme is op het ogenblik ge
rechtvaardigd. Het gebouw zal
ƒ220.000,kosten en Oosterend zal
10% van diat bedrag zelf moeten op
brengen. Er is dus al ƒ6.000,en ho
pelijk brengen de komende feesten ook
een flink batig saldo op.
Aan het 'begin van de bijeenkomst
gaf de heer Roeper een overzicht van
de activiteiten van de dorpscommissie
in het afgelopen jaar. Het was een goed
jaar geweest mede dank zij de offer
vaardigheid van de Oosterenders die
bij de lijstcollectes per gezin gemiddeld
voor ruim ƒ4,50 intekenden. De voor
zitter meende dat dit nergens op Texel
denkbaar is. Daarop gaf penningmees
ter Vlaming een financieel overzicht.
Men bleek over een batig saldo van
ƒ1.101,84 te beschikken.
Voor de heer Wieringa die onlangs
is vertrokken moest in het bestuur een
nieuwe kracht worden benoemd. Er
waren enkele stemmingen nodig alvo
rens de heer Jan Brouwer Mzn. achter
de bestuurstafel kon plaatsnemen.
UITSLAGEN l
Zaterdag 21 oktobei 1967:
Adspiranten r
Texel b-Oosterend a
Tex. Boys b-De Koog a
Pupillen
Texel a-Oosterend a e:
ZDH a-Cocksdorp a o,
Tex. Boys b-ZDH a
Oosterend b-Texel b j. f
Programma pupillen a.s. zaterdag; e|
Cocksdorp a-Tex. Boys a, 2.15w
ZDH a-Texel a, 2.15 uur
Texel c-Oosterend b, 3.00 uur
ZDH b-Tex. Boys b, 2.15 uur je
Zondag 22 oktober 1967: er
4e klas A KNVB:
•Holland-ia T.-Texel j 1
Afdeling Noordholland
Oosterend-ZDH t
Tex. Boys-Callantsoog j
Texel 2-W. Waard 2 j h;
De Koog-ZAP 4 1
DWOW 2-Texel 3 J i
Texel 4-Watervogels 4 e
Geel Zwart 4-Tex. Boys 3 j
JVC 4-De Koog 2 ft
Callantsoog 3-Oosterend 2 i
ZDH 2-Petten 4
Junioren-
Watervogels-Texel J
Oosterend^Petten 3-
ZDH-HRC 4 1 r(j
Adspiranten: M
Texel a-LSW a e
Tex. Boys a-LSVV b >u
S.V.O.-ZDH 0—5
De derby SVO-nZDH is in een ke
flatteerde, maar verdiende zege i
de bezoekers beëindigd. ZDH had .ta
aftrap en zocht meteen het doel st<
SVO op, maar men schoot nog te '2
zuiver om succes te boeken. Na
min. swam SVO wat onder de d
vandaan en stichtte met aanvallen o
links verwarring in de ZDH-defes
Na een kwartier kwam ZDH op 1
toen De Ruiter een voorzet op z
gaf en Schuil hard en onhoudbaar
kopte. SVO trachtte wel verand*
in de stand te brengen, maar men
geen vuist maken in de voorhoede
gen de hardwerkende en resoluut
grijpende ZDH-verdediging. Spos
kwam ZDH op 20 toen Koning
voorzet van rechts liet glippen ens
voor De Wit de 'bal 'beheerst int!
Vlak voor rust kwam ZDH op 3
toen De Ruiter een harde schuiver
liet, die onhoudbaar voor Koning d
trof. SVO werkte wel voor een h
resultaat, maar er werd met te wé
overleg gespeeld. Ook ZDH-kö
Dijker stond succes in de weg.
Na rust een fel aanvallend S
maar men had geen geluk met schi
op lat en paal. Tooh bleven de u\t
ien van ZDH zeer gevaarlijk en
zo'n uitval schoot De Ruiter met
hard schot no. 4 in de touwen. Dt
raakte er nu wat uit bij SVO. Tenri
en Koopman kregen elk nog een n
kans om de score een wat draagl?
aanzien te geven, maar er werd j
naast geschoten.Vlak voor tijd liet
ning nogmaals een ongevaarlijke v
zet van links glippen en weer wa$
Wit present om dit buitenkansje ui
buiten (50), waarmee tevens de e
stand bereikt was.
TEX. BOYS-CALLANTSOOG 2-
Na een van beide kanten matig
speelde wedstrijd hebben de Boys
kostbare punten binnengehaald,
de wind in de rug waren de Boys
de rust het meest in de aanval, c
zij konden het de goed keepende
doelman niet erg lastig maken. I
zwichtte pas toen een voorzet va:
Timmer via een schoen van zijn ve
diger in doel kaatste. Het was spo
gelijk, toen de overigens goed m
pende Boys-keeper Hank Witte, Je
na een ongevaarlijke aanval, te i
ohalant oppikte en liet glippen,
was toen een kleine moeite voor
rechtsbuiten G. v. Ee de 'bal in dot
plaatsen. We zagen daarna goede s
ten van Hank Witte en E. Bonne,
voortreffelijk door de C.-doelman
stopt werden. Een goed schot vai
Kuip werd, via de lat, corner gew
Uit deze door H. v S. goed gena
hoekschop bracht H. Witte (M) met
kopbal de Boys weer aan de leic
Rust 21.
Na de rust een op en neer gaa
strijd, waarin wel hard maar te
nauwkeurig werd gewerkt om su
te kunnen boeken. De stand bleef
21 in het voordeel van de Boys.
TEXEL 2-WIERINGERWAARD 2
In de wedstrijd bleef Texel de ge
wedstrijd sterker. Twee goede voo:
ten van rechts vormden de inzet vai
vele aanvallen, die nog volgden,
werd over links gespeeld, waar vol
onze opvatting het spel eenzijdig f
gehouden.De Texel-verdedigmg kon
goed aan en met Guus Zegel in
doel werd elke kans afgeslagen. W
een ijverige ploeg, maar moest alle
len bijzetten om aan een grotere
derlaag te ontkomen. Vooral de
doelman redde keer op keer op
blieme wijze. Het duurde tot de
minuut voor Texel haar meerder
in een doelpunt kon uitdrukken,
pass van Rennie werd door Klaas i
Koorn mooi ingeschoten. Enkele m
ten daarna zorgde J. Raven na l
doorzetten voor 20. Intussen had
Dapper geen geluk met schieten,
voorzetten waren wel op maat. Ir
sen was Sieb Keijser gewond gen
Piet Roeper nam z'n plaats in en
dat uitstekend. Na 'de rust vrijwel
regeld aanvallen van Texel tussen
voor en linkervleugel. Uit zo'n g
merilijke aanval werd het 30.
Raven schoot tegen de lat en de te
springende bal werd door Rob Da
ingeschoten.
top:
- -V*.
Een kleurig fotoboek vol
woonideeën in klassieke en
moderne stijl. Een fijn bezit!
U hoeft alleen maar even
bij ons langs te lopen om hot
op te halen. Doen
GYMNASTIEK SVC
DE COCKSDORP Het lesuur op
woensdag 25 oktober voor de meisjes
komt éénmaal te vervallen. De eerste
zaterdag in de herfstvakantie, 23
oktober, is er wel gym. De heer J.
Mets zal dan de lessen geven. Deze
beginnen dan een kwartier later dan
gewoonlijk. De eenste les dus om kwart
over acht. Zaterdag 4 november is er
geen gym in verband met de vakantie.
In de toekomst zullen de lessen naai
de woensdag worden verplaatst, doch
hierover volgt nader bercht.
REIZENDE BIBLIOTHEEK
DEN HOORN Op vrijdag 27 ok
tober start de reizende bibliotheek
weer in „De Waldhoorn" van 5-6 uur.
Overblijvers van de school kunnen 's
middags om 1 uur terecht.
„EENDEN" IN BOTSING
OOSTEREND Zondagmiddag te
gen half drie botsten in de Vliestraat
te Oosterend een personenauto en een
bestelwagen, beide vanhet type Citroen
2 cv. De bestelwagen, bestuurd door
J.C.S. uit Den Burg, 6tond geparkeerd
tegenover het sportterrein. Toen S.
achteruit wilde rijden in de richting
van het dorpscentrum zag hij te laat
de door de heer A. Jorritsma uit Krom
menie bestuurde auto die hem tegemoet
reed. De wagens botsten en liepen bei
de flinke schade op. Geen der inzitten
den werd gewond.