Vervoersprobleem belemmering
2 voor vestiging ver waterplaatsen
Cjroen kwartsJexeU in het
VGENDA
Mijn vrouw verlangt salaris":
amusant maar langdradig stuk
„St. Jan" vierde
ff el ruimte voor conservenindustrie tijdens proeven
[an Texel voldoende
personeel leveren
carnaval
zonwering
Moerbeek's
DAG 27 FEBRUARI 1968
81e JAARGANG No. 8245
ave N.V. r/h Langcveld De RooQ
bos 11 - Den Burg» Texel - Tel. 2741
Harry de Graaf, Kecsomlaan 43, Den
tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Bank: Nederl. Middcnstandsbank; Coöp. Raif-
feisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,55 p.
kw. -f- 40 cL incasso. Advert.: familieberichten
14 ct p. mm.; andere advert. 12 ct p. mm.
Jit het feit, dat in Het Horntje een
istmatige mosselverwatcrplaats
rdt aangelegd, mag niet worden ge-
icludeerd, dat op of bij Texel de defi-
ieve verwaterplaatsen zullen komen,
door de uitvoering van het Delta-
in uit Zeeland zullen moeten ver-
ijnen. Weliswaar staat vrijwel vast,
de biologische omstandigheden voor
verwateren van mosselen zeer gun-
zijn, maar in economisch opzicht
Texel nogal ongelukkig. Van hier
ir Frankrijk, het belangrijkste ex-
rtland, is bijna driehonderd kilometer
•der dan van Zeeland naar Frankrijk.
»or een goede kwaliteit van de mossel
het van belang dat de rit per vracht-
jen zo kort mogelijk duurt. Dat hangt
irigens ook weer af van de „vitali-
van de mossel. Een sterke mossel
loogt een veel langduriger transport,
idat het bij het kunstmatig verwate-
van mosselen mogelijk is deze
elpdieren a.h.w. te trainen, zou men
belangrijke mate aan het transport-
waar tegemoet kunnen komen. In
verre dat het geval is, zal bij de
aende proefnemingen in Het Horntje
rden vastgesteld.
het algemeen gaat het er bij de
•ven om alle milieu- en andere fac-
n te leren kennen, die invloed heb-
op de kwaliteit van de mosselen tij-
het verwateren. Nagegaan wordt
welke invloed een afwijkend zout-
alte heeft (aan de hand van de re-
aten daarvan kan o.a. worden nage-
welke andere gebieden eventueel
(r definitieve verwaterplaatsen in
erking komen).
Spoed
A. C. Drinkwaard uit Wemel-
Ige, die vrijdagavond op uitnodiging
het Nutsdepartement Texel in hotel
Lindeboom-Texel" een dia-voor-
loht verzorgde over mosselcultuur,
d zich op de vlakte toen hij, desge-
lagd, verklaarde dat voor de vesti
gt van definitieve verwaterplaatsen
deel van de Nederlandse kust in
Imerking komt, voor zover de plano-
n er geen andere bestemming voor
ben vastgelegd. De beste plaats kan
worden gekozen als de proeven zijn
indigd In 1974 zal rapport moeten
den uitgebracht, want al in 1978
t de Oosterschelde dicht en moeten
uve verwatenplaatsen beschikbaar
Wetenschap en industrie werken
r samen. Het onderzoek op Texel
op de voet worden gevolgd door een
eleidingscommissie, bestaande uit
;egenwoordigers van de mosselin-
trie.
Personeelsprobleem
rijdag bevonden zich enkele voor
staande „mosselmannen" onder het
Dor van Drs. Drinkwaard. Een hun-
de heer B. Zuidweg uit Yerseke,
iker-handelaar met een zeer groot
njf, vertelde ons dat voor hem va6t
t dat alleen het Waddengebied voor
vaterplaatsen in aanmerking kan
len en hèt grote pluspunt van Texel
liet hier volop beschikbare zeewater
I hoogwaardige kwaliteit. Maar
1st het vervoersprobleem, dat zich
ff mogelijk zal voordoen, is er nog
tekort aan arbeidskrachten, waar-
men vreest te maken te krijgen,
de verwaterplaatsen op of bij Texel
9
9
Woensdag 28 februari
Burg. Landbouwschool, 8 uur, Platte-
ivrouwcn Texel. Een avond verzorgd door
iecr C. F. van Neerijncn. (Uitgestelde
van 21 februari).
Burg, Federaticvergadering Doopsgezinde
hiring, 2.30 uur.
Vrijdag 1 maart 1968
Hoorn, Dorpshuis „De Waldhoorn", To-
r. De Vriendenkring met het stuk
zijn we maar eenmaal", 8 uur.
I Burg, Dorpshuis, Fotoclub „De Kieken-
f, 20.00 uur.
Burg, Ebcn Haezer. Ds. Wolfersberger
pkt tijdens Herv. gemeenteavond over „De
»umene" in Nederland, 8 uur.
■Zaterdag 2 maart
II Burg. Burg. De Koning-hal, Jubilcum-
■fcruig GVT. Bal na in hotel „De Linde-
li-Texcl".
I Hoorn, Dorpshuis „Dc Waldhoorn", To
r-De Vriendenkring met het stuk
zijn we maar eenmaal", 8 uur.
'ere woensdagmiddag van 4 tot half 5.
leeshalfuurtje voor de le en 2e klassen
igere scholen, in de openbare leeszaal te
Burg.
komen, komt de mosselverwerkende
industrie er ook en deze zal dan over
honderden jongens en meisjes moeten
kunnen beschikken. Van de vele facto
ren, die bij de besluitvorming een rol
spelen, zijn er nog vele niet of half
bekend.
Interessante voordracht
Het is dan ook maar goed dat Drs.
Drinkwaard zijn gehoor niet heeft ge
vleid met ïjdele hoop. Bijzonder interes
sant was overigens zijn dia-voordracht.
Hij vertoonde honderden dia's in snel
tempo en liet deze zoveel mogelijk voor
zichzelf spreken. Hij gaf zo een goed
beeld van ontstaan van Zeeland, het
ontstaan van de mossel industrie in dit
gebied, de gang van zaken bij de mos
selteelt, de verwerking, de export en
vooral van de betekenis van de mossel
teelt in de Zeeuwse samenleving, vroe
ger en nu.
In grote trekken komt de mosselteelt
op het volgende neer. De kotters vissen
in de Waddenzee het „mosselzaad", de
jonge mossels. Deze worden weer uitge
zaaid op daarvoor afgebakende stukken
zeebodem, de mosselpercelen. Hier kun
nen ze zich ontwikkeld tot ze groot
genoeg zijn voor consumptie. Ze wor
den dan weer opgevist en naar de
Zeeuwse verwaterplaatsen gebracht, bij
eb droogvallende harde banken waar de
mossel het in de schelp gedrongen slib
en zand naar buiten kan werken. Dit
zijn dus natuurlijke verwaterplaatsen,
die tevens dienen als voorraadplaatsen
Voor de handel. Van hier worden ze, na
van ongerechtigheden te zijn ontdaan,
geëxporteerd of door de industrie ge
marineerd of op andere wijze bewerkt.
Droge stof
De prijs van het produkt wordt niet
alleen bepaald door het gewicht, maar
ook door de hoeveelheid droge stof, die
een mossel bevat. Dat droge stofgehalte
houdt ten nauwste verband met het
planktongehalte, zoutgehalte, tempera
tuur, lichthoeveelheid enz. enz. gedu
rende de groeiperiode maar ook nog
tijdens het verblijf op de verwater
plaats. Bij een natuurlijke verwater
plaats moet men de omstandigheden ne
men zoals ze zijn, maar een kunstma
tige verwatering biedt interessante mo
gelijkheden. Daar kan men bijvoorbeeld
meer dan tweemaal per dag voor eb en
vloed zorgen, waarbij de mosselen wor
den drooggezet. Door dit droogzetten
worden de sluitspieren van de mosselen
extra geoefend en de schelpdieren kun
nen als gevolg daarvan veel langer ver
voerd worden zonder dat ze in kwali
teit achteruitgaan.
Het Horntje
In de kunstmatige mosselverwater-
plaats van *t Horntje zal dit alles wor
den geprobeerd en wel met grote hoe
veelheden mosselen, die met scheeps
ladingen in de reeds bestaande NIOZ-
haven worden aangevoerd. De verwa
terplaats wordt 4 ha. groot en be
slaat ongeveer de noordelijke helft van
het Horntje. Op de noordoostelijke hoek
van het poldertje komt een steiger en
op de kop daarvan wordt een gemaal
gebouwd dat het benodigde zeewater
uit de Texelstroom pompt en via een
pijp naar de zandvang in de polder
brengt. Deze zandvang bestaat uit een
ca. 50 meter lange, hoger geplaatste be
tonnen goot, waarin het zand bezinkt.
Vandaar gaat het zeewater naar de ont-
slibinstallatie, bestaande uit een aantal,
veertig meter lange, betonnen goten,
naast elkaar gelegen, waarin het water
zeer traag stroomt, zodat ook het fijne
slib gelegenheid krijgt te bezinken. Een
maohine, die zich langzaam over rails
voortbeweegt, schraapt het bezonken
slib van de bodem. Dan komt het water
in een uit zes naast elkaar liggende
verwatergoten, elk vijftig meter lang.
Dit is de eigenlijke verwaterplaats,
waar de mosselen in een laag van ruim
10 cm. worden ingebracht. Elke goot
bevat ongeveer 175 ton mosselen. (Een
mossel-ton is 100 kg!), zodat per week
telkens twee kotterladingen mosselen
moeten worden aangevoerd. Telkens
wordt een hoeveelheid van 250 m3 te-
gelijk aan de proefnemingen onderwor
pen. Om na te gaan hoe de mosselen
reageren op een afwijkend zoutgehalte
van het zeewater, wordt het gemengd
met een hoeveelheid water dat uit de
sloot van de P.H. Polder wordt be
trokken. Er zijn drie reservoirs beschik
baar (van ieder 40 x 40 meter aar-
(Zie vervolg pagina 2)
LEPELAAR WAS WINTERGAST
In de vorige krant schreven wij over
de eerste lepelaar van dit seizoen, die
bij de Vuurtorenweg was gezien door
de heer KI. Minnes uit De Koog. Naar
aanleiding van dit berichtje kregen wij
een aantal telefoontjes van abonnees
uit De Cocksdorp en omgeving, die de
vogel allen eerder hadden waargeno
men. Bij verdere navraag bleek, dat de
bedoelde lepelaar de hele winter op
Texel is gebleven. Omdat hij niet weg
geweest is, kan hij dus ook niet als „de
eerste lepelaar van dit seizoen" worden
aangemerkt.
NA CAFEBEZOEK SCHADE
AANGERICHT
Om half vijf zondagmiddag ramde
een op dat moment nog onbekende
automobilist het verkeersbord tegen
over 't IJsbeertje op de Stenenplaats.
Ook een fiets werd gekraakt. Een der
omwonenden stelde de politie op de
hoogte en deze vond de auto gepar
keerd staan bij een café in Den Burg.
Chauffeur bleek de 21-jarige P. K. uit
Oudeschild te zijn.
Na cafébezoek in zijn woonplaats was
hij naar Den Burg gereden met de be
doeling ook daar nog een borreltje te
drinken. Op de Stenenplaats, die hij
met veel te grote snelheid wilde „ne
men", reed hij de stoep op en richtte
de genoemde schade aan. Hij reed
direct door, op zichzelf al een straf
baar feit. De politie nam de chauffeur
mee naar het bureau, waar een bloed
proef werd genomen. De uitslag daar
van is nog niet bekend.
DOORGEREDEN
Nog onbekend is de automobilist, die
zondagavond omstreeks 10 uur de op
het Schilderend geparkeerde auto van
de heer M. Goënga heeft aangereden.
De auto werd aan de linkerzijde flink
beschadigd; o.a. een portierkruk was
afgebroken. De politie, die vermoedde,
dat drank in het spel is, is nog bezig
met het onderzoek.
MEUBELHANDEL
Oen Burg Tel.2572
Honderden Texelaars hebben met de
toneelvereniging Sint Jan weer een
gezellige carnavalsavond beleefd. Za
terdag- en zondagavond voerde de
vereniging in ,,De Oranjeboom" het
blijspel „Mijn vrouw verlangt salaris"
op, waarna het er tijdens het bal nog
urenlang op zijn Zuid-Nederlands toe
ging. Over gebrek aan belangstelling
had Sint Jan niet te klagen. Beide
avonden was de zaal tot de laatste
plaats bezet, waaruit men zou kunnen
concluderen dat veel van de zo noor
delijk wonende Texelaars toch niet
zo'n koel karakter hebben als wel
eens wordt verondersteld.
Het gekozen stuk, een gek, onwaar
schijnlijk verhaal, paste wel in de car
navalssfeer. Echter met de bedenking,
dat de ellenlange teksten best wat be
kort hadden kunnen worden. Vooral in
het tweede bedrijf had het stuk een
langdradig karakter, het was een
praatstuk. Niet zo erg, als al dat ge
praat even geestig en onderhoudend is,
maar dat was niet steeds het geval. Het
gros der toeschouwers zal zich hieraan
niet hebben gestoord. Men was in car
navalsstemming, wilde dus graag
lachen en dééd dat ook. De spelers had
den daar blijkbaar niet voldoende op
gerekend, want zij wachtten het eind
van de lachsalvo's niet steeds af, waar
door nogal wat zinnetjes verloren gin
gen. Gelukkig waren die zinnetjes niet
zo functioneel, zodat men de draad niet
kwijtraakte.
Staking
Het verhaal: Zakenman Hans Ever-
hart verkeert in grote moeilijkheden,
want zijn vrouw is in staking gegaan.
Zij eist nl. salaris en manlief voelt daar
niets voor en gaat koppig zélf aan het
afwassen, strijken etc. Vrouw Dolly
heeft haar vriendin Margriet echter
opgestookt solidair te zijn in precies de
zelfde situatie. Ook haar man, Pierre
Zondervan, kampt dus met een vrouw
met „stakeritus". De vrouwtjes krijgen
echter spijt van hun gedrag, want de
mannen gaan de boemel op en zo
horen zij gaan zich vermaken met
andere vrouwen. De mannen echter zijn
ook niet gelukkig met de situatie, voor
al als zij horen dat hun resp. echtge
notes met twee ouwe heertjes plezier
maken. Gelukkig blijkt alles op misver-
meer brakke water wordt gereed ge
houden.
Dan is er het meer dan 60 meter
lange laboratorium, waarin allerlei
proeven op kleine schaal kunnen wor
den gehouden, met hoeveelheden mos
selen van hoogstens 1500 kg. Het is hier
echter mogelijk nog veel meer af wij kin-
kingen van het natuurlijke milieu op te
wekken. Hier worden o.a. temperatuur-
proeven genomen, waarvoor men uit
een ingewikkeld buizenstelsel zowel
verwarmd als gekoeld zeewater kan
betrekken. Ook wordt vastgesteld bij
welke stroomsnelheid de mossels het
beste gedijen en worden combinaties
van afwijkende omstandigheden be
proefd.. Verder maken een woning, ga
rage en ondergrondse bassins deel uit
van het complex. De verwaterinstallatie
met bijkomende voorzieningen doet aan
een kleine mosselindustrie denken; er
komt zelfs een schonerij en verlezerij,
standen te berusten, maar het eind is
voor de mannen weinig verheffend. Zij
vragen hun vrouwen op knieën om ver
giffenis, terwijl Pierre en Hans zich nu
juist het omgekeerde hadden voorge
steld. Centrale figuur in dit merkwaar
dige drama is „De Neus", de man, die
door Everhart als mannelijke dienst
bode is aangetrokken, maar over bij
zondere capaciteiten als scheidsrechter
in vele geschillen blijkt te beschikken.
Lange rol
Met de lange, moeilijke rol van Hans
Everhart had de heer W. Raateland
zich belast. De kans dat men in zo'n rol
een steekje laat vallen is vrij groot en
niemand zal het hem hebben kwalijk
genomen, dat dit inderdaad nogal eens
gebeurde, zodat hij een minder vlotte
indruk maakte. Raatelands mimiek en
bewegingen waren voortreffelijk; zdjn
uitspraak en verstaanbaarheid veel
minder goed, maar we zouden knies
oren zijn als we daar nu wéér over be
gonnen te zeuren. Een aardig rolletje
speelde mej. Juul Swarthof, als Dolly
Everhart-Kwakel. Zij speelde redelijk
vlot, met een goede intonatie en was
ook qua type geschikt. Mevrouw A. van
Heer waarden-Groen deed het ook best
als de felle huisvrouw, die het langer
vertikt om zonder betaling slaaf te zijn
in het huishouden. Dan was er Nancy
Beterweer, de secretaresse van Ever
hart, die tot woede van Dolly met de
baas op stap gaat. Deze Nancy kreeg
gestalte door mevrouw R. Rijk-Anema,
die zich terwille van het effekt nog wel
iets uitdagender had mogen gedragen..
Zeer geschikt voor zijn rol was de heer
H. Smit als Pierre Zondervan, lotgenoot
van Everhart. Hij speelde bijzonder
goed; ook „stil spel" is hem toever
trouwd. Aardig spel leverden ook de
heren A. van Heerwaarden en W. Witte
resp. als Nap Leegwater en Mees Kra
mer. Kort maar hevig acteerde mevr.
L. Smit-van Sambeek als de volks
vrouw Rooie Sien. Prima! Mevrouw L.
van Heerwaarden-Gieles zagen we als
mevrouw Kwakkel, Everharts schoon-
moede, al had zij wat ons betreft nog
wel wat feller van leer mogen trekken
tegen haar boemelende schoonzoon. Een
korte rol als agent Meier, die Everhart
wegens bigamie komt arresteren, had
de heer C. de Grave.
Glansrol
Alle spelers zonken echter in het niet
bij wat de heer C. Witte presteerde als
De Neus, de man die de huishoudelijke
karweitjes moet opknappen. Met een
vaart, mimiek en verstaanbaarheid, die
men van beroepsmensen gewend is, be
woog hij zich over het toneel, er wel
voor zorgend dat elke grap in zijn tekst
goed over kwam, zodat het publiek het
herhaaldelijk uitschaterde. We hébben
Witte in de meest uiteenlopende rollen
gezien, altijd met groot succes. Hij is
een veelzijdig speler, waar Sint Jan
trots op kan zijn, hoe naar het ook is
dat andere overigens lang niet slech
te krachten ongunstig bij hem af
steken.
De regie werd gevoerd door mevrouw
T. Graaf-Visser en C. Witte. Misschien
kunnen zij er de volgende keer bij de
Sint Jan-leden nog meer op aandringen
hun tekst beter te leren, want diverse
spelers waren deze keer beslist onvol
doende rolvast.
AANRIJDING OP RUIJSWEG
DE KOOG Zondagmiddag om
streeks half vijf deed zich op de Ruijs-
weg nabij Het Maartenhuis een aanrij
ding voor, veroorzaakt door de 53-
jarige bedrijfsleider J. F. van M. uit
Rotterdam. Deze wilde met zijn Volvo
linksaf het terrein van het Maartenhuis
oprijden en lette daarbij niet op het
achteropkomende verkeer. Toen hij de
bocht inzette, werd hij aangereden door
de 23-jarige N. C. B. Ran uit Den Burg
met zijn Ford Taunus. Beide wagens
werden flink beschadigd; die van Ran
moest worden weggesleept.
Spoedige opgave noodzakelijk
„OVERKOEPELING" WIL REIS NAAR
VALKENBURG EN BELGIË
ORGANISEREN
Het bestuur van het Overkoepelend
orgaan van Vrouwenorganisaties is
voornemens op 30 april en 1 en 2 mei
een reisje naar Valkenburg en de Bel
gische Ardennen te organiseren. Ge
reisd zal worden per TESO-bus en de
dames zullen worden ondergebracht in
het vooraanstaande „Parkhotel Roding"
te Valkenburg. Het plan om de trip te
houden ontstond naar aanleiding van
een dialczing door mej. J. Witte van
„Bloemwijk", die een dergelijke reis
had gemaakt en er bijzonder enthou
siast over was. Haar idee om met een
groep dames dezelfde gebieden te be
zoeken sloeg bij het bestuur aan, maar
afgewacht moet worden of op een vol
doende groot aantal deelneemsters kan
worden gerekend. Er is een minimum
gesteld van 40 dames. De kosten be
dragen 85,a ƒ90,per persoon,
alles inbegrepen.
Bij opgave dient 25,vooruit te
worden betaald. Snelle opgave is nood
zakelijk. Uiterlijk 7 maart kan men zich
nog aanmelden; liever nog eerder. Dit
in verband met het reserveren van de
benodigde hotelruimte.
Op 30 april wordt om acht uur 's
morgens vertrokken. Het gaat dan naar
Valkenburg, waar men om 4 uur aan
komt. De tweede dag zal een bezoek
aan België en de Ardennen wroden ge
maakt en de derde dag wordt rondge
toerd in het mooie Zuid-Limburg. In
België wordt de leiding overgelaten aan
een ervaren gids, die het gezelschap
naar diverse mooie plekjes zal voeren.
Op het programma staat o.m. een be
zoek aan de watervallen van Coo,
druipsteengrotten, Spa en een stuw
dam. Voor hetgeen wordt geboden, kan
de genoemde prijs bijzonder laag wor
den genoemd. Deelneemsters kunnen
zich opgeven bij mevrouw Timmer-
Witte, Beatrixlaan 98, Den Burg; mej.
J. Witte, „Bloemwijk", tel. 2163, en
mevrouw Langeveld-Keijser, E 80, Eier-
land, tel. (02225) 237. Zouden zich te
weinig dames aanmelden, dan zullen
ook heren in de gelegenheid worden ge
steld mee te reizen.
VOORZITTER ABVA NAAR TEXEL
Op uitnodiging van de afdeling Texel
van de Algemene Bond van Ambtena
ren (ABVA) komt de landelijke voor
zitter, de heer Van Rossum, naar Texel.
Hij zal vrijdagavond 1 maart in
„Casino" een lezing houden over een
actueel onderwerp: het loonbeleid t.a.v.
de ambtenaren.
Zondag 31 maart a.s.
„MOUNTIES SHOW" OP TEXEL
Op zondagavond 31 maart zullen ver
schillende van radio en televisie beken
de sterren een amusementsprogramma
uitvoeren in „De Oranjeboom" te Den
Burg. Het wordt de „Mountics show"
met Piet Bambcrgen, Rcnce van Vooren,
Gonnie Baars, Frans Vrolijk, Tonny
Bakkenes en de Monitors. De avond
maakt deel uit van een serie bijzondere
amusementsprogramma's, die de heer
A. G. v.d. Berg in de komende maan
den in zijn hotel wil brengen.
Zoals bekend wordt vnjdag een
avond gegeven met Roel Balten onder
het motto „Een avondje uit in De
Oranjeboom". De radio-opname, die bij
die gelegenheid wordt gemaakt, wordt
op de avond van de 17e maart van 11-
12 uur uitgezonden. De heer v.d. Berg
vertelde ons, dat de avond met de
Mounties op 31 maart door de organi
satoren is bedoeld als een proef om na
te gaan of De Oranjeboom en het pu
bliek dat er komt, zich leent voor een
later in het jaar te organiseren tv-
avond. Het is niet eenvoudig een tv-
avond op Texel te organiseren, want
men heeft van het eiland doorgaans een
zeer primitieve voorstelling. Zo werd al
direct verondersteld, dat een radio- of
televisieopname onmogelijk was, omdat
de reportagewagen vast niet op „dat
bootje" zou kunnen. Ook de veronder
stelling dat het publiek louter uit „boe
ren" zou bestaan, moest door de heer
v.d. Berg met klem worden tegenge
sproken. „Het zou mooi zijn als we al
die vooroordelen kunnen doorbreken.
Misschien kunnen we Texel dan wat
meer in de Nederlandse huiskamers
krijgen. Dat kan beslist geen kwaad",
zegt de heer v.d. Berg.
