Groen Twartsjexeh in het harL,
Officier verbiedt proeven met
Optica-spel te De Koog
De een zijn dood
Pech voor
Stichting TSO'
STOK ACHTER DE DEUR: INBESLAGNAME
Toto nieuwe stijl
Si MCA 1000
Garage
„WESTEND"
Vogelswel en wee (IV
m
Anjeraktie 1968
Gouden ere-medaille
voor mej. v. d. Heuvel
„De Waddenparel"
JDAG 28 JUNI 1968
81e JAARGANG No. 8278
(gave N.V. v/b Langcveld De Roo(j
>stbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
Harry de Graaf, Kccsoudaan 43, Den
tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Sinds dinsdagavond staat in het pand
)orpsstraat 7 („Selecta") te De Koog
iet Optica-spel opgesteld. In het voor-
nalige restaurant is een fiche-tableau
ipgesteld en een draaischijf, die sterk
ian roulette doet denken. Het is echter
jeslist geen roulette, zo verzekerde men
[>ns. Bij Optica komt het aan op be-
ïendigheid, terwijl allerlei maatregelen
[ijn genomen om gokken tegen te gaan.
De politie en de officier van justitie
te Alkmaar denken er niet zo gunstig
er, blijkens het feit, dat de exploi
tanten woensdag te horen hebben ge
kregen dat zij niet met het spel mogen
beginnen.
Het initiatief om op Texel optica te
^aan spelen is uitgegaan van een in-
telling, die zich de stichting TSO
ioemt, welke letters Toegepast Statis
tisch Onderzoek betekenen. Deze stich
ting is in het leven geroepen door men
sen, die willen trachten het Optica-spel
in Nederland als wettelijk toelaatbaar
[behendigheidsspel geaccepteerd te krij
gen. Men vertelde ons dat de te Delft
gevestigde stichting vorig jaar al met
Optica heeft gewerkt in Bergen, bij
wijze van proef. Dit jaar wil men de
proef op Texel voortzetten en mogelijk
later ook in andere toeristenplaatsen.
Niet iedereen kan aan het spel deelne
men. Om geen moeilijkheden te krijgen
houdt men het zoveel mogelijk beslo
ten. Spelers worden aangeworven door
uitnodigingen te versturen „aan een be
perkt en geselecteerd aantal vakantie
gangers op Texel", die zich bij het be
treden van de speelzaal moeten kunnen
legitimeren met paspoort of rijbewijs.
Ook introducées, als ze niet jonger zijn
dan 21 jaar, worden toegelaten.
Behendigheid
Bij het spelen wordt een kogeltje ge
worpen op een gladde metalen schijf,
die in het midden iets verdiept is en
dus de vorm heeft van een vlakke
trechter. Aanvankelijk blijft het bal
letje, door de middelpuntvliedende
kracht, tegen de bovenrand van de
trechter draaien, maar komt daar op
een gegeven moment van los en be
schrijft steeds nauwer wordende cirkels
totdat het in een der vakjes bij het
middelpunt valt. Vanaf het moment dat
het kogeltje de rand loslaat, totdat het
de vakjesschijf in het centrum dicht is
genaderd, kan door de spelers worden
gezet. Het is de kunst te bepalen in
welk vakje het kogeltje tenslotte te
recht zal komen. Na enige oefening kan
men inderdaad het resultaat beïnvloe
den. Een belangrijk verschil met rou
lette is dat op de rouletteschijf nokken
zijn aangebracht, waardoor het kogel
tje telkens in andere richtingen wordt
gedreven, terwijl bij roulette bovendien
de middenschijf draait, waardoor uit
sluitend het toeval de zaak beheerst en
het dus een echt kansspel is.
Inhouding
Van het eventueel gewonnen bedrag
wordt alvorens het wordt uitbetaald
5% door TSO ingehouden, ter bestrij
ding van de kosten van het experiment.
De spelers verplichten zich na afloop
een enquêteformulier in te vullen. Aan
de hand van de aldus verkregen formu
lieren wil men er de overheid van
overtuigen dat Optica zonder bezwaar
in Nederland toegelaten zou kunnen
worden. Het gaat vooral om de resul
taten, die de spelers in de praktijk be
halen. Op grond daarvan kan op wis
kundige wijze worden vastgesteld in
hoeverre behendigheid een rol moet
hebben gespeeld. Op het formulier
moeten de spelers ook invulllen of zij
tevoren de spelregels hebben bestu
deerd en hebben geoefend, of zij kans
hebben gezien door nauwkeurig waar
nemen en tactisch plaatsen der fiches
de kans op het winnende nummer te
vergroten, of men voldoende tijd heeft
gehad om fiches te plaatsen, voor welk
bedrag aan fiches Is geplaatst, hoelang
men heeft gespeeld, het in geld uitge
drukte resultaat enz.
De TSO wil op deze wijze 2500 en
quêteformulieren verzamelen, waarvoor
men twee maanden nodig denkt te
hebben.
Met de leiding van het Optica-spel te
De Koog is een vijftal personen belast,
merendeels Duitsers, die voor de stich
ting het onderzoek uitvoeren. Zij noe
men zich experts op het gebied van
kans- en behendigheidsspelen, die voor
de grootste Casino's van Europa onder
zoekingen hebben verricht.
Nederlandse vinding
Een van de mensen achter de stich
ting TSO is een Hilversumse jurist, van
wie wij vernamen dat het Optica-spel
een Nederlandse uitvinding is. Een la
boratorium heef ter bijna drie jaar aan
gewerkt. In de oude uitvoering is het
destijds beoordeeld door prof. G. Hane-
maker van de TH van Eindhoven, die
in een rapport enkele bezwaren naar
voren bracht. Daaraan werd tegemoet
gekomen en als test-case draaide het
spel toen in Bergen. De officier van
justitie en enkele rechercheurs hebben
het daar bekeken. Er werd niet inge
grepen, maar men stond er toch wel zo
argwanend tegenover dat het nodig
werd geacht om in een gerechtelijk on
derzoek het spel verder door deskundi
gen te laten bestuderen. De daaraan
verbonden kosten waren zo hoog, dat
de Minister van Justitie geen toestem
ming kon geven hiervoor geld beschik
baar te stellen. Het onderzoek zou dus
niet doorgaan. Belanghebbenden heb
ben toen zelf het initiatief genomen en
de Stichting Toegepast Statistish On
derzoek te Delft gevraagd een onder
zoek in te stellen naar de resultaten,
die in de praktijk door de deelnemers
worden behaald. De Hoge Raad heeft
in het bekende Satume-arrest nl. uit
gemaakt dat voor de beoordeling van
een spel uitsluitend beslissend is hoe
de deelnemers het er in de praktijk
vanaf brengen.
Geen Texelaars
Ingezetenen van Texel zullen niet
voor deelname worden uitgenodigd.
Men wil zich uitsluitend richten op
toeristen. Men vindt Texel een zeer
geschikte plaats omdat daar over het
algemeen een doorsnee van het Neder
landse publiek wordt gevonden, zodat
de resultaten van het onderzoek maat
gevend zijn voor het hele land. Inge
volge een ontruimingspro^edure was
kortelings het Selecta-pand vrijgeko
men. De eigenaresse, mevr. T. Eelman,
kon met de voorgenomen verbouw tot
groot horecabedrijf pas in het najaar
beginnen, zodat TSO er voor een paar
maanden terecht kon.
TSO heeft er bepaald geen geheim
van gemaakt, dat zij op Texel met
het Optica-spel wilde experimen
teren. Er werden zelfs officiële
kennisgevingen gestuurd aan de
officier van justitie te Alkmaar,
het gemeentebestuur en de groep
Texel van de Rijkspolitie. Bij de
politie had men met enige arg-
Hoofdprijs ƒ500.000,
Lever het registratiekaartje (bin
nenste pagina van uw radiogids)
in bij
G. ten Gate, R. Keijserstraat 6
Boons Zuivelhandel
C. Groen, Beatrixlaan 54
A. de Vey, Wilhelminalaan 45
Fa. Frans Zegel
C. Boot, Polderweg 2, De Waal
Hotel „De Graaf", Den Burg.
Toto mee met S.V. Texel
Maak een proefrit bij:
Vliestraat 11 - Oosterend
Telefoon (02223) 396
waan kennis genomen van de
komst van Optica. Er werd overleg
gepleegd met de Officier van Jus
titie en dinsdagavond kwam
groepscommandant J. Gulmans,
vergezeld van enige rechercheurs
naar „Selecta" om te kijken hoe het
er daar toeging. De apparatuur
werd aan een nauwkeurig onder
zoek onderworpen en men liet zich
nauwkeurig inlichten over de wijze
waarop het spel wordt gespeeld.
Naderhand liet de Officier van Justi
tie weten het spel op Texel ongewenst
te achten en verzocht de politie in te
grijpen wanneer men daadwerkelijk be
gint te spelen. Deze beslissing werd
woensdagmiddag ter kennis gebracht
van het TSO-team. Als men zich niet
aan deze sommatie stoort, betekent dit
dat alle Optica-apparatuur met toebe-
hroen inbeslag wordt genomen en dat
proces verbaal wordt opgemaakt. De
TSO-mensen hebben echter de moed
niet verloren. Zij verwachten dat het
onderzoek uiteindelijk toch zal kunnen
worden afgerond en dat de Rechter
tenslotte zal bepalen, dat het hier al
dan niet een toegelaten spel is. Men
hoopt dan, evenals Kees Manders met
zijn Roko-roulette te Amsterdam, een
officiële vergunning te krijgen om in
het openbaar te mogen spelen.
Men vindt het onjuist dat de Officier
het proefspelen wil tegenhouden. De
belanghebbenden wijzen daarbij op de
woorden van de Minister van Justitie
in de Tweede Kamer, bij de behande
ling van de gewijzigde wet op de Kans
spelen, waarbij hij toezegde dat in be
paalde gevallen praktijkonderzoek zou
worden toegelaten. Het laatste woord
over de activiteiten van TSO zal dus
nog wel niet gevallen zijn.
door A. J. Bimsbergen
Het zal menige Texelaar zijn opge
vallen, dat het aantal zilvermeeuwen
in de Texelse duinen de laatste 15 jaar
sterk is afgenomen. In de vijftiger ja
ren broedden deze meeuwen overal in
het duin, ja zelfs hier en daar in het
bos. Er werd toen ook in vogelbe
scherming skring en gesproken van
een „meeuwenplaag" en de zilver
meeuwen werden op alle mogelijke
manieren bestreden. Het rapen van de
eieren, al sinds jaren een bij de be
schuitfabrieken algemeen gewaar
deerde grondstof, hielp niet voldoen
de. Immers de meeuwen toonden zich
haast net zo produktief als kippen, met
dat verschil dat ze steeds nieuwe nes
ten bouwden. Men ging toen over tot
het vergiftigen van de vogels door
middel van gifeieren. Aanvankelijk le
ken de resultaten niet geweldig, maar
nu is het aantal zilvermeeuwen op
Texel zo sterk geslonken (waarschijn
lijk minder dan 1000 paren), dat er
zelfs geen eieren meer geraapt wor
den.
Ook in vorige eeuw
Op het eind van de vorige eeuw was
de zilvermeeuw waarschijnlijk als ge
volg van overdadig eierrapen op Texel
vrijwel als broedvogel verdwenen.
Eerst vanaf 1914 broedde de soort weer
regelmatig op ons eiland en nam sinds
dien snel in aantal toe tot omstreeks
1950 de top werd bereikt met vele
duizenden nesten. Gezien de roofzuch
tige aard van de zilvermeeuw heerste
bij iedereen de opvatting dat deze
snelle groei tot staan gebracht moest
worden of liever nog: het aantal zilver
meeuwen moest worden gereduceerd.
Dat niet direkt resultaat geboekt werd
ligt volgens mij aan de enorme vitaliteit
van de zilvermeeuw. Hij heeft weinig
vijanden (ik geloof dat we eigenlijk al
leen de mens als zodanig kunnen be
schouwen) en kan een hoge leeftijd be
reiken. Vorig jaar werd in Amerika
een vogel van 36 jaar oud gevonden.
Het is ook een soort, die klaarblijkelijk
de tijd mee heeft hij heeft zich over
al aan de kusten van de Noordzee en
de Atlantische Oceaan uitgebreid, heeft
nieuwe gebieden gekoloniseerd en past
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Raif-
feisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,55 p.
kw. 40 ct. incasso. Advert.: 18 ct per nun.
De traditionele Anjeraktie
wordt dit jaar gehouden van 24
juni tot en met 7 juli. In de
meeste dorpen wordt deze collecte
georganiseerd in samenwerking
met de plaatselijke muziekkorpsen
en/of drumbands.
Het Anjerfonds verleent subsi
dies o.m. aan inrichting van
dorpshuizen en wijkcentra, drum
bands, harmonie- en fanfarekorp
sen, toneel- en operettevereni
gingen en zangkoren, in het alge
meen dus aan culturele verenigin
gen.
Met uw hulp zal het Anjer
fonds in staat zijn om aan zijn
taak, die indirect weer aan u ten
goede zal kunnen komen, te blij
ven voldoen.
Ik beveel deze aktie dan ook
gaarne in uw aandacht aan.
De burgemeester van Texel.
zich sterk aan bij de menselijke samen
leving. De zilvermeeuw is een alleseter,
die veel te vinden is in vissershavens,
op vuilnisbelten, op de routes van
veerboten. Het is ook een rover, die
menige jonge eend rooft, krabben eet
en ook een ei niet versmaadt.
Nu de zilvers gedurende vele jaren
weinig nakomelingen hebben gehad, is
de gemiddelde leeftijd sterk omhoog
gegaan. Op een gegeven ogenblik zal er
een sterke sterfte door ouderdom zijn,
zodat plotseling het aantal vermindert.
Ik geloof dat dit ogenblik er nu dan is.
Stormmceuw toegenomen
In de tussentijd schijnen verschillen
de andere soorten van deze afname te
profiteren. Het aantal stormmeeuwen is
op Texel veel groter dan het ooit ge
weest is, waarschijnlijk wel zo'n 1.000.
Vroeger broedde deze soort uitsluitend
aan de randen van de zilvermeeuwen-
kolonie, meestal dicht bij het strand.
Nu kun je overal in het duin storm
meeuwen ontmoeten, ze broeden zelfs
in het Aloo, een ongebruikelijke bio
toop (in het buitenland echter meer
voorkomend). Ook de stormmeeuw
maakt een bloeitijd door en heeft zich
overal in Europa sterk uitgebreid.
Pas in het begin van deze eeuw
kwam de Stormmeeuw als regelmatige
broedvogel in Nederland voor, tot 1950
was het op Texel eigenlijk nog altijd
een zeldzame broedvogel. In 1963 werd
het totale aantal broedparen voor heel
Nederland op 660 geschat en nu is dat
aantal alleen voor Texel reeds groter.
Wij kunnen dus van een explosieve
groei spreken.
Bij de bestrijding van de zilvermeeu
wen vielen ook veel stormmeeuwen ten
Dinsdag is in de C.V.O.-school te Den
Burg in aanwezigheid van het school
bestuur en collega's aan mej. A. D. van
den Heuvel door de burgemeester de
ere-medaille in goud verbonden aan de
orde van Oranje-Nassau uitgereikt. Dit
in verband met het bereiken van de
pensioengerechtigde leeftijd.
Mej. Van den Heuvel werd m.i.v. 1
november 1923 benoemd als onderwij
zeres aan de School voor Christelijk
Volksonderwijs te Den Burg en is als
zodanig zonder enige onderbreking, dus
bijna 45 jaar, werkzaam geweest.
Mej. Van den Heuvel, buiten haar
schooltaak een weinig op de voor
grond tredende figuur, werd door haar
schoolbestuur gekenschetst als een zeer
capabel onderwijzeres en zij zal na haar
afscheid dan ook node worden gemist.
Het feit, dat zij bijna 45 jaar onafge
broken aan dezelfde school haar taak
heeft volbracht, wat zeker een unicum
genoemd mag worden voor een leer
kracht, wijst erop, dat zij in de loop
der jaren door de verschillende bestu
ren steeds zeer gewaardeerd is.
FIAT NA BUITELING TOTAL LOSS
DE KOOG Op de Ruigedijksweg
raakte de 24-jarige Haarlemmer T. D
met zijn Fiat 124 personenwagen in de
rechterberm, omdat hij door onoplet
tendheid verzuimde voor een flauwe
bocht tijdig bij te sturen. De chauffeur
gaf een ruk aan het stuur om weer op
de weg te komen, maar dat gebeurde
te heftig, zodat de wagen naar links
schoot, in de linkenberm terecht kwam,
daar twee maal over de kop sloeg en
aan de andere kant van de greppel
bleef liggen. De schade aan de U/2 jaar
oude auto was onherstelbaar groot. De
heer D. bleef ongedeerd, maar zijn
bijrijder Van A. uit Arnhem kneusde
twee ribben.
slachtoffer aan de gifeieren. Maar dit
heeft een sterke groei van de Texelse
broedvogelbevolking toch niet in de
weg gestaan. Evenals de zilvermeeuw
is de stormmeeuw een alleseter en, hoe
wel in mindere mate, ook een rover
Op zijn menu staan: wormen (we kun
nen ze erg veel op het land zien), slak
ken, bessen, zaden, muizen, zeedieren,
eieren, insekten, soms ook jonge vogels.
Die stormmeeuw is dus niet zo zacht
aardig als vaak wordt aangenomen,
zijn roverskarakter bleek al bij het
vergiftigen van de zilvermeeuwen. Al
met al is het toch een volledig be
schermde vogel in ons land.
Ook bergeenden
Ook de bergeenden nemen sterk toe
op Texel. In deze tijd kunnen we ze
weer overal met hun jongen ontmoe
ten. Deze toename is gedeeltelijk ook
een gevolg van de vermindering van
de zilvermeeuw. Over de bergeend een
andere keer.
Het is onmogelijk hier diep in te
gaan op alle aspecten van de bestrij
ding van de zilvermeeuw of de ver
meerdering van het aantal storm
meeuwen. Ik heb alleen willen wijzen
op de grote schommelingen in de vo
gelwereld. Vele soorten nemen in aan
tal af andere maken een bloeitijd door.
Het een hangt vaak met het ander
samen. Zilvermeeuwen dulden in hun
kolonies geen andere soorten, ook geen
stormmeeuwen, zodat deze van een af
name van de zilvermeeuw profiteren.
dit weekend
duo Ton Reij
