Cjroen TwarLrJexeU in het harL,
Leliekweker H. C. Dijt veroverde
tiende gouden medaille
i
Schapeufokkersgedukl wierp vruchten af
Exclusieve
bloemenpracht
in Westergeest
KOELKAST 140 Itr.
vanaf f 195,-
bij
Bakkers Ijzerhandel NV
VRIJDAG 12 JULI 1968
Texelse
81e JAARGANG No. 8282
Uitgave N.V. v/h Langcveld De Rooij
postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
Red.: Harry de Graaf, Kecsonilaan 43, Den
Burg, tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
COURANT
Verschijnt dinsdags cn vrqdags.
Bank: Nederl. IVliddenstandsbank; Coöp. Raif-
fcisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,55 p.
kw. 40 ct. incasso. Advert.: 18 ct. per mm.
,.Het is vooral een kwestie van ge
duld. Wie veel geld wil verdienen cn
snel resultaat van zijn werk wil zien,
moet geen lelickwcker worden. Dat
geduld, dat zit in onze familie. Daarom
ligt de schapenfokkerij ons ook goed.
Wie mooiere en betere schapen wil
fokken moet ook vaak jarenlang expe
rimenteren voor dat resultaat wordt
geboekt". Dat zegt de heer H. C. Dijt,
die zichzelf terecht een der meest voor
aanstaande leliekwekers van Nederland
zou kunnen noemen, maar daarvoor te
bescheiden is. Wie èr belangstelling
voor heeft trekt die conclusie evengoed
wel, want de waardering die Dijt's pro-
dukten op diverse tentoonstellingen in
binnen- en buitenland hebben geoogst,
spreekt voor zichzelf. Aanleiding voor
ons bezoek aan de kwekerij in Wcster-
gcest was het feit, dat de heer Dijt bij
de onlangs gehouden keuringen te
Haarlem zijn tiende gouden medaille
kreeg toegekend. In Haarlem showde
hij onder meer de Queen of night, een
zeer donkerrode, bijna zwarte lelie.
„Die Queen of night is een sport van
de Marhan Jupiter, die ik eerder heb
gekweekt", zegt Dijt. Voor de leek wil
hij graag uitleggen dat een sport een
mutatie is, een spontane verandering
dus, waarvoor menselijk ingrijpen niet
nodig is geweest. Dat komt niet vaak
voor en in dit geval heeft moeder na
tuur dus ongevraagd een handje ge
holpen. Regel is dat nieuwe soorten
dank zij langdurig experimenteren
worden verkregen.
Het begin
Hoe is het allemaal begonnen? „Ik
heb veel te danken aan mijn vader",
zegt de heer Dijt. „Die is in de negen
tiger jaren met de teelt begonnen en
heeft de basis gelegd, waarop ik verder
kon borduren". Vader J. S. Dijt, die in
1942 overleed als een man met een
i" Nieuws
s SBjR&a y
1 Oosterend
Present'
18, 19 en 20
Juli 1968
Het feest nadert. Op de terreinen
en overal in het dorp is het te mer
ken.
De tentopbouw is begonnen; en de
versieringen beginnen op gang te
komen. Ook aan huis en tuin wordt
veel gedaan. Prima
■fr Voor de versieringen kan men le
dige conservenblikken afhalen vrij
dagavond tussen 7 en 8 uur bij de
heer Jn. Drijver, Achtertune.
■fc Vrijdagavond 7.30 uur, vertrek
„Westend", gaan we weer roeien, èn
zaterdagmiddag vertrek 2.00 uur.
Maandagavond laatste repetitie voor
alle deelnemers aan het openlucht
spel op de Putten
TV Driedagenkaarten voor alle zeven
programma's, zijn zaterdagmiddag
a.s. tussen 6.00 en 8.00 uur in voor
verkoop verkrijgbaar in het Dorps
huis. Prijs volwassenen 7,50 en
kinderen 3,50. Vanzelfsprekend
kan men deze kaarten ook tijdens de
feestdagen aan de kassa's kopen,
"fc Zaterdagavond 20 juli in de Mu-
ziektuin een „zomeravondparade"
met o.m. The Shephers, Herman
Theunissen, Menno Grondsma, De
Spelbrekers, Joe Andy, Die Alpen-
bub'n.
"fc En tenslotte: Al het nieuws en nog
veel meer hopen we a.s. dinsdag of
woensdag mèt de Texelse Courant
„huis aan huis" bij u te brengen in
de speciale feestcourant t.g.v. het
derde Oosterend - Present
INBRAAK IN VVV-KANTOOR
DE KOOG
DE KOOG Dinsdagochtend werd
ontdekt dat was ingebroken in het
VVV-kantoor aan de Dorpsstraat. Een
ruitje van 30 x 40 cm. was weggebro
ken en het kantoor was overhoop ge
haald. Vermist werd een bedrag aan
wisselgeld benevens de inhoud van en
kele collectebusjes. Een groter bedrag
was veilig opgeborgen in de brandkast
en bleef onaangeroerd. De politie heeft
vingerafdrukken gevonden en is nog
bezig met het onderzoek.
door de heer Dijt gekweekte L. marhan
Jupiter (met bruinrode stippen op
goudgeel en in lila-rose overgaande
bloembladtoppen) sterk de aandacht.
Vereniging
De heer Dijt is lid van de Alg. Ver
eniging voor Bloembollencultuur en
ook van de afdefing „De Lelie". In
verenigingsverband worden de ten
toonstellingen georganiseerd. Verder
hebben de kwekers veel contact met
bepaalde im- en exporteurs, waarvan
de N.V. van Tubergen een der oudste
en bekendste is. Tubergen importeert
o.a. in het wild groeiende soorten, die
veelal als basismateriaal dienen voor
nieuwe kweekpogingen. Veel lelies zijn
oorspronkelijk afkomstig uit China en
Japan.
Het leven van de heer Dijt en zijn
gezin staat in het teken van de lelie.
De huiskamer van zijn knusse woning
met-rieten-dak in Westergeest wordt
gesierd door diverse lelies in allerlei
soorten. Ook door de „gewone" tijger
lelies, die tot een andere familie beho
ren en die met de knoppen uit de blad
oksels vermeerderd kunnen worden. De
heer Dijt wijst ons op enkele 3 meter
lange staken, in de hoek van het hal
letje. Dat zijn de gedroogde overblijf
selen van een reusachtige leliesoort,
waarmee de heer Dijt ook veel ge
kweekt heeft De bloemen werden dank
zij de goede verzorging bij hem nog
aanmerkelijk groter dan in de dalen
van de Himalaya, waar hij is ontdekt,
nl. 3,40 meter hoog. De bollen hebben
het formaat van een flinke koolraap.
De trompetvormige bloemen versprei
den een heerlijke geur. „Dat is iets
bijzonders", zegt de heer Dijt. „Lelies
ruiken meestal niet aangenaam of zijn
reukloos". De reuzenlelie heeft de heer
Dijt o.a. geleverd aan een plantentuin
in Londen, maar dat is geen unicum,
want hij heeft al veel bloemenmate-
riaal geëxporteerd.
Familietraditie
Het geeft de heer Dijt veel voldoe
ning dat zijn zoon Jacques de familie
traditie heeft voortgezet. Een jaar ge
leden heeft hij de zaak overgenomen
en vader Dijt moet erkennen: „Hij doet
het beter dan ik. Hij is ook begonnen
te kruisen en past daarbij weer andere
methoden en eigen ideeën toe".
De botanische interesse van de heer
Dijt beperkt zich overigens niet tot le
lies alleen. Graag neemt hij geïnteres
seerde bezoekers mee naar zijn kas
achter de woning, waar hij druiven,
perziken en tomaten kweekt. Maar
zelfs hier wordt druk geëxperimen
teerd. De heer Dijt heeft een door zijn
vader ontdekte snoeimethode bij drui
ven geperfektioneerd, waardoor aan de
ranken veel meer en veel zwaardere
trossen groeien. De heer Dijt vertelt
van entproeven, die hij heeft genomen
(tabaksplant op tomaat) en verhaalt
tenslotte over zijn schapen, waarmee
JONGEN DOOR AUTO GESCHEPT
DE KOOG De 15-jarige J. Terp
stra uit Den Burg werd maandag ge
wond toen hij op de Pijpersdijk bij De
Koog door een Volkswagen werd ge
schept. De jongen wilde met zijn fiets
het rijwielpad verlaten en de weg op
rijden. Hij merkte de Volkswagen van
de Duitser H. Uhlenibruck (28) te laat
op, werd geschept en een stuk verder
op de weg gesmakt. De verwondingen
vielen mee, De jongeman had uiterlijk
niets meer dan een buil op het hoofd
opgelopen, maar moest van de dokter
toch enkele dagen rust houden. De VW
werd vrij ernstig beschadigd. De voor
ruit brak eruit en er ontstond onder
meer een deuk in het dak.
POLITIE TREEDT OP TEGEN
LIFTERS
Op de drukke Pontweg ontstaan de
laatste weken herhaaldelijk zeer ge
vaarlijke situaties als gevolg van grote
groepen jongelui, die proberen te liften.
Om de aandacht van de automobilisten
op zich te vestigen lopen ze soms ver
de" weg op, waardoor vaak abrupte uit
wijk- en remmanoeuvres moeten wor
den gemaakt. De politie is voornemens
streng tegen de lifters te gaan optre
den, als zij niet op berm of fietspad
lopen.
GEDEPUTEERDE DE JONG OPENT
OOSTERENDER DORPSHUIS
OOSTEREND Donderdagochtend
18 juli cm lien uur 's morgens zal de
heer J. de Jong, lid van Gedeputeerde
Staten van Noordbolland, het Ooster-
ender dorpshuis in gebruik stellen. De
plechtigheid zal worden opgeluisterd
door de leden van de Oosterender gym
nastiekvereniging en de judo-afdeling,
met uitzondering van de kleuters. Zij
zullen bij de ingang van het gebouw
een ere-haag vormen voor de genodig
den. De leden worden uiterlijk half
tien in tenue bij het dorpshuis
verwacht. Vandaar zal eerst een rond
gang door het dorp worden gemaakt,
met „Excelsior".
Telefoon 2346
hij vroeger menig maal de jury op de
fokveedag heeft vertederd. Want van
plant naar dier is maar een klein
stapje, zeker in de ogen van iemand
die de erkelijkheidswetten toepast.
Maar kenmerkend voor alles waarmee
de heer Dijt zich bezig houdt is, dat er
een flinke dosis geduld aan te pas
komt. Kenmerkend is ook dat hij er
niet rijk van is geworden, wèl ge
lukkig.
Dc Liliuin marhan Jacques S. D(j(, genoemd
naar dc vader van dc heer H. C. Dfjt De
grondlegger van dc Icliekwekerü (die wet
houder was van dc gemeente Texel cn dijk
graaf van de dertig gem. polders) hield zich
ook bezig met de Iristeclt. Hij slaagde erin
een vorm van de Iris reticulata te winnen.
Deze bloem die ook zijn naam kreeg
werd een veelgevraagd bolgewas. Wat de lelies
betreft lukte bet hem de Liliuin tcstaccum cn
de Lilium candium te kweken en daarnaast
de fijnere Martagons, Hansonii enz. Jacq. S.
Dijt overleed op 7 november 1942. Zijn zoon
en kleinzoon zetten zijn werk voort.
vv«
De heer H. C. D(jt in z(jn leliekwekerij in
Westergeest, aan de zuid-oostkant van de
Hogeberg. De groeiomstandigheden voor lelies
van de familie der Martagons z(jn hier ideaal.
De teemachtige zandgrond heeft de goede
zuurgraad, terwijl ook het in beweging z(jndc
grondwater een gunstige factor is. Dc lelie,
kwekerij is verdeeld in diverse vakken. De
grenzen worden gevormd door cishagcn, die
dc enige ongunstige ifactor de vaak harde
wind tot een minimum terugbrengen.
indrukwekkende reputatie op het ge
bied van de veredeling van bolgewas
sen, had in Wageningen gestudeerd,
maar bedreef de botanie vooral als
liefhebberij. Met een man als Dr. Jac.
F. Thijsse was hij bevriend en zocht
samen met hem naar bijzondere plan
ten in de vrije natuur. Toch had wijlen
de heer Dijt in zijn achterhoofd het
plan om deze hobby tot bestaansmoge
lijkheid voor een van zijn zeven kinde
ren te maken. Hij begon met diverse
leliesoorten om vast te stellen welke
het best zouden gedijen op de leem-
achtige zandgrond aan de zuid-oost-
kant van de Hogeberg. Hij had gecon
stateerd dat de grond hier tamelijk
zuur was en koos dus voor zuurmin-
nende soorten. Een bijzonder gunstige
factor bleek naderhand ook het grond
water te zijn, dat dank zij de stuwing
van de Hogeberg in beweging is.
Kruising
Jacques S. Dijt werkte met soorten
van de familie der Martagons, zoals de
Lilium Hansonii, Lilium Martagon en
Lilium Martagon Catania. De eerste
succesvolle kruising, die de heer Dijt sr
tot stand bracht was de bloem, die latei-
naar hem werd genoemd: de Lilium
marhan Jacq. S. Dijt. Deze lelie kwam
voort uit een kruising van Martagon
en Hansonii, die teruggekruisd werd
met de wilde variëteit Martagon Al
bum, welke laatste in de Alpen voor
komt.
Ook de meest idealistische kweker
wil zijn nieuwe soorten tenslotte in de
handel brengen en het is dus zaak veel
nieuwe bollen te maken. Dat gaat met
deze leliesoorten niet snel. Nu, zoveel
jaar na de „gëboorte" van de Jacq. S.
Dijt is deze soort nog maar in beperkte
hoeveelheden te leveren. Men moet
weten dat 't van een dergelijk kweek-
produkt niet mogelijk is om met het
zaad het soort te vermeerderen. Het
van deze kruisingen gewonnen zaad le
vert nl. diverse bloemen op, maar
meestal niet die waarom het gaat.
Vermeerdering geschiedt daarom door
het delen en afschubben van de bollen.
De kweker pelt van elke bol een hoe
veelheid schubben af, waardoor de bol
ongeveer een derde kleiner wordt.
Deze schubben worden in bakjes turf
molm of zand geplant, waarna zich op
de afgebroken zijde van elke schub een
bolletje gaat vormen.
Winter voelen
Maar zonder een kunstgreep komen
deze bolletjes in het komende voorjaar
niet op. Niet alleen warmte bevordert
de groei; ook een periode van koude is
nodig. „De bolletjes moeten de winter
voelen", zegt de heer Dijt. „We zetten
ze daarom zes weken in een koelcel;
alleen dan komen ze het volgend jaar
op. Zonder deze kunstmatige winter
duurt het een jaar langer".
Toen de heer PI. C. Dijt nog een
„snotneus" was, zo rond 1915, had
hij zo zijn eigen ideeën omtrent de
lelieteelt. Hij beweerde dat de
grootte en schoonheid van een
bloem niet alleen wordt bepaald
door de kwaliteit van de bloemen,
waaruit deze is voortgekomen,
maar ook door de verzorging. Net
zoiets dus als het karakter van
mens of dier dat niet alleen door
afkomst maar ook door milieu
wordt beïnvloed. Dat was in die
dagen ongehoord. Vooraanstaande
plantkundigen schudden het hoofd,
maar Dijt kon aantonen dat hij ge-
gelijk had. Door lelies van één
soort zeer goed te verzorgen, dus
zonder kruisingen of kunstgrepen,
ontstaat zaad waaruit een lelie
groeit, die iets mooier en groter is.
Ook de nakomelingen daarvan zijn
weer wat beter, enzovoort. Zo kon
het gebeuren dat in de loop der
jaren betrekkelijk kleinbloemige
wilde soorten tot veel fraaiere
bloemen werden gemaakt.
Acht jaar
We zeiden al dat het kweken en ver
meerderen van nieuwe soorten een
langdurig werk is. Na het zaaien be
schikt men pas na acht jaar over een
bol, waaruit weer een bloem komt. Pas
dan is te controleren of gesproken kan
worden van een verbetering in verge
lijking met de oude. Maar al te vaak
is dat niet het geval en is het acht
jaar vergende experiment voor niets
geweest. Verder moeit blijken of de
nieuwe soort stabiel is, dus of uit de
schubben eVen mooie bloemen groeien.
De Lilium Marhan Jacq. S. Dijt is een
voorbeeld van een geslaagde aanwinst:
crèmekleurige gracieuze klokjes met
paarse spikkels en oranje meeldraden.
Op de tentoonstellingen trok ook de
NA 2 JAAR SUCCESVOL
OPTREDEN IN BINNEN-
EN BUITENLAND
KWARTET FRED JASPERS
TERUG IN
„DE BUTERIGGEL"
Woensdag-, zaterdag- en zondag
avond. 8.00 - 1.00 uur
