Groen ^wartsjexels in het hart-,
Wat moeten we met ons huisvuil;
verbranden of zand erover
Belt
over twee
jaar vol
PER JAAR 3750 TON VUILNIS TE VERWERKEN
A
k,
„Rhewav" Gezondheids-onderkleding
De Buteriggel
«Rhewav» Gezondheids-onderkleding,
LET OP!
Bakkers Ijzerhandel N.V.
jtlJDAG 30 AUGUSTUS 1968
81e JAARGANG No. 8296
Uitgave N.V. v/h Langeveld De Rooy
postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
Harry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
jrg, tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstands!) ank; Coöp. Raif-
f eisen bank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,55 p.
kw. 40 ct. incasso. Advert.: 18 ct. per mm.
Een van de grote vraagstukken,
waarvoor de gemeente Texel binnen
afzienbare tijd een oplossing moet zien
te vinden is het huisvuilproblecm. De
11.000 Texelaars produceren met zijn
allen zo'n 2750 ton vuilnis per jaar en
wie zich van zo'n hoop een voorstelling
kan maken, hoeven wij niets meer te
vertellen: het is een levensgroot pro
bleem. Bij die hoeveelheid komt ook
nog eens ruim 1000 ton rommel, die de
toeristen mèt hun welvaart naar Texel
brengen.
Door tal van oorzaken wordt de jaar
lijkse vuilnisproduktie steeds groter.
Vroeger kon een gezin makkelijk met
één vuilnisemmer toe; tegenwoordig
hebben de meesten twee maal zoveel af
te geven aan de wekelijkse ophaal
dienst. Dat komt door de vele blikjes,
de flessen (waar we geen statiegeld
meer voor terugkrijgen) en vooral het
vele plastic dat tegenwoordig als ver
pakkingsmateriaal dient. Plastic en glas
hebben nog een ander probleem bij de
vuilnisverwerking opgeroepen. Deze
materialen zijn praiktisch onverganke
lijk. De schillen en dozen (die men
volgens het bekende devies niet als
dank voor het aangenaam verpozen
aan de eigenaar van het bos mag laten)
zijn onder invloed van weer, wind en
bacterieën binnen enkele maanden ge
heel verdwenen. Maar een plastic fla
connetje van shampoo, tomatenketchup
of Andy-met-ammonia ligt er na jaren
nog even fris en ongeschonden bij als
op de dag dat het werd weggegooid.
Twee jaar
Op dit moment is de toestand nog
niet alarmerend. De af- en aanrijdende
vuilniswagen van onze reinigingsdienst
kan zijn ladingen nog kwijt op Texels
vuilnisbelt De Rode Zee, maar zo
schat de heer J. van Hoorn, directeur
van Gemeentewerken over ongeveer
twee jaar zal er echt niets meer bij-
kunnen. En wat dan?
Natuurlijk bestaat het probleem met
op Texel alleen. Elke Nederlander
produceert thans gemiddeld 270 kilo
huisvuil per jaar en per hoofd van de
bevolking komt daar jaarlijks nog eens
100 kg. industrievuil bij. De v raag:
waar laten we al dat vuil, wordt in de
dichtbevolkte streken steeds moeilijker
te beantwoorden.
Op Texel en de meeste andere plaat
sen wordt dus nog ijverig de gemak
kelijkste en goedkoopste oplossing ge
hanteerd: ergens op een hoop gooien.
Het woord oplossing moeten we lang
zamerhand tussen vette aanhalingste
kens gaan zetten, want de steeds groter
wordende vuilnisbelten vormen in ons
steeds dichter bevolkte land een vrij
ernstige bedreiging van de hygiëne van
het milieu. Alleen al uit het oogpunt
van volksgezondheid is het een niet
langer te aanvaarden methode. Boven
dien is een vuilnisbelt ontsierend in
het landschap.
Ratten
Wat die hygiëne-kwestie betreft: een
hoop vuilnis is voor ratten een paradijs.
Die treffen er ideale levensvoorwaarden
aan: warmte en voedsel in overvloed.
Dank zij de waakzaamheid van de ge
meentelijke rattembestrijders kan men
de rattenbevolking op Texel wel binnen
zekere perken houden maar het is toch
niet te voorkomen dat de gnjze knagers
vooral in de winter griezelig goed zijn
vertegenwoordigd. Het zou zo erg niet
zijn als de mensen maar niet zoveel
etensresten in de vuilnisbak gooiden.
Iemand die zich daar demonstratief aan
ergert en praat als Brugman om die
gewoonte te bestrijden, is schilleboer
Douwe Terpstra uit Den Burg, die daar
dan ook belang bij heeft. Hij zegt: „Zo
wat de helft van de mensen gooit schil
len, groentenafval en etensresten in de
vuilnisbak. De mensen hebben het goed.
Héle broden die een beetje oud ge
worden zijn, worden weggegooid. En
het komt uiteindelijk allemaal op de
belt terecht. Dan kunnen ze daar wel
vergif neerleggen voor de ratten, maar
wat zou U doen als U mag kiezen tus
sen een lekker kadetje en een hoopje
vergif? En ratten zijn slim hoor, die
weten dat al gauw. Vooral de ouwe
ratten laten zich niet beetnemen. Waar
geen eten is, komen ook geen ratten.
Texel zou makkelijk ratvrij kunnen
zijn als ieder daar aan meewerkt!"
Terpstra, die als jongen eens door een
woedende rat is aangevallen, heeft dit
praatje al heel wat keren afgestoken en
heeft er zijn klantenkring aanmerkelijk
mee vergroot. Per week haalt hij in
Den Burg 2Vs tot 3 ton schillen en aan
verwante eetbare zaken op; zijn koeien
hebben er een gevarieerde maaltijd aan.
Rook en stank
Een vuilnisbelt heeft andere nadelen.
Daar weten de omwonenden van mee te
praten. De vuilnishoop op de Rode Zee
staat vrijwel voortdurend in brand.
Daar is weinig tegen te doen. Her
haaldelijk laat de gemeente het vuur
blussen, maar binnen enkele dagen
laait het als gevolg van zelfontbranding
weer op. Het vuil broeit nl. tot op grote
diepte. De belt doet denken aan een
vulkaan; van binnen is hij gloeiend
heet. Uit spleten en gaten komt voort
durend rook, stoom en stinkende walm
en van tijd tot tijd doen de bekende
„erupties" zich voor waarbij de vlam
men metershoog oplaaien, vooral als
zij voedsel vinden in verse voorraden
kisten en kartonnen dozen, die weke-
Dc Rode Zee, een
van de zestig
Noordhollandse
vuilnisbelten, die de
hygiëne van het
milieu bedreigen.
Niet alleen de rei-
nigingswagen doet
de hoop vuilnis
steeds harder
groeien, ook parti
culieren leveren
dinsdag- en zater-
dagmiddags hun
bijdrage. Binnen
twee jaar zal de
gemeente echter ge
kozen moeten heb
ben voor een betere
(en veel duurdere)
oplossing.
lijks met grote vrachtwagens tegelijk
op de belt worden neergegooid.
Ook uit overwegingen van land-
schapsschoon is de belt verwerpelijk.
De hoop vuil groeit harder dan de be
planting er omheen en heeft nu een
hoogte van 6-8 meter bereikt.
Etage
De goedkoopste (voorlopige) „oplos
sing" van het huisvuilprobleem is het
maken van een „tweede etage" op de
belt. Maar het is te hopen dat de ho
gere bestuurslichamen zich niet zullen
laten verleiden om dat goed te keuren.
Bij de gemeente ziet men in dat het
naar een definitieve oplossing toemoet.
De heer Van Hoorn heeft opdracht ge
kregen alle bestaande mogelijkheden te
onderzoeken. Het meest afdoend is het
systeem waarbij het vuil in speciale
ovens wordt verbrand. Maar deze zg.
grofvuilovens zijn veel te kostbaar voor
de kleine en middelgrote gemeenten.
De gemeente Alkmaar legde onlangs,
samenwerkend met omtrent 20 andere
Noordhollandse gemeenten tussen Be
verwijk en Warmenhuizen, aan het pro
vinciaal bestuur een plan tpt verbran
ding van het grove vuil voor. Kosten:
8,8 miljoen gulden. Dat geld zou ge
leend moeten worden en daarmee heb
ben GS tot dusverre .-niet willen in
stemmen. Voor Texel liggen wat dat
betreft de mogelijkheden nog ongun
stiger. Een „eigen oven"is zo goed als
zeker onbetaalbaar en samenwerking
met andere gemeenten betekent enor
me vervoerskosten van het te verwer
ken vuil, die het financiële voordeel
van samenwerking weer teniet zullen
doen.
Zand erover
Aantrekkelijker is het zg. controlled
tipping system (de begraafmethode) die
veel in Engeland en Duitsland wordt
toegepast. Daarbij wordt het vuil in
met de dragline gegraven sleuven ge
stort, samengeperst en afgedekt met een
laagje grond. Om het gevaar van bo
demvervuiling te bezweren, moet het
een terrein zijn met lage grondwater
stand. De voordelen zijn duidelijk: geen
ratten, geen stank, geen brand, geen
aantasting van het landschapsschoon.
Afgedekt met een laag teelaarde is een
dergelijke stortplaats weer voor allerlei
doeleinden te gebruiken. Het zou, wat
Texel betreft, dus wel eens op deze
begraafmethode kunnen neerdraaien,
maar het is een misvatting om te den
ken dat men er dan goedkoop af is.
Het verwerken van vuil op de gewone
belt kost niet meer dan 2,per ton;
de begraafmethode is veel kostbaarder.
Zoals met alle „grote" problemen is
het een kwestie van geld en komt de
vraag aan de orde op wie de kosten
verhaald moeten worden. De burgers
kan men moeilijk nog zwaarder belas
ten; de gemeente zit al tot de nek in
de financiële zorg, maar de provincie
is bij voorbaat oOk niet bereid alle kos
ten te dragen.
Verschil van inzicht
In Noordholland bestaat verschil van
inzicht tussen provinciaal bestuur en
gemeenten Blijkens een interview in
een landelijk dagblad heeft Gedepu
teerde J. de Jong het standpunt van de
provincie aldus samengevat
„De hygiëne van het milieu moet in
de prioriteiten opgeschoven worden.
Die hygiëne moet voor de gemeenten
zó gaan spreken, dat men niet alleen
niet omkomt in het vuil maar er een
bepaald deel van het budget voor be
schikbaar gaat stellen, een veel groter
deel dan tot nu toe het geval was".
Met andere woorden: de gemeenten
moeten gaan beseffen, dat de hygiëne
van het milieu een van hun belang
rijkste taken is geworden naast wo
ningbouw, wegaanleg, onderwijsvoor
zieningen eh dergelijke.
Waar het de financiële zorgen van
de gemeenten betreft, zegt hij: „Als er
bejaardenhuizen moeten komen, of
sportvelden, of verbeteringen van ver
keerssituaties, dan komen ze er ook,
al is er geen geld, omdat dergelijke
dingen bovenaan de lijst van noodza
kelijke werken staan. De zorg voor de
milieuhygiëne hoort ook boven aan die
lijst".
Post op rijksbegroting
Wie aan de ene kant weet van de
financiële nood van de gemeenten en
Douwc Terpstra: schillenboer en
rattenbestrijder
zaterdag voor het laatst
van dit seizoen
Kwartet Fred Jasper
ARNHEM
Aan alle draagsters en dragers van Rhewav Gezond-
heidsonderkleding maken wij gewoonte getrouw bekend
dat onze vertegenwoordiger de heer A. D. Schaafsma
(zie foto) in de twee weken, aanvangende op 2 en 9
september het eiland Texel weer hoopt te bezoeken.
Er is dan weer gelegenheid met hem event, aanvullin
gen, nieuwe bestellingen, nieuwe adressen en reparaties
te bespreken.
U weet, alle reparatie is gratis, zolang u onze kleding
draagt.
Wij maken van deze gelegenheid gebruik onze waarde
ring uit te spreken voor de prettige ontvangst die onze
vertegenwoordiger steeds bij u ten deel valt.
Inmiddels hoogachtend,
Utrechtsestraat 63, Arnhem, telefoon (08300) 25355
aan de andere kant kennis neemt van
het inzicht van Gedeputeerde Staten
van Noord-Holland, die de mentaliteit
van de gemeentebesturen willen veran
deren, kan zich afvragen of de rijks
overheid ook niet bij het probleem is
betrokken. Gedeputeerde De Jong: „We
hebben wel het Rijks-Instituut Zuive
ring Afvalwater. Wij hebben bij het
rijk aangedrongen op een dergelijk or
gaan tegen de bodemvervuiling Voor
het eerst werd daarna op de rijksbe
groting 1968 een pro memoriepost voor
dit doel opgevoerd".
Onder het opschrift: „Kosten vuil-
BEJAARDE BROMFIETSER
ERNSTIG GEWOND
Maandagmiddag om kwart over vier
werd de 76-jarige bromfietser C. H. uit
Den Hoorn ernstig gewond, toen hij op
het kruispunt Pontweg-Westdijksweg
tegen een te laat opgemerkte Volks
wagen botste.
De heer H. kwam uit de richting
Oudeschild en wilde de Pontweg over
steken om via het fietspad naar de
Amaliaweg te rijden. Bij het kruispunt
hield hij in, maar door het felle zon
licht, dat hem recht in het gezicht
scheen, zag hij de in de verte naderen
de VW, bestuurd door mej. W. K. van
den Beukei uit Zeist, nog niet. Pas
toen hij de weg opreed, merkte hij de
auto op en trachtte door scherp naar
rechts uit te wijken een aanrijding te
voorkomen. Dat lukte niet; de brom
fietser klapte met de linkerzijde tegen
de VW, waabij hij enkele ribben en
een sleutelbeen brak en vermoedelijk
een schouderblad kneusde. In, mede
door zijn hoge leeftijd, vrij ernstige
toestand, werd H. naar het Lidwina-
ziekenhuis in Den Helder vervoerd.
DUITSE VROUWEN DOOR
BROMFIETSERS AANGEREDEN
Twee Duitse vrouwelijke toeristen,
beiden rond 60 jaar oud, werden maan
dagavond om kwart voor negen op het
fietspad van de Pontweg (nabij „Flora")
aangereden door twee bromfietsers.
De dames wandelden over het pad in
de richting van Den Burg toen vier
bromfietsers hen achterop kwamen. De
voorste, de 18-jarige W. H. uit Den
Burg, slaagde er niet in te passeren en
raakte een der vrouwen, wat een val
partij tot gevolg had. De tweede brom
fietser, de 20-jarige J. van H. reed daar
nog bovenop. Uit deze chaos kwamen
de Duitse vrouwen zo ernstig gewond
tevoorschijn, dat zij naar het zieken
huis moesten worden gebracht; een
hunner had een grote bloedende hoofd
wond opgelopen. Bromfietser H. werd
licht geblesseerd en Van H. bleef on
gedeerd. De brommer van laatstge
noemde werd echter flink beschadigd.
OOK BIJ ANDERE ONGELUKKEN:
EERST POLITIE WAARSCHUWEN
Het publiek houdt zich over het al
gemeen uitstekend aan de regel om bij
verkeersongelukken uitsluitend de po
litie te waarschuwen, die dan op haar
beurt zorgt voor dokter, ambulance etc.
Het is echter minder békend, dat deze
regeling ook geldt voor andere onge
lukken waarbij ernstig letsel optreedt.
Het wordt op prijs gesteld als bij on
gevallen in of bij huis, bij verdrinking,
ernstige verbranding enz uitsluitend
de politie wordt verwittigd. Niet alleen
zal de hulpverlening daardoor vaak
effektiever en sneller op gang gebracht
kunnen worden, ook kan direct een on
derzoek worden ingesteld, dat via een
proces verbaal tot preventieve maat
regelen leidt.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 21 tot en met 27 augustus 1968
Geboren; Petra Maria Dorothea, dv.
Wilhelmus J. M. Boom en Anna M.
Witte; Verlin Udo, zv. Udo Eelman en
Lena M. Wetsteen; Mary Jeannette, dv.
Dirk Eelman en Cornelia J. Mantje;
Theo, zv. Dirk Ezerman en Kathe
Schrey; Geert, zv. Geert de Weerd en
Anna J. Gruppen; Michèle, dv. Willem
D. Jimmink en Johanna G. Keijser;
Gerard Maarten, zv. Jacobus de Ridder
en Jetske Robijn; Esther Manon, dv.
Roelof P. Kikkert en Ellen M. Bennink
Ondertrouwd. Peter Kok en Alida A.
Hutjes; Robert P. J. Beumkes en Hen-
dnjntje Eldering; Cornelis W. J. Hoo-
genraad en Hielkje Oord; Durk Bousma
en Erna J. Roeper.
Overleden:: Klaas Kok, oud 81 jaar:
Aldert Robijn, oud 72 jaar; Leendert J.
Pieterse, oud 59 jaar; Trijntje M. Har-
debil, oud 57 jaar, wonende te Haarlem;
Adriana M. H. Lampers, oud 47 jaar.
verwijdering en -verwerking" staat bij
die post als toelichting het volgende:
De ondergetekende (de minister) acht
het noodzakelijk op het gebied van de
vuilverwij dering en -verwerking te ko
men tot een meer gecoördineerde aan
pak. De omvang en gecompliceerdheid
van deze problematiek is zodanig, dat
hier een taak ligt voor de centrale
overheid. Gedacht wordt aan het ver
richten van studies terzake van verwij
dering en vernietiging van vaste afval
stoffen en het adviseren van de ge
meenten op dit gebied. Hoewel de be
treffende plannen nog niet geheel zijn
uitgewerkt, wil de minister het vraag
stuk thans reeds signaleren en daartoe
een memoriepost op de begroting op
voeren.
Het probleem is dus ook van rege
ringszijde onderkend. Dat geeft enige
hoop dat het verbranden of begraven
van het Texelse huisvuil geen al te
forse verhoging van de reinigingsrech
ten met zich mee zal brengen.
Telefoonnummer gewijzigd
Vanaf heden HP. 2 3 4 6