Cjrom 'Twartsjexels in het harL,
Mevr. Drijver opende
nieuw vogelreservaat
In Oosterend nu eigen huis voor
Raiffeisenbank Texel
,,'t Stoar" paradijs voor kluten
Beschermen natuur/landschap
nieuw ideaal Vriendenkring99
Eigendom vau
„V ogelbescherming"
Tsjechen op Texel
„We staan als
één man achter
Dubceck!
„Geen goed geld
naar kwaad geld
gegooid
iy
2346
mimi sets
Moerbeek's
Toenemende watervervuiling op Texel
Wandelpaden door
broedplaatsen?
82e JAARGANG No. 8305
Uitgave N.V. v/h Langeveld De Roojj
postbus 11 - Den Burg, Texel - Tel. 2741
(cd.: Hurry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
lurg, tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags.
Bank: Nederl. Middenstandsbank; Coöp. Raif-
feisenbank. Postgiro 652. Abonn.pr. ƒ3,55 p.
kw. -f- 40 ct. incasso. Advert: 18 ct per mm.
Sinds zondagochtend heeft Texel er
een vogelreservaat bij. Het is „Drijvers
vogelreservaat 't Stoar", 9% hectare
groot en gelegen naast het reservaat
De Petten van Natuurmonumenten, te
gen de dijk van de Mokbaai. Het re
servaat heeft zijn ontstaan mede te
danken aan wijlen kapitein Lap, die
in 1954 een drietal perceeltjes grond
in deze omgeving voor weinig geld
overdeed aan de Nederlandse Vereni
ging tot bescherming van Vogels.
Deze percelen bestonden uit bruikbare
cultuurgrond. Door de ruilverkaveling
ontstond één reservaat, waarmee Vo
gelbescherming zeer was ingenomen,
omdat het een zeer fraaie, vanaf de
openbare weg goed te bezichtigen vo
gelbroedplaats is. Vooral kluten voe
len zich thuis in het drassige, brakke
en met vele slootjes doorsneden ge
bied.
Mevrouw G. Drijver-Dijt verwijderde
zondagochtend om 11 uur de groen
zwarte vlag van het naambordje, met
welke handeling het gebied officieel de
status vogelreservaat verkreeg. De
plechtigheid, bij regen en harde wind,
werd gadegeslagen door een groep le
den van Vogelbescherming, die voor
deze gelegenheid naar Texel was ge
komen. Dr. G. A. Brouwer, waarne
mend voorzitter van de vereniging ver
telde het een en ander over het ont
staan van het nieuwe reservaat en
schetste de verdiensten van wijlen Jan
Drijver voor de vogelbescherming.
Toen de heren P. G. van Heerwaar
den en P. Hillen twee jaar geleden een
vakantiereis maakten door de Sowjet-
Unie, reisden ze op de terugweg via
Praag, waar ze hun tent wilden opslaan.
In de Tsjecho-Slowaakse hoofdstad
hielden ze op straat iemand aan om
naar de dichtstbijzijnde camping te
vragen. Een hartelijk gesprek volgde,
waarbij de man in kwestie spontaan
een slaapkamer in zijn eigen woning
aanbood. Zo brachten beide Texelaars
de nacht door bij de heer K. Domanek.
Het contact werd voortgezet. Brieven
en foto's werden uitgewisseld en met
Pasen reisden Van Heerwaarden en
Hillen nogmaals naar Praag, waarbij
een afspraak voor een tegenbezoek
werd gemaakt. Dat gebeurde in de af
gelopen week.
In gezelschap van zijn vrienden F.
Krasensky (metaalarbeider) en J. Jeli-
nek (bouwvakker) kwam Domének per
vliegtuig naar Nederland. De drie Tsje
chen keken hun ogen uit. Nederland
en Texel overtroffen de voorstelling,
die ze zich ervan hadden gevormd. Wat
Texel betreft hadden ze o m. informatie
opgedaan uit het boekje van Cees v.d.
Meulen, waarin van Texel wordt ge
zegd; nèt even meer, nèt even anders.
Josef Jelinek zei het letterlijk na toen
we naar zijn indrukken vroegen. De
Tsjechen zijn overigens maar één volle
dag op Texel geweest, de andere drie
dagen toerden ze in gezelschap van de
heer Van Heerwaarden door andere de
len van het land. Zo werd een bezoek
gebracht aan Amsterdam, Den Haag en
Rotterdam en aan de bekende beziens
waardigheden van deze steden. Veel in
druk maakte de „glazen stad" van het
Westland en zeer enthousiast toonden
de gasten zich over de kwaliteit van
het Nederlandse wegennet.
Minder spraakzaam toonde het drie
tal zich toen we hun mening vroegen
over de actuele gebeurtenissen in hun
land. „We spreken er liever niet over",
zeiden ze. „Maar we kunnen U wel zeg
gen: het hele volk staat achter Dubceck
als één man!" Ze hadden zich dan ook
niet onbetuigd gelaten bij de indruk
wekkende demontraties van afkeuring,
toen de troepen van het Warchau-pa'kt
het land hadden bezet.
Mevrouw Drijver toonde zich dank
baar voor de eer, die door de naam
geving aan haar overleden echtgenoot
is betoond. Zij wees erop dat Vogel
bescherming nog een grote en moeilijke
taak heeft en hoopte dat de vereniging
de vogelbelangen zou blijven dienen
met hetzelfde enthousiasme en de voort
varendheid, die haar man altijd aan de
dag heeft gelegd.
Daarop stapte het gezelschap weer in
de bussen voor een excursie langs ver
schillende terreinen van Natuurmonu
menten op Texel.
De Nederlandse Vereniging tot be
scherming van Vogels heeft op Texel
slechts weinig bezittingen. Naast 't
Stoar (een oude Texelse benaming,
waarvan niemand ons de betekenis kon
verklaren) is de vereniging eigenaresse
van het miniatuurreservaat „Het Dove-
koolsweeltje", een oude doorbraak van
de dijk die aan de P.H. Polder grenst.
GESTOLEN JACHT
TERUGGEVONDEN
Het kostbare jacht „Valkyran", dat in
de nacht van 22 op 23 augustus uit de
haven van Oudeschild moet zijn gesto
len, is eind vorige week aangetroffen
in de haven van het Belgische Blankon-
berghe. Het in onmiddellijk aan de ket
ting gelegd. Van de daders, waarschijn
lijk twee Duitsers, ontbreekt nog elk
spoor.
Het in 1955 gebouwde jacht is eigen
dom van de Engelsman Cooper en heeft
een waarde van rond ƒ24.000,Mr.
Cooper had zijn verblijf op Texel on
derbroken om voor enkele dagen naar
zijn woonplaats te gaan. Hij liet het
jacht in de haven achter. Toen hij op
30 augustus terugkwam miste hij zijn
eigendom, zodat pas toen aangifte werd
gedaan. De naspeuringen van Interpol
hebben nu tot het genoemde resultaat
geleid.
MET AUTO DE SLOOT IN
DEN HOORN De onderwijzer J.
van W. uit Den Hoorn reed donderdag
middag met zijn Renault R 4 personen
auto in de sloot, nadat hij de macht
over het stuur had verloren en in een
slip was geraakt. De auto werd zeer
ernstig beschadigd. De chauffeur bleef
ongedeerd en zijn schoonmoeder werd
zeer licht gewond. Het ongeluk gebeur
de op de Hoornderweg nabij „Sint
Anna".
CONCERT
NEDERLANDS KAMERKOOR
Op donderdag 3 oktober a.s. zal het
Nederlands Kamerkoor o.l.v. de heer
Felix de Nobel in de Ned. Herv. kerk
te De Waal concerteren. Het program
ma omvat werken van Josquin des Pres
een aantal madrigalen van Monteverdi;
van J. P. Sweelinck.
Na de pauze meer de hedendaagse
muziék aan de orde met werken van
Hendrik Andriessen, Piet Ketting, Jaap
Geraedts, Béla Bartók en Zoltan Koda-
ly. Het koor is nog verzocht ook
enkele negro-spirituals in het program
ma op te nemen.
Het concert vangt aan om 8 uur.
Kaarten voor dit concert zijn ver
krijgbaar bij het VW-kantoor te Den
Burg en 's avonds aan de kerk. De toe
gangsprijs bedraagt ƒ4,voor aange
slotenen bij de Kunstkring ƒ3,
Zij, die niet over vervoersgelegenheid
beschikken kunnen dit berichten aan
de afdeling Culturele Zaken van de ge
meente-secretarie.
TEXELSE MARKT
Gisteren werden aangevoerd: 12
schapen ƒ120,tot ƒ200,24 ram-
lammeren ƒ150,tot ƒ250,17 ooi
lammeren ƒ130,tot [160,2 koeien
ƒ1100— tot ƒ1300,—; 8 pinken 750,—
tot ƒ825,en 5 oude rammen ƒ180,
tot 400,—.
OOSTEREND Burgemeester Spren-
ger heeft zaterdagmiddag de nieuwe
vestiging geopend van de Coöperatieve
Raiffeisenbank Texel aan de Vliestraat
te Oosterend. Nadat hij de hoofdingang
had ontsloten, konden de vele genodig
den een kijkje nemen in het eenvou
dige, doch stijlvol uitgevoerde gebouw
tje. De buitenmuren zijn opgetrokken
uit gele handvormsteen. In de gevel zijn
panelen natuursteen (alfa kwartsiet)
opgenomen en de kozijnen zijn uitge
voerd in teak. Overigens doet het hele
exterieur qua vorm en formaat sterk
denken aan een royale woonbungalow.
Door een zeer gelukkige keuze van
kleuren en materialen maakt ook het
interieur een prettige indruk. Het plan
om de inrichting zodanig te maken, dat
aan de sfeer van vertrouwen en gemoe
delijkheid wordt bijgedragen, is onge
twijfeld geslaagd.
Gedurende enkele uren op maandag,
woensdag en vrijdag zal het 'kantoor
geopend zijn. Mogelijk zullen de ope
ningstijden later worden uitgebreid.
De openingsplechtigheid kreeg een
feestelijk vervolg in „Jatry", waar ver
schillende personen het woord voer
den. De heer H. de Lugt, voorzitter van
de Raiffeisenbank Texel, verwelkomde
de genodigden, speciaal de ere-leden
Leber en Roeper. Laatstgenoemde heeft
voor de bouwplannen de beginstoot ge
geven.
Onmisbaar instituut
Burgemeester Sprenger zei, dat hij
door het ontsluiten van de hoofdingang
van het gebouw een nieuwe verbinding
tot stand had gebracht tussen de Oos-
terenders en het geld. Hij gaf een uit
eenzetting over de betekenis van het
geld in de samenleving. Het is een
neutraal ruilmiddel en het is makkelijk
als men de geldstroom dicht bij de hand
heeft. Dat 'kan dank zij de bank, een
onmisbaar instituut in onze samenle
ving. De bank heeft een sociale functie.
De burgemeester vond het zeer juist
gezien in de verschillende dorpen ves
tigingen te stichten. Door deze decen
tralisatie is het mogelijk zich af te
stemmen op de mensen en omstandig
heden ter plaatse. Mr. Sprenger sprak
woorden van lof tot architect Alkema,
die erin was geslaagd het evenwicht te
vinden tussen efficiëntie en uitnodigen
de sfeer. Het bankbestuur wenste hij
veel geluk en constateerde tenslotte:
„U hebt geen goed geld naar kwaad
geld gegooid".
BAKKERS IJZERHANDEL N.V.
nieuw telefoonnummer
B
MEUBELHANDEL
Den Burg Tel.2572
De heer De Lugt vertelde, dat de
bank al meer dan 20 jaar in Oosterend
zittingsdagen 'hield. Nu het dorp een
eigen bankgebouw heeft, kan Ooster
end voor vol worden aangezien. De
Oosterenders verdienen het, want niet
alleen door eendrachtige samenwerking
komen ze tot grootse dingen; ook indi
vidueel blaast men een aardig partijtje
mee. Met dit laatste doelde de heer De
Lugt op de economische activiteiten,
waarvan de kottervisserij de belang
rijkste is.
Groei door toerisme
De heer J. F. J. Vreeswijk bracht de
gelukwensen over van bestuur en di
rectie van de Centrale Bank. Hij wees
onder meer op de ontwikkeling van
landbouw, visserij en vooral de toeris-
enindustrie. Het toerisme doet de mid
denstand groeien en dat heeft weer zijn
effekt op de bankactiviteiten. De heer
Vreeswijk herinnerde eraan dat de
Raiffeisenorganisatie in Nederland 600
banken met 1500 kantoren omvat, die
een gezamenlijke spaarpot van 6Vs mil
jard gulden beheren. Als geschenk
overhandigde de spreker een portret
van Raiffeisen, die het principe huldig
de dat de geldmiddelen van een be
paalde gemeenschap moeten worden
dienstbaar gemaakt aan diezelfde ge
meenschap.
De heer G. Schuyt, sprekende na
mens de bij de ring Schagen aangeslo
ten bankbesturen, vergeleek de Raif
feisenorganisatie met een sterke boom,
die er nu weer een loot heeft bijge-
kregen. Hij hoopte dat men de klanten
zadanig tegemoet zou treden dat de
nieuwe tak ook overvloedig vrucht zou
dragen.
Geschiedenis
Directeur Th. Graaf gaf een over
zicht van de geschiedenis sinds 18 okto
ber 1947 toen in het Wapen van Am
sterdam de eerste Oosterender zittingen
van de Boerenleenbank werden gehou
den. In die tijd begon men ook in Den
Hoorn, De Koog en De Cocksdorp. De
gevolgen van de oorlog speelden een
belangrijke rol. Velen werden door de
geldsanering voor het eerst met de
bank in contact gebracht. In 1946
schafte de bank de eerste boekhoud
machine aan; tegenwoordig beschikt
men over de computer te Utrecht. In
Oosterend deed de groei van de kotter-
vloot de bankzaken toenemen. Steeds
ONGELUKKIGE VAL UIT BOOM
De 11-jarige Martin Kikkert uit Wes
tergeest bewaart geen prettige herin
neringen aan de vrije dag ter gelegen
heid van dee geboorte van de nieuwe
oranjetelg. Donderdagmiddag, toen hij
met vriendjes in de Dennen speelde,
viel hij uit een hoge boom en brak
daarbij een been. Toch kan hij van ge
luk spreken, want aanvankelijk viel de
jongen met het hoofd naar beneden.
Dat hij in die stand de grond niet be
reikte, was te danken aan een tak, die
zijn vak brak.
„SOLI DEO GLORIA" ZINGT WEER
OOSTEREND Na de zomervakan
tie is nu ook de zangvereniging „Soli
Deo Gloria" weer op adem gekomen.
Vol goede moed is met de repetities be
gonnen. Wie graag zingt en zich wel
eens een avond zónder tv wil amuse
ren, kan vrijblijvend een kijkje komen
nemen in het Gebouw voor Christelijke
Belangen, waar iedere dinsdagavond
vanaf acht uur wordt gerepeteerd.
meer betalingen, tegenwoordig ook sa
lariëring, liepen via de bank. Woorden
van dank richtte de heer Graaf tot de
heer J. J. v.d. Berg, de concierge van
'het Gebouw v. Chr. Belangen. Dank zij
hem en zijn vrouw had het bankper
soneel altijd bijzonder prettig onderdak
gehad. Als de zitting niet in het ge
bouw kon plaatsvinden in verband met
bruiloften en partijen, kon men in de
huiskamer van de familie v.d. Berg
terecht. Als blijk van dank werd het
echtpaar v.d. Berg verrast met bloemen
en sigaren. Blijkens de woorden van de
heren J. J. v.d. Berg en G. C. Vlaming
bewaren ook de gastheren de beste
herinneringen aan de mensen van de
Raiffeisenbank.
Dankwoorden werden ook gericht tot
aannemer De Porto De Jong en de
onderaannemers (G. Witte, Oele, Ver.
Schilders, Electróhuis Bakker, Schoo en
Stark), die het ontwerp van architect
Alkema keurig hebben uitgevoerd.
Half oktober in gebruik
SOCIALE WERKPLAATS
NADERT VOLTOOIING
De nieuwe sociale werkplaats (op de
hoek Slingerweg-R.P. Keijserweg te
Den Burg) is vrijwel gereed. Het ge
bouw is vrijdag door aannemer C. Duin
opgeleverd en reeds is begonnen met
het inrichten van de verschillende
werkruimten. Zoals bekend is bij de
bouw uitgegaan van de bestaande tim
merfabriek van Bakker, die door de ge
meente is gekocht. Het verbouwplan
voorzag in een uitbreiding tot drie
maal de oorspronkelijke oppervlakte.
De werkplaats omvat nu een montage
ruimte (in het oude gedeelte) van
110 m2, een lijstenmakerij/boekbinderij
van 61 m2, een werkplaats voor hout
bewerking van 90 m2, een kantine van
106 m2 en een reeks kleinere vertrek
ken, zoals toiletten, douches, dokters
kamer, vergaderzaaltje, kantoor, maga
zijn en administratie.
Een 'belangrijke activiteit in de mon
tageruimte wordt de door de orgelfa-
briek Ploeg uitbestede bouw van elek
tronische orgels. Vele handen vinden
werk met het maken van zg. draadbo
men en printplaten. Ook de andere af
delingen van de werkplaats zullen niet
over gebrek aan opdrachten te klagen
hebben. In de afgelopen jaren zijn tal
van waardevolle contacten gelegd, ook
met grossiers en handelaars op het vas
te land. Dankzij een uitgebreid machi
nepark zal het mogelijk zijn tal van
producten in massa te vervaardigen.
Nog een dezer dagen werd een con
tract afgesloten voor de fabricage van
180.000 tentharingen.
Het is de bedoeling de werkplaats
half oktober in gebruik te nemen. En
kele weken later volgt de officiële ope
ning.
OUD-LEERLINGEN NAAR
PAARDENMARKT
De Vereniging van oud-leerlingen
van de lagere landbouwschool zal bij
voldoende belangstelling op dinsdag 15
oktober een excursie maken naar Zuid-
Laren, waar de vijftiende jaarlijkse
paardenmarkt wordt gehouden. Er is
ook een tentoonstelling en demonstratie
van tal van landbouwwerktuigen. Ver
rokken wordt met de boot van 7 uur;
met de boot van half acht 's avonds
hopen de oud-leerlingen terug te keren.
De kosten bedragen ƒ12,50 p.p. Men
dient zelf voor vervoer naar de boot
te zorgen. Belangstellenden dienen zich
voor 8 oktober op te geven bij de heer
C. P. Laan, Kogerstraat 21, of de heer
F. Breman, Veldheim O 162.
Het voeren van propaganda voor
Texel ziet de vereniging Vrienden
kring Texel niet meer als haar taak.
Het streven zal voortaan gericht zijn
op bescherming van natuur en land
schap van het eiland. Deze beleids
wijziging werd bekend gemaakt door
secretaris D. J. Mus uit Zaandam, aan
het begin van de ledenvergadering,
die zaterdagmiddag in ,,De Linde-
boom-Texel" werd gehouden. Het doel
van de vereniging is te vaag geble
ken om er met voldoende succes pro
paganda voor te kunnen voeren. Daar
door is het ledental de 300 nog maar
nauwelijks gepasseerd. Veertig leden
zijn op Texel zelt woonachtig, wat een
belangrijke stijging is ten opzichte van
vorig jaar. Overigens wonen de leden
door het hele land verspreid. Het is
niet waar dat vrijwel alle leden in de
Zaanstreek wonen, zoals bij de oprich
ting door de heer Mus, nu drie jaar
geleden, wèl het geval was.
Een opmerkelijk idee werd tijdens de
bijeenkomst door de heer M. Mantje uit
De Koog naar voren gebracht. Hij ver-
lelde dat de traditionele rondleidingen
in de vogelreservaten veel geld kosten
en uit het oogpunt van vogelbescher
ming en voorlichting uit de tijd raken.
De heer Mantje zei te voelen voor de
aanleg van wandelpaden door de reser
vaten met informatie op bordjes, zoals
nu reeds gebeurt in De Krim. Ook het
plaatsen van een verrekijker b.v. bij
De Geul, hoort tot de mogelijkheden.
In de vorige vergadering werd al
voorgesteld de in vogels geïnteresseer
de toerist van dienst te zijn door het
maken van uitkijkposten, kijkers en
afbeeldingen van vogels, die zijn waar
te nemen. Desgevraagd verklaarde de
heer Mus (die wegens afwezigheid van
de voorzitter de vergadering leidde) dat
de besprekingen nog niet verder zijn
gekomen dan de bestuurstafel. Wel was
intussen duidelijk geworden dat de
kosten van de genoemde voorzieningen
zeer hoog zullen zijn. Volgens de heer
Mantje zou de Vriendenkring deze
ideeën moeten voorleggen aan Staats
bosbeheer en Natuurmonumenten.
Watervervuiling
De heer Mantje vestigde vervolgens
de aandacht op het probleem van de
watervervuiling op Texel. Hij vertelde
dat het Kogerveld nu al volledig „ver
giftigd" is. De vervuiling is zelfs al
doorgedrongen tot in het gebied van De
Bol bij Oosterend. Het verschijnsel
wordt niot alleen veroorzaakt door de
toeristen, maar ook door boeren b.v. bij
het ontsmetten van bloembollen. Te
genwoordig wordt veel overheidsgeld
beschikbaar gesteld voor recreatieve
voorzieningen, maar aan de nadelige
gevolgen van de recreatie wordt te wei
nig aandacht besteed.
Vanuit de vergadering werden meer
zaken naar voren gebracht, waaraan de
Vriendenkring aandacht zou moeten
besteden door ze onder de aandacht te
brengen van gemeentebestuur of an
dere bestuurslichamen. Zo werd gepleit
voor voorzieningen aan de weg bij De
Bol (op drukke dagen kunnen daar de
autobussen slechts met veel moeite de
vele geparkeerde auto's passeren), het
planten van meer bomen in de dorpen
en het aanleggen van een ruiterpad in
Eierland.
Méér doen
Eerder op de middag had een der
aanwezigen erover geklaagd, dat hij op
de veel door zijn kennissen gestelde
vraag „wat dóet de Vriendenkring
eigenlijk?" het antwoord min of meer
schuldig moest blijven. Alle aanwezi
gen waren het erover eens, dat meer
activiteiten ontplooid moesten worden.
Zo werd gepleit door een adhesiebetui
ging aan het streven tot behoud van
sohapenboeten. Mogelijk kan de Vrien
denkring deze aktie steunen, hetzij
door stichting van een fonds, hetzij op
andere wijze. Men was 'het er over eens
dat de boeten moeilijk voor recreatieve
bewoning gebruikt kunnen worden,
omdat door de aan te brengen ramen
en deuren het karakter wordt aange
tast.
(Zie vervolg pagina 2)
