Zweeds witbrood
MEVROUW,
I dezehandig
wasdroger
T i m m e rs
b a k k e r ij
Bakkers Ijzerhandel n.v.
Lot van de mensheid kan van
de computer afhangen
BRIGADIER PIET EN DE SPORTCOMPUTER
DIEPVRIES AANBIEDINGEN
PéDé Cor de Jong Fa. Lagerveld
wist u dat Modehuis BEEKMAN
ook een ruime sortering heeft in:
JAPONNEN
WINTERMANTELS
JUMPERS
ROKKEN
Modehuis BEEKMAN
Den Burg, Texel
Apparaat kan fouten maken
Reeds griezelige
ervaringen
bij
SPINAZIE
SPINAZIE a la cream
VISSTICKS
750 gram
450 gram
10 stuks
van 1,28 nu ƒ1,15
van 1,28 nu ƒ1,15
van 1,25 nu ƒ1,15
Tonnetjes
BITTERBALLEN
Grote
SOEPGROENTEN
ROOMIJSTAART
van 35 nu 30 ct.
nu 70 ct.
van 3,50 nu ƒ3,25
Wilt u brood dat dagenlang vers blijft
neemt u dan eens ons
Ook deze lekkernij vindt u in
o.a. Kamgaren gevoerd alle kleuren 22-95.
Zojuist ontvangen: MIRLON-MIRLANA maillots alle
kleuren van 2-15 jaar
De TV WALA Marjorettc, b.h. en eorsetten
GRAVENSTRAAT 13
DEN BURG
Philips compact wasdroger
voor 2 kg. wasgoed. Uw was
kastklaar en d o n z i g zacht.
Kan staan en hangen bij elk
stopcontact in huis. Afm.
x 57 x 54 cm.
Een nog jong constructiebedrijf in
Krimpen aan de Lek, dat aanvankelijk
groeit e en bloeide met een bezetting
van rond duizend man personeel ziet
zich plotseling voor een katastrofe ge
plaatst, omdat. de nieuwe compu
ter van het bedrijf gedurende enige
maanden ernstige fouten heeft gemaakt
die tot een schade van niet minder
dan acht miljoen leidden, waardoor
het bedrijf tot de ondergang is ge
doemd. Wel heeft het bedrijf bij de
fabrikant van de computer een eis tot
schadevergoeding van vijf miljoen
gulden ingediend, doch of die schade
vergoeding gegeven zal worden, blijft
een open vraag.
Hier hebben we voor het eerst te ma
ken met het gevaar dat kan schuilen
in het gebruik van computers. Tenslot
te is het een stukje techniek en zoals
een elk stuk precisie-apparatuur kan er
een mankement ontstaan en wanneer
dit onopgemerkt doorwerkt in de uit
komsten van dit mechanisch brein, dan
zijn de gevolgen niet te overzien.
Uit het gebeurde kan in elk geval
worden vastgesteld, dat iets dergelijks
met computers mogelijk is, ook al zullen
dergelijke gevallen tot de uitzonderin
gen behoren, maar dat neemt dus niet
weg, dat het kan en dat betekent dat
men zich dient af te vragen of het ver
antwoord is om in de toekomst een be
langrijk deel van ons gehele menselijk
doen en laten op aarde te laten bedis
selen door dergelijke computers.
Berekeningen
Voor zover zij als automatische ma
chines voor de produktie worden inge
schakeld zijn de gevaren niet zo bijzon
der groot. Een beDaald produkt zou met
kunnen uitvallen zoals we ons dat
voorstelden, maar dat behoeft nog geen
ramp te betekenen. In de industrie
schuilt het gevaar dus niet zozeer. Het
begint daar waar de computer wordt
gebruikt voor het doen van belangrijke
berekeningen, die niet zonder meer ge
controleerd kunnen worden. Wanneer
het gaat om ingewikkelde berekenin
gen, zoals de kostprijsberekeningen van
koolschepen op het constructiebedrijf in
Krimpen aan de Lek, dan moet de com
puter met zeer veel factoren rekening
houden. Het gaat dan dus om ingewik
kelde berekeningen, waarvan het eind
resultaat niet zonder meer door de
mens te controleren is. Of er dan vijf
miljoen of zes miljoen gulden uit de bus
komt, behoeft nog geen achterdocht te
wekken. Toch kunnen dergelijke fouten
in de berekening voor een bedrijf een
katastrofe betekenen. Hier begint het
gebruik van een computer reeds echt
gevaarlijk te worden, want men levert
zioh zonder meer over aan het doen en
laten van een dergelijke machine,
waarin men wel een blindelings ver
trouwen moet stellen, want anders
heeft het gebruik van een dergelijk ap
paraat geen zin.
Wanneer we dan weten, dat de futu
rologen, de wetenschapsmensen, die
zich bezig houden met de toekomstige
maatschappelijke, wetenschappelijke en
technische ontwikkelingen menen, dat
het niet zo lang meer zal duren, of het
grootste deel van het gehele menselijke
doen en laten, zeker op industrieel en
maatschappelijk terrein, zal beheerst
worden door computers, dan moet men
hierbij toch wel een vraagteken plaat
sen.
Geen overzicht meer
Gezien de snelle uitbreiding van ons
weten en kunnen zal het in de toe
komst niet meer mogelijk zijn voor één
mens om bekwaam te zijn in het brede
vlak. Men zal zich bekwamen in de
diepte, dus specialiseren. Het gevolg
van een dergelijke ontwikkeling is, dat
er geen mens meer zal zijn die in staat
is het geheel te overzien, ongeacht of
dit nu gaat om een groot bedrijf, of om
het besturen van een geheel land, of
zelfs nog grotere toekomstige eenheden.
Hiervoor zal men dan noodgedwon
gen wel moeten overgaan tot het in ge
bruik stellen van computers, geweldig
gecompliceerde machines, die wel in
staat zijn met alle factoren rekening te
houden. En die in uitzonderlijk korte
tijd bepaalde dingen of zaken kunnen
berekenen, bekijken of bespiegelen. De
mens krijgt dan de door de machine be
rekende einduitkomst en kan daarmee
verder werken, door te handelen, maat
regelen te nemen of wat dan ook.
Het ligt voor de hand, dat wanneer
op dergelijke terreinen, door zo'n ma
chine fouten zouden worden gemaakt,
terreinen die soms het wel en wee kun
nen bestrijken van miljoenen mensen,
ja eventueel van de gehele mensheid,
het toch wel een riskante zaak wordt.
Mens niet beter
Natuurlijk mogen wij bij deze bespie
geling niet ontkennen, dat ook aan
mensenwerk fouten kleven. Toen men
nog geen computers gebruikte en de
mens het reken- en denkwerk deed,
werden er natuurlijk ook kapitale blun
ders gemaakt. Door dergelijke blunders
van zakenlieden zijn in de loop der tij
den al heel wat bedrijven ten gronde
gegaan, door blunders van staatslieden
zijn oorlogen ontstaan, zijn miljoenen
mensen geofferd en is immens leed
over de aarde gebracht. We mogen dus
zéker niet stellen, dat de mens het er
beter zou afbrengen dan de computer,
waarschijnlijk brengt de computer het
er beter af, maar waar het om gaat is
wel dat men ook in diezelfde compu
ter, die het echt wel beter doet dan de
mens, die als het apparaat goed func
tioneert geen fouten kan maken, toch
geen onbeperkt vertrouwen mag stellen
en wel met nadruk op dat „onbeperkt".
Ook tegenover het werk van de compu
ter moet de mens altijd argwanend blij
ven staan, want tenslotte blijft nu een
maal de kans bestaan, dat er een fout
wordt gemaakt.
Wanneer het in de toekomst zover
mocht komen, dat computers algemeen
zullen worden ingeschakeld, zoals de
futurologen verwachten, dan moet die
argwaan blijven bestaan en is men
verplicht om, wanneer het gaat om het
maken van berekeningen die voor de
gehele mensheid van belang zouden
kunnen zijn, dergelijke berekeningen te
laten maken door meer dan één com
puter en wel zo, dat deze machines on
afhankelijk van elkaar werken. Bij een
dergelijke werkwijze is de kans de dupe
te worden van een foutieve werking
van een der computers wel tot een mi
nimum gereduceerd.
CURSUS AMATEUR-SPELLEIDERS
GAAT DOOR
De cursus amateurspelleiders heeft
tien belangstellenden getrokken en zal
daarom kunnen doorgaan. Er is overi
gens nog plaats voor twee candidaten.
Het wordt betreurd dat de sportvereni
gingen De Koog en De Cocksdorp geen
gegadigden hebben kunnen vinden.
Het te verwerven diploma „Amateur
spelleider" geeft recht op een licentie
als onbezoldigd oefenmeester voor club
genoten die uitkomen in competities
van een afdeling. Het lesprogramma
omvat een theoretisch en praktisch ge
deelte.. Wat de praktijk betreft komt
training, techniek, tactiek en lesgeven
aan de orde. De cursus omvat 18 les
sen van elk twee uur. De praktische
lessen worden op zaterdagochtend ge
geven. Plaats van samenkomst is de
Kletskeet op het terrein van S.V. Texel.
Deelnemers moeten minimaal 18 jaar
oud zijn. Begonnen wordt zodra een
KNVB-docent beschikbaar is. Belang
stellenden kunnen zich intussen nog
opgeven bij de heer C. Kök, tel. 362 te
Den Hoorn of de heer J. M. de Vries,
tel. 2473.
GESLAAGD
Mej. Maria H. Graaf slaagde aan het
Sint Elisabethziekenhuis te Alkmaar
voor het diploma ziekenverpleging A.
Met enorme snelheden razen
vloedgolven over de pacific
DE DODELIJKE „TSUNAMIS"
We hebben allemaal wel van vloed
golven gehoord. Dat zijn door zeebevin
gen veroorzaakte geweldig sterke golf-
bewegingen in zee, die wanneer zij een
kust naderen zich ontwikkelen tot
enorme golven, die dan alles wat zich
aan en op deze kust bevindt wegslaat,
Dergelijke vloedgolven die gezien
vulkanische aktiviteit in en rond het
pacificgebied veelvuldig voorkomen,
eisen soms tienduizenden doden.
Het merkwaardige is, dat deze ge
weldige bewegingen die door aardbe
vingen in de zeebodem ontstaan, op
zee zelf nauwelijks merkbaar zijn. Ze
veroorzaken daar geen bijzonder hoge
golven en een schip behoeft er totaal
niets van te bemerken. De waterver
plaatsing vindt ongemerkt, doch met
enorme snelheden plaats. Hoe dieper de
zee ter plaatse, hoe sneller de verplaat
sing. In het vrije en diepe gebied van
de Stille Oceaan, waar men diepten
meet van ongeveer 5000 meter, kunnen
de waterbewegingen een snelheid krij
gen van wel duizend kilometer per uur
Welk een geweldige kracht daarin
schuilt is wel duidelijk. Bij het naderen
(van een kust wordt de diepte steeds ge
ringer en men krijgt dan het branding-
effect, zoals wij dat in bescheiden mate
ook aan onze kust kennen. Hoe ondie
per, hoe hoger de golven van de gewel
dige voortijlende watermassa's worden
Op die manier kan een dergelijke
vloedgolf wel een hoogte van dertig
meter bereiken en wanneer die zich
over het land werpen verpletteren ze
op slag alles aan boten, huizen en men
sen.
Het is duidelijk, dat de landen rond
de Stille Oceaan, zoals Japan, Nieuw-
Zeeland, de Philippijnen, Australië en
de Verenigde Staten grote belangen
hebben bij een waarschuwingssyteem.
Men meent dit gevonden te hebben
door meetapparatuur in de vorm van
automatische waterpeilregistrators.
Deze apparatuur wordt geplaatst op een
groot aantal plaatsen in en langs het
pacificgebied, ook op al de kleine
eilandjes in deze oceaan. Deze appara-
uur geeft dadelijk afwijkende water
standen, ook al zijn ze maar klein, door.
Op deze manier hoopt men te kunnen
komen tot een volautomatisch werkend
waarschuwingssysteem tegen de dode
lijke „Tsunamis" (Japanse naam voor
vloédgolf).
Wanneer de apparatuur de mensheid
aan een bedreigde kust slechts voldoen
de tijd laat om te vluchten, waardoor
misschien tienduizenden mensenlevens
woeden gespaard, dan is zij al goud
waard. Mogelijkheden om dergelijke
vloedgolven te keren en daardoor ook
de materiële schade te voorkomen, be
staan nog niet.
VLINDERS MET FIJNE NEUZEN
Wanneer we spreken over reukver
mogen, dan weten we wel, dat de mens
niet tot die levende wezens behoort, die
uitblinken door wat men pleegt te noe
men een fijne neus. Per kubieke cen
timeter inhoud lucht moeten er in die
lucht niet minder dan 19 biljoen geur-
moleculen zijn, wil de gemiddelde mens
in staat zijn een geur waar te nemen.
Zoals bekend zijn er verschillende
dieren die aanmerkelijk beter kunnen
ruiken dan de mens. We behoeven hier
bij maar te denken aan de hond. Der
gelijke dieren hebben al genoeg aan en
kele miljoenen geurmoleculen per ku
bieke centimeter.
Uitzonderlijk goede geurruikers zijn
echter vele insekten die op dat gebied
dikwijls tot ongelooflijke prestaties in
staat zijn. Hierbij valt wel op, dat het
dan om geuren dient te gaan die voor
deze insekten op pen of andere ma
nier van bijzonder belang zijn.
Recente onderzoekingen van weten
schapsmensen in het Max Planck-Insti-
tuut hebben aangetoond, dat een be
paald soort vlinder wat dat betreft de
kroon spant. Voor dit dier is de geur
van een wijfje in verband met de
voortplanting van zeer groot belang
De onderzoekingen wezen uit, dat het
mannetje van deze vlindersoort, de
„zijdespinner" in staat is de wijfjesgeur
te ruiken, wanneer er slechts één mole
cuul een geurzintuig beroeren kan. Een
dergelijk bijzonder ontwikkeld reuk
vermogen was vrijwel niet voor moge
lijk gehouden.
179. Het ziet er nu werkelijk naar uit,
dat alle geheime agenten en alle andere
aasgieren, die op Yokito's sportcompu-
ter loerden, definitief het land uit wa
ren. Kid Sucker en William D. Buck-
shooter waren immers aaoi boord van
kapitein Ziltpruymers trotse galjoen!
En de Barroesjaanse schavuiten waren
immers de grenzen over gestoven! Maar
eh.toont het plaatje niet een héél
ander beeld? Natuurlijk, want daar
zwemmen ze weer, die heren uit Dol-
larmenië. Het galjoen ging ze veel te
langzaam. Daarom waren ze kwiek van
boord gesprongen, de zilte baren weer
in. Met forse slag doorkliefden ze de
golven, en als ze met deze snelheid
voortzwommen, dan zouden ze zonder
twijfel zéér snel de kust van Dollarme-
nië bereiken „Hardstikke stapel en
knotsdaas!" zei kapitein Ulbo Ziit-
pruymer.
„Net wat je zegt, kappie", antwoord
de matroos Gerrit-Jan Upkema. „Ze
moeten snel naar huis, zeeën ze. Nou,
die bennen vast niet getrouwd, want
anders hadden ze zo'n haast niet
Duidelijk blijkt dus wel, dat de sport-
computer tot zéér vreemde dingen in
staat was. Dat dacht tenminste Eelco
Eelkema ook. Het leek nu immers alle
maal wel weer heerlijk rustig in Rijk-
huyzen, maar de slimme koddebeier
had daar zo zijn eigen gedachten over.
En toen het avond werd, besloot hij een
kijkje te gaan nemen in „Het Wapen
van Rijkhuyzen", alwaar smidje Verho
len ook dikwijls een verversing tot zich
nam. „As ik het met dacht!" zei Eelco
„Daar zit die ouwe smid weer achter
een glaasje van het een of ander. Ken
ik je eev'n spreek'n, Verhool'n?"
„Natuurlijk, Eelco", antwoordde de
smid. „Kam erbij, kerel".
„Bedachtzaam nam de veldwachter
een slok van zijn glas. „Ik vertrouw het
zaakie niet.zei hij toen pein
zend