ITkoffie
AMRÖ-spaarders
profiteren van de volgende
rentepercentages:
4%
4»/2%
5%
6%
6M%
AMRO BANK
ROTATOR
ROOM
nteressant levenmaar gebrek
an ontspanning wordt gemist
mui
IET DE ZILVEREN LEPEL
grief van Jaap Vlaming uit Kameroen
- Huidverzorging -1
KiVoor volmaakt
kkoffiegenot,
AMSTERDAM-ROTTERDAM BANK
TEXELSE COURANT
VRIJDAG 9 MEI 1969
N
Van de jonge Oosterender Jaap Vla-
iflj die momenteel ontwikkelingswerk
in Kameroen, ontvingen wij een
jef waarin hij over zijn belevenis-
verhaalt.
gen
Kameroen is ongeveer veertien maal
gderland en telt omstreeks vier mil-
eD inwoners, verdeeld in de grote
oepen Soedannegers, Bantoes en
gmeeen, waarvan de laatste groep
jjf Je kleinste is en nog grotendeels
de broussewoont, waar ze nog op
imitieve wijze, d.w.z. met speren,
jen. Zelfs olifanten doden ze met
ossn. Tegenwoordig komt er enige
iiandering in hun levenspatroon,
0 tendeels door toedoen van de
ootdzakelijk Nederlandse) missiona-
sen, die trachten contact met deze
leis! schuwe bevolkingsgroep te
iigen. Steeds meer Pygmeeën gaan
1 langs de wegen wonen en zich be
houden met de landbouw. Door de
'tfere bevolkingsgroepen worden de
rgmeeën vaak niet voor vol aange-
jn en men hoort ze er vaak over pra-
als over een soort apen.
Zelf ben ik eenmaal in zo'n Pyg-
eeëndorp geweest. De hutten bestaan
in de grond gestoken, dooreen ge-
achten takken, waarop een dak van
iden wordt aangebracht. In de hut
ndt men een bed, wat voor ons moei-
!c herkenbaar is, daar het slechts uit
ee bakken bestaat, waarvan een dient
het hoofd op te leggen. Verder vindt
en in de hut soms een pijp en een
amper, om het voedsel te bereiden.
De streek van Diang, waarin ik ge-
stigd ben, ligt 300 km oostelijk van
hoofdstad Yaoundé en 600 km oos-
lijk van de havenstad Douala, aan een
n de belangrijkste hoofdwegen, hoe
wel je dat er meestal niet aan kunt
zien, omdat deze niet bestrate weg in
de regentijd dusdanig uitspoelen kan,
dat er geulen van een meter diep in
kunnen voorkomen en je soms met de
auto lVt uur werk hebt om een afstand
van bijna 40 km af te leggen. Wanneer
de wegen weer opgemaakt zijn, kun je
de afstand in een half uur afleggen,
wanneer er geen vrachtwagens dwars
over de weg liggen, met de balen katoen
ernaast, wat een gewoon verschijnsel is
op de wegen.
Hier bestaat de bevolking uit Ban
toes, waarvan een zeer groot deel tot
het Christendom is overgegaan, in de
variaties Katholiek, Presbiteriaans en
Zevende Dag Adventist.
Visjes
Diang ligt op de grens van het bosge
bied naar de savanna. Het landschap is
heuvelachtig en in de dalen kronkelen
zich vele beekjes, waarin zich vele
prachtige visjes ophouden en die nu in
mijn vrije tijd een prachtig studieob
ject vormen. De beekjes zijn bijne altijd
omzoomd door een vrij dicht bos, waar
in veel palmen voorkomen naast bo
men met grillig gevormde luchtwortels
en zich daartussendoor slingerende
lianen.
Het dorpje Diang is klein en dankt
zijn bekendheid hoofdzakelijk aan de
Technische School, de enige ten oosten
van Yaoundé, met 120 leerlingen en
het landbouwcentrum, waarop ik zelf
mede werkzaam ben, momenteel met
de africhting van ossen Rond school
en centrum is een mooi (eigenlijk te
mooi) dorp ontstaan, bestaande uit een
stuk of vier huizen voor de Broeders
en de vrijwilligers met daarnaast een
15 huizen voor de Afrikanen, die hier
meewerken en de leerlingen.
Wanneer je de dorpen ziet, die overal
langs de weg gebouwd zijn, maken ze
op ons een nogal armelijke indruk. De
huizen worden opgetrokken met palen
waartussen een vlechtwerk wordt aan
gebracht, welk geheel wordt dichtge
smeerd met leem. Het dak wordt ge
maakt van palmbladen, die tot grote
matten worden gevlochten en het water
goed buiten houden en bovendien de
woning lekker koel houden. Het be
zwaar is, dat ze na enige jaren rot
zijn, zodat men dan in de regen zit,
voor men tot de conclusie komt, dat
het beter is het dak te vervangen.
Niet ongelukkig
De mensen zijn zo te zien niet onge
lukkig met de heersende toestanden,
al zijn ze er altijd wel voor te vinden
op een eenvoudige manier geld, goed
geld te verdienen, maar dat moet de
opbrengst wel dik tegen de inspanning
opwegen. Voor het voedsel hoeft hier
niemand te werken, want dat groeit
vanzelf. Waar men voor werkt is o.a.
de bruidschat, die meestal een 750,
tot 1200,is. Verder zijn er niet veel
zacht-zuiver-gezond
PUROL en PU ROL-poeder
dingen waar men voor kan gaan spa
ren, al beginnen nu de transistor en
de fiets opgang te maken. Een zeer
grote hoeveelheid geld wordt, vooral in
deze streek, omgezet in drank, als palm
wijn, raphiawijn en maisbier als zwak
alcoholische dranken (meestal om
streeks 10%) en „ha" en „arki" als
sterke drank. „Ha" wordt bereid door
palmwijn met een grote hoeveelheid
suiker te laten gisten en daarna te dis-
tileren. „Arki" is nog smeriger. Het
wordt bereid door van alles bij elkaar
te gooien, vooral zoete bananen, wat
men laat gisten en daarna distileert.
Beide producten komen op een onge
controleerde wijze tot stand en zijn
vaak niet vrij van zink- en loodbe-
standdelen, waardoor vergiftiging van
de drinkers niet tot het onmogelijke
behoort. De arki smaakt zacht, maar
niet verbazend lekker, terwijl de ha
scherper is, maar minder verradelijk.
Arki bevat 50 tot 80% alcohol en ha
meestal een 60 tot 70%. Beide dran
ken zijn bij de wet verboden, maar
worden in zeer grote hoeveelheden ge
stookt en gedronken. Men drinkt deze
dranken uit limonadeglazen, die in vele
gevallen in twee slokken geleegd kun
nen worden, al is mij dat nooit gelukt.
Een glas kost ongeveer 1,50, wat
overeenkomt met ongeveer 5 uur werk.
Mijn werk in Diang bestaat nu uit
het africhten van ossen, die dan hope
lijk binnenkort in de dorpen kunnen
gaan werken, vooral ploegen, om daar
mee de zware werkzaamheden te ver
eenvoudigen en de cultures uit te brei
den. Ook de kippenteelt valt onder
mijn werkzaamhedenr waarbij wordt
getracht de mensen een doelmatiger
kippenhouderij op te zetten, dan voor
heen gangbaar was. Tot nu toe was
het de gewoonte de kippen los te laten
lopen, maar daarmee verdwijnen bijne
alle kippen, omdat er veel verkeer
over de weg komt, wat enorm veel
kippen het leven kost. Kuikens hebben
het ook nogal moeilijk, door de roof
vogels, die er vaak zozeer in zijn ge
ïnteresseerd, dat de kuikens na twee
weken bijna alle zijn opgegeten.
Wat je leven niet plezierig maakt,
is je gemis van ontspanning, zoals je
dat thuis had, al probeer je dat hier
wel weer in andere richtingen te zoe
ken, wat niet altijd tot volle tevreden
heid mogelijk is. Een ander, voor mij
moeilijker punt is het klimaat. Het is
wel plezierig, dat het hier nooit koud
is, maar als je dan in de zon loopt bij
een temperatuur van meer dan 45 gra
den C., heb je eigenlijk toch wel eens
behoefte aan een nachtvorstje om eens
een keer af te kunnen koelen. Door
gaans is de temperatuur ook 's nachts
meer dan 20 graden C., zodat je dan
alleen tegen de morgen maar lekker
kunt slapen.
Alles bij elkaar is het leven hier
nog wel zo interesant, dat ik er nog
enige tijd kan zitten. Alles is anders
dan je altijd gewend was. Enerzijds
ben je veel vrijer dan in Holland, om
dat je zo ongeveer kunt leven zo je
zelf wilt, hoewel je over de andere kant
wel weer zo dicht naast je mede-Ne
derlanders zit, dat je ze zo van tijd tot
tijd niet meer zien kunt.
Vanuit het momenteel halfbewolkte
gloeiend hete oosten van Kameroen
wil ik hierbij de groeten doen aan alle
Texelaars, van
Jaap Vlaming,
,,'t Zootje", B.P. 27,
Diang par Bertoua Cameroen
ONGELUKKIGE VAL
DEN HOORN De 53-jarige mevr.
A. Zwanenburg-Schroevers uit Sant
poort maakte zondag, toen zij haar fa
milie in Den Hoorn bezocht, een zo on
gelukkige val, dat zij een enkel op vier
plaatsen brak en naar het ziekenhuis
moest worden gebracht. Het ongeluk
gebeurde toen zij achter de woning met
de kinderen speelde. Om de gecompli
ceerde breuk te kunnen zetten, moest
operatief worden ingegrepen.
NOG GEEN WONING GEVONDEN
OOSTEREND De familie Krotje
gaat binnenkort verhuizen, zo schreven
wij in het bericht over het „vruchtbare
huis" in de krant van 29 april. Dat was
voorbarig, want de familie J. P. Krotje
is wel op zoek naar een grotere woning,
maar heeft tot dusver nog niets gevon
den.
Willi"mil
FEUILLETON door TOM LODEWIJK
1
(Me op een
AMRO-
teoteboek je of
rente op een
AMRÖ-spaarrekenlng
met een opzegtermijn
wn 3 maanden.
rente op een
AMRO-
«paarrekeoing
I meteen
opzegtermijn van
traanden.
rente op een
AMRO- 1
spaarrekening
meteen
opzegtermijn vaa
12 maanden,
rente op een
AMRO-spaarrekening
met een vaste termijn van
24 maandna
Ja, en toen had hij de stoute schoe-
aangetrokken en haar gevraagd om
't hem eine tasse Kaffee of iets an-
rs te gaan drinken, het was toch
genoeg en tot zijn verwondering
11 ja gezegd en toen hadden ze
gezeten in het bijna lege restau-
™t, tegenover elkaar, en niet geweten
t ze zeggen moesten. En toen had hij
Kns gelachen en gezegd in zijn eigen
-•Dat je hier nu toch zit en hij had
jeten hoe hij al die tijd naar haar
tangd had. En wat hij in haar eigen
s nooit had gedurfd, zei hij in deze
Mrale omgeving, in een Duits dat hij
zjjn emotie soms met Hollandse
)raen doorspekte, maar zij scheen
wondergoed te begrijpen. En het
j"tige Sie maakte plaats voor het
rouwelijke Du en zonder dat hij
naar met zoveel woorden gezegd
wist hij dat zij het was. het meisje
rnaar hij al die tijd verlangd, aan
"ij al die tijd gedacht had. En toen
h'j opeens hoe hij zich had laten
en al die dingen had gezegd die
met gezond verstand besloten had
te zeggen, en wat zij wel van hem
en moest, en opeens was hij weer
Ertegen jongen,
aarom zwijg je» nu opeens?" vroeg
'^,P.raa* maar en praat maar", ver-
huldigde hij zich beholpen.
J Praat maar en ik luister maar"
zei ze.
„Maar je zegt zelf niets".
„Kreeg ik een kans?"
.,Nee" glimlachte hij, ik praat maar
omdat ik bang ben voor als jij gaat pra
ten".
„Waarom, ik zou alleen willen vra
gen, waarom heb je naar mij ver
langd?"
.Omdat ik van je houd", Ziezo, het
hoge woord was er uit, alle schepen
achter zich verbrand. Tenzij ze hem nu
uitlachte. Dan was hij gered en verlo
ren tegelijk.
„Genoeg. Reindert? Genoeg voor een
heel leven met iemand die je helemaal
vreemd is?"
„Je bent niet vreemd, je was me
nooit vreemd, alleen onbereikbaar".
,.Jij mij ook niet. Ik wist wie je was,
zodra ik je zag".
„Dus", zei hij onthutst, „je wilt zeg
gen, Magda jij?"
Ze glimlachte en die glimlach zou hij
nooit vergeten.
,.Ja", zei ze eenvoudig. „Ik ook".
Zo was het gegaan.
En voor hem was ze nog dezelfde.
Magda, géén bollenvrouw. Dat was
ze nooit geworden. Maar ze was en
bleef voor hem de grote liefde. Als hij
van zijn reizen thuiskwam was ze daar,
altijd verzorgd, een juweel in de omlijs
ting van haar smaakvol ingericht huis.
Zijn collega's begrepen niet wat hij
.aanhaalde" met zo'n vrouwtje, dege
nen die haar leerden kennen, begonnen
het te begrijpen. Zoals Hein de Jong,
die teveel dronk, rauwe taal kon uit
slaan en erg uithuizig was, maar die
moeizaam op zijn land de mooiste tul
pen uitzocht om ze naar mevrouwtje
Stok te brengen, en in haar gezelschap
geen scheef woord zei. maar zijn na
righeid opbiechtte bij een vrouw die
wist te luisteren en nooit verweet. Zo
als Kees van Gullik, die al jaren met
een verlamde vrouw optrok en voor de
uitzichtloosheid van dit lijden begrip
vond bij de vrouw van Rein Stok. Ru
we bollenjongens, die op de beurs geen
blad voor de mond namen, vonden te
genover haar een houding die bijna
hoofs was. Ze legde maar één maatstaf
aan: eerlijkheid. Ze kon Jurriën van
de Graaf niet uitstaan, hoewel hij toch
meer „heerig" was dan een der ande
ren over dingen kon praten waar zij
niets van wisten, zich als man van de
wereld wist te gedragen. Ze vertrouw
de hem niet, hij was haar te glad, te
flikflooierig. Ze kon niet meepraten
wanneer het ging over de veiling of
ever de export, over het zuur of over
het vuur, maar ze was onbetwist de
gastvrouw en de manier waarop ze
naar haar opzagen, wanneer ze hen hun
koffie of hun borrel reikte, bracht een
glimlach op haar gezicht en dan kon
ze zeggen met haar nog altijd merk
baar accent: „Laat hem niet koud wor
den Kees".
Ze konden geen kwaad van haar ho
ren, al vonden sommige vrouwen haar
een „hooghartig mens met verbeel
ding". Maar dat meenden ze niet zo
kwaad, ze konden haar alleen niet
plaatsen in het kader waaraan zij ge
wend waren, en waarin ze zichzelf be
wogen. En toen de vrouw van Hein de
Jong, zorgelijk teruggekomen van het
ziekenhuis waar haar kleine meisje lag
mevrouw Stok tegenkwam, merkte ze
de eerlijke deelneming, de hartelijke
belangstelling en waren het opeens
twee moeders, die de zorgen uitwissel
den over hun kroost.
En vier kinderen waren uit dit hu
welijk geboren, Herman, Nellie. Hans
en Bas.
Van de vier had Hans het meest de
aard van zijn moeder. Mocht zijn van
haar geërfde liefde voor bloemen de
vader een ogenblik doen denken, dat er
een kweker in hem stak, die gedach
ten moest hij al spoedig laten varen.
Wel was hij trots op de mooie water
verftekening die de jongen van een van
zijn nieuwste tulpenaanwinsten had ge
maakt, al had je voor de handel niks
aan zoiets, was een kleurenfoto stukken
beter. Maar toen Hans zijn schoolwerk
liet - liggen voor dat ..geknoei" met
houtskool en conté, met waterverf en
olieverf, was Rein een ongemakkelijke
vader geweest. Eén keer had hij, het
zwijgend protest van Magda ten spijt,
de jongen met zijn schoolwerk op het
kleine kamertje gezet waar letterlijk
niets viel na te tekenen. Toen hij na
een uur kwam kijken was het blad pa
pier gevuld met schetsen van.Hans
eigen hand, met uitgespreide vingers,
met gebalde vuist. Toen had hij een
gevoel van machteloosheid gekregen.
'n Kladschilder!
..Beste Reindert, je slaat door. Je
hebt er zo'n hekel aan dat de mensen
het maar aldoor hebben over bollen-
b o eren. Waarom maak je van ieder
schilder een kladschilder? De jongen
heeft talent, dat heeft meneer Heyboer
zelf gezegd".
„Heyboer! die kale schoolmeester".
„Kladschilders, kale schoolmeesters.
Cliché's geen gebrek." had ze nuchter
geconstateerd. „Zeg es iets dat hout
snijdt beste man."
„Wat moet er van die jongen terecht
komen?"
„Dat zal hij toch zelf uit moeten ma
ken?"
.,En ik maar bijspijkeren."
„Daar weet je niks van. Trouwens
hoeveel heb je voor Herman bijgespij
kerd?"
„Die leerde tenminste een vak!"
„Tja, kunstenaar is geen vak. Trou
wens, arts ook niet hoor."
„Armoe troef!" tierde Rein. ,.Kijk
maar naar Rembrandt, dat was nou wél
een vakman, en 't was nóg armoe
troef. Failliet ging die!"
„Als dat alles is wat je van Rem
brandt weet.Nu, zelfs al ging hij
failliet, geestelijk was hij het niet. Weet
je wie failliet waren? Niet door lege
beurzen maar door lege hersens? Die lui
die hem failliet verklaarden! En ze had
den nog geen hart ook."
Hij zag Magda niet gauw boos. Maar
nu flitsten haar donkere ogen gevaar
lijk. Hij kon daar niet tegen.
„Lieverd, zei hij grappig, wees niet
boos op mij. ik heb hem niet failliet
helpen verklaren."
Het had geen effect.
„Ne'e, jij verklaart je zoon al failliet
nog vóór hij iets heeft kunnen preste
ren! Ik ben het met je eens dat het
goed is als hij de Mulo afloopt, het is
geen studiehoofd, maar voor zijn alge
mene ontwikkeling is het goed".
(wort vervolgd)