Wereld wordt vergiftigd; vogels
zijn de eerste slachtoffers
4
K -S-sSft
HOVERCRAFTS HEBBEN RUST IN
ZEEHONDENKRAAMKAMER NIET
ERNSTIG VERSTOORD
Vogelswel en wee (XVI)
«M
Bijzonder jubileum in
de jeugdherberg
Keramiek en cartoons
WEEKAAfMBIEDING
HANDIGE GAZ0NVEGER
NU f92,50
Parkeren is bij 2222BAKKER geen probleem
Bouwvergunningen
afgelopen maand
Brand: 2066
door A. J. Binsbergen
r
t
De mensheid is bezig in steeds sneller
tempo de wereld ten gronde te richten.
Nog blijft de mens zelf buiten schot,
zijn het in de eerste plaats insecten,
vissen, vogels die uitgemoord worden,
maar is door verschillende geleerden al
niet betoogd, dat de gevolgen voor de
mens al merkbaar worden? Grote hoe
veelheden gif in moedermelk, haaruit
val, kanker door uitlaatgassen en ande
re luchtverontreiniging, het is nog maar
een begin.
Allerwegen beginnen de mensen ver
ontrust te raken Rachel Carson met
haar boek „Dode Lente" was een van
de pioniers van de grote verontrus
ting. Nu staan de kranten er dagelijks
vol van. Vergiftiging van het Rijnwater:
duizenden tonnen dode vis schuldige:
waarschijnlijk slechts 1 vat van 100 kilo
insectenbestrijdingsmiddel. 100 kilo
Drieëntwintig schepen, die dit insectide
van de Hoechst fabrieken vervoerden,
werden geïnspecteerd. Niets te vinden.
Hoechst maakt genoeg vergif om
alle rivieren van de wereld levenloos
te maken. Op de Lüneburger
Heide maakt een boer zijn spuit-
werktuigen schoon: alle vis in een
meertje dood. In het Molenvliet bij
Zwijndrecht is een groot aantal vissen
gedood doordat waarschijnlijk een tuin
der zijn gereedschap in de Vliet heeft
schoongemaakt. Vandaag las ik „Wenen
Radiowagens van de Oostenrijkse po
litie patrouilleerden gisteren langs de
rivier de Traun om de bevolking te
waarschuwen tegen het eten van vis,
die, naar wordt verondersteld, is vergif
tigd door chemicaliën".
Langzame vergiftiging nog erger
In al deze berichtjes is sprake van een
snelle, direkte vergiftiging. De vissen
gaan dood doordat ze water met chemi
caliën binnenkrijgen. Veel meer komen
echter vormen van een indirecte ver
giftiging voor door allerlei soorten ver
ontreiniging. Als we nu eens de situatie
op Texel vereenvoudigd bekijken, krij
gen we het volgende verloop, een boer
bespuit op het land zijn gewas, door de
regen raakt het in de grond en via het
drainagesysteem in de sloten. De slo
ten die vaak al volkomen „dood" zijn
monden uit in zee, waar de dan nog
maar geringe concentratie vergif opge
nomen wordt door het plankton. Dit is
het voornaamste voedsel voor vissen. De
vissen krijgen echter in zee nog een te
geringe concentratie binnen. Zij vormen
echter op hun beurt het voedsel van de
grote sterns. Deze zijn in nauwelijks tien
jaar vroeger broedden er zo'n 40.000
in het Waddengebied van Texel ver
dwenen en broeden nu alleen nog maar
op Griend in een aantal van een paar
honderd paar. Deze indirecte vergifti
ging speelt een grote rol bij de sterfte
van roofvogels. Duiven eten het met
insecticide behandelde zaaigraan; de
buizerden die de duiven eten gaan er
aan dood. Insecticiden hebben de bedoe
ling insecten te doden, maar elk jaar
moet er weer opnieuw gespoten wor
den In veel gevallen neemt de plaag
eer toe dan af; de insecten raken resis
tent. Wie er wel dood gaan? De insec
tenetende vogels, natuurlijke vijanden
van de grootste vijanden van de mens.
Algeheel verbod nodig
Wil de mens de natuur en daarmee
ook zichzelf niet te gronde richten, dan
zal er een algeheel verbod van gevaar
lijke bestrijdingsmiddelen moeten ko
men. In Zweden is het gebruik van ge
chloreerde koolwaterstoffen (DDT,
aldrin, dieldrin enz.) en van kwikver
bindingen al verboden; in Denemarken
is een begin gemaakt, Nederland volgt
volgend jaar, overal gaat men beseffen,
dat het zo niet langer kan.
Staatssecretaris Kruisinga van Volks
gezondheid gaat op het congres van de
Wereldgezondheidsorganisatie in Boston
een internationaal verbod van DDT en
aanverwante chemicaliën bepleiten. De
Europese consumentenbonden - hebben
de regeringen van de EEG-landen ge
vraagd om scherper toezicht op de wa
tervervuiling. In het Europese parle
ment hgeft de Nederlander Boersma be-
Visdicfjes verdwijnen foto: Nol Binsbergen
toogd, dat de insecten met met schade
lijke chemicaliën bestreden moeten
worden, maar met insectenetende vo
gels; de broedgelegenheid voor die vo
gels moet worden bevorderd.
Waddenzee vervuilt,
maar ook de Noordzee
Binnenkort wordt een vuilwaterpers-
leiding, die bij het Groningse Wester-
nieland op het Wad uitmondt, in ge
bruik genomen. Er wordt gesproken
over de rioolwaterleiding voor Gronin
gen, Drente en Overijssel, die op de
Eems zou moeten uitmonden. In de Raad
van Vlissingen werd vorige week ge
sproken over plannen voor een perslei
ding naar de Westerschelde. Waarom
geen rioolwaterzuivering vroeg men.
Antwoord: daar is geen geld voor. Ge
lukkig is men zo verstandig ge
schrokken door de recente verontrus
ting rond de Rijnvergifliging de zaak
nader te bekijken. Ondertussen monden
al overal riolen uit op de Noordzee. Aan
het gezonde baden in de zee moeten we
gaan twijfelen, zeker in de nabijheid
van Nieuwe Waterweg, Westerschelde,
Noordzeekanaal. Maar vonden we vroe
ger al niet „Helders streetvuul" op het
strand? Hoe lang zal „De gezonde
apotheek" nog gezond zijn?
Op Texel
We zijn nog wel eens geneigd te den
ken, dat het ons mooie eiland allemaal
niet zo'n vaart loopt. Er is nog „frische
Luft" genoeg, het zand van het strand
is lang zo goor niet als bij Schevenin-
gen, over massale vogelsterfte hoor je
niet. Maar kijk eens naar onze sloten.
Er zit haast geen leven meer in. Dan
mag het water wel helder zijn, maar op
de bodem ligt een grijze sliblaag, teken
van vervuiling, die alle leven onmoge
lijk maakt. Kikkers zijn er al haast niet
De jeugdherberg „Panorama" beleef
de dinsdag een bijzonder jubileum. De
heer D. de Vries uit Utrecht verbleef
er voor de 25e keer, zoals gewoonlijk
als leider van een groep jongeren. De
heer De Vries, als leraar biologie ver
bonden van het Reformatorisch college
Blaucapcl te Utrecht organiseert bij
wijze van hobby trektochten voor de
jeugd, waarbij hij als gewaardeerd en
populair leider optreedt. Hij heeft er al
85 van dergelijke trektochten langs de
Nederlandse jeugdherbergen opzitten,
waarvan dus 25 naar Texel.
Het jubileum is niet onopgemerkt voor
bijgegaan. Dinsdagavond werd de heer
De Vries, die volgend jaar met pensioen
gaat en dan waarschijnlijk met de trek
tochten zal stoppen, letterlijk en fi
guurlijk in de bloemetjes gezet. Tijdens
de avondmaaltijd zat hij op een met
bloemen gesierde „troon" en namens
het plaatselijk bestuur van de N.J.H C.
was de heer G. A. Oskam aanwezig om
de jubilaris toe te spreken. De heer
Oskam, mede sprekend namens het
hoofdbestuur van de NJHC, memoreer
de het vele dat de heer De Vries voor
de jeugd heeft gedaan en roemde zijn
capaciteiten als leider en organisator.
Propagandist
De heer De Vries heeft de hele na
oorlogse geschiedenis van de jeugdher
berg op Texel meegemaakt. Hij kwam
er al toen de jeugdherberg nog een
verbouwde Texelse stolpboerderij was,
beheerd door de familie Bakker. Door
het uitdragen van zijn enthousiasme
over zijn bezoeken aan Texel zijn vele
anderen tot een trektocht naar Texel
verleid, zoals uit talrijke voorbeelden
valt af te leiden. Namens de NJHC
overhandigde de heer Oskam een pla-
tenbon. Ook jeugdherbergvader Veld-
wisch bood zijn gelukwensen aan; als
geschenk overhandigde hij een foto
boekje van Texel.
meer. Het algolopen voorjaar zijn al
verscheidene lepelaars dood gevonden.
De olieramp, waarbij duizenden Eider-
eenden, zwarte zeeëenden en andere
zeevogels sneuvelden, ligt nog vers in
ons geheugen. Van de duizenden vis-
diefjessterns die uitsluitend vis eten
die vroeger op Texel broedden, zijn
er niet veel meer over. Kiekendieven
beginnen overal in ons land zeldzamer
te worden.
Ook riool gevaarlijk
Zelfs het heldere water dat door de
rioolwaterzuivering weer op de natuur
lijke waterlopen wordt geloosd, is fu
nest, omdat het een hoog gehalte aan
stoffen mineralen bijv. bevat, die
als het ware een bemesting voor het
water vormen. Het water krijgt een
sterke ontwikkeling van plankton, al
gen en kroos. Het doordringen van
licht in het water wordt belemmerd. De
zuurstof wordt schaarser, zodat vissen
en andere dieren er niet meer in kun
nen leven. Bij het afsterven van plank
ton en waterplanten vormt zich een
modderlaag op de bodem, die onnatuur
lijk dik is en alle leven onmogelijk
maakt. Stinkend water, zonder enig
dierlijk leven. Vloeiweiden maken de
problemen natuurlijk nog groter en zijn
door hun stank bovendien ook zeer on
aangenaam voor de mensen.
Om te besluiten twee korte commen
taren uit andere kranten. Het Vader
land schrijft „Het drama van de vergif
tiging van de Rijn schijnt tenslotte mee
te vallen". De Friese Koerier (Laurens
ten Cate) „De vergiftiging van Rijn,
Waal, Merwede, IJssel en IJsselmeer,
plus wat er allemaal nog verder onder
de rotzooi zit, is een godgeklaagd schan
daal". Ik sluit me graag aan bij Ten
Cate Geruststellende berichtjes hebben
we niets aan.
Willen we de wereld leefbaar houden,
dan moeten we massaal ten strijde
trekken tegen de verpesting van ons mi
lieu. Zachtheid maakt stinkende won
den.
De vogels zijn in dit stukje nauwelijks
aan bod gekomen. Bescherming van
de vogels is echter niet los te denken
van de algehele bescherming van de
natuur, waarvan ook de mens deel uit
maakt.
De Culturele raad van Noordholland,
de Federatie van VVV's en de buson
derneming NACO hebben in de kop
van Noordholland een aantal cultu-
reel-toeristisch-tolkloristische manifes
taties inqericht en deze in aantrekke
lijke routes verbonden t.b.v. de vakan
tiegangers in de kustgebieden.
In het kader van deze route zijn op
Texel twee exposities ingericht en wel
een keramiektentoonstelling en een ex
positie van cartoons.
In het dorpshuis 't Skiltje, de
Ruyterstraat 61 te Oudeschild, staat de
tentoonstelling „Versteende Vormen"
opgesteld. Hierover wordt in de cata
logus het volgende gezegd
„Keramiek is een inheemse kunstuiting
in ons gewest. Hij is sinds de vroegste
beschavingen van onze voorouders bij
ons geweest en kenmerkt de smaak en
kunstzin van iedere generatie".
De expositie is tot 10 augustus a.s.
dagelijks geopend van 10.00 - 12.00 uur
en is vrij toegankelijk, een catalogus is
verkrijgbaar voor ƒ1,00.
Tijdens de zomermaanden is er een
permanente tentoonstelling in „de Wor-
steltent" aan de Rozendijk bij de Den
nen, van tekeningen en cartoons van
llarry Tielemans.
Deze expositie is de gehele dag (ook
's avonds) kosteloos te bezichtigen.
Een bezoek aan deze exposities wordt
van harte aanbevolen.
Uw gazon in korte tijd geheel
schoon met een
geschikt voor afgemaaid gras,
bladeren en takken.
Borstel loopt op kogellagers.
Werkbreedte 45 cm.
Deze aanbieding is geldig tot
met 17 juli.
Ijzerhandel/supermarkt
Tel. 2346
SPUITVOETBAL IN DE KOOG
DE KOOG De Texelse brandweer
en de sportvereniging De Koog werken
nauw samen bij de organisatie van een
gecostumeerde spuitvoetbal wedstrijd.
De natte strijd begint om acht uur
woensdagavond op het terrein van S.V
De Koog. Brandweer en deelnemers
gaan er om half acht in optocht heen
Die optocht start bij de boswachterij en
er wordt muzikaal aan meegewerkt
door Excelsior uit Oosterend. In de
optocht worden ter opluistering ook
oud brandspuiten meegevoerd.
GESLAAGD
De heer Nico van Heerwaarden uit
De Cocksdorp slaagde te Schagen voor
het diploma aspirant-gezel timmeren.
TOERISTEN VAN „DE TURKSE
TENT" ORGANISEERDEN ZELF
KINDERSPELEN
DE KOOG Een groep vakantie
gangers van „De Turkse Tent" te De
Koog heeft het gisteren druk gehad met
het organiseren van kinderspelen. Van
tien uur 's morgens tot één uur 's mid
dags hebben circa 200 kinderen zich
vermaakt met zaklopen, boegsprietlo
pen, koekhappen, blikjes werpen, blok
jes rapen, ringsteken enz. De heer L.
Brink, beheerder van het terrein, was
blij dat er in de krant melding van
werd gemaakt. Wijzende op het feit dat
de organiserende badgasten alle steun
en medewerking hebben gekregen, zei
hij: „Misschien stimuleert het andere
campings om ook eens iets te organise-
r enin samenwerking met de oudere
gasten. Die hebben daar zelf ook lol in.
Over het algemeen laat men de men
sen teveel aan hun lot over. Niet ieder
een is in staat zichzelf te amuseren,
vooral niet bij minder goed weer. Dat
geldt vooral voor kinderen die dan een
plaag voor hun ouders worden".
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt op 13 juli op om 4.35 uur en
gaat onder om 20 56 uur; 16 juli op om 4.39
uur en onder om 20.53 uur.
Maan 14 juli N.M.; 22 juli E.K.
Hoog water ter rede van Oudeschild
11 juli 5.39 en .18.09; 12 juli 6.43 en 19.07;
13 juli 7.38 en *20.01; 14 juli 8.27 cn 20.52;
15 juli 9.12 en 21.35; 16 juli 9.51 en 22.16;
17 juli 10.25 en 22.50; 18 juli 10.56 cn 23.24;
19 juli 11.25 cn 23.53.
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
De zuigelingen, die aan de beurt
zijn, worden op het bureau verwacht
op de tijden dat hun eigen huisarts
zitting heeft. Deze tijden zijn als volgt:
dokter Siebinga, dinsdag 15 juli
15.00 uur.
dokter Van Loon, woensdag 16 juli van
13.00 tot 15.00 uur.
dokter Coutinho, woensdag 16 juli van
15.00 tot 16.00 uur.
in
1
De Hovercrafts, die enige tijd op de Waddenzee zijn gebruikt bij het zoeken
naar olie en aardgas, hebben de zeehondenbevolking weinig last bezorgd. Die
conclusie verbindt de heer G. J. de Haan, directeur van het Texels Museum,
aan het feit dat vrijwel geen te vroeg geboren zeehondenjongen zijn aange
troffen. Enkele jaren geleden toen op de Wadden zonder Hovercrafts seismisch
onderzoek werd uitgevoerd ten behoeve van een oliemaatschappij, werden bij
het museum maar liefst 21 te vroeg gehoren zechondenjongen aangevoerd, die
naderhand allen stierven.
Geen wonder dus dat algemeen werd
verwacht, dat de lawaaiige Hovercrafts
een soortgelijk verschijnsel zouden ver
oorzaken. Er is echter slechts één te
vroeg geboren zeehond in het museum
gebracht.
Twee verdwaalden
Het gaat de zeehondenbevolking
blijkbaar goed. Er zijn dit jaar zelfs
aanmerkelijk minder jonge robben bij
hun moeder vandaan geraakt dan in de
meeste jaren. Tot dusver zijn slechts
twee verdwaalde zeehondjes bij het
museum bezorgd. Begin deze week
arriveerde een jonge rob, die moeder
loos bij Ameland was gevonden en
gisteren werd er een bezorgd uit Wie-
ringen. Bij de familie Wenzel te Uit-
Burgemeester en wethouders ver!
den aan de navolgende personen,
dernemingen en instellingen de daa
omschreven bouwvergunning.
iDe 'heer H. Troost te Den Hoorn
de uitbreiiding van een winkelpand
de Herenstraat; de heer J. J. K<w
voor de verandering en uitbreiding
een woning aan de Molendwarssö
mej. A. G. Luijsterburg te De K
voor de bouw van een zomerhuis
ter Boodtlaan K 1 a; de heer J.
te De Koog voor de bouw van eec
rage aohter Ruijslaan 1; de hes
Boon, 't Noorden O 144 voor de
sing van een dakkapel; dokter Co;
ho te Den Burg voor de uitbreiding
twee woonhuizen aan het Schilder
de heer C. Timmer te Oosterend
de bouw van een woonhuis aan de!
derstraat; het aannemersbedrijf
J. Koorn Mzn. te Den Burg vooc
bouw van een showroom met
aan de Wilhelminalaan; mevr. M.i
d. Berg-Witte voor de bouw van
dakkapel aan het pand Schilderen
de kerkvoogdij van de N.H. Gen*
Oosterend voor de verandering va
ikerik; de heer Jac. W. Lut te Denl |üa
voor de verandering van een wi
pand aan de Badweg te De Kor;
heer H. Simons te Schellingwoude
de uitbreiding van een woonhuis as
Wageninigseweg C47; de Coop Ra dei
senbanik te Den Burg voor de ii isi:
van een garage aan de Warmoessö to
NOODSLACHTINGEN
Voor noodslachtingen in de
12 juli tot en met 18 juli
2182, b.g.g. tel. 2406.
ec
tek
In geval van brand altijd \t
(02220) 2066. Dit geldt zowel voori|
dag als 's avonds en voor alle d«|
WEEKENDDIENST ARTSEN
van zaterdagochtend 8 uur tot
maandagochtend 8 uur.
Dokter BARNARD, Oosterend,
(2223) 234.
Dokter ELIAS, Den Burg, tel. ((5 e(
2039.
GROENE KRUIS
ingaande vrijdag 24 uur tot ea
maandag 13.00 uur
Zr. RIETVELD, Den Burg,
(02220) 2414.
legi
te! Zat
n d
huizen, het tweede adres waar jonge
robben worden opgevangen en grootge
bracht, zijn zelfs nog helemaal geen
dieren bezorgd.
Record aantal
De heer De Haan is met de geringe
„aanvoer" van dit jaar gelukkig, vooral
omdat in het museum bepaald geen
gebrek aan zeehonden is. In de bassins
bevinden zich daar nu totaal 16 robben,
op genoemde twee na allen oudere
exemplaren. Behalve één stinkrob en
één kegelrob zijn het vertegenwoordi
gers van de in het Waddengebied le
vende soort Phoca Vitulina. Voor het
aan de kost houden van dit record
aantal is per maand 1500 kg. vis nodig.
DIERENARTSEN
van vrijdag 18.00 uur tot
maandag 8.00 uur
L. F. IIOUTER, Den Burg, tel. 2521
PROTESTANTSE KERKDIENSIE
zondag 13 juli 1969
HERVORMDE GEMEENTEN
Den Burg, 10.00 uur, ds. Froentjes
collecte voor de Schuilhut
De Cocksdorp, 10 00 uur, ds. Soesan
collecte instandhouding eredienst
Den Hoorn, 9.00 en 10.30 uur, ds.
De Koog. 9.00 uur, ds. J. H v Bokhofl
9.00 en 10.30 uur kinderdienst in
Schuilhut".
10.30 uur, ds. J. H. v. Bokhovc
19.30 uur, ds. Reitsma, jeugddiet*
Dc Waal, 10.30 uur, ds. P. J. de Geetë
Oostcrend, 9 45 uur, ds. J. P. B. Visser
Oudeschild, 11.00 uur, ds. P. J B. Visü
DUITSE DIENST
De Koog, 20.45 uur, Pfarrer ZüU^c
in de Ncd. Hcrv. kerk te Dc Kool
GEREFORMEERDE KERK
Den Burg. 9.00, 10.30 en 19.30 uur
ds. K. A. Schippers uit Amersfoort
Oosterend, 10.00 en 19.30 uur, ds. Krt
GEREFORMEERDE GEMEEMfet
Oosterend, 11.15 en 16.30 uur
dienst in de Ned. Herv. kerk
DOOPSGEZINDE GEMEENTE
Den Burg, 9.30 uur, ds, Koopmans
dienst voor alle wijken;
aansluiting rusthuizen.
R.K. KERKDIENSTEN
12 cn 13 juli
Den Burg: zaterdag 19.30 uur,
zondag 8.30 en 10.30 uur.
19.30 uur (Duitse
De Koog: zaterdag 20.00 uur
zondag 9.00 en 20.00 uur
10.30 uur (Duitse V je
De Cocksdorp: zaterdag 19.30 i L.
zondag 8.30, 10.00 en 19.30o)oo
Oosterend: zaterdag 19.30 uur
zondag 10.00 uur
Oudeschild: zondag 9.15 en 10.31
Den Hoorn: zaterdag 19.30 uur
zondag 8.00 en 10.30 uur
9.00 uur (Duitse Mis)
het
rdt
leer
mei
et I
at i
sche
ngel
ille:
rei
■M
Ma
r v<
ekoi
iet e
ei
laar
acet'
ford
lil
oter
oloo
uric
en.
pral
iom(
ran
öve:
