AGENDA ROWENTA haardroogkap Informatieverwerking kan bij kinderen gestoord zijn W 00RDBL1N L)HEID FILMNIEUWS Officier eist acht maanden tegen inbreker Sportief evenement WEEKAANBIEDING met 10 standen regelaar en verchroomd stalen vloerstatief, nu f344,95 Parkeren is bij 'ï"BAKKER geen probleem WOORDBLINDHEID komt tamelijk veel voor. Ze is toegenomen en meer onder de aandacht gekomen toen ook hier te lande de globale methode om te leren lezen in gebruik kwamaldus prof. dr. M. C. Colenbranderhoogle raar in de oogheelkunde aan de rijks universiteit te Leiden. Van zijn hand verscheen er onlangs in het Nederlands Tijdschrift voor de Geneeskunde een bijzonder boeiende en duidelijke verhandeling over 't me chanisme dat aan de zogenaamde woordblindheid ten grondslag ligt, alsook over de therapie die bij deze stoornis dient te worden toegepast. Laten we met dit laatste beginnen, want belangrijker dan alle theoreti sche beschouwingen zal voor ouders en opvoeders die met woordblindheid bij hun pupillen te maken hebben, dat gene zijn wat er in feite gedaan moet worden om de moeilijkheden te boven te komen, zodat het kind op school weer mee kan komen en geen klassen behoeft te doubleren. Het kind moet even meer tijd krijgen VOLGENS prof. Colenbrander be hoeft er bij een dergelijke aandoening niets anders te worden gedaan dan het tempo van het schrijven en het tempo van het lezen in overeenstemming te brengen met de capaciteit van het in formatiekanaal tussen de visuele en de auditieve sfeer. Dat betekent dus ver langzaming van het tempo van lezen en schrijven. Een verlangzaming, die in het begin ver overdreven lijkt en irriterend werkt. Maar aldus de hoogleraar daar moeten wij doorheen, meestal met hulp van buitenaf, van personen die zidh op dit onderwerp hebben toege legd. Het resultaat is, dat langzaam door de oefening de capaciteit van het kanaal vergroot wordt, waardoor het tempo vlugger kan worden. Geen volwassenen MENSEN die als kind woordblind zijn geweest, zijn het op volwassen leeftijd nauwelijks meer. Dit toont aan hoeveel oefening vermag. Wij moeten daarom vooral de kinderen stimuleren thuis veel te lezen, hoe langzaam dat ook gaat. Veel kinderen hebben aanvankelijk een hekel aan lezen, omdat dit verbon den is met het besef op school niet mee te kunnen. Maar zodra zij het ge voel hebben niet meer opgejaagd te worden, lezen zij even graag als andere kinderen. Andere handicaps en daarom is een deskundig onderzoek wel noodza kelijk zoals een slecht concentratie vermogen, een verminderde gezichts scherpte of een zwak fusievermogen, oefenen natuurlijk een nadelige invloed op de woordblindheid uit, maar zijn toch slechts van secundaire betekenis. Met intelligentie heeft woordblind heid niets te maken. De kinderen kun nen even goed als andere kinderen meer of minder intelligent zijn. Reke nen gaat dikwijls uitstekend. Maar elk cijfer gaat dan ook voor een begrip waarvoor in letters een heel woord no dig is. De mogelijkheid blijft bestaan dat het langzaam lezen een belemmering vormt bij het lezen en dat de kinderen hierdoor achter raken bij hun klasge noten. Toch is de hoofdzaak bij de be handeling drastische verlangzaming van het tempo en voorts is heel veel oefening nodig. Het eindresultaat is haast altijd bevredigend. Tot beter begrip IN HET BEGIN van zijn verhande ling zegt prof. Colenbrander dat het om het verschijnsel woordblindheid goed te kunnen begrijpen nuttig is om eerst eens na te gaan wat er nu eigen lijk gebeurt als wij een zin willen gaan uitspreken: dat is ook al een vrij ingewikkelde bezigheid. Het eerst komen in de gedachten de sleutelwoorden van de zin, de woorden waar het om gaat bij de mededeling die de zin bevat. Het zijn de woorden die als wij de mededeling in een tele gram zouden willen vervatten, er be slist in zouden moeten voorkomen. Maar aan sleutelwoorden hebben wij niet genoeg. Ze moeten in een zinsver band worden geplaatst, er moeten an dere woorden omheen komen en als alle woorden er zijn, moet el'k daarvan nog de juiste vervoeging of verbuiging Ik rijgen. Denken en praten NU IS HEIT een merkwaardig feit dat wij niet na elke zin behoeven te wachten tot de volgende zin voor ons staat. Wij denken zó vlug zeker in onze moedertaal dat wij kunnen denken èn praten tegelijk. Een soortge lijk proces als bij het uitspreken van een zin vindt plaats bij het schrijven of typen van een zan. Er is dan echter een procédé bijge komen! Elk woord moet omgezet wor den in letters en ook die moeten in de juiste volgorde verschijnen. Dat om zetten van woorden in letters is een belangrijke overgang, want het bete kent dat een geheel ander deel van on ze hersenen wordt ingeschakeld. Woorden worden gehoord; ze liggen opgeslagen in onze auditieve hersen- sfeer: in de lobus temporalis. Letters worden gezien; ze behoren bij de visu ele hersensfeer, die in de lobus occi pitalis is gelegen. De overgang nu van de auditieve naar de visuele sfeer bij het schrijven of andersom, de overgang van de visuele naar de audi tieve sfeer bij het lezen is het kwetsbare gedeelte van het proces. Onvolgroeid DIT behoeft geen verwondering te wekken: de taal is in de wordingsge schiedenis van de mens nog maar heel jonig; het is begrijpelijk dat de onder linge verbindingen tussen de hersen- sferen die hierbij nodig zijn, nog niet tot volle wasdom zijn gekomen. In het bijzonder geldt dit voor de verbindingen tussen de auditieve en de visuele sfeer, die pas na de uitvinding van het schrift van groot belang zijn geworden. Deze verbindingen dit in formatiekanaal is maar smal en de hoeveelheid informatie die er per tijds eenheid doorheen kan, is beperkt. Dit heeft tot gevolg dat er verwarring ontstaat wanneer er meer gegevens door dit kanaal worden gestuurd dan waarop zijn capaciteit is berekend. Als er een dictee moet worden getypt in een snel tempo dat de typist(e) niet kan bijhouden, worden er fouten gemaakt. En niet zó maar fouten: de gemaakte vergissingen zijn typisch van structuur; er worden letters vergeten en er wor den verwisselingen gemaakt in de volg orde van verschijning. Dit geldt in het bijzonder voor klinkers die met twee letters worden geschreven: inplaats van een oe verschijnt er een eo, inplaats van een eu efen ue. Dezelfde fouten! NU IS HET opmerkelijk dat kinderen met woordblindheid dezelfde fouten bij het schrijven maken! Te haastig wordt maar een letter gegrepen en dikwijls wordt er misgegrepen; dit geldt voor al voor letters met symmetric-ver- wantschap, zoals de b en de d. Boven dien is er blijkbaar geen tijd om vol doende aandacht aan de juiste opeen volging van de letters te besteden. Bij het lezen doen zich dezelfde ver schijnselen voor. Er wordt immers van hetzelfde kanaal gebruik gemaakt: nu in de ridhting van het visuele naar het auditieve. De kinderen lezen slordig; op grond van het herkennen van een paar letters en met overslaan van de rest van de letters wordt een woord geproduceerd dat er helemaal niet staat. Dit alles gebeurt des te gemakkelij ker naarmate de taal minder fonetisch wordt geschreven, zoals het Engels. Iedere letter kan dan met een aantal klanken verbonden zijn en er is een menigte gebruiksaanwijzingen nodig om niet in het doolhof van de spelling te verdwalen. Eenheden LATER LEERT men door het veel vuldig gébruik de woorden als globale eenheden zien. Dan wordt er over alle fonetidhhe onvolkomenheden heengeke- ken en worden de woorden als geheel herkend. Wanneer men in dit stadium is aangekomen wordt het weer steeds moeilijker om drukfouten te zien! Het is niet te verwonderen, dat men in de Engelssprekende landen, waar de schrijfwijze zozeer van de uitspraak verschilt, getracht heeft, rechtstreeks op het einddoel af te stevenen met voorbijgaan van de fonetische analyse van het woord. Zien hebben wij immers ook globaal geleerd. Wij herkennen mensen en dingen als geheel, zonder analyse. Zo werd de globale leesmethode ge kozen. Maar mét de globale leesmetho de kwam ook de zogenaamde woord- blindheid, omdat het onervaren kind nu geen steun meer vindt bij de fone tische samenstelling van de woorden. Kort samengevat VAN ZIJN betoog geeft prof. Colen brander de volgende samenvatting. Woordblindheid kan in vele gevallen beschouwd worden als het gevolg van onvoldoende capaciteit van de verbin- dingsbanen tussen optische en acusti- sche hersenschors. De therapie in zulke gevallen is, het leestempo en het sdhrijftempo zo te verlangzamen, dat dit informatiekanaal in staat is de aangeboden gegevens te verwerken. EVANGELISATIESAMENKOMST Maandagavond, 11 augustus, om 8 uur zal de heer A. Ramaker uit Rotterdam spreken in „De Witte Burcht", Molen straat 19, te Den Burg. Toegang is vrij. ALKMAAR Tegen de 25-jarige H. uit Den Burg, die zich aan diefstal en inbraak had schuldig gemaakt en zich daarvoor dinsdag voor de Alkmaarse rechtbank moest verantwoorden, is acht maanden gevangenisstraf geëist, waar van drie voorwaardelijk met aftrek en toezicht van de reclassering. Voor twee inbraken, die hij in de nacht van 31 januari op 1 februari te Oosterend pleegde, werd bovendien vier maanden onvoorwaardelijk geëist alsmede 75, of vijftien dagen wegens overtreding van de vuurwapenwet. H. was in financiële nood geraakt en brak in de nacht van 25 op 26 decem ber in bij kruidenier Timmer in de Pe perstraat te Oosterend. Uit de winkella nam hij 1100,mee. Een maand later in de nacht van 31 januari op 1 februari drong hij met behulp van een valse sleutel binnen in een woning aan de Mulderstraat; hier haalde hij twee geld kistjes weg, die honderd gulden, enkele gouden tientjes, spaarbankboekjes en andere waardepapieren bevatten. Direct daarop werd een soortgelijk bezoek aan een andere woning aan de Mulderstraat gebracht; hier werd het derde geldkist je, inhoud ƒ600,weggehaald. In de nacht van 25 op 26 april kreeg Maas' supermarkt bezoek van H. Via een poort aan de Weststraat kwam hij binnen en nam een hoeveelheid levensmiddelen mee. Toen H. werd gearresteerd, vond de politie bij hem thuis een Duits leger geweer met scherpe patronen. H. ver klaarde voor de rechtbank, dat hij er wel eens mee gestroopt had. Uitspraak over 10 dagen. Zondag 10 augustus, 20.00 uur: „De zoete zonden van sexy Sa- sanne" door de Oostenrijks-Italiaanse makers een neo-erotisch filmwerk ge noemd. Toegang boven 18 jaar. Maandag 11 augustus 20.00 uur: „Play time" een flim van Jacques Tati. Voor liefhebbers van een werkelijk goed rol prent. Alle leeftijden. Zaterdag 9 augustus 23.00 uur (nacht voorstelling): „Breng de Bismarck tot zinken" het bekende verhaal over het Duitse vestzakslagschip, dat op last van Churchill tot zinken moest worden ge bracht. Toegang boven 14 jaar. Zaterdag 9 en dinsdag 12 augustus 20.00 uur „Les bons vivants", een vro lijke rolprent met in de hoofdrol Louis de Funes. Een goed stukje amusement dat de Nederlandse titel „Het huis van plezier" kreeg. Toegang boven 18 jaar. Zondag 10 augustus 15.00 uur „Sjors en Sjiramie op het pirateneiland". Woensdag 13 augustus, 20.00 uur: „Fanfare", de bekende Nederlandse speelfilm van Bert Haanstra. Texelaars en toeristen, die hun licha melijke conditie eens willen beproeven, kunnen dat doen door zondagavond 10 augustus deel te nemen aan een strand- loop die onder auspiciën van de stich ting Texelse Sportraad wordt gehouden op het strand bij De Koog. Gestart wordt om 19 00 uur op het parkeerter rein van de camping Kogerstrand. Dc route voert door strand en duin en is 8 km. lang; junioren (tot en met 15 jaar) lopen 6 km. Het inleggeld voor deze prestatietocht bedraagt ƒ1,50. Degenen, die de afstand binnen de vooreschreven tijd (één uur) afleggen, ontvangen een aardige herinnering. RESULTATEN OP CENTRALE KEURING Aan de te Opmeer gehouden centrale keuringen vyerd door verschillende paarden van Texel deelgenomen. Idina, (2-jarige Gelderse) van de heer C. J. Swaerts te Oudeschild, verwierf de achtste plaats met een eerste premie. Hodina, van dezelfde eigenaar, verwierf een eerste plaats met ster. In de rubriek stermerriën kwam Fodina van de heer N. A. Swaerts te Oudeschild uit. Dit paard (Gelders type) kreeg een zevende plaats. De heer N. A. Swaerts zond ook een veulen in, Karina, die een le pre mie haalde en de negende plaats be zette. De 3-jarige merrie Henriette (Gronings type) van de heer Joh. C. Roe per te Oosterend, kreeg een tweede pre mie toegekend en bij de sportregister- paarden werd Hishanka van Jan Kiljan jr. kampioen. ITzerhandel/supcrmarkt Tel. 2346 Vrijdag 8 augustus Den Hoorn, 14.00 uur, strandspelen bij paal 9, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden bij huisje badmeester. Oudeschild, dorpshuis 't Skiltje, klaver- jasdrive, aanvang 8.00 uur. Zaterdag 9 augustus Zeepkistenrace op de Hogeberg, 14.00 uur start bij jeugdherberg Panorama. Twee categoriën. Aanmelden bij start. Zondag 10 augustus De Koog, strandloop einde Badweg, 19.00 uur. Aanmelden bij de start. Maandag 11 augustus Oudeschild 14.00 uur kinderspelen. Bij slechts weer in het dorpshuis; bij goed weer paal 12 (Jan Ayeslag) 7-14 jaar. Dinsdag 12 augustus De Koog, Speurtocht vanaf de speel weide; leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden op speelweide 10 00 uur. De Koog, 14.00 uur, strandspelen einde Badweg, leeftijd 7-14 jaar. Aanmelden huisje badmeesters. De Koog, 19.00 uur, volleybal en volks dansen op voetbalveld; leeftijd 16 jaar en ouder. Aanmelden op het veld. Den Burg, Hotel ,,De Lindboom-Texel", openbare bridge-drive, aanvang 20.00 •uur. Woensdag 13 augustus Den Burg. Folklore, 14.00 uur, Oude ambachten, kinderboerderij, kinder dansgroep en boerenbruiloft.; 19.00 uur optocht met band DEK, boerenbruiloft, volksdansen en dansen in hotel „De Lin- deboom-Texel". Donderdag 14 augustus De Cocksdorp, 10.00 uur, kinderspelen terrein De Krim, leeftijd 7-14 jaar. Aan melden op het terrein. De Cocksdorp, 14 00 uur, strandspelen bij de vuurtoren, leeftijd 7-14 jaar Aan melden bij strandpaviljoen. S.V. TEXEL Oefenwedstrijden. Als voorbereiding op de competitie zijn er voorlopig drie oefenwedstrijden vastgesteld en wel op 17 aug. 2.30 uur tegen Zeemacht, 24 augustus, eveneens om half drie tegen Alcmaria Victrix en op 31 augustus wordt gespeeld tegen D.E.C. uit Amsterdam, om 12.30 uur Texel 2 en 2.30 uur Texel 1. Training. De training vangt volgende week aan. Aangezien de competitie over een maand begint, trainen we voorlopig twee maal per week. En wel op: dins dag 12 aug., vrijdag 15 aug., dinsdag 19 aug., donderdag 21 aug., woensdag 27 aug. en vrijdag 29 aug. Verzoeke deze datums even op te schrijven. Voor de training worden uitgenodigd alle senioren en junioren, speciaal het eerste elftal. Het zal hard nodig zijn de conditie weer enigszins op peil te bren gen om met succes LSVV en consorten te kunnen bestrijden. Ook als je in een seizoenbedrijf werk zaam bent, probeer in ieder geval een maal per week te komen, zodat onze nieuwe trainer steeds een man of dertig onder zijn hoede heeft. FS. LESSEN GYMNASTIEKVERENIGING BEGINNEN WEER Maandag 11 augustus beginnen weer de lessen van de Gymnastiekvereniging Texel. Er is een tijdelijk lesrooster vastgesteld, dat geldt tot 15 november. De meisjes, die in de turnklasse wor den opgenomen, krijgen daarover nog bericht. Bezwaren betreffende de vast gestelde tijden kunnen aan de leider worden kenbaar gemaakt. Bij het ge reedkomen van het nieuwe gymnastiek lokaal aan de Beatrixlaan zal het roos ter enigszins worden gewijzigd. Maandag, Burgemeester de Koninghal 5.15-6.15 uur meisjes geboren tussen l-10-'59 en l-10-'60 6.15-7.15 uur meisjes geboren tussen l-10-'57 en l-10-'59 7.15-8.15 uur meisjes geboren tussen l-10-'55 en l-10-'57 8.15-9 15 uur meisjes geboren tussen l-10-'53 en l-10-'55 9.15-10.30 uur Dames sr. 30-40 jaar Dinsdag, Burgemeester de Koninghal 5.15-6 00 uur kleuters 5 jr, geboren tus sen l-10-'63 en l-10-'64 6.00-7.30 uur Turnklas meisjes, geboren tussen l-10-'57 en l-10-'59 7.30-9.00 uur Turnklas meisjes, geboren tussen l-10-'55 en l-10-'57 9.00-10.30 uur Turnklas meisjes geboren tussen l-10-'53 en l-10-'55. Woensdag, Burgemeester de Koninghal 5.15-6.15 uur jongens geboren tussen 1-10-'61 en l-10-'63 6.15-7.15 uur jongens geboren tussen l-10-'57 en l-10-'59 Vrijdag, Burgemeester de Koninghal 5,15-6.15 uur jongens geboren tussen l-10-'60 en 1-10-'61 6.15-7.15 uur jongens geboren tussen l-10-'59 en l-10-'60 7.15-8.15 uur jongens geboren tussen l-10-'55 en l-10-'57 8.15-9.15 uur jongens geboren tussen l-10-'52 en l-10-'55 9.15-10.30 uur Heren 16 jaar en ouder. Dinsdag, J. P. Thijsseschool 5 15-6.00 uur Kleuters 4 jr., geboren tussen l-10-'64 en l-10-'65 6.00-7.00 uur meisjes, geboren tussen 1-10-'61 en l-10-'63 7.00-8.00 uur meisjes geboren tussen l-10-'60 en 1-10-'61 8 00-9.15 uur dames 16 tot 20 jaar. 9.15-10.30 uur dames 20 tot 30 jaar. Woensdag, J. P. Thijsseschool 8.00-9.15 uur dames sr. 9.15-10.30 uur heren sr. Opgave akkommodatie In verband met de behandelirj thans binnenkomende post, vei wij onze leden opgave te verst: van de beschikbare akkommodai; gemeubileerde huizen, bungalow; kantiehuisjes en caravans. Uw zien we gaarne telefonisch en met' tegemoet (nummer 2844 Den Buri Alle: Bj Mogelijkheid om in te haken advertentie-aktie van het Natjl Bureau voor Toerisme en het schap Horeca in West-Duitsland. Gezien het succes van soort; akties in 1967 en 1968 wordt ooku door het Nationaal Bureau voorli me en het Bedrijfschap Horeca reclame- en public relations can$ gevoerd ter bevordering van de toeristenbezoek aan Nederland. Wederom wordt de advertenti; pagne uitgevoerd in twee series; voor het hoofdseizoen en één voq naseizoen. De advertenties geria het hoofdseizoen zijn in het ven geplaatst. Voor het naseizoen twee advertenties, ieder 300 mm den geplaatst in een aantal blade Nordrhein-Westfalen. bij uke ver iker irg, ïidin ijzer ;ing iscl SP 1de nel' s tra vol ko 1)3! 25' ige ist t el. tek In de beide voorafgaande jaren aan belanghebbenden (Horecabedj vervoersondernemingen, toeristisci zienswaardigheden en attrakties gelegenheid geboden om aan deze pagne in te haken door het plaats«fcujj eigen advertenties bij de algemea - vertentie. Vele ondernemers hebb voordeel begrepen dat gelegen is profiteren van reeds opgewekte bt stelling en hebben aanhaakadveri 1*1 geplaatst. Een dezerzijds gehoude: quête toonde duidelijk de waard; deze aanhaakadvertenties aan Ook thans wordt de mogelijkhei boden tot het plaatsen van aanhi vertenties in vrijwel elk van de waarin de naseizoens-advertentie schijnen. De plaatsingsperiode is september-begin oktober. U betaaj^ door het blad vastgestelde advert; tarief benevens, indien af beelc worden gebruikt, de geringe clich ten. Wij wijzen op het nut van ba verteren van all-in-arrangemente volledige prijs, hetgeen vooral V# meestal tweede korte vakantie vi grootste belang is. Indien U meer wilt weten omti verteren bij deze advertenties vosjrat naseizoen 1969, dan verzoeken contact met ons op te nemen. V.V.V TenfTei WEEKENDDIENSTEN ARTSEN van zaterdagochtend 8 uur tot maandagochtend 8 uur. Dokter BARNARD, Oosterend, (2223) 234. Dokter A. VAN LOON, Den Burs (02220) 2016.. GROENE KRUIS ingaande vrijdag 24 uur tot maandag 13.00 uur Zr. MANNESSEN, Den Burg. (02220) 2414. DIERENARTSEN van vrijdag 18.00 uur tot maandag 8.00 uur 'J. BEEKMAN, De Waal, telefoon NOODSLACHTINGEN Voor noodslachtingen in de 9 augustus t/m 15 augustus, 2182, b.g.g. tel. 2406. CONSULTATIEBUREAU VOOI ZUIGELINGEN De zuigelingen, die aan de zijn, worden op het bureau vei op de tijden dat hun eigen hi zitting heeft. Deze tijden zijn als dokter Siebinga, dinsdag 12 15.00 uur; dokter Van Loon, woensdag 13 augï van 13.00 tot 15.00 uur; dokter Coutinho, woensdag 13 augi van 15 00 tot 16 00 uur, R.K. KERKDIENSTEN weekend 9 en 10 augustus 1961 Den Burg: zaterdag 19.30 uur zondag: 8.30 en 10.30 uur 19.30 uur (Duitse Mis) De Koog zaterdag 20.00 uur zondag: 9.00 en 20.00 uur 10.30 uur (Duitse Mis) De Cocksdorp: zaterdag 19.30 uur zondag: 8.30, 10.00 en 19.30 uui Oosterend: zaterdag 19.30 uur zondag 10.00 uur Oudeschild: zondag: 9.15 en 10.30 Den Hoorn: zaterdag 19.30 uur zondag 8.00 en 10.30 uur 9.00 uur (Duitse Mis) PROTESTANTSE KERKDüENSÜ Zondag 10 augustus 1969 HERVORMDE GEMEENTEN Den Burg 10.00 uur ds. D. J. Froeri De Cocksdorp 10 00 uur ds. W. A. Den Hoorn 9 00 en 10.30 uur ds. C. Roze: De Koog 9.00 en 10.30 uur ds. J. P. B. 9.00 en 10.30 uur Kinderdienst Schuilhut". 19.30 uur ds. A. W. F. Waardenb jeugddienst. De Waal 19.30 uur ds. D. J. Froentja Oosterend 9.45 uur ds. Waardenburf Oudeschild 11.00 uur ds. Waardenb: GEREFORMEERDE KERK Den Burg 9.00 en 10.30 uur ds. F. L. v.d. Bom, van Den 19.30 uur ds. H. Procee, Wieringe Oosterend 9.00, 10.30 en 19.30 uur ds. Krui"1 GEREFORMEERDE GEMEENTi Oosterend 10.00 en 16.00 uur, dien? het Gebouw voor Chr. Belangen GEREF. KERK (Vrijgemaakt) in de Doopsgezinde kerk Den Burg 10.45 en 16.00 uur Dieitf DOOPSGEZINDE GEMEENTE Oosterend 10.00 uur ds. L. Koopn^ Den Burg 19.30 uur ds. H. Kossen- van Amt (Fc ouc l?pl edt I ko rli lUll ut )t rli Hel

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1969 | | pagina 2