EEN LAND OM TE WONEN
Ons gebied moet
schoon blijven
Recreatie en
Toerisme
De gespreksgroep
Opmeer aan
het woord
Vrijheid van wone
INDUSTRIALISATIE MAAKT
BOERENLAND GEZOND!
Geen emplooi voor
kader in Noordkop
Jeugd aan het woord
Een stap in de
goede richting
1
Er is in het kader van de gespreksaktie „Holland Noord aan het
woord" druk gediscussieerd over het eerste onderwerp „Een land
om te wonen of een land om te werken?" In niet minder dan 86
verslagen liggen de meningen vast van de discussiegroepen, die in
het gebied ten noorden van IJmond en Zaanstreek zijn gevormd en
die in de afgelopen weken bijeen zijn geweest om over de gestelde
vragen van gedachten te wisselen.
De discussievragen waren
Dient het accent voor Holland Noord, mede gezien de ontwikkeling van het
gehele Noordzeekanaalgebied meer te liggen op het „wonen" of op het
„werken"?
2. Dient een eventuele industrialisatie in Holland Noord op talrijke plaatsen te
worden bevorderd of dient zij beperkt te blijven tot enkele daarvoor aange
wezen of nog aan te wijzen industriekernen?
3. Moet de bevolkingstoename vooral worden geconcentreerd in een beperkt
aantal woonkernen of dient de burger de vrijheid en de mogelijkheid te
worden gelaten zich overal te vestigen waar hij wil?
Dient de recreatieve functie van Holland Noord en de daaraan verbonden
uitbreiding van de toeristenindustrie te worden bevorderd?
5. Legt de overheid niet te zwaar de nadruk op de industrialisatie van Holland
Noord met voorbijzien van zijn grote agrarische betekenis?
Op deze pagina publiceren wij enkele verslagen van discussiegroepen of
uittreksels daarvan, alsmede een globaal overzicht. Wij hebben daarbij geens
zins de pretentie volledig te zijn, en recht te laten wedervaren aan het „zoveel
hoofden zoveel zinnen". Het is slechts een greep uit de meningen, die een in
druk kan geven hoe o.a. over de eerste discussiestof wordt gedacht.
4.
Uit de ontvangen verslagen van de
discussiegroepen kan de conclusie
worden getrokken, dat de grootst mo
gelijke meerderheid van de gespreks
groepen van mening is, dat het ac
cent voor Holland Noord meer dient
te liggen op het „wonen" dan op het
„werken". Tegen de vestiging van
kleine, lichte industrieën bestaat geen
bezwaar, doch de zware industrie ziet
men liever in het Noordzeekanaalge
bied of in het Balgzandproject.
Over het algemeen is men bereic
de consequentie van de woonfunctie
van Holland Noord te aanvaarden.
„Pendelen" wordt niet verworpen,
mits de afstand tussen woon- en werk
plaats niet te lang is en de reistijd be
perkt. Over aanvaardbare afstand en
reisduur lopen de meningen uiteraard
uiteen. In dit verband wordt sterk ge
pleit voor betere verbindingen.
Opvallend is de vraag naar „scho
ne" industrieën. In vele verslagen
wordt aandpcht gevraagd voor een
mogelijke luchtvervuiling. Men wil
Holland Noord voor alles schoon
houden.
EEN VAN DE 86
Wat gaat er gebeuren met het inge
brachte materiaal naar aanleiding van
de gespreksactie „Holland Noord aan
het woord"? en heeft dit invloed op het
te voeren beleid van Holland Noord?
Is het mogelijk, dat door deze gespreks
actie een democratiseringsproces op
gang kan komen, waaraan alle geledin
gen kunnen meedoen? Onze gespreks
groep heeft de hoop uitgesproken, dat
hetgeen ter sprake wordt gebracht niet
zal verzanden en er wezenlij iets mee
gedaan zal worden". Aldus besluit de
gespreksgroep Opmeer het verslag van
de gehouden discussie. Hoe deze groep
over de eerste vragen denkt, publice
ren wij onderstaand.
1. Volgens onze gespreksgroep dient
het accent voor Holland Noord op het
wonen te liggen. In verband met de te
verwachten bevolkingstoename zal het
zeer zeker noodzakelijk worden een
vorm van hoogbouw te kiezen. Hierbij
wordt niet gedacht aan de bouw van
z.g. flats die we her en der zien ver
schijnen. Deze woonvorm is veelal on
leefbaar door geluidshinder, te kleine
woonruimten, gebrek aan privacy, een
tonigheid etc. Onze gedachten gaan uit
naar geheel nieuwe woonvormen met
name naar grote woonconcentraties
waarin diverse voorzieningen zoals me
dische zorg, winkels, sportaccommoda
tie aanwezig zullen zijn, terwijl hoge
eisen aan de woonruimten gesteld die
nen te worden, vooral t.a.v. geluidshin
der etc. Wij zouden graag een geïnte
greerde samenlevingsvorm zien Lp.v. 'n
verbrokkelde en in hokjes ingedeelde
samenleving, waarin vele mensen geïso
leerd worden, o.a. bejaarden, weduwen,
buitenlandse werknemers etc. In deze
samenleving zal de communicatie een
grote plaats moeten innemen. In Hol
land Noord is nog veel ruimte en
bestaat de mogelijkheid tot experimen
teren t.a.v. nieuwe woonvormen.
Voor een groot aantal mensen zal er
naast het wonen ook werkgelegenheid
geboden moeten worden. Volgens ons
zal deze werkgelegenheid enerzijds in
de agrarische sector gevonden moeten
worden en anderzijds in lichte en
schone industrie, waarbij wij waakzaam
moeten zijn voor water- en luchtver
ontreiniging. Wij denken aan de ont
wikkeling van toeleveringsbedrijven,
dienstverlenende bedrijven etc.
2. Pratend over industrialisatie vroe
gen wij ons af of industrialisatie vol
doende werkgelegenheid zal bieden in
de toekomst. We staan op het ogen
blik aan het begin van een technologi
sche ontwikkeling, die nog niet te over
zien is. Het blijkt dat diverse bedrijven
hun productie kunnen vergroten zonder
het personeelsbestand uit te breiden.
Veel industrieën zijn nog ambachtelijk,
hetgeen zich in de toekomst zal wijzi
gen. Naarmate de mens over meer vrije
tijd zal beschikken, zal zijn behoefte
veranderen en zal m.n. het diensten
pakket t.o.v. het industriële pakket
gaan toenemen. Dit betekent dat de in
dustrie in de toekomst minder werkge
legenheid zal gaan bieden, terwijl de
werkgelegenheid in de dienstensector
zal toenemen. Omdat wij in Holland
Noord het accent op het wonen leggen,
zijn wij van mening, dat de vestiging
van indusrtie (schone en lichte indu
strie) /dient te geschieden op enkele
daarvoor aangewezen of nog aan te wij
zen industriekernen. Omdat bepaalde
industrieën zich bij voorkeur bij elkaar
vestigen, omdat zij op elkaar zijn af
gestemd (z.g. external economy) is het
van belang dat hiermee rekening wordt
gehouden.
Wij zijn voorts van mening, dat het
aanbeveling verdient enige grote indu
striekernen te vormen i.p.v. zeer veel
kleine industrieterreinen.
Het lijkt erop dat diverse gemeente
besturen er een hobby van maken in
hun gemeente voor industrie te zorgen;
zij pakken elkaar de vliegen af en heb
ben vaak weinig oog voor belangen
buiten de eigen gemeente. Wanneer er
enkele grotere industriekernen gevormd
worden], zal de |wegaanleg misschien
sneller op gang kunnen komen, omdat
er dan ook meer overzicht komt w&ar
de wegen moeten komen. Het huidige
slechte netwerk van wegen, vooral in
West-Friesland en de slechte verbin
ding van noord-oostelijk Noordholland
met Amsterdam bevorderen de vesti
ging van industrie niet.
3. Omdat de Randstad uitpuilt, zal
Holland-Noord m de toekomst steeds
meer een woonfunctie gaan vervullen.
In verband met het aantal mensen dat
zich in Holland Noord zal gaan vesti
gen, is het van groot belang dit nu
reeds te plannen. Ons inziens dienen
er grote woonkernen te komen i.p.v.
yerspreide woonkernen. Degenen die
zich in Holland Noord willen gaan ves
tigen, zullen een keus moeten kunnen
maken tussen een aantal geplande gro
te woonkernen. De bestaande woonker
nen moeten zo groot zijn dat er een
aantal minimum basis-voorzieningen in
stand gehouden kunnen worden (o.a.
middenstand, onderwijs, etc.) opdat de
ze woonkernen een eigen leven kunnen
krijgen of behouden.
Voor verschillende voorzieningen zul
len deze woonkernen op hun beurt
weer aangewezen zijn op de grotere
woonkernen. Zij dienen zich dus niet te
ontwikkelen tot grotere woonkernen.
Volgens ons komen de plaatsen Alk
maar - Schagen - Medemblik - Hoorn,
met in het midden van dit vierkant,
Opmeer/Hoogwoud in aanmerking zich
te ontwikkelen tot grotere woonkernen.
Deze plaatsen zullen a.h.w. een cen
trumfunctie moeten krijgen. Er dient
een stuctuurplan gemaakt te worden,
waarin de woonfunctie gestalte kan
krijgen en daarop volgend dient een ge
meentelijke herindeling plaats te vin
den. De gemeentelijke herindeling die
op het ogenblik aan de orde is, ver
sterkt de bestaande structuur, nl. die
HOLLAND NOORD
AAN HET WOORD
van de verzuiling (confessionele ver
deeldheid), agrarische verschillen (vee
teelt, landbouw, fruitteelt etc.), concur
rentie tussen verschillende gemeenten
(hobbies van gemeentebesturen, auto
nomie van de gemeenten etc.). Op
nieuw zouden wij het wonen in een toe
komstig perspectief willen zien. Dit is
waarschijnlijk een financieel moeilijke
zaak, waarvoor o.i. een oplossing ge
zocht moet worden in samenwerking
met de overheid, landelijk, provinciaal
en regionaal.
4. Waar mensen wonen en werken,
zal behoefte zijn aan recreatie. Met het
toenemen van de bevolking zullen ook
de recreatieve voorzieningen uitgebreid
dienen te worden. Hierbij denken we
aan het bebossen van minder goede
grond, zoals bijv. de Mijze, etc., waarin
speeltuinen, speelweiden, etc. De IJs-
selmeerkust en de Noordzeestranden
zullen ontsloten moeten worden voor
toeristen uit binnen- en buitenland.
Deze kusten zullen voor Holland Noord
eveneens van groot belang zijn. Voor de
bewoners van Holland Noord zal ook
aandacht geschonken moeten worden
aan recreatie in de naaste omgeving
van de woonkernen zoals: parken,
sportaccommodatie, speeltuinen, ge
meenschapshuizen etc. Er zullen ont
moetingsruimten moeten bestaan voor
de bewoners waarin verschillende be
volkingsgroepen en leeftijdsgroepen el
kaar kunnen ontmoeten en tot activi
teiten kunnen komen. Voor deelname
hieraan zou bijv. entreegeld gevraagd
kunnen worden of tegen betaling abon
nementen verstrekt kunnen worden,
waardoor een en ander financieel mo
gelijk zal kunnen zijn. De behoefte aan
een bepaalde vorm van recreatie of het
beoefenen van sport, hobbies, etc. zal
uit de bevolking zelf voort moeten ko
men, door de bevolking gezamenlijk ge
stalte moeten krijgen. Dit betekent dat
er tussen overheid en bevolking com
municatiekanalen moeten bestaan,
waarlangs een en ander tot stand kan
komen.
5. Wanneer de overheid over her
structurering praat, zal zij duidelijk
moeten maken, wat haar uitgangspunt
is. Het lijkt er inderdaad op, dat de
overheid de nadruk legt op industriali
satie en voorbijgaat aan de grote agra
rische betekenis van Holland Noord.
Deze agrarische betekenis zou haar uit
gangspunt moeten zijn. Holland Noord
is een bij uitstek agrarisch gebied met
een overwegend agrarische structuur.
Uitgaande van deze agrarische struc
tuur zal tot een herstructurering geko
men moet worden. De overheid zal een
duidelijke EEG-politiek moeten voeren
t.a.v. Holland Noord. Ook in de agra
rische sector staan we voor grote ver
anderingen, bedrijfsvergrotingen, ver
dere mechanisatie etc. Het doel van de
EEG-overeenkomsten is produceren,
daar waar het goedkoopst geproduceerd
kan worden. Die produkten die in Hol
land Noord goedkoper geproduceerd
worden, zullen dus de aandacht moeten
hebben. De agrarische industrie diem
daarop afgestemd te worden.
De klimaatveranderingen dienen in
de agrarische sector te beginnen. Deze
verandering wordt belemmerd door de
kleine begroting voor ontwikkeling en
sanering. De investeringen die bedrijfs-
vergroting met zich meebrengen zijn
voor velen financieel een onmogelijke
zaak. De grootste investering is veelal
gelegen in de aankoop van grond. In
de veeteelt neemt de grond 2/3 deel
van de totale investering. De overheid
zou hiervoor een oplossing moeten bie
den, bijv. door de grond te kopen of
door het instellen van een grondbank,
die de grond verpacht. De agrarische
herstructurering zou dan misschien
versneld kunnen worden. De omscho-
lingsmogelijkheden zouden aantrekke
lijker gemaakt dienen te worden o.a. de
lonen tijdens de omscholing. Een groot
probleem in Holland Noord is de ver
deeldheid naar confessies, gemeenten,
etc. De bevolking is zich nog te weinig
bewust van algemene, gemeenschappe
lijke belangen.
De antwoorden op de vraag of de
recreatieve functie van Holland Noord
en de daaraan verbonden uitbreiding
van de toeristenindustrie dient te wor
den bevorderd, variëren uiteraard, al
is de meerderheid voor een bevordering
van de recreatieve functie. Vooral een
verdere onsluiting van de IJsselmeer-
kust en bevordering van het watertoe
risme mede met het oog op een ont
lasting van het Noordzeekustgebied
vindt vele pleitbezorgers.
Enige meningen
Groep van Texel: Voorstander van een
planmatige uitbreiding van het toeris
me, inclusief het dagtoerisme. Essen
tiële voorwaarde, dat de vereiste open
bare voorzieningen t ij d i g tot stand
worden gebracht en bij het realiseren
van plannen grote aandacht wordt be
steed aan de negatieve nevenverschijn
selen, die een dergelijke uitbreiding
met zich mee kan brengen.
Groep uit VVieringerwerf: Wanneer
men er van uitgaat, dat voor een ver
betering van het leefklimaat een groter
aantal inwoners noodzakelijk is dan is
ook uitbreiding van de recreatie nood
zakelijk om dit te bereiken. Het is ge
rende ongeveer drie maanden per
wenst strand en duinen verder te ont
sluiten en aandacht te besteden aan de
mogelijkheden in het oostelijk deel
van de provincie.
Groep uit Middelie: Recreatiefunctie
bevorderen. De toeristenindustrie zal
hier gelijke tred mee moeten houden.
Deze sector zal in de toekomst steeds
meer werkgelegenheid kunnen en moe
ten verschaffen.
Groep uit Callantsoog: Ja, uitbrei
ding tot massatoerisme. Argumenten:
gelegenheid tot fijne recreatie voor de
bevolking van de grote steden gedu-
jaar. De overige maanden rust genoeg
voor eigen bevolking. Meer welvaart.
Groep uit Hoogwoud: De recreatieve
functie voor de eigen bevolking bevor
deren, niet die voor de toeristenincju-
strie.
Groep uit Bergen: Massatoerisme
Het is verheugend, dat aan de
gespreksactie ook vele groepen
jongeren deelnemen. Een (St.
Nicolaasj-verlanglijstje van een
dergelijke groep uit Alkmaar
vermeldt o.a.: „Er moet meer
aan recreatiemogelijkheden wor
den gedaan en niet alleen voor
het toerisme. Wij willen een gro
te speelhal voor sport, dans,
mime, toneel, concert, tentoon
stellingen, handenarbeid, vor
mingswerk, enz. Een hal als een
reuze Stuif-in, waarin van alles
gebeurt en van alles gedaan kan
worden".
zoekt geen stilte. Dus: stranden, wat
sportgebieden meer ontsluiten d'
snellere toegangswegen, betere p
keerruimten. Toegangswegen tasten
het landschapsschoon niet aan, ook i
de rust, zodoende wordt een and
vorm van toerisme beschermd. Als n
weet, dat men zijn auto niet kwijt k
blijft men elders hangen langs de v
Groep uit Hoorn: Wij willen ons j
bied graag rustig houden en vrijwaï
van een overmatige stroom toerist
Dat neemt niet weg, dat er voor de
gen bevolking meer gelegenheid m litgai
komen voor recreatiemogelijkheden, (gtbi
Groep uit Purmerend: Slechte gr< H
den, die vrijkomen niet meer beste g, te
men voor landbouwgrond, doch v:
houden voor recreatie of industrie.
Groep uit Wieringerwerf: Een
groter aantal kernen van ca 50.000
woners is verre te verkiezen boven
kele kernen van 100.000 en nog me
inwoners. Niemand van de groep J
inzien om welke reden het nodig
dat Alkmaar bijv. tot 250.000 inwon*
zou moeten groeien.
Groep uit Alkmaar: Onbeperkte ve
tigingsvrijheid dient onmogelijk te b]
ven. Er is een voorkeur voor middi
grote woonkernen, die de mogelijk! p|
den scheppen voor algemeen recreati f:
ve voorzieningen. Zeer grote coiicenti
ties van leefgemeenschappen zijn
gewenst. De groep bepleit inspraak
de bevolking vooraf bij stands-
dorpsuitbreidingen.
Groep uit Waarland: Zeer grt
woonkernen moeten beperkt blijven
Alkmaar, Purmerend, Hoorn en
Helder. Elk dorp moet de mogelijkhi
krijgen uit te groeien tot 5.000 - 10.'
inwoners, waardoor o.a. de middi
stand betere bestaansmogelijkhedi
krijgt en de leefbaarheid van d<
plaatsen gegarandeerd wordt.
Groep uit Aveïlhorn: Van hogerhai
de woningbouw in de dorpen stimul
ren en in steden als Alkmaar, Hoorn
Purmerend afremmen, zodat er ee
grotere spreiding van woonkern*
komt, o.a. sterk bevorderen van ee
goed gemeenschapsleven.
Groep uit Castricum: In princip
vrijheid van keuze van woonplaats e Cr
woonvorm. De gedachte van enke!
grote steden spreekt aan. Daarnaast ee
aantal dorpen voor ontwikkeling aai
wijzen. Bij huidige situatie vreest me:
dat wanneer de keuzemogelijkheid t.a.i
het wonen groter wordt, vele dorpe
zullen ontvolken.
Groep uit Lutjebroek: De burge
moet vrij zijn in de keuze van zij
woonplaats. Er wordt van hogerhan
veel te weinig rekening gehouden m«
het individu in de samenleving. Diri
gisme naar grote woonkernen leidt to blij
excessen. Groot-Alkmaar, Groot-Hoon
Groot-Purmerend worden ten zeerst
afgekeurd. Beperken tot natuurlijk
groei. Karakter van de eigen plaats zo
veel mogelijk handhaven. Geen hoog
'bouw wanneer laagbouw het dorps
beeld heeft beheerst
D
pre
Cr
bos
vor
uit
atg
zijn
dit
vlie
gui
gel
196
vli<
De gespreksgroep Monnicken-
dam is in het algemeen van oor
deel, dat nog maar weinig beïn
vloeding van het overheidsbe
leid door de bevolking mogelijk*
is, met name buiten de politiek
om. Vaak zijn plannen in een
vergevorderd stadium, zodat
door acties e.d. hoogstens van
een ombuiging in de opzet spra
ke kan zijn. Unaniem wordt
daarom de discussie-mogelijk
heid in het kader van „Holland
Noord aan het woord" als een
stap Ski de goede richting be
schouwd.
Ook een van de gespreksgroepen in
Schagen wil het accent leggen op het
wonen met die restrictie, dat begelei
dende werkgelegenheid noodzakelijk is.
Naar haar mening ontbreekt in de
Noordkop het noodzakelijke kader, om
dat voor dit kader geen emplooi kan
worden gevonden. Werkgelegenheid in
de regio maakt en houdt een gebied
beter bewoonbaar. Gewezen wordt op
de vergrijzing en op de grote groep
jongeren, die het gebied (ten noorden
van Alkmaar) na genoten voortgezet
of beroepsonderwijs verlaat.
Deze groep uit Schagen en zij
staat in deze mening niet alleen
ziet bevordering van de werkgelegen
heid o.a. in vestiging van overheids
diensten in Holland Noord.
1. Industrie gaat zich vestigen op
plaatsen waar de ondernemen dit aan
trekkelijk vindt.
Stimulering (door de overheid van
vestiging van industrie zal zich moeten
bepalen tot de meest centraal gelegen
plaatsen in een gebied. Niet ieder dorp
of gemeente kan aanspraak maken op
industrievestiging. Niettemin vindt de
groep het wenselijk dat op betrekke
lijk korte afstand industrie wordt ge
vestigd, zonder dat hierbij wordt ge
dacht aan grote bedrijven of liever ge
zegd groot-industrie.
Een inpoldering van het Balgzand zou
een stimulans kunnen betekenen, alhoe
wel de groep door de aanwezigheid van
de marine in Den Helder de nodige
moeilijkheden verwacht.
Wel is de groep ook van mening dat
de invloed van dte zouthoudende lucht
van invloed zal zijn op eventuele indu
strievestigingen.
2. De burger moet zelf kunnen bepa
len waar hij wil wonen, mits rekening
wordt gehouden met bestaande bestem
mingsplannen.
De groep heeft bezwaar tegen te
stringente bemoeiingen van planologi
sche diensten.
Wel wordt ingezien dat voor het be
reiken van een bepaald voorzieningen-
peil een groei van Alkmaar, Den Hel
der en Hoorn tot 100.000 inwoners
noodzakelijk is. Dit is ook belangrijk
voor de rest van het gebied.
Algemeen is de groep van mening
dat moet worden gewaakt tegen het
creëren van te grote steden. Een ma
ximum van 100.000 inwoners wordt vol
doende geacht.
Voor een groei van bijv. Alkmaar
Schagen en Den Helder is een gezonc
achterland belangrijk. Men zou graa£
zien, dat de dorpen kunnen groeien to;
minimum 3.000 inwoners.
Aangedrongen wordt hoogbouw bi]
het maken van plannen, zoveel moge
lijk te vermijden. Dit mede in verbanc
met de toekomst waarin we nog mee;
dan nu zullen worden geconfronteerd
met vrije tijd. Bij woningbouw zal hier
mee tevens rekening moeten worden
gehouden door bijv. een hobbykamei
in te calculeren.
3. De kunstrecreatie wordt gezien ali
een landelijke zaak.
Hierbij zou aandacht kunnen worden
geschonken aan een betere ontsluiting
waarbij voor de Noordkop ook de zg
Stamweg belangrijk is.
Daar ook het achterland aantrekke
lijk kan zijn voor de groep „badgasten*
zal bijv. het provinciaal bestuur zid
moeten beraden over de mogelijkheden
Hierbij wordt gedacht aan de mogelijk
heden op het gebied van watertoerisme
en watersport. Aanleg van aanlegstei
gers met de nodige voorzieningen is
noodzakelijk.
De (provincie zou verder langs de
onder haar beheer staande wegen pick
nickplaatsen dienen te creëren alsmede
waar mogelijk beplantmgen.
Als voorbeeld werd genoemd, de pro
vinciale weg Verlaat-Middenmeer en
Stolpen-Wieringermeer, waar de pro
vincie eigenaresse is van diverse ge
schikte stroken grond. Bij ruilverkave
ling bijv. Geestmerambacht en Niedor-
per Kogge aandacht schenken aan re
creatie. De kosten zullen moeten ko
men uit de hiervoor bestaande „potjes"
C.R.M.; Econ. Zaken en bij de provin
cie.
4. De agrariërs in onze groep zien
alternatieve werkgelegenheid in het
gebied als een bijdrage tot het gezond-
maken van de agrarische sector. Meer
dan in andere beroepstakken is hier
schaalvergroting noodzakelijk.
„Industrialisatie maakt het boeren
land gezond'' aldus de beide veehou
ders.
Bekeken zou kunnen worden of in
verband met de zuiveloverschotten fa
bricage van uit melk bereide chemi
sche produkten mogelijk en rendabel
zou kunnen worden gemaakt.
In het door ons besproken gebied
vindt men in hoofdzaak veehouderij en
akkerbouw.
me
var
ner
ner
eer
dei
grc
d\v
da;
koe
vei
