jemeente Texel te vergelijken
net een garagebedrijf
Zangkanariekweker moet muzikaal
en eindeloos geduldig zijn
sx
50
IBurgemeester in nieuwjaarstoespraak tot Raad
laad moet beter
iunnen oordelen
dan de kiezers
foi
Burgerlijke stand
x
De heer Schenk plukt
de vruchten van
jarenlange inspanning
ijkt
ilichti:
is-scl
tegen]
ntage
Mijn totaalindruk is dat wij nog
ien uitgesproken evenwichtig beleid
terenmaar dat er toch een groeiend
•grip is wederzijds en dat enkele lij-
'12 schetsmatig getrokken zljri'aldus
irgemeester Sprenger in zijn nieuw-
rstoespraak aan het begin van de
sdagmiddag gehouden raadsverga-
ing. Hij wees erop dat raad en B.
W. op 1969 kunnen terugzien als
it eerste en enige kalenderjaar van
d gehele gezelschap. Het is geken-
ukt door aan elkaar wennen en ter-
n verkennendoor het zoeken naar
i gezamenlijke koers. De gemeente
jxel vergelijkend met een garagebe-
ijt zei Mr. Sprenger dat een aantal
tgens is afgeleverd die zich volop
het verkeer bewegen (De Bolder, de
olenqemeenschap, de woningwet-
•ningen in Oudeschild en De Cocks-
irp). Een aantal wagens is juist ge
ut: (Onderwijscontact, industriecom-
|ssie, rioleringsplan De Koog) of ge-
om te starten (gymlokaal aan de
IeitrixlaanVerscheidene andere
lan nog in de montagehal, of ze zijn
rji het proefrijden (raadhuis, Ceres-
Crnj of aan het proefdraaien (water-
briek, plan Kerckeland, Krimplan,
Iilmsstortplaats, woningbouw Den
g-Oost en Den Hoorn) of ze zijn nog
de maak (verbetering Postweg,
•rstekoog, Gerritsland, het plan voor
buitengebied, herziening van hel
•reatiefacetplan). „Helaas staan er
veel buiten te wachten, te wach-
tot we over het nodige materiaal
Schikken (haven Oudeschild, verple-
g en dienstverlening voor bejaar-
een gezinsvervangend tehuis,
mte voor de jeugd) of te wachten
we geld hebben (diverse riolerings-
innen, schooluitbreidingen, wegver-
teringen)"
iIrSprenger deed in dit verband de
dedeling dat de rijksbijdrage voor
zwembad is toegezegd zodat de fi-
ïciering voor dit urgente plan rond
n spoedig met de bouw zal kunnen
Tden begonnen. De burgemeester
ak zijn erkentelijkheid uit jegens de
btenaren die de grondslag voor deze
dewerking hebben gelegd door ar-
imenten en financiële gegevens te
strekken en die daarbij naast des-
■ïdigheid ook blijk hebben gegeven
li een grote mate van vasthoudend-
ei'1.
Ongelukken
Terugkerend tot zijn garage-vergelij-
ing stelde Mr. Sprenger dat elke vorm
an sleur en verstarring fataal is, maar
fen fataal kunnen de gedragingen van
et publiek zijn. Waarmee werd ge-
oeld op de cijfers omtrent branden en
Brkeersongevallen over 1969. Bij de 17
inden kan men zich afvragen of deze
grotere zorgvuldigheid alle zouden
uitgebroken. De 105 verkeersonge-
en waarvan 14 na alcoholgebruik,
jben 26 zwaargewonden (één per 14
;en) en 9 doden tot gevolg gehad
ronder vijf voetgangers en twee
jmfietsers). „Van harte ben ik het
ee eens dat voor bewoners en gas-
een zo groot mogelijke vrijheid
'dt bepleit, maar daar tegenover
,en we verlangen dat van die vrij-
een gepast gebruik wordt gemaakt
in het verkeer".
let lijkt verontrustend dat 30 on-
allen zijn gebeurd op de Pontweg,
strekkende kilometer is dat méér
13 ongevallen op het traject Post-
eg-Waalenburgerweg. In een neer
achtige bui zou men kunnen verdedi-
de Postweg dan maar te laten wat
is. Aan de andere kant mogen we
'stellen dat het nu overvloedig be-
gde kruispunt Pijpersdijk-Wester-
in Waalenburg in 1969 geen slacht-
trs heeft geëist. Daarom: laten we
oed erin houden en blijven reke-
op het gezond verstand van de
[gebruikers".
Sprenger memoreerde het gereed
ien van het werkgedeelte van het
iwe raadhuis en het feit dat het
•rd „Groene"plaats wat vrijmoedi-
kan worden uitgesproken nu daar
nnen is met het poten van bomen,
s personeelsvoorziening bij de ge-
eente is bevredigend; er zijn diverse
Biwe gezichten. Het teamrverband be
nt vorm te krijgen. „Ik twijfel er niet
.n dat de Texelse arbeidsvreugde na
«tooiing van alle veranderingen on-
schokt zal blijken. Daarbij besef ik
t arbeidsvreugde niet alleen te ma-
heeft met een gezondheid, maar
■t met het ontbreken van spanningen
Jn kantoor en huis. Als ik tot verbe-
van die sfeer persoonlijk iets kan
jragen door wijziging van mijn me
len, zal ik dat met ernst nastreven,
vertrouw dat de gemeentesecretaris
en openhartig als tot dusver zal wil-
i blijven fungeren als spreekbuis tus-
fflbestuur en ambtenaren".
betert
Geen bedrijfsleiding
t het niet juist is de gemeente te
elijken met een zakelijke onderne-
bracht Mr. Sprenger op de vol
wijze tot uitdrukking: „Een ge-
jntebestuur is iets wezenlijk anders
een bedrijfsleiding. Investeringspo
litiek, rentabiliteit en praktisch resul
taat moeten voor de overheid anders
worden bezien dan voor de particulier.
Toch is het verschil niet zó groot als
soms wordt verondersteld. In de be
drijfseconomie dringt langzamerhand
het besef door dat men opbrengsten
niet alleen in geld kan meten. Net zo
min als men koopkracht alleen in geld
kan uitdrukken. Wie een produkt blijft
verkopen, ook als het ergenis opwekt,
is een slecht zakenman. Wie denkt dat
het de mensen goed gaat omdat ze meer
dan het minimum loon verdienen, ter
wijl ze in feite niet kunnen slapen van
lawaai of tibberij, is een slecht be
stuurder. In zo'n geval zullen zaken
man èn bestuurder maatregelen moeten
nemen. Dikwijls betekent dat: veran
dering brengen in de manier van wer
ken, volgorde van werken en werk
ruimte.
Verandering brengen. Wat doen wij
eigenlijk anders, als we het hebben
over plastic zakken en over het stel
sel van „controlled tipping" voor de
reinigingsdienst? Maar even goed zijn
we aan het veranderen, als we spreken
over: verfijning in de beoordeling van
het schoolgaande kind, ruimere ont
plooiingskansen voor jongeren, het
voortdurend bijscholen van volwasse
nen en het zelfstandig-houden van be
jaarden.
Waar draait het telkens weer om? Om
de noodzaak, vandaag ruimte en tijd te
reserveren voor dingen die we mis
schien in de toekomst zullen willen of
moeten doen. Om het vermijden van
dwangposities.
Het is helemaal niet zo moeilijk, de
ruimte en de tijd in te delen, zó dat er
voor 't ogenblik een bruikbaar schema
te voorschijn komt. Soms lijkt het zelfs
eenjvoudig.
Maar kansen voor de toekomst open
houden, zodanig dat we tijdig de ba
kens kunnen verzetten en niet vastlo
pen door plaatsgebrek, dat is niét zo
eenvoudig".
Denkwerk
„Gemeentebeleid in het algemeen en
ruimtelijke ordening in het bijzonder
kosten denkwerk. Ruimtelijke ordening
is geen vlakjes-vullen, maar vooruit
denken; mogelijkheden naast elkaar
zetten en in hun gevolgen zichtbaar
maken. Zulk denken kost tijd. Als men
haast heeft, komt dat slecht uit. Maar
wee het bedrijf en wee de gemeente,
die geen tijd neemt voor denkwerk!
Met name als het gaat tussen ,,'t snel
verkeerd doen" en ,,'t minder snel goed
doen". Natuurlijk moet men ook hierbij
onderscheiden. Niet alles hoeft :voor
100°/o te kloppen. Het kan verantwoord
zijn, risico te nemen. De garageman
zegt dan: „U kunt ermee rijden,, maar
pas op en kom binnenkort terug!" Dat
zult u hem niet kwalijk nemen, tenzij
u de volgende dag met een geblokkeerd
stuur zit. Want het risico van blokke
ren mag een garageman niet nemen en
een gemeentebestuurder net zo min".
Van de gemeente wordt verwacht dat
uitbreiding van de bestaande kampeer-
bedrijven in Everstekoog - Gerritsland
wordt mogelijk gemaakt, maar ver
wacht wordt ook dat een evenwichtige
ontwikkeling wordt voorbereid, dat
kansen zullen worden geboden voor
nieuwe bedrijven en dat het geheel be
antwoordt aan de eisen van morgen wat
betreft slechtweervoorzieningen, win
tergebruik, kampeerhygiëne en verkeer
en dat allemaal met de zeer beperkte
geldmiddelen die beschikbaar zijn,
liefst nog zonder toeristenbelasting.
„Hier zal een zo goed mogelijk gemo
tiveerde keus moeten worden gedaan.
Burgemeester en wethouders zoeken
naar een oplossing die voor niemand
stilstand betekent".
Vrijheid
Voorts ging de burgemeester in op
het ervaringsfeit dat menigeen heeft
ondervonden dat zijn welzijn in sterke
mate afhangt van de activiteiten van
zijn buurman en van de gedragingen
van de bezoekers in de omgeving. De
overheid staat voor de vraag hoever de
mensen vrijgelaten kunnen worden.
Waar moet regelend worden opgetre
den om te voorkomen dat mensen el
kaar overmatig hinderen. Antwoord op
die vraag kan gegeven worden door de
wensen van de belanghebbenden en de
adviezen van deskundigen. De uitla
tingen van geen van beiden mogen zon
der meer doorslaggevend zijn. De be
stuurder is niet klaar met de meningen
van de belanghebbenden maar hij is
ook niet klaar met de adviezen van
deskundigen. Hij zal die adviezen kri
tisch moeten bekijken en neemt al een
bepaalde aansprakelijkheid op zich met
het kiezen van de deskundigen. De be
slissing van een onkundige op va'kter-
rein is een gevaarlijke onderneming
maar even gevaarlijk is het zijdelings
volgen van een deskundige. Nog ge
vaarlijker zou het zijn als „iedereen"
zou mogen beslissen over „van alles".
Dat zou het hoofdbeginsel van de de
mocratie miskennen, nl. dat de kiezers
u leden van de raad aan het hoofd
van de gemeente (dus „hoog") geplaatst
hebben, omdat u zich als overheid een
zo goed mogelijk overzicht kunt ver
schaffen en daardoor beter kunt oor
delen dan de kiezers. Dat schept voor
ons allen een dubbele plicht: we moe
ten goed beslagen ten ijs komen, tel
kens als een beslissing wordt gevraagd
maar we moeten tevens proberen bij
de kiezers aannemelijk te maken, wat
beslist is. Niet in die zin dat iedereen
het met de genomen beslissingen eens
moet zijn maar wel zo dat de doorsnee
kiezer begrijpt op welke feiten en op
welke motieven de beslissing in hoofd
lijnen berust". De burgemeester deed in
deze een beroep op de pers die tot taak
heeft bij de voorlichting over het ge
meentelijk wel en wee de ambtelijke
stukken zodanig te „vertalen" tot pers
berichten die de krantenlezer aanspre
ken. Bestuurders en bestuurden spre
ken niet dezelfde taal.
Subsidie voor Teso busdienst
Mr. Sprenger zette uiteen dat veran
deringen in de maatschappij ertoe lei
den dat het particulier initiatief niet
meer op de oorspronkelijke basis zijn
aandeel kan leveren bij het vervullen
van taken. Niemand verbaast er zich
over dat de gemeente een omvangrijke
subsidie verieent aan het Groene Kruis
want het Groene Kruis vervult een ge
meenschapstaak. Hetzelfde1 gaat nu gel
den ten aanzien van het busbedrijf van
de N.V. Teso. Teso heeft de alarmklok
geluid en om gemeentelijke subsidie ge
vraagd. Dit om te voorkomen dat de
dienstverlening moet worden ingekrom
pen waarvan de meest geïsoleerden en
minst draagkrachtigen de dupe zouden
worden. Inkrimping van de busdienst
zou ook ernstige gevolgen hebben voor
de volksgezondheid en hte toerisme.
Binnenkort zal een voorstel worden ge
daan tot verhoging van de gemeente
subsidie aan Teso.
Vier voornemens
Tenslotte riep Mr. Sprenger de raads
leden op aandacht te schenken aan de
Teleac-cursus „Bij leven en welzijn".
In de les van 17 januari is naar voren
gebracht dat wij vier voornemens no
dig hebben om de maatschappij in het
goede spoor te krijgen, nl. meer variatie
te brengen in ons handelen, grotere
dienstbaarheid te verlenen, grotere aan
dacht te schenken aan achterblijvende
groeperingen en gelegenheid te bieden
voor praktische experimenten. „Ik
spreek graag het vertrouwen uit dat wij
samen met de vier voornemens voor
ogen de bestuursjacht zullen ontplooien
waaraan Texel in 1970 zo dringend be
hoefte heeft".
Geboren: Theresia Elisabeth, dv.
Klaas Veldman en Johanna Hoetmer;
Biem Cornelis, zv. Pieter Vlaming en
Fijtje Trap.
Overleden: Anne Jonker, oud 68 jaar,
wonende te Den Burg; Johannes H.
Segerink, oud 76 jaar, wonende te Den
Burg; Arie Koopman, oud 88 jaar, wo
nende te Den Burg.
ALFRED WAS DE WINNAAR
De zeer jeugdige Alfred Bakker was
dinsdag erg verdrietig. Hij had de dooi
de IJsclub Den Burg uitgeschreven
schaatswedstrijd voor kinderen tot en
met 6 jaar gewonnen, maar aan de
Texelse Courant was de naam Albert
Bakker doorgegeven zodat de eer naar
de verkeerde gingBij deze is de
fout hersteld.
WAAR IS „BEPPIE"
Als op de weg een hond of kat wordt
doodgereden is dat geen nieuws voor de
krant, hoewel het soms toch een erg
verdrietige gebeurtenis is. Elk huis
dier pleegt nu eenmaal een eigenaar
te hebben en deze is vaak zeer aan het
beest gehecht. Een dode hond kan een
heel wat gevoeliger verlies betekenen
dan een vernielde auto. Vaak treft men
in de advertentiekolommen oproepen
aan in de stijl van „Wie heeft onze.
en dan volgt het signalement van de
verdwenen hond, kat of ander huis
dier. Meestal zijn deze annonces ver
geefs; het publiek is geneigd over zo
iets heen te lezen. Maar juist voor de
eigenaar vaak martelend, zoals voor
mevrouw A. Huizinga-van Dijk die nu
al meer dan twee weken haar zwart
witte (gesneden) kater „Beppie" kwijt
is. Het dier vertoonde geen tekenen
van ziekte en móet dus wel een onge
luk overkomen zijn. De eigenares heeft
langdurige zoekacties gehouden, ook bij
nacht, maar Beppie blijft spoorloos.
Een advertentie leverde geen resultaat
op en mevrouw Huizinga die onder de
onzekerheid duidelijk gebukt gaat,
vroeg ons het nog eens met een be
richtje te proberen. Dat doen we, zij het
bij wijze van uitzondering. Voor gege
vens die zekerheid kunnen verschaffen
over het lot van haar kater is ze bij
voorbaat zeer dankbaar. Mevrouw Hui
zinga woont op Schilderend 61, telefoon
1(02220) 2962.
RECTIFICATIE
Door een zetfout stond in de vorige
krant de mededeling dat de heer J.
.Feikema uit De Koog was geslaagd
voor het doctoraal examen Nederlands.
Bedoeld was: Nederlands Recht.
„Je begint met een holrol, dan vol
gen een waterrol of schokkel, de hol-
klingels, de kloeken en de fluiten en
dan kan er nog een klingeltoer inzit
ten, een soort belletjeAan het
woord is de heer C. Schenk uit Den
Burg, Texels enige zangkanariekweker.
Bij het horen van zinnen als deze
wordt het de leek al spoedig duidelijk
dat zangkanaries fokken maar niet zó
maar een hobby is. Een aquariumhou
der of konijnenfokker komt met ent
housiasme al een heel eind, maar
zangkanaries kweken eist meer, ten
minste als je niet alleen tevreden wilt
zijn met het feit dat de vogeltjes zin
gen maar dat die zang ook werkelijk
aan hoge muzikale eisen moet vol
doen. De heer Schenk, schilder van
beroep, praat over zijn kanaries als
een dirigent over zijn orkest. De vogel
tjes volgen dan ook een opleiding
Daarbij bereikt de eigenaar evenwel
niets met voordoen; net resultaat is
afhankelijk van de erfelijke eigen
schappen van de dieren en van de
keuze van dieren die bij elkaar wor
den gezet en die het uiteindelijke or
kest vormen dat op nationale en inter
nationale tentoonstellingen in de prij
zen moet vallen.
De kanaries van Schenk slagen daar
in. Eén stam die hij exposeerde in Am
sterdam werd met 315 punten kam
pioen; bij een tentoonstelling in Den
Helder werd één vogel kampioen en
een voorlopige bekroning van de ja
renlange inspanning was vorige week
de eerste prijs op de Rotterdamse ten
toonstelling waar een stam kanaries
345 punten vergaarde met drie punten
voor „stamharmonie". Vooral met die
drie punten is de heer Schenk bijzonder
ingenomen omdat daaruit blijkt dat het
groepje zingende kanaries tesamen een
harmonieus lied produceert.
Om goed en minder goed zingende
kanaries te onderscheiden moet men
De heer Schenk bij het „uitluisteren" van zijn
kampioensstani Harzer zangkanaries. „Muzi
kaal gevoel en eindeloos geduld
een muzikaal gehoor hebben. Volgens
de heer Schenk is dat wel een van de
belangrijkste eigenschappen om de top
te kunnen halen. Maar minstens even
belangrijk is eindeloos veel geduld.
Niet alleen bij het urenlange „uitluiste
ren" van de dieren en het telkens pro
beren van nieuwe combinaties maar
vooral bij het kweken. Het duurt soms
jaren voordat men, al fokkend, het vo
geltje in handen heeft dat nu juist dèt
bepaalde geluid kan voortbrengen. Dat
vereist dat de kweker zich verdiept in
de erfelijkheidswetten; hij moet weten
waar hij met het kruisen van vogels
naartoe werkt. „Mendelen" heet dat in
de fokkerswereld.
Van alles wat
In 1958 was de heer Schenk nog een
vogeltjeshouder zoals er op Texel hon
derden zijn. Hij had „van alles was",
waaronder ook wat zangkanaries. Bij
het bezoeken van tentoonstellingen
voelde hij zich steeds meer aangetrok
ken tot de zangkanarieteelt zodat hij
zich daarop tenslotte concentreerde. Hij
koos voor Harzar zangkanaries. „Een
Harzar is een rolvogel. Je hebt ook
Waterslagers; dat zijn slagvogels", zegt
Schenk, die desgevraagd graag uitlegt
dat een slagvogel een geluid maakt dat
doet denken aan het blazen van lucht
belletjes door een rietje in water. Als
een kanarie een slag-achtig geluid
maakt zeggen de kwekers: Er zit water
in Als men dat zegt van een Harzer
kanarie is het niet best. Nog een greep
uit het vakjargon: „Een waterrol is niet
bevordelijk voor de toervorming". We
moeten om definities vragen. Wat is
een toer? „Een toer", zegt Schenk, „is
een compleet lied, het hele repertoire
dat de vogel achter elkaar ten beste
kan geven. Dat lied van de Harzer is
samengesteld uit kolrollen, knorren,
schokkels, kloeken. Bij mijn stam ligt
de volgorde vast".
In kooitjes
De tientallen zangkanaries van de
heer Schenk zitten in kleine kooitjes.
Ze staan op planken achter een gordijn
op e«en der kamers van het huis aan de
Willem van Beierenstraat. Een rustige
omgeving is belangrijk, met in de laat
ste plaats om lelijke geluiden te weren
die de vogels zouden kunnen gaan imi
teren. Bij het showen op tentoonstel
lingen wordt gewerkt met vier of vijf
vogels tegelijk, de stam. De vier kooi
tjes worden boven elkaar gezet, zodat
de vogels elkaar alleen kunnen horen.
De heer Schenk zet het aldus gevormde
torentje voor hem op tafel, onder de
lamp. Het licht brengt de vogels in
goede stemming en weinige seconden
later uiten ze dat door hun complete
lied feilloos te vertolken, feilloos al
thans naar de mening van uw verslag
gever die niet kijkt op een kloekje te
veel of een knorretje te weinig. De
vier vogels zijn de winnaars van de
genoemde tentoonstellingen. Vooral
door elkaar aan te zetten komen ze tot
hun prestatie. Het is het resultaat van
eindeloos proberen. Eens werd begon
nen met het bijelkaar plaatsen van vier
betrekkelijk willekeurig uitgekozen
zangkanaries. Er is ongeveer een week
voor nodig om vast te stellen „wat erin
zit". In het winterhalfjaar worden de
tentoonstellingen gehouden, dan is het
topseizoen en worden de vogels inten
sief getraind. Niet te lang achter el
kaar want wie langer dan 14 dagen
achtereen met de vogels werkt krijgt te
maken met zangmoeheid. De beoorde
ling op tentoonstellingen is een lang
durige zaak. De jury gaat er rustig een
half uur voor zitten alvorens de punten
worden vastgesteld.
Administratie
De heer Schenk houdt er een lijvige
administratie op na om de vele bevin
dingen die hij tijdens het kruisen van
zijn vogels opdeed te registreren. Hij
toont een pakket stambomen en vertelt
dat hij vanaf 1961 heeft gekweekt voor
de stam die nu de prijzen wegsleept.
Er wordt nu gewerkt aan de samenstel
ling van een tweede stam en het is de
bedoeling daaruit één nieuwe te selec
teren die de jury dan nóg meer moet
vertederen. Een probleem is dat inteelt
moet worden voorkomen en (wist u
dat?) dat alleen de mannetjeskanaries
kunnen zingen. De poppen (vrouwtjes)
geven geen geluid maar dragen wél de
erfelijke eigenschappen. Vaak wordt de
volgende proef genomen om te zien
welke zangeigenschappen in het popje
besloten liggen: een mannetje wordt
bij een vijftal poppen gezet. Uit de zang
die het nakomelingschap voortbrengt
worden de conclusies getrokken, een
tijdrovend experiment. Intussen moet
de kweker niet vergeten dat hij vogels
moet kweken met een goede lichame
lijke conditie. „Ze moeten een brede
borst hebben; de flinke vogels zingen
het best". Het enige wat er helemaal
niet toe doet, is de kleur. Zangkanaries
mogen geel, bont of groen zijn.
De enige
Er wordt alleen maar naar geluisterd.
De heer Schenk is lid van „Kanaria" te
Den Helder. Niet van „Kotex" of „Op
eigen wieken", want dat zou betekenen
dat voor die éne kweker een keur
meester naar Texel zou moeten komen.
Het gebrek aan contact met andere
zangkanariekwekers voelt de heer
Schenk wel als een gemis. Hij hoopt
dan ook dat anderen er ook eens aan
zullen beginnen, maar hij is bang dat
mogelijk geïnteresseerden zich zullen
laten afschrikken door de zeer serieu
ze aanpak en het geduld dat de hobby
vereist. In de tentoonstellingsperiode is
hij elke dag een uur of drie met zijn
vogels zoet, meer tijd hééft iemand met
normaal dagelijks werk gewoon niet.
De heer Schenk die nu ook nog de cur
sus keurmeester volgt: „Eigenlijk moet
je er gepensionerd voor zijn".