worsteltent: Like week een
„De heilige negen"; belangi]
getal in de muziek
„De Koger Hoop" grootste
hotel van Texel
Experimenteren met hersenen
is niet zonder risico
ÏF7~ j. Ij. j T711 1 Scholentoernooi tafeltennis
J ZAKENNIEUWS t N gediscussieerd maar waarbij ook plak-
Onderlinge wedstrijden
van gymvereniging
Vervolmaking van de intelligentie?
lste Texelse
leesportefeuille
„HILLMANNETTE"
K. Plantinga Zoon. Bolsward. Anno 1870.
Zaterdag 11 april a.s. start het tafel-
tennisscholentoernooi in het gymlokaal
SI nW T/l v/l 1? KI /„,,i van de Thijsseschool om 13.30 uur. Het
Uwl/\JÊ/KI JL IH11>U> toernooi dat enige weken, elke zater
dag, in beslag zal nemen start zaterdag
„Wat is het toch jammer dat op ons niet de rangschikwedstrijden voor de
eiland zo weinig de produkten die op vl&rf middelbare scholen. Op zaterdag 18
Texel groeien of uit de zeeën rondom JM Fapril zullen de rangschikwedstrijden
--wÊÊÊf 5^*" i t i - ifipgpl voor de lagere scholen woroen gespeeld.
worden aangevoerd, worden gewaar- Voor de rangschikwedstrijden komen
deerd. Ook tijdens het toeristenseizoen i. -3 J slechts die scholen in aanmerking, die
zijn vele binnenen buitenlanders er- ML i: i fi L niet meer dan een team hebben inge-
over teleurgesteld dat nergens typsch ■f#\%1 1 'B >11—4— schreven Door de grote deelname is het
mi u* j j ■r>.w.-:: V\ 1 onmogelijk volledige games te spelen.
Texelse gerechten werden geserveerd g* Het heeft ctalr60m beslote£ hal.
en de bewoners van Texel onderschat- lil 1 ve garner te spelen, d.w.z. dat inplaats
ten ook de mogelijkheden tot het ver- 1 i fijt! van tot een Same tot H loopt.
werken van deze produkten of versma- 1 ifll* Het bestuur verwacht een overweldi
gen 7o 7e»c" 1 W 1 gende belangstelling van de medeleer-
1 lingen, leraren en ouders Zij zullen in
Aldus de heer W. M. Kooman, exploi- ^et gymlokaal van üe Thijsseschool vrij
tant van hotel-café-restaurant „De entree hebben.
Worsteltent" in een brief die hij ons Wffl i f M t vRiiHPTh OMVRiïHFin
vorige week schreef. Hij liet het niet i VKlJHfciü-ü«\ BIJHUü
bij deze klacht maar kondigde aan een N Maandagavond 13 aprn zullen de le-
„beetje te willen meewerken aan een V\ V <?en het Vormingscentrum voor
grotere waardering voor gerechten V ft.,. 1 Jong Volwassenen zich in De Zwalkers-
V burght bezig houden mei het thema
vrijheid-onvrijheid. Het wordt een
werkavond waarbij niet alleen wordt
Vfc-,.katen, spandoeken, bandopnamen e.d.
zuHen worden vervaardigd. De produk-
f ten zullen goede diensten kunnen be-
waarin typisch Texelse ingrediënten wijzen op de nog te organiseren avond
zijn verwerkt". En wel door in de over vrijheid en onvrijheid in samen-
maand april elk weekend een zg. Texels V werking met leerlingen van de scholen
menu te serveren. gemeenschap.
Afgelopen zaterdag en zondag be-\ heer Kooman doet niet geheimzinnig
stond dit menu uit mosselcoctail; ge- over de bereidingswijze van het een en INTERKERKELIJKE DIENST
stoofd schapevlees .n tomatensaus met ander. Wie belangstelling heeft voor Er wordt zondagavond om 8 uur weer
rijst en doperwten; ijs. Prijs 8,50, een het recept kan alle inlichtingen krijgen een Interkerkelijke dienst gehouden in
bedrag dat ook voor ieder ander Texels 't Gaat er niet alleen om dat men in de Doopsgezinde kerk van Oosterend.
menu zal gelden. De heer Kooman »<De Worsteltent" „Texels" komt eten. Zowel jong als oud is hier van harte
noemt het een experiment. „Voorlopig 't Idee moet op Texel overal navolging welkom. Het onderwerp is „Traditie en
proberen we het vier weekenden achter vinden. Op kleine schaal gebeurt het geloven". Dit is toch een onderwerp,
elkaar. Voor zaterdag en zondag a.s. wel maar schapenvlees en vis horen op dat bij iedereen wel vragen naar voren
slaat gebakken ka'ifshersenen op toast, het hele eiland in alle mogelijke varia- heeft gebracht of nog brengt. Misschien
gegratineerde visschotel en regenboog- ties verkrijgbaar te zijn. De Texelaars kunt u nu een antwoord krijgen op die
koek op het programma. Je kunt dat vinden dat misschien niei vanzelfspre- vragen door met anderen er over te
natuurlijk geen echte Texelse recep- kend maar de gasten wel! praten
ten noemen maar het hoofdbestanddeel
Texels bodem of de zee bestaan". NA VERBOUWING: 175 BEDDEN
Weerzin
De Texelse weerzin tegen schapen
vlees, mosselen en sommige visproduk-
ten is moeilijk te verklaren. Feit is dat
wat men zelf niet eet, ook niet graag
aan zijn gasten voorzet. Dat geeft
schuldgevoel, 't Is alsof je het voor de
varkens gooit en de Texelaar wil zijn
welvaartbrengende gasten toch echt
met beschouwen als lieden die alleen
goed zijn om te eten wal hij zelf niet
goed genoeg vindt. Die weerzin, zegt de
heer Kooman, is volkomen ten onrech
te. Lamsvlees, maar ook schapenvlees
is een lekkernij die internationaal hoog
genoteerd staat. Maar men moet het
kunnen bereiden. De lucht van schapen
vet is onaangenaam en omdat dit vet
een laag stollingpunt heeft moet het
gloeiend heet worden opgediend om er
geen klef verhemelte van te krijgen.
Om alle risico te vermijden wordt in
,JJe Worsteltent" schapenvlees zónder
vet geserveerd. De „typische", onaan
gename smaak die velen zich nog uit
de oorlogsjaren herinneren, blijft daar
door achterwege. We hebben het zon
dagavond zelf geproefd: Texels scha
penvlees is lekker!
Geen geheim
Het verrukkelijke sausje droeg na
tuurlijk ook bij aan het culinaire ge
noegen. Dat een mosselcocktail iets is
waar men nooit genoeg van kan krij
gen hadden we al eens eerder gecon
stateerd bij een Texelse horecaman. De
In de week van 13 tot en met 17 april
houdt de gymvereniging Texel de jaar
lijkse onderlinge wedstrijden. De wed
strijden zullen niet in alle gevallen op
ieders „eigen" uur worden gehouden.
Daarom is een rooster opgesteld waar
van de deelnemers goede nota moeten
nemen. Het is ook nuttig voor de ouders
en andere belangstellenden die bij de
wedstrijden van harte welkom zijn. Op
de uren waarop geen wedstrijden zijn
gepland, gaan de gewone lessen nor
maal door.
Maandag
5-6 uur meisjes van maandag 5-6 uur
(7 jaar).
Meisjes van woensdag 5-6 uur
(6 jaar).
6-7 uur meisjes van dinsdag 5-6 uur
(8 jaar).
Meisjes van woensdag 5-6 uur
(9 jaar).
7-8 uur meisjes van maandag 6-7
uur (10 jaar).
Meisjes van dinsdag 6-7 uur
(11 jaar).
Woensdag
6-7 uur Meisjes van woensdag 6-7
uur (12 jaar).
Meisjes van maandag 7-8 uur
(13 jaar).
7-8 uur meisjes van dinsdag 7-8 uur
(14 jaar).
Meisjes van maandag 8 - 9.15 uur
(15 jaar).
8-9 uur dames van maandag 8 - 9.15
uur.
Extra training woensdag 8 - 9.15
uur,
Donderdag
5-7 uur jongens van donderdag 4-5
uur (6 jaar).
Jongens van donderdag 5-6 uur
(7 jaar).
Vrijdag
5-6 uur jongens van vrijdag 4-5 uur
(8 jaar).
Jongens van vrijdag 5-6 uur (9
jaar).
6-7 uur jongens van vrijdag 6-7 uur
(10 en 11 jaar).
7-8 uur jongens van vrijdag 8-9 ppr
en 7 - 8 uur (12 - 14 jaar).
DE KOOG Het hotel „De Koger
Hoop" van de Stichting Vakantiever
blijven te Amsterdam is verbouwd en
uitgebreid van 90 tot 175 bedden. Het is
daarmee verreweg het grootste hotel
van Texel geworden. Vrijdagmiddag
17 april om 2.30 uur zal burgemeester
Sprenger het vernieuwde' gebouw offi
cieel openen.
Van de vijftien „nederzettingen" die
de Stichting Vakantieverblijven (waar
in het N.V.V. en De Centrale Levens-
verzekeringbank N.V. samenwerken)
exploiteert, is die op het eiland Texel
de grootste en veelzijdigste. Behalve
het voor dit seizoen aanzienlijk uitge
breide en gemoderniseerde hotel „De
Koger Hoop" vindt men bij het dorp
De Koog nog „De Turkse Tent" van de
SVV, omvattende een bungalow- en een
caravanpark plus kampeerterrein.
De uitbreiding van hotel „De Koger
Hoop" voorziet in een dringende be
hoefte want de vraag naar vakantie-
akkommodatie aan zee neemt nog
steeds toe. De capaciteit van het hotel
is opgevoerd van 90 tot 175 bedden,
waartoe een geheel nieuwe vleugel
werd bijgebouwd. Bovendien is het
reeds bestaande gedeelte van het hotel
volkomen gemoderniseerd. Uiteraard is
ook de restaurantruimte aanzienlijk uit
gebreid.
Als eerste hotel in Nederland is „De
Koger Hoop" overgegaan op een sy
steem van zelfbediening voor wat de
consumpties betreft. Dit is geen „wild
experiment" want in het park „De
Turkse Tent" heeft de SW vorig jaar
reeds een zelfbedieningsrestaurant ge
ëxploiteerd dat een groot succes is ge
bleken.
Als gevolg van de uitbreiding van
hotel „De Koger Hoop" verwacht de
SVV komende zomer alleen al op Texel
135.000 overnachtingen te zullen boe
ken.
Het leeuwendeel daarvan komt voor
rekening van „De Turkse Tent". In dit
complex staan 52 bungalows, 30 sta
caravans plus een winkel en zelfbedie
ningsrestaurant. Verder zijn er twee
kampeerterreinen voor ongeveer 200
tenten en een groot toiletgebouw met
wasgelegenheid, voorzien van warm en
koud stromend water.
Behalve „De Koger Hoop" en „De
Turkse Tent" exploiteert de SW nog
hotels elders in het land, en wel in Ha-
velte, Ommen, De Lutte (Ov.), twee ho
tels in Epe (Gld.), een te Beekbergen,
Egmond aan Zee, Amersfoort en Slena-
ken. Verder heeft de SVV bungalow
parken en campings in Borger, Havelte,
Ommen, Vlierden, Haamstede en Re-
NEGEN is in de muziekgeschiedenis
een bijna heilig getal. Dat Beethoven
negen symfonieën componeerde, die
tot de belangrijkste orkestwerken uit
het klassieke repertoire behoren, is
overbekend. Maar hei merkwaardige
is, dat ook latere meesters aan dat ge
tal blijven vastzitten. Toeval of geen
toeval, doch ook Schubert, Bruckner,
Dvorak en Mahler componeerden ne
gen symfonieën. Toen de in 1906 ge
boren Russische componist Dimitri Sjo-
stakówitsj zijn negende symfonie ten
doop hield, verzuchtten vele concert
bezoekers dat het nu wel gauw met
hem gedaan zou zijn, maar tot ieders
opluchting componeerde hij nog gauw
een tiende symfonie
Hiermee werd de schijnbaar magische
kracht van het getal negen doorbroken.
Toch berusten de discussies rondom het
getal negen voor een groot deel op le
gendevorming. Want het grappige is
dat sommige van de bovengenoemde
componisten meer dan 9 symfonieën
hebben geschreven, die echter om een
of andere reden niet in de officiële
nummering zijn opgenomen. De zg.
Jena-symfonie van Beethoven, die bij
het gros van de conceitbezoekers onbe
kend is en de „nulde" symfonie van
Bruckner zijn er voorbeelden van.
Beethoven: eigenlijk tien
symfonieën
DE SYMFONIE is een kunstvorm ge
boren uit de samensmelting van de suite
en de Napolitaanse symfonie. Het is
vooral de Mannheimer School geweest,
waarvan de Bohemer Stamitz de meest
uitblinkende figuur was, die aan de
symfonie haar moderne gedaante heeft
geschonken. Joseph Haydn is de eerste
grote symfoniecomponist. Hij compo
neerde liefst 104 symfonieën, waaron
der een groot aantal ware juweeltjes.
Ook Mozart was als symfonieus uiter
mate produktief. Als achtjarig kind be
oefende hij dit genre reeds. In totaal
kennen we van hem 41 symfonieën,
waarvan vooral de laatste drie tot de
schoonste orkestwerken behoren, die
ooit zijn geschreven.
Hoe is het te verklaren, dat latere
meesters in produktiviteit zover bij
Haydn en Mozart achterbleven? Beet
hoven en Schubert brachten heft niet
verder dan 9 symfonieën, Brahms en
Schumann componeerden er ieder
slechts vier en Tsjaikofsky stierf kort
na de voltooiing van zijn zesde symfo
nie, de Pathétique.
Zonder de verbluffende creativiteit
van Haydn en vooral Mozart tekort te
willen doen, moet gezegd worden dat
Al deze volgende bladen kunt ook
U van ons iedere week ontvangen
voor een prijs van ƒ1,05 (bezorging
inbegrepen)
Margriet - Eva - Libelle - Pano
rama - Donald Duck - Avond-
lectuur - Detectiveroman - Sjors
Pep - Lach of Post naar keuze.
Binnenkort met Nieuwe Revu en
Accent. En één keer in de maand
Burda (modeblad).
Brieven zonder postzegel (die
betalen wij voor U) aan
HILLMANNETTE, Antwoord
nummer 45, Schoonhoven.
DE MENSELIJKE hersenen zijn met
hun ongeveer tien miljard zenuwcel
len ongetwijfeld het hoogst ontwikkel
de orgaan van de gehele organische
natuur. Deze gecompliceerde machine
rie vormt reeds jaren een voorwerp
van intensief wetenschappelijk onder
zoek. Er worden tal van experimenten
op de hersenen uitgevoerd, bijvoor
beeld door middel van hormonale be
handeling, psychofarmaca en elektri
sche impulsen.
In het maandblad „Streven" betoogt
P. Overhage S.J., dat aan deze expe
rimenten zeer veel risico's en proble
men vastzitten, ook al is het doel van
het manipuleren met hersenen positief,
nl. verrijking van de intelligentie en
het gevoelsleven van de mens. Maar
niettemin zullen deze experimenten
zich dienen te beperken tot personen
met hersenletsel, die medische hulp
behoeven, of tot vrijwilligers.
Herscntransplantaties
in de toekomst
HET MEEST radicale hersenexperi-
ment bestaat in hun scheiding (isolatie)
van het lichaam tegelijk met de poging
ze ook dan nog in leven te houden of
ze zelfs op een organisme over te plan
ten.
Zo hebben Russische onderzoekers
koppen van kleinere honden op de hals
van grotere getransplanteerd. Omdat
zij er in slaagden de grote bloedvaten
die naar de hersenen leiden, vlug ge
noeg aan te sluiten aan die van een
donor, konden deze hersenen geduren
de een aantal uren in een toestand wor
den gehouden, waarin zij tot reageren
in staat waren. Zal het lukken ook de
hersenen van een mens buiten het li
chaam verder te laten leven, althans
voor een beperkte tijdsduur? Dr. Over
hage meent dat de vooruitgang van de
biotechniek dergelijke experimenten
steeds vergemakkelijkt. Hij acht het
zelfs niet onmogelijk dat men eens po
gingen zal ondernemen om de gezonde
hersenen van iemand die zojuist ge
storven is, over te brengen op een zieke
die met onmiddellijke hersendood
wordt bedreigd.
Voordat een dergelijke transplantatie
verricht kan worden, zullen er echter
welhaast onoverkomelijke moeilijkhe
den te overwinnen zijn. De ethische
problemen zullen dan eveneens een gro
te rol spelen. Want de hersenpatiënt,
die met „nieuwe hersenen" het zieken
huis verlaat, is een gans ander mens
geworden.
Méér hersens
OOK DE hormonale behandeling van
de hersenen boekt voortgang. Bij ratten
heeft men door toediening van groei
hormonen bereikt dat de deling van de
zenuwcellen van de hersenen zich lan
ger voortzette dan het tijdstip waarop
zij anders (kort voor de geboorte) de
deling beëindigen. Op deze manier kre
gen zij grotere hersenen. Resultaat: de
ratten waren intelligenter geworden!
Psychofarmaca, die de menselijke
hersenen stimuleren, zijn enkele jaren
geleden hun veroveringstocht begonnen.
Tienduizenden menssn slikken deze me
dicijnen, de zg. psychische geneesmid
delen, waarvan librium, valium en lar-
gactil de bekendste zijn. Deze medica
menten zijn geschikt voor de behande
ling van psychiatrische verschijnselen,
maar het is huiveringwekkend te be
denken dat bij externe toepassing men
het gehele menselijke gedrag onder be
wuste controle zou kunnen krijgen.
Er zijn ook middelen „ter vervolma
king van de intelligentie". Zo is ont
dekt dat magnesium-pemoline, een mid
del dat het centrale zenuwstelsel prik
kelt, de geheugenprestaties bij ratten
opvoert. Men heeft het ook toegepast
bij patiënten die aan ernstig, door ou
derdom of psychose veroorzaakt geheu
genverlies leden, met als resultaat dat
na langdurige behandeling hun presta
ties verbeterden.
LSD 25 is ook reeds jarenlang onder
werp van heftige discussies. Verdedi
gers van dit narcoticum spreken van
„een vitamine voor gemoed en geest",
tegenstanders noamen het de „gevaar
lijkste drug van onze eeuw".
In elk geval laat l.s.d. zien tot welke
tijdelijke prestatieverhoging de mense
lijke hersenen in staat zijn. Het che
misch onderzoek van de hersenen heeft
dit markante feit opgeleverd, dat met
chemische middelen driftmatig gedrag
Vieux
Plantiac
de vruchtbaarheid an deze i
mede een gevolg was van huij
dere sociale positie. Beiden
dienst van adellijke of kerkelil
sten. Zij waren ambachtslied!
werk moesten leveren hoe dancT
hen werd voor alles produktivi'J
wacht. Beethoven is de eerstel
nist, die een zekere zelfstandig»
te veroveren, met hem begint (T
perk waarin de muziekkunsten!
der afhankelijk wordt van zijnT
opdrachtgevers.
Beethoven componeerde dus,
letten op de officiële nummer;
gen symfonieën, die zender
evenzovele hoogtepunten vorme
symfonische kunst. De eerste s
ontstond in 1799, de negende
beroemde slotkoor dateert vani
toch schreef Beethoven in Ic|
negen, maar tien symfonieën!
ontdekte de musicoloog Fritz J
een archief te Jena het manusc?
een symfonie, die Beethovens hi
raadde. Het werk is eigenlijk
vens eersteling, maar wordt ze!
gevoerd.
Weggen
OOK Franz Schubert, Be?
jongere tijdgenoot, componeerd.;
symfonieën. Maar ook bij hem is
met het getal negen aan de hai
omdat hij evenals Beethoven e
een symfonie méér zou hebbeDj
ven, maar omdat een van di
symfonieën niet kan worden uitM
aangezien de partituur is wegge
Het betreft hier de in 1825 inl
gecomponeerde symfonie (de zg.
ner).
Sommige musicologen bewes
het Schuberts achtste symfome|
deren menen dat de beroemde
tooide Symfonie dit nummer zc|
ten hebben. De verwarring m
groter als men bedenkt dat dei
logen het er ook niet ovei eenjl
de grote symfonie in C (Hinj
Lange) het nummer 7 of 9 moet
Anton Bruckner componeerde)
zijn laatste symfonie in a, die bj
mer negen heeft gekregen. Mj|
hier is er iets met de „negen"
hand. Voordat hij in 1866 zij;
symfonie had voltooid, had Bj
reeds een symfonie op schrift
Kort voor zijn dood kreeg hij du
werk nog eens onder ogen i
schonk hij de partituur aan (i
ziekmuseum in Linz met de toq
„Dit is mijn nulde symfonie"
zodanig is het werk nu bekend ejS*
het ook nog wel eens uitgevoeP'
9 of
TOEN Gustav Mahler in 191
leed, had hij de wereld negen
nieen achtergelaten. De m;;*.
zelfs niet helemaal af, dat me
gent Bruno Walter doen. Maar
Mahler is er met die legenriarisc
gen" iets aan de hand. Hij wass
reeds met een tiende symfonii
waarvan uitgebreide schetsen bi
En tenslotte Antonin Dvorak,
faamde Tsjechische componist,
schepper van negen symfonieè
rondom hem is er jarenlang ven
geweest wat betreft het aantal i
symfonieën. Jarenlang, tot na d
de wereldoorlog toe, heeft men
dat Dvorak slechts vijf symfonk
gecomponeerd. Zijn laatste, dei
de „Uit de Nieuwe Wereld", well
rak in 1899 in Amerika compd
droeg dan ook door de jaren k
nummer vijf. De iets minder 1
maar ook zeer fraaie symfons
kende iedereen als nummer via
Maar wat bleek na talrijke vaT
van de musicologen? Dvorak tl
vijf, maar negen symfonieën l
ven. De „Nieuwe Wereld" was ij
vijfde, maar zijn negende
Ook zijn andere symfonieën blü|
foute nummering te hebben
heeft dat in de loop van de t
jaren veranderd.
te voorschijn kan worden gen
in stand gehouden.
Prikkeling van de hersen*
elektrische impulsen behoort
tot de mogelijkhden, zoals het
ne hersenonderzoek die heeft
baard. Door prikkeling van vers
de hersendelen kunnen reeds
loren gewaande emotioneel ge
herineringsbeelden weer tot rue
ven worden gebracht. Zelfs del
vroegere gebeurtenissen zoals
geur, klank, werden waargenoic
of de situatie zich nu afspeelt
men de gehele levensgeschiede
een mens opnieuw door hemze
beleven.
Konsekwen
MET BEHULP van uiterst fiji
troden kan men bepaalde plek)
de> hersenen zo stimuleren, dat
onlustgevoelens opgewekt word;
Men begint het gewoon ber.:
krijgen wanneer men de konsei
van deze wetenschappelijke o:
kingen overdenkt. Dr. Verhagt
daarom dat dergelijk onderz gpp
zal dienen te beperken tot perso^
hersenletsel, die medische hul?
hebben. De experimenten, mits
antwoorde wijze uitgevoerd, s
in dienst van iemands gen
daar kan men moeilijk bezwa
maken.
Ook onderzoek van vrijvvilli
hij geen bezwaar, maar dat zijn
met hem eens. Want kan de vn,
de konsekwenties overzien van
perimenten, waarin hij toest
men met menselijke hersenen
perimenteren en daarvoor vrij
zoekt, dan moet men die maa-
de artsen zien te vinden, want
ten tenslotte waaraan zij zid
stellen.
