[IET TEXELSE
Fietsen is weer in
SCHAAP
lij HET
HOORT
EILAND
voor plaatselijke economie
Nog steeds
grote betekenis
HAVENRESTAURANT TEXEL
TEXELtoerist 2e jaargang nummer 4 Pagina 5
Restaurant a la Carte
Plateservice
SCHAPENKAAS
Foto- en filmwedstrijd
N 70
Gelegen op veerhaven 't Horntje
Specialiteit ZEETONGGERECHTEN
GEBAKKEN SCHOL.
GEBAKKEN TONG
Uniek uitzicht op zee.
Keuken geopend van 10.00 - 21.00 uur.
zorgvuldig te werk gaan bij het kiezen
van de ram en verder moet hij diens
werk terdege controleren. Na de dracht-
tijd van 145 dagen zetten de pasgebo
ren lammetjes hun wankele schreden in
het prille voorjaarszonnetje.
Een veelbesproken maar steeds zeld
zamer Texels produkt vormt de scha
penkaas. Nergens vinden wij een zo
preciese en humoristische beschrijving
over de vervaardiging hiervan als bij
Pieter van Cuyck
„De kaas dezer schapen wordt op
deze wijze gemaakt: de boerin schept
de room welke zeer vet is, van de melk,
en legt een doekje, met versche scha
penkeutels gevult, in die room te we
ken; daarna wringt zij het doekje uit;
en dat uitgewrongen vocht geeft aan
de kaas haare scherpte en kleur, en
maakt dezelve teffens gezond en bloed
zuiverende; met de melk of de wei,
welke van de gemaakte kaas overblijft
worden de varkens gemest, die er zeer
vet van worden, zoude die wijze van
kaas aanzetten niet van een ouder dag
tekening zijn in ons Land, dan het ge
bruik van peper en kruidnagelen?"
TUUNWALLEN
Niet weg te denken uit het Texelse
landschap zijn de fraaie tuunwallen die
sinds honderden jaren de afscheiding
tussen de weilanden vormen. Destijds
door gebrek aan hout en ander mate
riaal ontstaan, geven zij het landschap
een unieke accentuering. Ook het aan
leggen van deze wallen behoort helaas
tot de uitstervende beroepen. Vooral bij
de plantenliefhebbers staan deze merk
waardige afrasteringen bekend om hun
bijzondere plantengroei.
Het feit, dat Texel reeds eeuwen een
schapenland is, was vroeger nogal eens
aanleiding om de eilandbewoners wat
onvriendelijk „schaapskoppen" te noe
men. Nog steeds zijn de ca 30.000 scha
pen economisch voor Texel van grote
betekenis.
Het buitenland is bereid veel geld te be
talen voor het hoogwaardige Texelse
schaap Hier wordt een zending voor ex
port gereed gemaakt. Tal van formaliteiten
moeten worden vervuld en inenting tegen
diverse ziekten is eveneens een vereiste.
VAK APART
De goede Texelse schapenboer is een
vakman van de eerste rang. Behalve de
dierenarts, die hem af en toe adviseert,
heeft hij nog een vakman nodig. Dat is
de schapenscheerder die de dieren hun
warme jasje uittrekt. De goede vak
man wordt steeds zeldzamer. Het is
zwaar werk, dikwijls in het heetst van
de zomer. „Het moet niet te laat ge
beuren", zegt Piet Bakker, „want an
ders bestaat de kans, dat het dier aan
de zg. „wolworm" ten gronde gaat. De
„worm" is de larve van een vlieg, die
het vlees van de dieren letterlijk weg
vreet.
Een belangrijke periode is voor de
boer de periode dat de schapen door de
ram worden gedekt. Allereerst moet hij
Binnen het raam van het Natuurbe
schermingsjaar, afgekort N 70, is een
foto- en filmwedstrijd uitgeschreven
door de stichting Recreatie in samen
werking o.a. met de Bond van Neder
landse Amateurfotografen Verenigin
gen. Iedereen kan hieraan meedoen. De
wedstrijdvoorwaarden zijn bij iedere
Texelse fotohandelaar verkrijgbaar. Ex
tra kosten zijn er niet aan verbonden en
de prijzen zijn aantrekkelijk. Texel
biedt talloze mogelijkheden tot het ma
ken van de mooiste opnamen. Er wordt
veel gefotografeerd; het is daarom best
mogelijk, dat op ons eiland gemaakte
foto's voor een prijs en voor publikatie
in aanmerking komen.
Doch de voornaamste voortbrengsels van den veeteelt op dit Eiland
yn de schapenderzelver wol, en de kaas, welke van hunne melk wordt ge
naakt; dit vee is hier zo talrijk, dat er jaarlyks achttien duizend lammeren
iaai het vaste land van Holland worden gebracht, meest naar de steden Lei-
len en Edam
Dit schreef Pieter van Cuyck in 1780 o.a. over de schapenteelt op Texel,
is er op „Het Gouden Boltje" veel veranderd, maar nog steeds
deze dieren een niet weg te denken typisch element in het Texelse land-
Hun rustige verschijning en het vertederende gedrag van de lamme-
vormen in het voorseizoen voor toeristen èn Texelaars een plezierig ta-
Fietsen is weer ,,in" en waar kan men beter fietsen dan op Texel,
waar het aantal mogelijkheden voor een kortere of langere tocht
bijna onbeperkt is? Op tal van plaatsen zijn op ons eiland fietsen
te huur, van goede kwaliteit en niet duur. Het meenemen van een
eigen fiets is daarom bepaald geen noodzaak.
Wij zouden op ouderwetse wijs een aantal tochten kunnen be
schrijven, maar nodig is dit niet. Een kaart van het eiland geeft
meer dan voldoende mogelijkheden. Wij geven een paar tips, die
U wellicht in gedachten kunt houden.
It scheren van de schapen levert een
leree/f/e op, dat in deze tijd van het jaar
I te bewonderen Een ervaren schapen-
1 heerder klaart het karwei in luttele mi
lten.
In pasgeschoren schaap maakt een wat
l/ote indruk Menige toerist denkt het
ander ras te doen te hebben.
De Hoge Berg
Dit is de oude kern van het eiland,
gevormd in de derde ijstijd. De holle
weggetjes vormden vroeger de verbin
ding met de buurtschappen en Den
Burg. Over een enkele werd een fiets-
paadje aangelegd. Vanaf het hoogste
punt bij de jeugdherberg Panorama is
de rede van Texel goed te zien. Hier la
gen vroeger de koopvaarders en bij tijd
en wijle ook de oorlogsvloten te wach
ten op gunstige wind om uit te zeilen.
Het Schildpaadje verbindt dit land
schapsreservaat met Oudeschild Hier
langs werd ook het drinkwater voor de
schepen vervoerd vanuit de putten te
genover hoeve Brakenstein.
Het bos
De borden van de A.N.W.B. wijzen
de weg naar de Staatsbossen, de Den
nen, zoals de Texelaars zeggen. Een
uitgebreid net van fietspaden zorgt voor
een goede ontsluiting.
Op verscheidene plaatsen verwijzen
borden ook naar wandelingen langs ge
markeerde routes. Eén daarvan is het
Natuurpad, waarlangs op duidelijke
manier allerlei informatie wordt ge
geven.
Den Hoorn
Rond dit gave dorp strekt zich een
uniek landschap uit. De Witte Weg leidt
door de oudste duinen van Texel. De
noordhellingen (vochtig) zijn begroeid
met heide, de zuidhellingen (droog) met
o.a. duinroosjes en mossen. Het Grote
vlak, dat nu dienst doet als waterwin
gebied, herbergt allerlei vogelsoorten.
De Mokbaai en omgeving, direct gren
zende aan het natuurreservaat de Geul,
is een eldorado voor elke vogelliefheb
ber. Zomer en winter ziet men hier dui
zenden fouragerende vogels.
De noord-west kant
Vanaf De Koog gaat een fietspad
langs de Slufter naar de vuurtoren en
De Cocksdorp. Het lange rechte stuk
toont duidelijk aan, dat hier vroeger een
zanddijk werd gelegd tussen het vroe
gere eiland Texel en het eilandje „Het
Eyerlandt". Het dijkje waaide in de loop
der jaren op tot een machtig duinmas
sief. De Slufter (doorbraak van 1851)
biedt een goed rustpunt. Het is goed
wandelen in het zilte milieu van deze
vlakte.
Waal en Burg
Langs en over de dijk van de polder
Waal en Burg werd een fietspad aange
legd. Het loopt van De Waal via de oude
doorbraak Wegeswaal en Pijpersdijk
naar de Ruigedijk ten noorden van De
Koog.. Het uitzicht op de polder Waal
en Burg, het Burger Nieuwland en het
Kogerveld geeft weer een geheel ander
beeld van het Texelse land.
Oosterend
Tot slot noemen we nog Oosterend, in
grootte het tweede dorp van ons eiland.
De overal aangegeven Texelroute voert
door het lage land van Spang, een
schapenland bij uitnemendheid. Ooster
end zelf heeft tal van mooie oude
straatjes, die vrij gaaf gebleven zijn.
Hetzelfde mag gezgd worden van de
inwoners. Een gesprek met hen, zal een
ieder, die wil luisteren, stof tot over
denking geven.
Even verder op ligt de buurtschap
Oost met de molen van het Noorden,
een prachtig landschap. Van de dijk bij
het Noorden af biedt de Waddenzee bij
vloed een magnifiek vergezicht. Bij eb
is het een machtige onafzienbare slik-
vlokte, waar duizenden vogels voedsel
in overvloed vinden.
schapen vormen een prachtige
iffering van het landschap, zij hebben
een grote faam over de ge-
wereld. Het Texelse ras verenigt
kele belangrijke eigenschappen in
:h: mooie dichte wol, een uitstekende
iraliteit vlees en het is dankzij deze
aliteiten een veelgevraagd dier voor
fokkerij.
„KLEIN ZWITSERLAND"
mil Een van de grootste en belangrijkste
iapcnfokkerijen op Texel is het op de
>ge berg gelegen „Klein Zwitserland"
de Stichting Agrarisch Bedrijf
behoeve van het Natuurbehoud
fxel (Sabena). Het drieënvijftig ha.
{0( nattende bedrijf telt ruim 400 dieren
strekt zich uit binnen het land-
iapsreservaat op het oudste gedeelte
m het eiland. De glooiende weilanden
>rden door fraaie „tuunwallen" van
laar gescheiden. Tegen de hellingen
lan her en der verspreid de schilder-
III htig e skéépeboetc".
Bedrijfsleider is de heer P. Bakker,
n jonge boer met liefde voor zijn die-
n en zeer enthousiast over zijn vaak
ch zware werk. „Och ja, je bent het
•le jaar voor de schapen in de weer,
I zijn bepaalde dagen, dat we ons bed
|aar zelden zien. Tussen 15 maart en
april worden de lammetjes geboren
dat is op een bedrijf als het onze,
ak lopende band werk. Je kan de
|||flgien (vrouwtjesschapen) nieit alleen la-
liï
li
In Duitsland, Frankrijk, Peru, Argen-
tië enz. bestaat veel interesse voor het
lef|tstekende Texelse schaap, dat vooral
HELE WERELD
zeer goed gedijt in droge klimaten. Al
len hel feit dat deze dieren de mense
lijke hulp nodig hebben wanneer zij
jongen werpen, is iets dat bij de ex
port wel eens op bezwaren stuit.
Desalniettemin wordt het Texelse
schaap door velen beschouwd als het
beste ter wereld.
Het schaap zoals wij dat nu kennen
is ontstaan na vermenging met enkele
goede Engelse rassen in het midden
van de vorige eeuw. Tot die tijd telde
't eiland enkele tienduizendend schapen
die behoorden tot het toen al vermaar
de ras van de Texelse „Pielsteert". Het
dier, dat na deze kruising ontstond ver
enigt alle goede eigenschappen van
haar voorouders in zich, maar lijkt veel
op het oorspronkelijke ras.
De boeren die zich bezig houden met
de schapenfokkerij zijn verenigd in het
Texels Schapenstamboek in Noordhol
land.
EIGEN GEZICHT
„Elk schaap heeft een eigen gezicht",
aldus de heer Bakker, „een goede boer
kent zijn dieren uit elkaar en weet zon
der meer de levensgeschiedenis van elk
schaap". Daarom is het naar zijn me
ning ook niet nodig om de ooien d.m.v.
sneetjes in de oren te merken om te
kunnen zien hoeveel maal zij „gelamd"
hebben. „Een nogal wrede methode"
zegt Piet Bakker, „die echt niet nodig
is".
Het schaap dat op Texel gehouden
wordt, is een weidedier dat buiten het
eiland zijn weg naar de slachterijen
vindt en dus bestemd is voor de con
sumptie. Wanneer u in een chique Pa
rijs hotel, een lamsbout bestelt, dan
krijgt u een Texels produkt op uw bord!
Onmisbare schoffering van het
landschap
