Waddeneiland SyJt wordt „tweede
Roergebied van Europa"
AGENDA
Sinaasappels kweken in huiskamer
Der Spiegeluit de hand lopende ontwikkeling
Tijd van kleine verhuurders
is er al lang voorbij....
Leuke hobby trekt steeds meer beoefenaars
FILMNIEUWS
- 4
n
:.i.k
rubriek voor
LANDBOUW en VEETEELT
Grond van ƒ6.000.
per under
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 12 november 1971
jit
U.K
«ei
De tijd van de kleine verhuurders en
.giesverschaffers op Sylt is definitief
oorbij. Het vreemdelingenverkeer is in
industriële fase aangeland". Met
eze woorden begint een uitvoerig arti-
el over de ontwikkeling van het toe-
sme op het tegen de Deense grens ge-
>gen Duitse Waddeneiland Sylt, dat in
ptember door het Westduitse tijd-
hrift „Der Spiegel" werd gcpubli-
lerd. Omdat Texel in meerdere opzich-
n met Sylt is te vergelijken als ei
nd met als een der belangrijkste bron-
en van bestaan het toerisme verkeert
exel ongeveer in dezelfde positie is
(t interessant te weten hoe de zaken
ich bij onze buren ontwikkelen. Wij
amen de belangrijkste punten uit het
tikel over.
Der Spiegel schildert de huidige si-
latie niet bepaald rooskleurig af. In-
■gendeel, men komt tot de konklusie,
at het toerisme volledig uit de hand
reigt te lopen en bezig is te verwor-
en tot een „industrie". De fout moet
•zocht worden in de organisatie en het
ileid, er is sprake van een betreurens-
aardige misplannmg, aldus Der Spie-
huidige welvaartsstaat stijgen de ge
middelde inkomens nog steeds en daar
mee ook het aantal vakantiegangers.
Gerekend wordt op zo'n 250.000 gasten
in 1985.
Om zoveel mensen te kunnen ontvan
gen en de service te geven, die gevraagd
wordt, moesten de voorzieningen wor
den uitgebreid, wat dan weer ten koste
van een landschap ging. De meer dan
7000 jaar oude heidevelden in de kern
van het eiland zijn in de laatste jaren
opgeofferd aan nieuwbouw of veran
derd in grindgroeven. Straten en par
keerplaatsen doorsnijden het duinland
schap, dat zich over de smalle armen
van 't ongeveer 35 km lange eiland uit
strekt.
■I
De eerste toeristen, die in 1855 op
vit verschenen, werden met open ar-
ïen ontvangen. Na zeven jaar was het
nd( mtal gestegen tot 1000, in 1895 telde
ien rond 10.000 gasten en in 1905 was
et aantal al gestegen tot 20.000. Voor-
amelijk mensen uit gegoede kringen,
ussen de twee wereldoorlogen bleef
groei van het toerisme stilstaan en
reeg Sylt niet meer dan 3.000 gasten
jaar. Na 1945 kwam het weer op
ng. In 1970 werden 188.000 vakantie-
angers geteld, en dit is nog maar het
egin, voorspellen deskundigen. In de
Vrijdag 12 november
en Burg, LTS-kantine, 19.30 uur, bij
eenkomst aquariumvereniging voor
uitslag huiskeuring,
osterend, Hervormde pastorie, 20.00
uur, gespreksavond Herv. gemeente
over „Kerkgang als zonde".
Zaterdag 13 november
e Waal, De Wielewaal, 20.00 uur, to
neeluitvoering ,,'t Amateurtje" met
„Verlate huwelijksreis",
en Burg, „J'elleboog", 20.00 uur, op
treden „Valentino's",
udeschild, ,,'t Skiltje", 20.00 uur prin
senbal van Carnavalsvereniging.
Zondag 14 november
en Burg, Wezenland, 14.00 uur, start
puzzelrit MAB-club.
Vuiler dan Ruhrgebied
De luchtvervuiling door uitlaatgas
sen in de hoofdstad Westerland (het
centrum van het toerisme) bereikt de
graad van Gelsenkirchen, een der ern
stigst verontreinigde steden in 't Ruhr
gebied. Nog erger is het met het dorps-
en stadsuiterlijk en het landschap op
Sylt.
Als aanblik v. stad en land gemeten zou
worden naar de maatstaf Van de
luchtverontreiniging, dan zou op veel
plaatsen de grens van het verdragelijke
al lang overschreden zijn, meent de
schrijver van het artikel.
Sylt verschilt in zoverre van Texel,
dat het wel een vaste verbinding heeft
de Hindenburgerdamm, een smalle dijk,
waarover een spoorbaan werd aange
legd. Op het eiland zelf werd tientallen
jaren lang gebruik gemaakt van een
particulier en bescheiden spoorwegnet
tussen de belangrijkste plaatsjes. Het
eilandtreintje is echter al geruime tijd
veel te klein om de drukte in de topwe-
ken te verwerken. Daarom heeft men
het wegennet drastisch uitgebreid en
een intensieve busdienst ingevoerd. In
de zomer worden zelfs bussen geleend
van het Hamburgse stadsvervoer. Ent
housiast wordt al gewerkt aan plannen
om de Hindenburgerdamm te verbreden
en er een brede autoweg van te maken,
zodat de auto's in onafgebroken files
naar het vakantieoord kunnen stromen.
Kort seizoen
Evenals in alle vakantiecentra langs
de zeekust klaagt men op Sylt over het
korte seizoen. Zou men kans zien de
drukte te verspreiden over een langer
tijdsbestek, dan zouden met weinig
meer investeringen veel meer toeristen
In de stad Westerland verrijzen al wol
kenkrabbers van 15 tot 25 verdiepingen,
waarin naast luxueus ingerichte appar
tementswoningen alle mogelijke voor
zieningen zijn te vinden als bars, café's,
veel beter opgevangen kunnen worden.
Nergens droomt men meer van een eeu
wige zomer, dan op Sylt, meent Der
Spiegel Althans de kleine neringdoen
den, want de meest gewiekste zakenlie
den dromen niet. Zij bouwen hotels, re
staurants, appartementen en allerlei
aantrekkelijke voorzieningen, waarmee
zij de badgasten naar zich toe trekken,
restaurants tot sauna en golfzwemba-
den toe. Tegen de concurrentie van het
kapitaal kan de kleine middenstander
niet op, hoewel hij zich diep in de schul
den steekt. Steeds hogere kredieten
worden opgenomen om pensions, ka
mers en winkelpanden te moderniseren
en gelijke tred te houden met de grote
zakenman.
8 m2 per persoon
Aanvankelijk heeft men de bedoeling
gehad het hele eiland gelijkmatig te
„verdelen" onder de toeristen. Voorge
steld werd door de gemeente Wester
land een zg. strandkaart in te voeren,
waarop iedere gast de beschikking kon
krijgen over een stukje strand van 8 m2,
de gemiddelde oppervlakte, die momen
teel theoretisch per persoon beschikbaar
is. Het idee vond in de minder volge
stouwde dorpjes weinig weerklank. Men
was van mening, dat de hoofdstad zelf
zijn gasten maar op de een of andere
wijze moest opvangen.
Dit gebeurde dan ook, in de vorm
van grote recreatie- en vermaakcentra
en het ziet er naar uit, dat Westerland
met de grootste winst gaat strijken.
industrie en de schadelijke gevolgen
hiervan in de steden en voor het milieu
in het algemeen. De schade die door de
ontwikkeling op Sylt ontstaat is aan
zienlijk, het milieu verslechtert, het
landschap gaat volledig verloren en de
lucht vervuilt zeer snel Ook de vervui
ling van de zee is rond Sylt merkbaar,
ieder voorjaar spoelen grote hoeveelhe
den industrievuil op de stranden aan.
Der Spiegel is niet de enige, die de
toekomst van het Westduitse vakantie
oord met angst tegemoet ziet.
Veel inwoners van Sylt slaan de
ontwikkelingen nu met bezorgdheid ga
de, maar zwijgen zolang er goede zaken
gedaan worden. Hun grootste zorg is
de concurrent, de bouwer en eigenaar
van de afschuwelijke flatgebouwen en
grote concerns, die geleidelijk de zake
lijke touwtjes op het eiland in handen
nemen en met de winst strijken. On
danks enkele kleine protestakties als
een demonstratie onder het motto „Bur
gerinitiatief" tegen de appartementen-
bouw en een handtekeninginzameling,
waaruit blijkt dat de meerderheid der
bevolking het met de protesten eens is,
gebeurt er weinig, waardoor de „indu
strialisatie" wordt stopgezet.
Toekomstige toerist
Met vooruitziende blik constateerde
men nl. dat de toerist van de toekomst
helemaal niet meer zo graag aan het
strand ligt, maar zijn vertier binnens
huis zoekt. In de reusachtige torenflats,
die in Westerland als paddestoelen uit
de grond schieten, komt deze gast ruim
schoots aan zijn trekken. Men heeft van
de nood een deugd gemaakt zonder ge
wetensbezwaren; het is immers de wens
en behoefte van de badgast, die ver
vult wordt!
Der Spiegel maakt bezwaar tegen
deze industriële vorm van toerisme,
vooral omdat er voldoende slechte er
varingen met de industrie bekend zijn.
Als voorbeeld wordt genoemd de auto-
Voor zover onze leden op dit moment
al verhuren voor het seizoen 1972, ver
zoeken wij hen ons dit op te geven en
tevens te vermelden wat er nog be
schikbaar is voor de maanden juni, juli
en augustus. Dit i.v.m. de tientallen te
lefonische en schriftelijke aanvragen
die wij dagelijks ontvangen.
BURGERLIJKE STAND
van 3 tot en met 9 november 1971
Geboren: Martine, dv. Harmen R.
Platte en Klasina Boon.
Ondertrouwd: Frans Zoetelief en
Maria C. A. Duijzer; Klaas de Vries en
Aaltje Beijert; Frederik T. J. Buijsman
en Renette A. de Gorter;Teunis Dogger
en Lina M. van der Vliet.
Overleden: Jan A. Eelman, oud 66
jaar, wonende te Den Burg.
Zaterdag- en zondagavond om 8 uur
draait de Amerikaanse oorlogsfilm
„Raid on Rommel", een geromantiseerd
verhaal over een riskante aktie van een
handjevol Engelse krijgsgevangenen in
Noord-Afrika, tijdens de tweede we
reldoorlog. De Duitse commandant van
het kamp krijgt de opdracht te eva
cueren en de gevangenen over te bren
gen naar Tobroek, waar zware batte
rijen langs de kust de grootste hinder
paal vormen voor de naderende Gealli
eerde vloot. Kapitein Foster (Richard
Burton), die het kustgeschut van veld
maarschalk Rommel wil gaan uitscha
kelen, laat zich (zogenaamd uitgeput)
oppikken door het gevangenen-konvooi
in de gloeiende Lybische woestijn. Vol
gens plan neemt hij de leiding van het
transport over, tijdens een aanval van
Britse gevechtsvliegtuigen. De plannen
worden enigszins gewijzigd, als het
convooi op twee vijandelijke patnser-
divisies stuit. Door een enorme benzi-
ne-opslagplaats te vernietigen wordt
deze barricade opgeheven en vervol
gen de ex-gevangenen koortsachtig het
plan om de kustbatterijen uit te scha
kelen. De tijd dringt want een smaldeel
van de Engelse vloot is onderweg. De
aktie slaagt volledig, weliswaar ten
koste van de levens van alle krijgsge
vangenen, kapitein Foster en een Britse
majoor uitgezonderd. Een film vol
spanning, geschikt voor personen van
14 jaar en ouder.
In „Het eiland der dolfijnen" ziet
men hoe het meisje Karana en haar
onafscheidelijke metgezel, de hond
Rontu, zich een weg door het leven ba
nen op het onbewoonde eiland der dol
fijnen. Een ontroerende verfilming van
een bekroond jeugdboek, die zeker
vooral het jeugdige publiek zal aan
spreken. De film (in kleur) wordt zon
dagmiddag (3 uur) vertoond. Toegang
alle leeftijden.
HOOFDINGELANDEN
HERKOZEN
Voor het Waterschap Texel zijn bij
kandidaatstelling tot hoofdingelanden
herkozen, de heren L. Roeper K.W.zn.,
N. J. de Wit en J. Vermuë.
Oiiilcr rrilnltlM'
NUTSSPAARBANK
Het artikel, dat een paar weken ge
leden geplaatst werd onder de kop „Als
je grond van ƒ6.000,koopt" is blij
kens de reakties goed gelezen. Heel wat
lezers lieten blijken, dat ze grond van
ƒ6.000,per bunder voor boerenge-
bruik te duur vinden.
Toch waren er ook stemmen, die be
toogden, dat het ook bij deze prijs van
de grond nog mogelijk is om tot een
rendabele exploitatie te komen. Eén
hunner staafde zijn mening met cijfers.
We willen enkele van die cijfers over
nemen.
De man in kwestie heeft van zijn vrij
grote bedrijf maar een oppervlakte van
plm. 9 ha bij het bedrijfsgebouw liggen.
Hij zet er alles op om een zo groot mo
gelijk aantal melkkoeien op deze 9 ha
te houden. In de afgelopen droge zomer
heeft hij het klaargespeeld om op die 9
Maandag 15 november
en Burg, hotel „De Zwaan", 20.00 uur
bijeenkomst Chr. Plattelandsvrouwen
Woensdag 17 november
e Cocksdorp, gebouw naast Herv kerk
20 00 uur, gespreksavond Herv. ge
meente over „Kerkgang als zonde".
Donderdag 18 november
en Hoorn, „Ons Huis", 20.00 uur, ge
spreksavond Herv. gemeente over
„Kerkgang als zonde",
m Burg, „Casino", tentoonstelling
„Op Eigen Wieken".
Vrijdag 19 november
Burg, „Casino", tentoonstelling
,Op Eigen Wieken".
Burg, hotel „De Oranjeboom",
20.00 uur, toneeluitvoering UDI met
X>e kat op het spek",
en Burg, Doopsgezinde gebouw, 20.00
uur, bijeenkomst fotoclub De Kieken
dief.
Cocksdorp, 20.00 uur, bijeenkomst
plattelandsvrouwen De Cocksdorp-
Eierland met lezing over glasblazen.
Zaterdag 20 november
en Burg, „Casino", tentoonstelling
,Op Eigen Wieken",
en Burg, hotel „De Oranjeboom",
20.00 uur, toneeluitvoering UDI met
„De kat op het spek",
e Waal, De Wielewaal, 20.00 uur, to
neeluitvoering ,,'t Amateurtje" met
„Verlate huwelijksreis",
docht Sint Nicolaas.
Zondag 21 november
en Burg, „Casino", tentoonstelling
„Op Eigen Wieken".
Ieder woensdagmorgen
en Burg, „Casino", 11.00 uur, bejaar-
dengymnastiek.
Iedere vrijdagavond
osterend, „De Bijenkorf" 19.30 uur,
bijeenkomst modelbouwclub.
In de woning van de familie Verseput aan het Gerrits-
landerdijkje staat momenteel in de huiskamer temidden van
gewone kamerplanten een sinaasappelboompje te bloeien.
Tegenwoordig is het niet zo opmerkelijk een sinaas-
appclboompje te bezitten. Het hobby-kweken van zuid
vruchten wordt steeds populairder de laatste jaren. Wel
ongewoon is het, dat dit boompje langer dan een seizoen
in leven is gebleven en alle tekenen vertoont het nog wel
enige tijd te zullen uithouden. Mevrouw L. Verseput-de Box
vertelde, het boompje vorig jaar in december bij bloemist
Kortenhoeven te hebben gekocht. Gewoonlijk gaat zo'n
boom mee tot na de zomer en sterft dan af, omdat de
bloemen niet bevrucht zijn.
Mevrouw Verseput werd tijdens een vakantie in Spanje
geïnteresseerd in het kweken van zuidvruchten en verza
melde zoveel mogelijk gegevens, door ogen en oren open te
houden tijdens excursies door diverse boomgaarden in de
omgeving van de kustplaats Valencia. Thuisgekomen vulde
zij 'haar ikennis aan met waardevolle inlichtingen uit boe
ken en kocht een klein boompje, waar al enige (nog donker
groene) vruchtjes aanzaten. De plant kreeg naast veel zon
licht en normale kamertemperatuur, om de veertien dagen
een bemesting en werd iedere morgen besproeid (net als
in de fruitkwekerijen in Spanje, vertelde mevrouw Verse
put) met regenwater. Tegen de zomer begonnen de groene
vruchten groter te worden en te verkleuren, eerst lichtgeel
en in augustus en september kregen zij tenslotte de bekende
rood/oranje kleur van rijpe sinaasappelen. Ook verscheen
in het voorjaar de nieuwe witte bloesem. De sinaasappel
boom bloeit het gehele jaar door en verliest in de herfst
dan ook geen bladeren.
Kunstmatige bestuiving
De bloemetjes werden met een veertje bestoven; een
kunstmatige bevruohtingsmethode, waarmee mevrouw
Verseput het werk van de natuur (de wind) nabootste.
Terwijl op dit ogenblik de laatste sinaasappeltjes met een
gemiddelde grootte van een ei, hangen te rijpen, duiken
overal tussen de bladeren alweer de nieuwe knoppen op,
die volgend jaar moeten uitgroeien.
„Eigenlijk zou de boom grondig ge
snoeid en het aantal knoppen voor drie
kwart weggeknipt moeten worden", be
kent mevrouw Verseput, „maar het is
ÜiafeJ!
zo'n fraai gezicht zo, dat doe ik liever
niet. De rijpe vruchten worden ook niet
geplukt, maar blijven hangen tot ze
vanzelf afvallen". In januari vertrekt
het echtpaar Verseput voor een vakan
tie van drie maanden naar Spanje.
Mevrouw Verseput hoopt een boompje
met sinaasappels of citroenen mee terug
te nemen en eens te proberen of zij dat
hier in leven kan houden.
ha vanaf de eerste helft wan april tot
aan het eind van de weideperiode 30 -
33 melkkoeien te houden.
Eruit halen
wat erin zit
U zult begrijpen, dat het bij een der
gelijke bezetting beslist nodig is om uit
de grond te halen wat er in zit. Dat
heeft deze man bereikt door een eerste
gift van 500 kg 17-17-17 per bunder
en vervolgens nog zes maal een gift van
300 kg Magnesamon per bunder. In to
taal dus een stikstofbemesting van plm.
450 kg zuivere stikstof per bunder.
Naast de beweiding heeft hij het nog
klaar weten te spelen om 3V* ha te
maaien voor de hooi winning. Van deze
oppervlakte heeft hij 1.200 pak hooi ge
wonnen.
Ik geloof, dat deze veehouder hiermee
een stukje aanschouwelijk onderwijs
geeft hoe in gevallen, waarin de
bedrijfsoppervlakte aan de kleine kant
is, of voor het geval slechts een gedeelte
van de totale oppervlakte bij het be
drijfsgebouw ligt, toch een flinke vee
bezetting kan worden bereikt. Naast de
goede bedrijfsvoering in z'n totaliteit is
het vooral de stikstofbemesting, die het
hier gedaan heeft.
Kapitaal aan melkgeld!
In de 7 maanden, die de weideperiode
op dit bedrijf duurt levert deze veehou
der van ruim 30 melkkoeien die op de
oppervlakte van 9 ha hebben geweid
voor een bedrag van plm. ƒ40.000,
aan melk af. We nemen aan, dat de die
ren naast weidegang tijdens het melken
nog wel wat onder de neus zullen heb
ben gekregen. Als we hiervoor een be
drag van ƒ4 000,berekenen, dan blijft
toch als resultaat over, dat na aftrek
van de voerkosten per bunder in deze
7-maandse periode voor ƒ4.000,melk
is geleverd.
Op grond van deze uitkomsten komt de
veehouder in kwestie tot de uitspraak,
dat hij grond van ƒ6.000,per ha „niet
duur kan vinden".
Ons commentaar
Wij blijven er bij, dat het in gevallen,
waarin grond gekocht wordt voor
ƒ6 000,per bunder beslist nodig is om
de grond goed te gebruiken. Wat een
goed gebruik is leert ons de veehouder,
die we hiervoor beschreven.
Tegelijk zijn we er van overtuigd,
dat het aantal veehouders, dat het lei
den van een bedrijf zo in de vingers
heeft als de veehouder in kwestie niet
zo heel groot is. Het zou ook onjuist
zijn om bij een beoordeling van de ren
tabiliteit van het boerenbedrijf uit te
gaan van topfiguren, want die zijn er
evenmin als in elk ander beroep, niet
zo heel veel.
Intussen moet het ook duidelijk zijn,
dat het onmogelijk is om de prijzen
voor de landbouwprodukten zo te stel
len dat er zelfs voor „kneusjes" nog
een goed inkomen is te bereiken. Als je
op het moment gevallen tegenkomt,
waarin op bedrijven met een pachtprijs
van nog geen ƒ200,per bunder de
veehouder er nog niet in slaagt om tot
een redelijk inkomen te komen, dan is
er reden om er ernstig over te denken
om het bedrijf te beëindigen.
