(jroen 2rwarL-Jexels in het harL,
Texel moet een parel blijven
[inderen over vuilnis
Kan intensief opsporingswerk
perevuur uitroeien
}lastic vuilniszakken
niet konsekwent
Opbrengst astma-kollekte
Geslaagde gezelligheidsrit
Lege flessen voor de
Waddenzee
Badminton sluit seizoen af
Badhuis wordt gesloten
Wijziging in Raadsagenda
Beere Bar
Iedere dag geopend.
Beere goed
RIJDAG 23 JUNI 1972
85e JAARGANG No. 8684
bitgave N.V. vJi. Langeveld De Root)
fostbus 11 Den Burg, Texel - Tel. 2741
1.: tijd. T. Engel, Keesomlaan 43, Den
lel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschtynt dinsdags en vrijdags
Bank: Neder). Middenstands bank; Coop. RaiL
feisenbank; Amro-bank. Postgiro 652. Abonn.
prüs ƒ5,00 p. kw. 50 ct incasso; los 25 ct
Advert. 21 ct. per mm. exd. 4°/o BTW
De aktie Texel Schoon '72, die enkele weken geleden gehouden werd, beperkt
zich niet tot de toondertijd in de publiciteit gekomen vuil-ophaal-aktie van
scholieren. Gelijktijdig werden op de lagere scholen formulieren uitgereikt,
met een toespraakje, aan de hand waarvan de kinderen een werkstukje konden
maken. Hoewel op alle scholen de formulieren uitgedeeld mochten worden,
Iwaren er slechts twee scholen waarvan de kinderen meededen met de werk
stukken-wedstrijd de o.l.s. in De Waal en de St. Jozefschool in Den Burg.
Inmiddels zijn de prijswinnaars be
kend. Volgende week dinsdagmiddag
tm 5 uur worden op het raadhuis de
Irijzen uitgereikt. We wachten dan ook
pog even met het publiceren van de na-
i van de winnaars en winnaressen,
be kinderen hebben er veel werk van
lemaakt. De jury had een moeilijke
|aak om de winnende werkstukken uit
i zoeken, het zware werk werd echter
jnorm verlicht omdat de kinderen vaak
feuke ideeën en uitspraken met betrek
king tot de mentaliteit van de Texelaars
in het vuilnisprobleem opgeschreven
padden. Hier volgen er enkele:
Als het zo doorgaat is Texel geen
vogeleiland maar een grote bende.
Als de vogels terugkomen van hun
trektocht, dan zullen ze zich dood
schrikken als ze zien hoe een grote
bende Texel geworden is. Dan zul
len ze wel denken: „Hier komen we
nooit meer
Waarom al dat mooie pakpapier er
om? dat gooi je toch maar weg. Je
kunt het eigenlijk net zo goed in een
kartonnen doos doen
Maar ze denken: „Zelf verbranden
daar bespaar je geld mee". Zo zie je
maar weer dat ze voor geld wel iets
willen doen. Maarals het geld
gaat kosten dan zijn ze nergens
meer.
Ja de Rode Zee is een grote troep. De
vuilnisauto moet er al op klimmen.
Ze moesten het eigenlijk net zo doen
als bij Amsterdam. Als daar een flin
ke hoop komt dan rijden ze er een
laag zand op. En dan zaaien ze er
gras en bomen op. En zetten er een
paar banken op. En dat is de oplos
sing.
Als de meeste Texelaars niet hun
brood verdienden aan de badgasten
dan mochten we ze vast helemaal
met meer toelaten op Texel. En dan
nog wat: Er wordt altijd verteld,
wie troep maakt moet het ook op
ruimen Maar dat schijnt tegenwoor-
ook al niet meer te gelden,
et merendeel der kinderen was er-
overtuigd dat de grootste vervui-
■s bij de toeristen gezocht moeten
irden. Enkelen wezen echter ook met
beschuldigende vinger naar Texe-
5 waarbij vooral de gemeente het
st ontgelden. Voor veel kinderen
het onbegrijpelijk dat de gemeente
•stic zakken uitdeelt: plastic verteert
■Pners niet! Een enkeling stelde voor
oude vuilnisemmers weer in ere te
stellen, anderen wilden papieren
Iniszakken. Opvallend was het grote
tal kinderen dat de Amsterdamse
isreiniging als voorbeeld had geno-
n om aan te geven dat van een vuil
wit een park gemaakt kan worden
een der opmerkingen) en hoe de
irculatie zoveel mogelijk benut kan
rden. Het plan om compost van het
te maken vond bij de kinderen
1 gehoor.
te kinderen konden af en toe fel uit
slof schieten. Hier volgen weer en-
opmerkingen:
„Voor de van huis uit „suunige" Texe
laar was er ineens iets te verdienen.
Zaterdags ziet men overal huisvaders
fanatiek bezig achter zelf gefabriekte
verbrandingsoventjes gemaakt van
oude olievaten oud papier en rommel
verbranden. Na een poos zwoegen met
natte kranten en petroleum waren dan
precies 9 stuivers verdiend (de prijs
van één vuilniszak".)
Er waren echter kinderen die kenne
lijk over het vuilnisprobleem nagedacht
hadden en onder meer tot de konklusie
kwamen dat veel vervuilers het voor
zichzelf verpesten. Als de vissers de
zee vervuilen is het hun eigen brood
winning die naar de knoppen gaat. Als
de Texelse bevolking het eiland steeds
smeriger laat worden komen er op den
duur minder toeristen. Als door de toe
nemende vervuiling de natuur en de
vogelstand ernstig schade lijden, ver
liest ons eiland veel van haar aantrek
kelijkheid zodat er minder gasten komen
Deze en opmerkingen van gelijke strek
king kwamen regelmatig voor in de
werkstukken.
Als er nu volgend jaar weer zo'n
vuilnisfeest gehouden zou worden en
de mensen wisten dat van te voren,
dan zouden een heleboel mensen
vuil bewaren tot het zover was. Dan
zouden ze het pas storten want dat
bespaart geld. Maar het gevolg is dat
je weer van die gehate particuliere
vuilnisbelten krijgt. Ook trekken
die vuilnisbeltjes ratten en muizen
en ander ongedierte. Daarom acht ik
het beter dat: of er geen vuilnisfeest
is, of dat pas op het laatst beslist
wordt of er wel/geen vuilnisfeest is.
Want er zijn (jammer genoeg) na
melijk mensen die overal munt uit
proberen te slaan. Niet lettend op de
gevolgen.
- We moeten Texel schoonhouden, an
ders gaan de dieren en de planten
en bomen dood. Want ook de dieren
doen hun best. De planten geven ons
zuurstof en de bomen maken ons
sterker en gezonder door hun appels,
peren, sinaasappels en nog veel
meer.
- Sommigen zijn erg gemakkelijk en
gooien de rommel naast de vuilnis
bak. Daar had dan zeker ook al weer
een lid van de jeugdoplettingsdienst
moeten staan!
- Vuilniszakken zijn veel te duur van
daar dat de mensen een eigen vuur
tje stoken.
- Aan een kant is het vuilnisfeest toch
wel goed, want als de toeristen op
het eiland komen dan zien ze dat het
keurig opgeruimd is en dan laten de
toeristen misschien ook niet zo'n
rommel achter.
- Aan kant twee is het vuilnisfeest ook
ook weer niet goed want als de toe
risten toch rommel maken hebben
wij al het werk voor niks gedaan.
- Wagens vol gaan naar de Rode Zee,
maar als ze weg zijn komen de strui-
ners weer en nemen een wagen vol
terug. Dat is eigenlijk gek hè. Zo
gaat het ntf eenmaal in de wereld.
- en dit jaar werd er meer opge
haald dan vorig jaar daarom willen
wij geen vuil meer ophalen, we heb
ben er geen zin meer in.
- Beste Gemeente. Weet u wat u met
het vuilnis moet doen? Compost ma
ken en woeste grond ontginnen!
- Als je op de fiets door een mooi stil
weggetje rijdt en ineens tussen de
bloemen ligt een doos rommel. Dan
wordt ik gewoon kwaad op de men
sen.
- Eerstdaags kunnen wij onze kont
niet meer keren van de rommel.
- De Texelaar op zich zelf is niet zo
vies, maar als er zomers zoveel bad
gasten komen wordt Texel heel wat
meer vervuild. Ik wil daarbij niet
zeggen dat we zelf zo schoon zijn,
want als je dat bij Oudeschild ziet.
Een huis bij De Cocksdorp, dat Texels schoonheid onderstreept
jte toeristen zijn nat uurvernielers
en smeerlappen) (wij ook).
■te zee is geen vuilnisvat,
fexel moet een parel blijven,
ten praten een paar hoge heren met
wtaar en dan gaat er iemand naar
i lagere scholen van Texel toe en
ID yraagt die man heel fatsoenlijk:
.willen jullie van heel Texel de pa
artjes opruimen?" Dus wij aan het
erk. En dan had iemand het over
Spiertjes maar dit is de grootste
roep die ik ooit gezien heb.
°"sels fullis feest.
gemeente heeft het wel over de
'asticvervuiling. Maar waarom
neten we ons vuil dan in een plas-
ai,ueineen^eza^ doen? Die vuilnis-
"Jken verteren ook niet.
ereen wil zo vlug mogelijk zijn
ie proeven dus naar het papiertje
JKen ze niet om.
r .haalt men geen levende maar
We vissen uit de zee.
®xel wordt verpest door de inwo-
rs en het toerisme.
*■1 werkstukken bestonden uit nau-
^an 0611 mtwerking van
tgedeelde brochure die in niet mis
r jne taal gesteld was; over het
Qen van huisvuil in de tuin om
en van vuilniszakken te bespa-
ëgen de opstellers het volgende:
De opbrengst van de onlangs gehou
den Astma-kollekte is dit jaar aanmer
kelijk hoger dan in 1971, toen ƒ998,42
werd ingezameld. Totaal werd nu ont
vangen ƒ1.535,49, waarvan we de vol
gende specificatie geven; Oudeschild
ƒ167,39; De Waal ƒ56,39; De Koog
ƒ155,17; Oosterend ƒ158,33; De Cocks
dorp 38,88; Den Hoorn 89,69 en Den
Burg ƒ869,77.
De jaarlijkse gezelligheidsrit voor le
den van de Vereniging voor Vrienden
van het Paard, die in de afgelopen
week weer werd verreden, is ondanks
het matige weer er stond vrij veel
wind een geslaagde tocht geworden.
Gestart werd om half elf 's morgens
met 9 wagens en ruim 30 deelnemers
voor een tocht van 3 uur. Deze keer
was een route uitgestippeld langs de
rustigste wegen ten zuiden van Den
Burg. O.a. werd de Hogeberg gepas
seerd en ging men via Zuid Haffel naar
de Dennen, waar op een der speelwei
den een koffiepauze werd gehouden.
Eindpunt was hotel „Het Witte Huis",
waar een gezamenlijke lunch werd ge
bruikt. Rond 4 uur keerden de deelne
mers van de gezelligheidsrit huiswaarts.
De Spar-winkeliers in het noorden
van ons land zijn een aktie begonnen,
waarin zij de huisvrouwen uitnodigen
de glazen wegwerpflessen en -potten
niet langer in de vuilniszak te depone
ren met alle risiko's van scherven
maar deze bij hun zaken in te leveren.
Dit initiatief zal ten goede komen aan
de Vereniging „Wees wijs met de Wad
denzee". Dit dankzij een regeling welke
de Spar Noord heeft getroffen met de
glasindustrie Sterglas te Musselkanaal,
die een gedeelte van het ingeleverde
wegwerpglas tot nieuw glas kan ver
werken. De vergoeding die Sterglas
hiervoor aan de Spar Noord betaalt, zal
bestemd worden voor bovengenoemde
vereniging tot behoud van een schone
Waddenzee. De Spar garandeert voor 't
eerste jaar een bedrag van tenminste
ƒ10.000,Indien deze aktie slaagt
wordt kontinuering op landelijk niveau
overwogen.
Met deze aktie kan een gedeelte van
het glas (dat niet verteert) van de vuil
nisbelten verdwijnen. Het is bovendien
een voorbeeld van recirculatie, waarbij
afval opnieuw voor produktie wordt
gebruikt, zoals dat ook bij het inzame
len van oud-papier het geval is.
en toen zag ik die meneer en
die gooide een zak vuilnis in de ha
ven tussen de kade en een kotter.
Onze gasten zeiden dat ze nergens
konden zitten van de troep, maar dat
geloven wij niet want ze overdrijven
wel heel erg.
De Texelse boeren rommelen ook
maar wat raak. Je ziet vaak plastic
kunstmestzakken in de sloot drij
ven.
Tot slot de wel zeer ironische bijdrage
van Liesbeth Witte, Paula Witte, Lidy
Bakker en Hans Jas, leerlingen van de
St. Jozefschool. In tegenstelling tot de
vele kinderen die naar aanleiding van
de brochure vooral de woorden „troep"
en „rotzooi" het liefst zo vaak moge
lijk gebruikten geven zij een voorbeeld
van een scherpe aanpak, zoals we zelf
vaak zouden willen schrijven als we bij
een tocht over het eiland oude en nieu
we vuilconcentraties tegenkomen die er
liggen als of het de gewoonste zaak van
de wereld is.
Aardrijkskundeles 2000.
Als het zo doorgaat begint over een
jaar of wat op alle scholen de aard
rijkskundeles als volgt:
„Kinderen opgelet! We beginnen de
ze les over de kop van Noordholland.
Als je in Den Helder aankomt kun
je aan de haven op 't veerpont stap
pen. Dan vaar je over het „Riool".
Je kan wel een knijper op je neus
zetten. Het stinkt daar verschrikke
lijk. En je moet eens opletten hoe
verbazend veel dode vissen je ziet.
Misschien zien je ook nog wel een
dode zeehond. Maar als je dan over
het stinkende „Riool" gevaren bent,
kom je op het smerigste eiland van
Nederland. Weet iemand hoe dat ei
land heet?Niemand?Dat
eiland heet de „Rode Zee". Oor
spronkelijk heette het „Texel". De
„Rode Zee" was eens een klein vuil-
nisbeltje op dat eiland. Nu is dat
hele eiland een vuilnisbelt. Vroeger
kwamen er zeer veel toeristen, maar
nu niet meer".
Al vanaf eind mei zijn mensen van de
Plantenziektekundige Dienst te Alk
maar constant bezig met de opsporing
van perevuur op Texel. Momenteel zijn
al 7 gevallen van aantasting met deze
zeer besmettelijke bacterieziekte gecon
stateerd en monsters van verdachte
struiken zijn nog onderweg naar het la
boratorium te Wageningen voor diag
nostisch onderzoek. In de komende
maanden zullen 3 mensen van de P.D.
zich met het opsporingswerk bezighou
den. Men hoopt door verhoogde waak
zaamheid in de gebieden waar vorig
jaar de grootste besmettingshaarden
werden aangetroffen Wieringen, Den
Helder, Zeeland en Texel een explo
sie van perevuur zoals in 1971 losbarst
te te kunnen voorkomen.
Omdat het van belang is dat gevallen
van aantasting zo spoedig mogelijk wor
den ontdekt en behandeld, worden zo
veel mogelijk mensen, die met voor pe
revuur vatbare bomen en struiken te
maken hebben, bekend gemaakt met de
visuele symptomen van de ziekte. In het
kader hiervan werd dinsdagavond dn
hotel „De Lindeboom-Texel' een voor
lichtingsbijeenkomst gehouden door de
Plantenziektekundige Dienst. De be
langstelling was gering, slechts een 15-
tal mensen was aanwezig. Een teleur
stellende opkomst, meende de heer Re-
valk, districtshoofd van de afdeling
Alkmaar, die het woord voerde tijdens
de bijeenkomst. Temeer daar het rooien
van grote aantallen meidoorns in het
afgelopen jaar veel verzet en wantrou
wen opriep bij diverse personen en in
stanties en zelfs in oktober hierdoor
enige tijd is stopgezet, had men wel
meer publiek verwacht.
Bedreiging
Om enig inzicht in het beleid t.a.v. de
perevuurbestnjding te verschaffen werd
begonnen met een inleidend praatje
over de historie van de ziekte. Perevuur
veroorzaakt door de bacterie Erwinia
amylovora is een zeer besmettelijke
ziekte, die een aangetaste boom of
struik binnen enkele weken ten gronde
kan richten. De ziekte vormt een grote
bedreiging voor de pere- en appelteelt,
de export van boomkwekerijgewassen
en voor de natuur waarbij men denkt
aan de meidoorn die in bepaalde gebie
den onontbeerlijk is voor de bepaling
van het landschap. In Nederland maak
te men in 1966 kennis met perevuur. Al
le destijds opgespoorde haarden zijn
toen vernietigd. Pas in 1971 werd op
nieuw aantasting ontdekt en werd de
zelfde bestrijdingsmethode gevolgd. Nog
steeds is het beleid er op gericht iedere
aangetaste boom plus de direkt aan
grenzende ogenblikkelijk te vernietigen,
omdat men er naar streeft het perevuur
voor 100% uit te roeien. Mocht het on
mogelijk blijken de ziekte volledig on
der de knie te krijgen dan zal de han
delswijze aangepast worden.
Symptomen
Een heel belangrijk onderdeel van de
avond, zo niet het belangrijkste, was de
linstruktie over de zichtbare kenmerken
van perevuur aan de hand van dia's en
een film. In het voorjaar vormen zich
bij een aangetaste boom op de stam en
dikkere takken vochtige kankerplekken
varieërend van licht tot roodbruin.
Wanneer men de bast verwijderd wor
den in geval van aantasting op het cam
bium bacterievlekken zichtbaar en ook
vertoont de boom verwelkende of ver
droogde bloesem en ziet men soms al
zgn. „vaantjes" neerhangende en om
gekrulde bladen aan scheuten. Het
verdrogen en verwelken zet zich in de
zomer nog veel sterker voor, de blade
ren worden bruin tot zwart van kleur.
Soms vormen zich aan takken met ver
dorde bladeren vochtdruppeltjes, die
eerst wit zijn, maar snel oranje en later
geelbruin worden. Het opsporingswerk
in de Texelse natuurgebieden wordt op
het ogenblik nogal moeilijk gemaakt
door flinke beschadigingen aan mei
doornstruiken door stormschade. De
door de storm beschadigde struiken ver
tonen ook verwelkte en verdorde blade
ren. Gewaarschuwd wordt dan ook
voor vergissingen, omdat niet iedere
boom met dode bladeren met perevuur
besmet hoeft te zijn.
Als men vermoedt dat er sprake is
van aantasting wordt verzocht dit zo
spoedig mogelijk door te geven aan de
Plantenziektekundige Dienst, Wilhclmi-
nalaan 4, Alkmaar, tel. (02200) 13514.
Hier zorgt men dan voor verder onder
zoek, door materiaal van de mogelijk
aangetaste boom of struik voor onder
zoek op te zenden. In de natuurgebieden
worden momenteel alleen de „positief"
zieke bomen en de direkt aangrenzende
verwijderd. Afhankelijk van de omge
ving zal steeds worden bepaald hoeveel
meter rond de besmettingshaard de
overige bomen moeten worden afgezet.
De badmintonclub Texel gaat het
speelseizoen afsluiten. Aanstaande
maandagavond zullen de laatste wed
strijden in de sporthal van de LTS
worden gespeeld. Het nieuwe seizoen
start na de schoolvakanties en zal t.z.t.
worden aangekondigd.
Na ongeveer 20 jaar dienst te hebben
gedaan wordt met ingang van 7 juli het
badhuis gesloten. Het verschil in de ma
te van gebruik toen het geopend werd
en nu het gesloten wordt illustreert de
welvaart die ervoor zorgde dat het me
rendeel van de bevolking nu over eigen
badgelegenheid beschikt.
20 jaar geleden was dat nog niet zo.
In de wachtkamer van het badhuis
moest men dikwijls geruime tijd wach
ten voor men in bad mocht. Nu ge
beurt het regelmatig dat de beheerder
van het badhuis zaterdagochtend geen
bezoekers heeft. De tijden dat het bad
huis open is waren al teruggebracht van
3 dagen per week tot 2 maal 2 uur per
week.
Desondanks was het niet langer ren
dabel het badhuis nog langer open te
stellen. De sluiting van het gebouw met
7 douches en één bad kwam vorig jaar
al ter sprake. Het bestuur van het
„Groene Kruis" heeft toen echter ge
meend het nog een jaar te moeten vol
houden. Nu zegt het bestuur er alle be
grip voor te hebben dat sommige leden
door de maatregel ernstig gedupeerd
zullen zijn.
Het zijn er nog maar heel weinig. Het
bestuur wijst er echter op dat ze bij
bouw- en woningtoezicht (een afdeling
bij de gemeente) informatie kunnen in
winnen over een rijks- en gemeentelijke
bijdrage in de kosten van aanleg van
badruimten.
Agendapunt 14 wordt afgevoerd. In
punt 18 is ten onrechte de omschrijving
vermeld „en verlening van recht en uit
weg".
