Waddenzeeavontuur voor ieder
een heerlijke belevenis
ïekreatie en
^Idukatie gaan
land in hand
UN
De Schuilhut,: service-station
van de Texelse kerken
- 'EXELtoerist 1972 pagina 7
Chinees-Indische
ipecialiteiten
UTO
Weekenddiensten artsen
Hoog water
t
t
Beroep op medewerking
Appel I an ihre Mitarbeit
Het Texels dialect of het
Tessels
TRIM U FIT!
33
Het zeereisje, dat gemaakt moet wor-
en om naar Texel te komen is van zo
orte duur, dat het niet ais zodanig
ordt ervaren. Vroeger was dat anders,
e veerboten voeren toen op Oude-
:hild en de tocht duurde zo'n drie
wartier, lang genoeg voor de vakantie-
mgers om zich alvast te ontspannen
het gevoel te krijgen dat men het
chtige leven op het vasteland echt
tor 'n tijdje ontvluchtte. Gelukkig dat
k nu nog verschillende mogelijkheden
n om in de Texelse vakantie te ge
iten van rondvaart op zee. Vrijwel
der, die ervan gebruik maakt, vindt
een heerlijke belevenis. Onder het
otto „Varen en vissen" worden de
ndvaarten bij goed weer dagelijks ge-
>uden vanuit de haven van Oudeschild.
en kan terecht bij schipper A. Blom
in de TX 27 „Alida Everdina" en bij
Th. Boom van de TX 88. Beide sche-
hebben een capaciteit van 65 passa-
ers en voldoen ruimschoots aan de
iligheidsvoorschriften, die voor het
ren met passagiers zijn afgekondigd.
De tochten duren ca. twee uur. Kosten
per persoon; kinderen genieten
iuktie. 's Morgens wordt om 10.00
r afgevaren; 's middags om 14.00 uur.
idere inlichtingen vindt men in de ad-
rtenties in deze TEXELtoerist en op
gina 5 onder „Dagelijkse en andere
;elmatig terugkerende evenementen",
tijdens zo'n vaar- en vistocht gaan re-
atie en edukatie hand in hand. Niet
zit U te genieten van het water,
meeuwen en de telkens wisselende
;ezichten, maar ook krijgt u veel
ïrzaams te horen over de zee, de navi-
iie, verschillende vismethoden enz.
or zowel de heren Blom als Boom
dt nl. dat zij (gelijk de meeste Oude-
ulders goed van de tongriem zijn
neden en er aldus in slagen zelfs de
est uitgesproken landrotten tot zee-
inaars te maken.
Net overboord
Iét grote gebeuren tijdens elke tocht
e visserij zelf. Want het net gaat
irboord. Het is een sleepnet, hoewel
visserman in de normale dagelijkse
iktijk met het z.g. bokkentuig vist,
arbij twee netten (korren) ter weers-
len van het schip worden voortge-
kken. Het is een effektieve, maar
gszins gevaarlijke vorm van visserij,
dat de kans niet uitgesloten is dat
der netten achter een wrak of ander
itakel blijft haken, waardoor het
ip zichzelf omtrekt. Hoewel de laat-
iaren systemen zijn ontwikkeld (en
el e.( rgeschreven) waardoor dergelijke
elukken niet vaak meer voorko-
ligt het voor de hand, dat men op
schip met 65 passagiers geen enkel
:q wil nemen, zodat tijdens de toe-
jven
ikten
10) 21
1
Garnalen pellen moet je leren
1220) 2i
orris,
over.
ESUURANT CAPRI
Heerlijke voordelige maaltijden
Verrukkelijk ijs (7 smaken)
Nasi en bami vanaf f4,-
to's
3RPSSTRAAT 11.
lefoon 0222S-497
ristentochten met een sleepnet wordt
volstaan.
Na een tijdje wordt dit opgehaald en
de vangst wordt op het dek uitgespreid:
krabben, allerlei visjes, wier, stukjes
hout en.... garnalen. Om de garnalen
gaat het in de eerste plaats. Om ze te
scheiden van de rest van de vangst,
wordt onder meer gebruik gemaakt van
de spoelsorteermachine, een vernuftig
apparaat, dat is ontwikkeld om de met
de garnalen gevangen jonge vis een
kans te geven om tot volwassen con-
sumptievis uit te groeien. De jonge vis
jes worden nl. direct weer overboord
gespoeld. Als regel wordt de vangst on
der de passagiers (gratis) verdeeld.
Verder is de visserman bereid de vele
apparatuur, die hem tegenwoordig ter
beschikking staat,te demonstreren: ra
dar, echolood, richtingzoeker, radio en
wat dies meer zij. Zo wordt het een
boeiende tocht, die veel te gauw is af
gelopen.
Sportvissers
Ons verhaal over varen en vissen zou
niet kompleet zijn als we ook niet we
zen op de mogelijkheden, die aan sport
vissers worden geboden om in volle zee
hun geluk te beproeven. De heer P Bet-
sema uit Oosterend vaart dagelijks uit
met zijn voormalige sleepboot „Wilma".
Ook het grote motorschip „Rival" van
J. v.d. Star uit Oudeschild houdt zich
met sportvisserstochten bezig. Voor na
dere gegevens zie de advertenties in
deze TEXELtoerist. Wie buiten het
hoogseizoen een één of meerdaagse
tocht in groepsverband over de Wad
denzee wil organiseren, kan ook bij ge
noemde schippers terecht.
van zaterdagmorgen 8 uur tot
maandagmorgen 8 uur
Weekend 1 en 2 juli
Dokter A. VAN LOON, Den Burg, tel.
(02220) 2016
Dokter BARNARD, Oosterend, telefoon
(02223) 234.
Weekend 8 en 9 juli
Dokter J. B. SEEGERS, Den Burg, tel.
(02220) 2039.
Dokter R. R. SIEBINGA, De Cocksdorp,
telefoon (02222) 234.
Weekend 15 en 16 juli
Dokter R. COUTINHO, Den Burg, tel.
(02220) 2023.
Dokter BARNARD, Oosterend, telefoon
(02220) 234.
DIERENARTSEN:
van vrijdagmiddag 18.00 uur tot
maandagmorgen 8.00 uur
Weekend 1 en 2 juli
J. BEEKMAN, De Waal, telefoon (02220)
2527.
Weekend 8 en 9 juli
J. BEEKMAN, De Waal, telefoon (02220)
2527.
Weekend 15 en 16 juli
F. L. DEN HOUTER, Den Burg, telefoon
(02220) 2527.
De voormalige vrachtvaarder Rival",
waarmee dagelijks sportvisserstochten
worden gemaakt.
DE KOOQ
Op alle mogelijke manieren
wordt geprobeerd het de bezoe
kers van Texel zoveel mogelijk
naar de zin te maken. Niettemin
blijven er altijd punten, die voor
verbetering vatbaar zijn. Nu wor
den individuele klachten wel zo
goed mogelijk afgehandeld, doch
het blijft een feit, dat het dan ook
een individuele verbetering be
treft, waarbij een algemeen beeld
en een algemene aanpak achter
wege moeten blijven. Bovendien
komen ook aspecten die geen di
recte aanleiding tot werkelijke
klachten geven maar desondanks
toch de moeite van het weten en
verbeteren waard zijn, meestal
niet aan de orde.
Het gemeentebestuur en de ge
zamenlijke middenstand van Texel
(waarin ook de horeca-onderne-
mers vertegenwoordigd zijn) laten
daarom dit jaar een onderzoek
instellen naar de mening, de ge
woonten en de wensen van de toe
risten teneinde in staat te zijn
voor volgende jaren het verblijf
op het eiland nog te veraange
namen.
Wanneer u dus in de loop van
uw vakantie eventueel wordt aan
gesproken door een enquêteur of
enquêtrice, verleent u dan uw
medewerking. Zij werken voor u".
Auf alle mögliche Manieren
wird probiert, den Wünschen der
Besucher von Texel soweit wie
möglich zu entspreehen. Trotzdem
bleiben immer noch Punkte, die
für Verbesserung in Frage kom
men.
Zwar werden individuelle Kla
gen so gut wie möglich behoben,
doch handelt es sich dann nur um
eine individuelle Verbesserung,
wobei ein allgemeines Bild fehlt
und eine allgemcine Behandlung
nicht stattfinden kann.
Ausserdem kommen auch Gc-
sichtspunkte, die zwar keine di-
rekte Veranlassung zu wirklichen
Klagen bicten aber trotzdem wis-
senswert und verbesserungsbe-
dürftig sind, meistens nicht zur
Behandlung.
Die Gemcindeverwaltung und
der gesamte Mittelstand (wozu
auch die Hötel- und Gaststatten-
unternehmer gehören) lassen da-
her eine Umfrage stattfinden iiber
die Meinung, nach den Gewohn-
heiten und den Wünschen der
Touristen, um in der Lage zu
sein, in den folgenden Jahren den
Aufenthalt auf Texel noch angc-
nehmer zu gestalten.
Sollten Sie also im Laufe Ihrer
Ferien eventucll durch einen En
quêteur oder eine Enquêtrice
diesbez. angesprochen werden,
verleihen Sic dann Ihre Unter-
stützung.
Sie arbeiten für Sie
Hoog water ter rede van Oudeschild:
Zaterdag 1 juli 11.26 en 23.29
Zondag 2 juli 12.02 en
Maandag 3 juli 0.00 en 12.37
Dinsdag 4 juli 0.36 en 13.14
Woensdag 5 juli 1.20 en 14.04
Donderdag 6 juli 2.26 en 15.16
Vrijdag 7 juli 3.51 en 16.43
Zaterdag 8 juli 5.29 en 18.14
Zondag 9 juli 6.59 en 19.32
Maandag 10 juli 8.09 en 20.40
Dinsdag 11 juli 9.10 en 21.38
Woensdag 12 juli 10 01 en 22.29
Donderdag 13 juli 10.42 en 23.12
Vrijdag 14 juli 11.16 en 23.47
Zaterdag 15 juli 11.44 en
Zondag 16 juli 0.15 en 12.09
Maandag 17 juli 0.38 en 12.31
Dinsdag 18 juli 0.58 en 12.55
Woensdag 19 juli 1.24 en 13.32
Donderdag 20 juli 2.07 en 14.32
Vrijdag 21 juli 3.11 en 15.44
Zaterdag 22 juli 4.24 en 16.59
Aan het strand ongeveer een uur eerder
hoog water.
Pisfioog f UcLo2228-sy5~
Nog geen vijftig jaar geleden was het
taalgebruik van de Texelaars voor het
grootste gedeelte vrij van vreemde in
vloeden. Men sprak een dialekt, dat zijn
oorsprong vindt in de Friese taal. Ook
gewoonten en gebruiken hadden tot het
begin van deze eeuw duidelijk een
Fries karakter. Natuurlijk was er in de
loop van honderden jaren een eigen
gezicht ontstaan en kon men spreken
van een typische eilandcultuur, die voor
het merendeel was samengesteld uit ele
menten van visserij en schapenteelt.
Vooral het schapenbedrijf heeft haar
stempel op het eiland en haar bewoners
gedrukt. Juist uit deze gesloten groep
ontstond de kern van de woordenschat
van het Tessels. Woorden die alleen op
het eiland werden gebruikt en een taal
vormden, die niet alleen de vaktaal van
de boeren was, maar door iedereen werd
gesproken.
Aan het eind van de vorige eeuw
werden voor de nieuwe Texelse polders
arbeidskrachten aangetrokken, die voor
een groot gedeelte uit Zeeland afkom
stig waren en hun dialect bracht ver
anderingen in het tot dan toe geïsoleer
de Tessels.
Vreemde invloeden
Door de groei van de bevolking nam
het aantal ambtenaren en onderwijs
krachten toe, die door hun „gróösse
praat" en „afwijkend" gedrag het ty
pische plattelandskarakter deden ver
dwijnen. Ook de komst van de toeristen
heeft deze veranderingen versneld en
het dialect dat nu nog wordt gesproken,
is meer een algemeen taalgebruik met
een Tesselse uitspraak. Alleen onder de
oudere generatie kan men nog vaak zo'n
heerlijk echt Texels gesprek beluiste
ren;' dat voor menige „gróósprater"
praktisch onverstaanbaar is.
Eigen klank
Naast een eigen woordenschat bezit
het Tessels een typische eigen klank,
die een buitenstaander zal opvallen als
zangerig en vriendelijk. De medodieuze
uitspraak hoort men vaak, wanneer een
Texelaar zgn. „Algemeen Beschaafd"
spreekt. Vooral de uitgangen van de
werkwoorden krijgen een accent. Bv. in
plaats van lopen: lööpé enz. In woor
den zoals huisklinkt de ui^klank als
uu: huus Bij een voltooid deelwoord
laat men veelal het voorvoegsel „ge"
weg: geweest wéést. Het „dialect"
van tegenwoordig kent nog maar weinig
specifieke uitdrukkingen, waaraan het
eens zo rijk was. Slechts een enkeling
doorspekt zijn taal nog met echte Texel
se zegswijzen. Zoals overal op het plat
teland met een eigen dialect ontstaan
vaak spelenderwijs rake uitdrukkingen
en treffende bijnamen. Ook de eerste
toeristen werden snel in een hokje ge
drukt: „seumerfeugels".
Enige uitdrukkingen en woorden
De woorden, gemerkt met zijn reeds
lang in onbruik geraakt,
om een buitje moeten* een kind ver
wachten;
kiekersweer* onvast weer;
nol duin (Fonteinsnol)
het oppert* de wind gaat liggen;
stikkezak broodzak;
tietelroos* narcis;
gatepetiel* vergiet
skrèp zitten voor iets klaar zitten;
op een kocheltje op een draf;
skutteldoek* theedoek;
lieuw scholekster;
piepepluuzer* wulp;
eendekukeltjesweer mooi weer.
Dit is slechts een fraktie van woorden
en uitdrukkingen, die vermeld zijn in de
Texelse Couranten van 1929 - 1935 en
in „Het Tessels" van S. Keyser.
Ter illustratie volgt nu een ingezon
den stuk uit de Texelse Courant van
3 april 1929, gericht aan de toenmalige
redakteur Duinker.
„Waarde Duunker,
Ik hèèw weldris hoort, dat je nog al van
Tesselse uutsprake hout. Zo docht ik, sel
ik er ókkeris een paar opschriefé. Je sel
meugelijk wel bij jeself segge: hee hout
me foor de gek, en wil me besjoegelé
Dót ben ik aars niet geweun en ik denk
je nèèmt het wel an ók, as ik je sej
dat ik guster en eereguster van ól die
ted nog niks aars été hèèw as stieve
ries met butter en suuker. Het is wel
een buutegeweun kóssie, erg fleeuw,
maar deer selle we nou maar niet op-
kommé. As een mens sien lief nag vol
krigt, dan magge we nag niet teuge-
sputteré as we maar tevrede benne,
Nou gedag heur".
Iedere zaterdagmiddag om 4.00
uur trimmen in de Dennen.
Vertrek bij camping .Dennenoord'
aan de Grensweg.
„De Schuilhut" is de naam van het
centrale punt in De Koog vanwaaruit
de gezamenlijke protestantse en katho
lieke kerken de zomergasten van dienst
willen zijn. De Schuilhut vindt men in
de Parnassiastraat, juist achter de Her
vormde kerk. Men kan er terecht voor
allerlei inlichtingen en hulp. Er is on
der meer een uitleenbibliotheek met een
goede voorraad Nederlandse en Duitse
boeken. In De Schuilhut is plaats voor
uw kinderen op zonnige en regenachtige
dagen. Er zijn diverse spelen waarmee
ze zich kunnen vermaken. Er kan ge
musiceerd en gepingpongd worden en
de mogelijkheid wordt geboden allerlei
vormen van handvaardigheid te beoefe
nen maar er is ook gelegenheid om rus
tig te lezen. Er is voortdurend leiding
aanwezig.
Vanuit De Schuilhut worden twee
maal per week zg. kerkentochten gehou
den langs verschillende routes over het
gehele eiland, in eigen auto's van de
deelnemende gasten.
Elke donderdag, aanvang half negen,
wordt een zangavond gehouden voor
jong en oud in de Hervormde kerk.
Voorts worden dia-avonden over
Texel, het verleden van Texel en over
Texel in de vier seizoenen.
Elke zondagochtend worden in De
Schuilhut kinderdiensten gehouden (van
9.00 - 10.30 uur) voor kinderen van alle
gezindten en nationaliteiten, 's Avonds
vinden er oecumenische jeugddiensten
plaats in de Hervormde kerk, gevolgd
door een nabespreking in gezellige sfeer
in De Schuilhut. Genoemde diensten
beginnen 2 juli.
Er zou nog meer te vertellen zijn over
de aktiviteiten die vanuit De Schuilhut
worden georganiseerd. Let u op de
agenda van TEXELtoerist en op de op
vele plaatsen aangebrachte affiches. Het
beste is zelfs eens te kijken en kennis
maken. Het Schuilhutbestuur stelt dat
ten zeerste op prijs. Men is ten alle tijde
van harte welkom, dat wil zeggen in de
periode 19 juni - 14 augustus, 's Mor
gens van 9 00 - 12.00 uur, 's middags
van 14.00 - 17.00 uur en 's avonds vanaf
19.00 uur.
De Cocksdorp
Op toeristen gerichte activiteiten
worden ook ontplooid door de Hervorm
de en Katholieke Kerk van De Cocks
dorp. Iedere maandag, aanvang 20.00
uur worden in de Herv. Kerk aan de
Kikkertstraat dia-avonden gehouden.
Vanaf 18 juni kan men hier iedere zon
dagavond 19.30 uur terecht voor inter
kerkelijke zangdiensten. Een bibliotheek
met Nederlandse boeken vindt men in
het verenigingsgebouw naast de kerk;
hier kan men maandags en vrijdags van
10.00-11.00 uur en woensdags en vrij
dags van 19.00-20.00 uur terecht.
„DE SCHUILHUT"
KUNDENDIENST DER KIRCHEN
„De Schuilhut" ist der Name des
Zentralpunktes in De Koog, wo die
protestantischen und katholischen Kir-
chen den Sommergasten mit Rat und
Tat zur Verfügung stehen. Man findet
die „Schuilhut" in der Parnassiastraat
genau hinter der Hervormde Kerk. Dort
kann man allerlei Ausfünfte und Hilfe
bekommen. Es gibt dort u.a. eine Leih-
bibliothek mit einem beachtlichen Vor-
rat in niederlandischen und deutschen
Büchern. In De Schuilhut ist Platz für
Ihre Kinder an sonnigen und regneri-
schen Tagen. Viele Spiele zum Zeitver-
treib sind vorhanden. Es kann musiziert
und Tafeltennis gespielt werden, die
Möglichkeit, sich in verschiedenen
Handfertigkeiten zu betatigen, wird ge-
boten, aber man hat auch Gelegenheit.
ruhig zu lesen. Es ist fortwahrend
Leitung anwesend.
Von De Schuilhut aus werden zwei
mal per Woch sogen. Kirchenfahrten
untemommen. Auf verschiedenen
Routen über die gesamte Insel in den
eigenen Autos der teilnehmenden Güste.
Jeden Donnerstag Anfang Va 9 Uhr
findet ein Singabend für jung und
alt in der Hervormde Kerk statt.
Ferner werden Dias-Abende über
Texel, die Vergangenheit von Texel und
Texel in den 4 Saisons veranstaltet.
Jeden Sonntagmorgen findet in De
Schuilhut Kindergottesdienst statt (von
9.00 - 10.30 Uhr) für Kinder aller Konj
fessionen und Nationalitaten.
Abends die ökumenischen Jugend-
dienste in der Hervormde Kerk mit
einer Nachbesprechung in der gemüt-
lichen Sphare in der Schuilhut. Ge-
nannte Dienste beginnen am 2. Juli ds.
Jahres.
Es wSre noch mehr über die Aktivita-
ten, die von der Schuilhut organisiert
werden, zu erzahlen. Beachten Sie die
Agenda im TEXELtoerist und die an
vielen Stellen angebrachten Anschlag-
plakate.
Das Beste ist, einmal selbst zu
kommen, sich umzusehen und Bekannt-
schaft zu machen. Die Leitung der
Schuilhut legt viel Wert darauf.
Man is zu jeder Zeit herzlich will-
kommen d.h. in der Zeit vom 19. Junf
bis 14. August. Vormittags voo 9.00 bis
12.00 Uhr, nachmittags von 14.00 bis
17.00 Uhr und abends ab 19.00 Uhr.
