Het Texelse drinkwater
straks uit een fabriek
ïRe
Strand wordt weer met(,B
machine gereinigd
nai
Miljoenenprojekt komt een
jaar te laat gereed
TEXELtoerist 1972 - pagina 2
TEXE
Kaarsen op het strand
VERVOLG VAN PAG. 1
Camping „Om de Noord"
s-
Gedurende het gehele seizoen
worden in de expositieruimte van
het. raadhuis te Den Burg tentoon
stellingen gehouden van diverse
kunstenaars. De exposities zijn
gratis toegankelijk op de uren dat
het raadhuis is geopend, dus van
9.00 - 12.00 en van' 14.00 - 17.00
Tot 30 juni een tentoonstelling
van „Dimensie 4" van de Werk
groep Beeldende Kunstenaars:
schilderijen van Dick L. Baauw en
beelhouwwerken van Bé Thoden
van Velsen.
Van 2 juli tot en met 14 juli de
heren W. Voet en J. Nauta met
etsen en foto's.
Schilder A. D. Blok v. d. Velden
exposeert gedurende de gehele zo
mer in zijn atelier-woning te De
Koog (Dorpsstraat 48) schilderijen,
tekeningen en aquarellen. Gratis
bezichtiging zonder koopverplich
ting.
Gratis toegankelijk en onver-
plichtend is ook de permanente
fototentoonstelling van land
schapsfotograaf J. Nauta in dt
Weverstraat (hoek Parkstraat) te
Den Burg.
Hetzelfde geldt voor de ten
toonstelling die fotograaf J. de
Waal in zijn bedrijf aan de Bin-
nenburg in Den Burg heeft inge
richt. Beide fotografen hebben
zich speciaal toegelegd op Texel*
landschappen.
Een Texels karakter ademt
het werk van tekenaar Niek Wel
boren, te zien in zijn winkeltje.
Ruijterstraat 135 te Oudesohili -
Ieder mag komen kijken, ook zon- aM;
der te kopen. Werk van Welboret
is ook te zien op de maandags*
markt te Den Burg.
Welkom is men ook in galen*
,,'t Swarte Schaep" waar mes
niet alleen getuige kan zijn van d< iorte
beoefening van oude ambachtei
(weven, spinnen, knopen, leerbe- )e ve'
Taptoe Texel op 22 juni Verwijderen van stookij
De jaarlijkse Taptoe van (bijna) alle
Texelse muziekkorpsen en drumbands
wordt gehouden op donderdag, 22 juni,
aanvang acht uur, op de Groeneplaats te
Den Burg. „Taptoe Texel '72" belooft
een imponerend schouw- en luister
spel te worden. Meer dan 200 muzikan
ten werken eraan mee. Het opmarche
ren van de korpsen begint om half acht.
Op de Groeneplaats wordt een afwisse
lend programma afgewerkt, dat één uur
zal duren. Het publiek heeft gratis toe
gang.
werken, pottenbakken) maar di
tentoongestelde keramiek, kollj
ges, schilderijen en aquarellen
ook te koop.
In galerie ,,'t Swarte Schaep'
exposeert tot 15 juni Corrie Gott
schal aquarellen; tegelijkertijd
zijn er dierplastieken te zien vas
Frans Voskuil.
Schilder Toon de Haas (uit Am
stelveen, maar geboren op en no-
sterk verbonden met Texel) expo
seert er van 16 juni tot 13 juli.
Elke middag demonstreert mej.
Engel in haar woning Spang W 31
(aan de Texelroute, juist naai!
hoeve „Schiller") weven, spinney
knopen e.d. met Texelse schapen
wol. Men is welkom van 15.00 tot
19.00 uur. Tevens expositie van
gerede handwerkprodukten.
Het 5
[en on
sordt
ichild
;warti
ganger
het
jachtig
,oor 'r
ook nu
rijn or
nieten
eder,
iet ee
motto
•ondvi
ioudei
Hen 1
Wie bij strandbezoek stookolie (f
aan huid, kleding of schoeisel krijg{|
dit het beste op de volgende maniei
wij deren. De ergste kluiten worden
een stukje hout of een schelp we
krabt. De rest verdwijnt met eenl
-gedrenkt in petroleum, benzine ofi
benzine. Wasbenzine geniet de vooil
in verband met de geur. Een dergd
reinigingsaktie voert U natuurlijk Ji
uit in de buurt van een (brandende
mus of ander open vuur
De Vereniging van Strandexploitan-
ten Texel heeft een strandreinigings-
machine aangeschaft. De vereniging
nam het apparaat over van de Jonge
Ondernemers Organisatie, die de ma
chine in 1970 aanschafte, maar er om
financiële redenen niet in slaagde er
meer dan slechts één seizoen gebruik
van te maken. Zoals bekend hebben de
strandexploitanten zich nadien verplicht
het strand schoon te houden. Zou dit
niet tot tevredenheid van de gemeente
gebeuren, dan zou van gemeentewege
voor reiniging worden gezorgd, waarbij
Eens was het waterwingebied een uitge
strekte watervlakte, waarop 's winters kon
worden geschaatst Zelfs in de Moksloot,
het laagste punt van de vallei, staat nog
maar enkele decimeters water De NAP-
meter geeft een ongekend lage stand aan,
een gevolg van het feit, dat hier jaarlijks
250.000 m3 méér water wordt opgepompt
dan verantwoord is. Na de ingebruikne
ming van de drinkwater fabriek zal weer
worden teruggechakeld naar 450.000 m3
per jaar. Wat uiteindelijk bij de huisvrou
wen uit de kraan zal komen, is een meng
sel van duin- en gedestilleerd water. De
mengverhouding zal afhangen van de tijd
van het \aar. 's Zomers zal het aandeel
gedestilleerd water overwegend zijn.
de kosten aan de exploitanten in ii
ning zouden worden gebracht. Vod
in De Koog is het schoonhouden vaol
strand echter een in de praktijk b
niet te volbrengen karwei gebldl
Het gaat daar om een lengte vanl
kilometer.
Vooral door de exploitanten uit I
Koog werd daarom prijs gesteld opa
koop van de machine; hier zal er gei
rende het topseizoen meerdere da
per week gebruik van worden gemar
Bij de overige strandslagen zal dei
chine meer incidenteel worden ingal
De exploitanten hebben een aan dez<l
tuatie aangepaste vergoedingsregel
ontworpen. De exploitatie van de i
chine wordt momenteel bekostigd I
een fonds van ƒ6000,bestaande I
vrijwillige bijdragen van degenen,!
reiniging van het strand een groot j
lang vinden voor het toerisme op Tar
Dit fonds, zo verwacht de verenigi
zal tot medio juli toereikend zijn. fl
hoopt wordt dat inmiddels ook andt
zich geroepen zullen voelen om
strandreiniging te steunen, zodat i
ook gedurende de rest van het sein
en volgend jaar kan doorgaan. BeskS
is hiervoor aktie te voeren. Men karni
bijdrage storten op de rekening vanl
Vereniging Strandexploitanten Texell
de Middenstandsbank te Den Burgf
der de vermelding „strandreinigi
Gehoopt wordt dat zowel Texelaars!
toeristen door het storten van eenf
drage zullen laten blijken dat zij
machinale reiniging waarderen.
Het jutten is op Texel een al eeuw
lang geliefde bezigheid. Ook tegenwc
dig treft men nog wel mensen op
strand met fietsen en bolderwagens,
de mooiste stukken hout en waardev
of kurieuze voorwerpen oprapen
meenemen. De tijd van de grote
schepen op de rede van Texel is voo'
en het komt nog maar zelden voor'
grote strandingen het bloed van de w
jutter sneller doet stromen.
Maar de laatste tijd konden velen bi
hart ophalen aan een grote partij ki
sen, die op het strand was aangesp
Zoals zo vaak weet niemand waar
enorme hoeveelheid Goudse kaarten
meeste schattingen komen op enfe
duizenden) vandaan komen. Waarscl
lijk gaat het om de deklading van
schip, dat tijdens de laatste storm m<
lijkheden heeft gehad.
De kaarsen zitten vaak onder
stookolie. Daarom twee tips van ervi
jutters om ze schoon te maken.
eenvoudigst is het om de kaarsen doö
een ringetje te halen. Een andere mo?
lijkheid bestaat hieruit, dat men
kaarsen smelt. De teer en de gesmofe
kaars drijven gescheiden, zodat bij 1
koeling schone kaarsen gemaakt kufl*
worden.
water teruggenomen van 35 tot ca 28
meter om te bereiken dat de kranen
op Texel minder water zullen geven,
ook als ze geheel worden opengedraaid
Steeds meer nodig
Zullen de vakantiegangers zich sto
ren aan de dringende oproepen tot ver
standig watergebruik? Het is te hopen.
Het resultaat van de aktie zou al zijn
aangetoond als het gebruik gelijk zou
zijn aan dat van vorig jaar. De tendens
is dat per persoon ieder jaar méér water
wordt verbruikt. Texel houdt gelijke
tred met de landelijke toename: in de
eerste drie maanden van dit jaar werd
16.000 m3 meer gebruikt dan in dezelf
de perioode van 1971. De door de paas
vakantie veroorzaakte piek in het ge
bruik was ook aanmerkelijk hoger dan
die van vorig jaar. Op tweede Paasdag
bijv. werd op Texel 2550 m3 gebruikt;
vorig jaar 1800 m3.
Het drinkwatertekort is niet als een
verrassing gekomen. Al jaren geleden
werd vastgesteld dat het wingebied bij
Den Hoorn (de enige plaats op Texel
waar bruikbaar drinkwater kan worden
opgepompt!) een bekken van onvoldoen
de omvang was. Aanvoer van drinkwa
ter via een pijpleiding vanaf het vaste
land zou technisch zeer moeilijk en der
halve uiterst kostbaar worden en nooit
helemaal betrouwbaar.
In tegenstelling tot de andere wad
deneilanden wordt Texel nl. omringd
door diep en snel stromend water. Er is
geen doorlopend wad naar het vaste
land Het leggen van een duiker via deze
ze snel van diepte en richting verande
rende stromen is een uiterst moeilijke
zaak, vooral omdat het geringste risico
van breuk niet genomen kan worden.
Om dezelfde reden is het niet mogelijk
om elektriciteitskabels naar het vaste
land te leggen en zal het nog zeer lang
duren alvorens Texel op het landelijke
aardgasnet kan worden aangesloten. Bij
het PWN gingen de gedachten al jaren
geleden uit naar een zeewaterontzil-
De Koog - Texel
fL~ tel. (02228) 377
Door speciale voorzieningen dè
camping voor Uw
winterweekend caravantrips
Mit spezialen Einrichtungen das
Camping für Ih-re Winter-
Wochenend-Trips.
Propectus op aanvraag.
Prospekt auf Anfrage.
tingsinstallatie: een betrouwbare maar
kostbare oplossing van het probleem.
Samenwerking
Het toeval wilde dat ook bij de Texel-
sche Electriciteits Maatschappij (TEM)
werd gezocht naar mogelijkheden tot
capaciteitsuitbreiding. De elektriciteits
centrale m Den Burg zou spoedig on
toereikend zijn om in de sterk toene
mende vraag naar elektrische energie te
voorzien. Ook hier stond men voor een
probleem: een kabel naar het vasteland
of uitbreiding c.q. vervanging van de
bestaande centrale. Contact tussen PWN
en TEM resulteerde in een samenwer
king; de TEM zou een nieuwe grote
elektriciteitscentrale bouwen bij Oude-
schild en een deel van de daarbij beno
digde turbinestroom zou worden ge
bruikt voor het „aandrijven" van een
zeewaterontziltingsinstallatie. Dit was
de meest economische oplossing. Een
prachtig plan, in menig opzicht uniek in
Nederland. Want de Texelse waterfa-
briek zou de eerste in Nederland zijn
ten behoeve van de drinkwatervoorzie
ning. Maar niet iedereen vond deze
plannen zo prachtig. Toen de bevolking
gelegenheid kreeg bezwaar aan te teke
nen tegen de wijziging van het bestem
mingsplan die voor de bouw van de
Texelstroom-centrale nodig was, kwa
men er bezwaarschriften. Men vond dat
de centrale de schoonheid van het
Texelse landschap zou aantasten en in
twijfel werd getrokken of het echt niet
mogelijk was een duiker naar het vaste
land te leggen. Voorts werd de vrees ge
uit voor verontreiniging van de tot dus
ver zd zuivere Texelse lucht (de cen
trale zou op zware olie werken en dus
zwaveldioxide veroorzaken) en ook het
feit dat de installatie zeker niet geruis
loos zou werken stemde menigeen tot
nadenken. De gemeenteraad wees de
bezwaarschriften van de hand maar
„hogerhand" deed dat niet direkt en liet
een uitvoerig onderzoek instellen. Het
resultaat daarvan was dat uitvoering
van het Texelstroomprojekt verant
woord werd geacht, maar inmiddels was
een zodanige vertraging ontstaan dat de
waterfabriek niet voor de zomer van
1972 gereed kon zijn. Waarmee dan de
huidige moeilijkheden zijn verklaard.
Dertig miljoen
Die waterfabnek-elektriciteitscentra-
le is bij nader inzien toch nog een kost
baarder grapje geworden dan aanvan
kelijk was pesomd. Gerekend werd op
een totale kostprijs van bijna 19 miljoen
gulden, maar men had niet gedacht aan
een reeks kostenverhogende factoren,
zoals de omvangrijke waterbouwkundi
ge werken die bij nader inzien nodig
bleken. De kosten werden nu 30 miljoen
en daar keek de gemeenteraad wel even
van op (zachtjes uitgedrukt!) Maar wat
kon men anders doen dan het gevraagde
extra krediet verstrekken? Een bran
dende vraag was in hoeverre de hogere
kosten zouden doorwerken in de uitein
delijke elektriciteits- en watertarieven.
Altijd is ervan uitgegaan dat deze tarie
ven op Texel niet hoger mochten zijn
dan het elders in Noordholland is. Wat
de elektriciteit betreft zou dat een be
langrijke verbetering zijn want het
Texelse elektriciteitstarief is momen
teel het hoogste van Nederland! Het is
van iici ociiuoifciKiiKiii ivil
noorden van Oudeschild. Op de voor
grond de olietanks (met een extra grote
inhoud om een langdurig ijsisolement van
Texel te kunnen doorstaan I) Naast het
centralegebouw met zijn aluminium
schoorstenen ziet men de ontzilter, die
met een pijpenbrug met de centrale is
verbonden Op de achtergrond het 3 ha.
grote zeewaterbassin ,dat door een hoge
Deltadijk van het centralegebouw is ge
scheiden. Op de achtergrond links de
inlaatsluis in aanbouw. Een interessante
bijzonderheid is dat bij het bouwen van
deze inlaatsluis, waarvoor de oude zeedijk
moest worden weggegraven, de uit de
middeleeuwen daterende wierdijk werd
gevonden,een uit zeegras gemaakte, ca.
eén meter hoge borstwering, waarachter
de Texelaars zich vroeger veilig moesten
voelen. (Luchtfoto J. Nauta)
duidelijk dat bij doorberekening van al
le kosten een voor de Texelaars onbe
taalbaar tarief zou ontstaan, zowel voor
het water als voor de elektriciteit. Bur
gemeester en wethouders hebben de ge
meenteraad beloofd dat zij alles zullen
doen om de overheidssubsidie zo hoog
te krijgen dat de eilandbewoners zich
ten opzichte van de vastewal niet ge
discrimineerd hoeven te voelen.
Warm water
De elektriciteitscentrale betrekt zijn
koelwater uit een 3 ha groot zeewater
bassin; een deel ervan gaat naar de ont
zilter om tot drinkwater te worden ge
destilleerd. Het afgewerkte koelwater
en het „ingedikte" zeewater uit de ont
zilter worden via een speciale uitlaat-
sluis op de Waddenzee geloosd.' Aange
zien dit afgewerkte water (dat overigens
niet is verontreinigd) ongeveer 10 gra
den warmer is dat de normele zeewa
tertemperatuur zal het ook bij wat kou
der weer aangenaam zwemmen zijn in
het water van het startbed, al staat
nog niet definitief vast dat dit ook
werkelijk zal kunnen worden toege
staan.
