dros
mmi
'ene leesbibliotheek ten behoeve van
en Burger- en mindere standen
Meubelhuis
Texel
pSIIBIïï
:;i-
ierslag uit 1880 van een bezoek aan Texel (II)
lOGngd S kroon supermarkt
\WJ
!3*ic;
mm*
CENTRALE VERWARMING
Zelf doen?
Fa. J. de Graaf
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII
cel
-EEN SINT KAD0 IDEE
waar U goed meezit
U kunt nu keus maken uit onze nieuwe tapijtcollectie
van gerenommeerde fabrieken, waar je op kunt
vertrouwen. Waar de naam al een garantie betekent.
'rC-- -% -t •/■■iu--
«V^t ilti.ii .y:
Jj^ 2&
'f'ï"> 'V, --.'V-vs viv f#ï
,^4tó tfUmSS
r-
naar de nieuwe haven
n.v. "A langeveld de rooij
eierland c 49
(post cocksdorp)
texel tel.02225-23;
Gratis advies.
Alle materialen uit voorraad.
Julianastraat 2-4, telef. (02220) 3151
het Noorderkwartier, en ook thans nog
gedeeltelijk ten dienste staande der
strandvonderij op deze kusten; eene
boerderij is aan dit huis verbonden. Elk
dezer pachters bezit en weidt eene groo-
te menigte vee, vooral schapen. Het is
bekend, dat het Eijerland zijnen naam
ontleent van de tallooze menigte eijeren,
die verschillende vogels daar leggen, en
in Mei en Junij dagelijks gegaard, en bij
groote hoeveelheden, vooral naar Am
sterdam, verzonden worden. Voorheen,
en tot vóór nog twee jaren, waren hier
ontelbare scharen van konijnen, wier
vangst en uitvoer, mede naar Amster
dam, insgelijks een' belangrijken tak
van handel voor de pachters van het
Buitenveld was. Het besluit echter van
Z.M. van den 25 Nov. 1827 heeft, naar
het schijnt, op Texel volkomen doel ge
troffen. Ik althans zag nu geen enkel
konijn meer op het geheele Buitenveld
of Eijerfland, en, naar mij een der pach
ters verzekerde, kon men dezelve, tot
groote ergernis, zoo goed als uitgeroeid
beschouwen.
Bedijking
Naar het mij voorkomt, zoude het wel
der moeite waardig zijn, zodat onder
zocht wierd, in hoeverre de bedijking
dezer uitgestrekte velden uitvoerlijk
ware; dat is, een' genoegzaam gunstigen
uitslag zoude opleveren, welke de aan
vankelijke, altoos aanzienlijke, uitgaven
van bedijken, slooten afperken, aanleg
gen van verscheidene groote en een
aantal bijwegen, daarstellen van slui
zen, boerenwoningen, enz. enz. konden
goedmaken. Naar men mij verzekerde,
en dat ik door eigene proeven gedeelte
lijk bewaarheid vond, zoude een goed
gedeelte van deze velden uit goeden
kleigrond bestaan, die met vrucht konde
beschouwd worden; terwijl ook het ove
rige nog gedeeltelijk een' middelmatig
goeden grond oplevert, gedeeltelijk uit
onvruchtbaren zandgrond bestaat. Dit
zoude gewis geene onbelangrijke aan
winst zijn, en, onder een kundig en eer
lijk oog, zeer mogelijk aanzienlijke ren
ten kunnen opbrengen, en te meer
belangrijk, daar toch de steeds toene
mende bevolking van het Rijk, zoo wel
het Gouvernement als de particulieren,
meer en meer de oogen zal doen vesti
gen op zulke gronden, als welke tot
hiertoe werden voorbijgezien.
(wordt vervolgd)
(*3) Dit vernam ik later, dat ook aan
het oude Schild plaats had, waar over
het algemeen de ingezetenen bijzonder
milddadig zijn.
(*4) Dus omtrent zoo groot als Am
sterdam, dat op 900 a 950 Rijnl. morgens
begroot wordt.
(*5) Dit is de eenigste watermolen van
het Eiland, op hetwelk overigens vijf,
zoo koren- als pelmolens, gevonden
worden.
NET IETS BETER Telefoon (02226) 252
jdag
gr.
gr-
gr.
gr.
gr.
d te gr.
gr.
en zaterdag
fricandeau
hamlappen
nasivlees
paarderookvlees
leverkaas
pekelvlees
metworst
4,95
4,95
1,98
98 ct.
98 ct.
1,18
1,25
75 ct.
eigen slacht en fabrikaat,
lekkerder.
es
ikken
mandarijnen z. pit
g. rode wijnappels
gr. witlof
rote paprika's
1,98
2,38
98 ct.
88 ct.
34 ct.
50 ct.
39 ct.
3,50
39 ct.
500 gr. Voordeelkoffie
250 gr. originele Friese
pepernoten
2 zakjes Knor kippe- of
groentesoep, van 1,30 voor 1,10
3 stuks Mars van 1,20 voor 98 ct.
Literfles Sinas voor 79 ct.
Zak Radion van 6,15 voor 4,65
Koffer Persil van 7,35 voor 6,25
Groninger koek van 1,40 voor 1,19
3 flessen Sherry voor 10,
Originele Las Areas sherry,
rechtstreekse import uit Spanje,
voor 5,95 per fles
Op 15 december a.s.
KERSTBOMEN UITZOEKEN
voor ƒ2,50. Vroegtijdig bestellen.
Steek over naar Kroon;
altijd voordeel en kwaliteit.
!l ÜI'I'LI;!1 VUl'iN M 'illl.L'i '.V.ïlilr.l.l'i L i i/iTIi'Mm '.'i IJ,1,1! "jj.ï
irdcr verscheidene Hofjes, of, zoo
men hier zegt, Armenkamers, welke
vesting of eenigen onderstand van
nsmiddelen en brandstoffen verlee-
buitendien worden er, gedurende
vier wintermaanden, drie malen, 's
cs aan de armen gekookte spijzen en
dstoffen uitgedeelt (*3). Voorts een
irtement der Maatschappij Tot Nut
t Algemeen, waarin des winters ge
ld voorlezingen gehouden worden;
Afdeeling der Maatschappij van
ladigheid; eene dergelenke van het
dandsche Bijbelgenootschap; eene
bibliotheek ten behoeve van den
;er- en mindere standen, enz. enz.
Texelroute
overige dorpen leveren minder bij
lerheden op. Het oude Schild is een
t, digt 'gebouwd en levendig dorp,
jeer goed met klinkers bestraat is,
dit opzigt veel boven alle de ande-
>rpen vooruit heeft, alwaar de stra-
over het algemeen slecht zijn, dat
zeer aan de onhebbelijk groote
ien ,als aan de manier van bestra-
celve te wijten is. Het heeft eene
-ormde en eene Roomschkatholijke
De Hoorn is mede een uitge-
;t dorp, alwaar ik nagenoeg niet
vrouwen en kinderen zag, denke-
doordien de mannen, meestal zee-
n, van huis zullen geweest zijn.
vindt aldaar eene Hervormde, eene
sgezinde en eene Roomschkathho-
kerk. Oosterend is een in het
;ant gebouwd vrij net dorp, dat zij-
erk en kerkhof, rondom met boo-
beplant, in het midden heeft. De
is kleiner, en wordt alleen door
Kiuwers bewoond; het heeft ook
Hervormde en eene Doopsgezinde
De Koog, eindelijk, dat nog al-
aan zijne kerk en toren de naam
dorp verschuldigd is, alzoo ver-
dene buurten of gehuchten op
zoo als het nieuwe Schild, Zeven-
n, enz. veel grooter zijn, de
is het treurig overschot van een
ïeen zeer bloeijend en uitgestrekt
en was, zoo men zegt, de oude
plaats van het Eiland. Dit alles
:hter welli^t honderd jaren gele-
ïjn. Het is het éénige niet bestraat-
irp. Men vindt er intusschen nog
zeer goed ingerigte school voor 25
anderen.
De eenigste haven van het Eiland is
aan het oude Schild. Dezelve is echter
ondiep, hetwelk te meer te bejammeren
is, daar derzelver kom anders vrij ruim
is, een eene goede lig- en losplaats zou
de aanbieden. Op het havenhoofd wordt
des avonds eene lantaren ontstoken ten
dienste der zeevarenden; anders heeft
men op het Eiland geene vuren tot dit
einde. Langs de haven zijn eenige Rijks-
of Dominiale pakhuizen, eene Scheeps
timmerwerf enz. Alhier komen, met
weinig uitzonderingen, alle de behoef
ten aan voor het Eiland, welke van daar
per as meestal over den Burg naar de
andere dorpen vervoerd worden. Het
getal wagens, dat in een rond jaar den
grooten weg tusschen het oude Schild
en den Burg passeert, bedraagt ver
scheidene duizenden. Hieraan is het dan
ook toe te schrijven, dat vele artikelen
aan den Burg en over het geheele Ei
land duur worden, door de daarop val
lende wagenvrachten. Vooral geldt dit
ten aanzien der brandstoffen, die nage
noeg alle van Vriesland en elders wor
den ingevoerd; te meer, daar deze weg,
grootendeels uit zand bestaande, des zo
mers niet anders dan stapvoets door de
voor de zwaar beladen vrachtwagens
gespannen paarden kan bereden wor
den.
Oppervlakte
De oppervlakte van het Eiland Texel,
zoo als het nu ééne gemeente is, kan,
naar mijn oordeel, tot drie hoofddeelen
gebragt worden. Het eerste namelijk,
het eigenlijk oude Texel, zoo als het se
dert Eeuwen omdijkt, en in 17 of 18 ver
schillende polders verdeeld was en nog
heden is, die allen onder één Dijks- en
Polderbestuur behooren, dat uit Dijk
graaf, Hoogheemraden en Hoofdinge
landen bestaat, met een' Secretaris, een'
Penningmeester en een' Dijksbode, en
aan den Burg bijeenkomt. Het tweede
deel, bestaande uit slechts één' enkelen
polder, Waalenburg, welke eerst in 1488
is ingedijkt en 900 Rijnl. morgens groot
is (*4), een geheel afzonderlijk Dijkbe
stuur heeft, en als 't ware op zichzelve
staat.
Eijerland
En dan het geheele Buitenveld en
Eijerland, dat oudtijds op zichzelve
H. OOSTERHOF, TELEFOON 2246, DEN BURG
stond, maar nu onmiddellijk tot Texel
behoort en daarmede één geheel uit
maakt. Deze Buitenvelden behooren aan
het Domein, en zijn van eene ontzagge
lijke uitgebreidheid, als begroot wor
dende op niet minder dan 4 k 5000 Rijnl.
morgens oppervlakte, welke aan de
westzijde door den zoogenaamden zand
dijk en duinen tegen de zeevloeden be
schut wordt, maar aan de tegenoverge
stelde zijde daarvoor open en bloot ligt.
Molen
De polder Waalenburg is, wat den
vorm aangaat, de Noordhollandsche
Beemster in het klein, vierkant en in
regelmatige rij- en andere wegen door
schietslooten verdeeld; terwijl verschei
dene uitgestrekte boerenplaatsen in
denzelven gelegen zijn. De waarde van
het land wordt als zeer verschillend op
gegeven, Hetzelve ligt doorgaans laag,
zijnde dan ook een watermolen (*5)
meestal in werking, om dien polder van
het overtollige water te ontlasten. Men
vangt veel visch in deszelfs kolken en
plassen, voornamelijk snoek en aal; de
een ruime keuze in
comfortabele,
kwaliteits-
kantoorstoelen.
vaste stoelen,
draaistoelen, met
en zonder wielen,
met en zonder arm-
leggers.
(om kijken en neem plaats in de Parkstraat bij
Het wordt door ons vakkundig en gratis gelegd.
,,'t Gezigt naar de nieuwe haven van
Texel", tekening van Petrus Josephus
Lutgers (1808-1874). Nederlands Histo
risch Scheepvaart Mueum.
baars, die er voorheen veel moet gevan
gen zijn, is sedert het planten van den
snoek merkelijk verminderd en zelfs
schaars geworden. Veelal wordt deze
polder voor hooiland gebruikt; worden
de oudtijds, in dit opzigt, de voorraad
schuur van Texel genaamd. Het is regt
jammer, dat men dezen polder niet,
even als de Beemster, met boomen be
plant heeft, daar dezelve alsdan, even
als gene, de aangenaamste rij- en wan
delwegen zoude opleveren.
Vogels en konijnen
De Buiten- of Dominiale gronden
worden in drie deelen verpacht. Er zijn
drie groote boerderijen, waarvan de eer
ste het Zanddijkshuis en de andere de
Kwelder genaamd wordt; terwijl de der
de pachter (die van het Eijerland) een
zeer goed en ruim steenen gebouw be
woont, oospronkelijk ingerigt ten dien
ste van Heeren Gecommitteerden van
