Vérgaand landschapsbehoud in
strijd met moderne bedrijfsvoering
O
AGENDA
Bestemmingsplan mag geen
belemmering zijn voor
verdere rationalisering
Ensemble „Concertino" in
N.H. kerk Den Burg
LANDBOUW DEED HET NIET SLECHT IN 1072
FILM NIEUWS
ELEGTR0HUIS
In het overzicht over 1971 stelde ik de vraag of in toekomst op ons edland
ruimte zou zijn voor op moderne wijze gevoerde landbouwbedrijven, of dat we
ons vertrouwd moeten maken met het idee van de boer als beheerder van het
landschapspark Texel. Bij het afsluiten van dit jaar is er alle reden om deze
vraag in alle ernst te herhalen. Het idee van de boer als parkwachter klonk
heel veel boeren den jaar geleden nog als een hersenschim van een onver
beterlijke pessimist, of voor sommigen mogelijk ook als een illusie van opti
misten van professie in de oren.
De vraag naar de toekomst van het landbouwbedrijf is in de laatste maanden
van het nu bijna verstreken jaar in alle hevigheid naar voren gekomen. Wc
denken hierbij speciaal aan de bijeenkomst in De Kaapsnol, waar de geladen
heid van de agrariërs over deze zaken duidelijk naar voren kwam.
De indiening van het Recreatiebasis
plan en het Bestemmingsplan voor het
Buitengebied zullen er voor zorgen, dat
de discussie over de toekomst van de
Texelse agrarische bedrijven de be
langstelling voor zuiver landbouwtech-
nische zaken in de eerste tijd zal over
heersen. Deze meer traditionele zaken
mogen in dit overzicht echter niet hele
maal ontbreken.
Gunstig jaar voor de
veehouderijbedrijven
We vinden, dat het ook tegenover de
„buitenwereld" van belang is om gun
stige ontwikkelingen van de agrarische
bedrijven niet te verdoezelen. Het komt
ons namelijk voor, dat de over het al
gemeen negatieve beoordeling van de
landbouwbedrijven mede te wijten is
aan het eigen oordeel van de agrariërs
over hun bedrijven. Het beeld van de
boer als de „eeuwige klager" is mede
gevormd door uitlatingen van diezelfde
boer altijd in de hoek zjt, waar de sla
gen vallen, ontstaat de gedachte, dat de
boer. Door het idee te lanceren, dat de
landbouwbedrijven economisch gezien
van weinig betekenis zijn.
We moeten niet schromen om naar
voren te brengen, dat de veehouderij
bedrijven op dit moment bedrijfsecono
misch gezien gunstige resultaten beha
len. Dat geldt zowel voor de rundvee
houderij als ook voor de op ons eiland
nog altijd belangrijke schapenhouderij.
Ook al moeten we vaststellen, dat de
stijging van de melkprijs, die in het vo
rige boekjaar aanzienlijk was in het nu
lopende boekjaar veel kleiner zal zijn, of
mogelijk geheel zal ontbreken is er toch
reden voor om over de rentabiliteit van
de melkveehouderij een optimistisch ge
luid te laten horen.
Hetzelfde kan worden gezegd van de
rundveemestenj. De laatste jaren is er
een duidelijke groei van het aantal be
drijven, dat zich bezig houdt met het
mesten van stieren. Daarnaast wordt
het aantal dieren per bedrijf aanzienlijk
hoger. Het staat wel vast, dat bij het
voortduren van de tegenwoordige ver
houding van opbrengsten en kosten de
uitbreiding van de stierenmesterij nog
wel enige tijd zal doorgaan.
De gunstige vleespnjzen zijn mede
oorzaak van de over het algemeen gun
stige uitkomsten van de melkveehoude
rij. De „uitstoot" van zowel nuchtere
kalveren, ouder jongvee en afgemolken
koeien dragen in belangrijke mate bij
Zondag- en maandagmiddag om 15.00
uur draait in het City theater de Walt
Disney-film „Dumbo het vliegende oli
fantje". Als de ooievaar Dumbo bij me
vrouw Jumbo brengt, blijkt deze enorm
grote oren te hebben, zodat het jonge
olifantje door iedereen geplaagd wordt.
Als zijn moeder hem verdedigt wordt zij
opgesloten zodat Dumbo helemaal al
leen in de wereld komt te staan. Een
muis biedt hem echter vriendschap aan.
De muis wil Dumbo van zijn minder
waardigheidscomplex afhelpen. Hij doet
dit door de circusdirikteur over te halen
Dumbo in een stuntnummer op te ne
men. Het nummer mislukt echter vol
komen, zodat Dumbo naar de clowns
afdeling verhuisd, waar hij doodonge
lukkig is. Door toeval raken Dumbo en
de muis dronken. Als zij de volgende
morgen in een hoge boom wakker wor
den, ontdekken zij dat Dumbo met zijn
grote oren kan vliegen. Als hij hiermee
in het circus gaat optreden is hij op slag
beroemd. (Alle leeftijden).
Zaterdag-, maandag- en dinsdagavond
20.00 uur draait in het City theater de
Alistair Maclean-film „Poppen aan een
touwtje". Als men deze film gaat bezoe
ken kan men rekenen op een
harde misdaadfilm, waarmee het
bijzondere is dat alles gebeurt
in de omgeving van Amsterdam. Een
centrum van heroïnesmokkel is het ei
landje Huyler in de Soidersie. Op dit
eiland draagt men Volendamse en Mar-
kense klederdracht. Vladek Sheybal is
de bezitter van het Muiderslot en heeft
een klokkenverzameling, martelkelders
en een handel in souvenirs en heroïne.
Bovendien heeft hij een ziekelijk sadis
tische afwijking. Rond deze figuur en
een super-Amerikaan en zijn geliefde
hulpje (Barbara Perkins uit Peyton
Place) spelen zich gebeurtenissen af, die
veel mensenlevens kosten. (Toegang 14
jaar).
aan de goede resultaten van het melk
veebedrijf.
Wat de schapenhouderij betreft mo
gen we eveneens van goede resultaten
spreken. De lammerenprijzen lagen dit
voorjaar op een goed niveau. De scha
penhouders, die de ruimte hadden om
de lammeren nog enige tijd aan te hou
den en dit ondanks de goede prijzen
voor de lammeren ook waagden hebben
een goed „houdersgeld" ontvangen. Ook
de afzet van de oude schapen bracht
duidelijk meer in het laadje dan in
voorgaande jaren, terwijl ook de wol-
prijzen zich in gunstige richting hebben
ontwikkeld.
We kunnen er alle begrip voor op
brengen, dat bij de tegenwoordige goede
uitkomsten van de schapenhouderij de
drang ontbreekt om grote investeringen
te doen voor uitbreiding van de melk
veehouderij ten koste van de schapen
houderij.
Ook voor akkerbouwprodukten
hogere prijzen
Het wordt steeds duidelijker, dat een
prijsvoorspelling voor landbouwproduk-
ten een hachelijke onderneming is. Af
gaande op de berichten over enorme
voorraden graan, die boven de wereld
markt zweefden meende men te moeten
rekenen op een jarenlange druk op de
graanprijzen. Die verwachting is in ie
der geval voor het EEG-gebied niet uit
gekomen. Vooral de prijs van tarwe en
haver ligt aanzienlijk hoger dan in de
voorgaande jaren.
De aardappelprijzen liggen op een ni
veau, waarbij de aardappelteelt een
aantrekkelijke zaak is. Terwijl in het
voorgaande jaar voor prima consump
tieaardappelen geen prijs kon worden
gemaakt, die de kosten van dit „dure"
gewas goed maakten, worden nu voor
partijen, die in normale jaren alleen als
fabrieksaardappelen afgezet konden
worden prijzen gemaakt, die meer dan
100%> hoger liggen dan de „fabrieks
waarde".
Een tegenvaller in de akkerbouwsec
tor zijn de te lage opbrengsten van de
suikerbieten. We hebben de indruk, dat
de kilogrammenopbrengst gemiddeld
wel 5-6 ton per ha lager ligt dan in
voorgaande jaren. Weliswaar zal deze
lagere opbrengst de prijsdrukking als
gevolg van een gedeeltelijke afzet van
het eindprodukt als „magere suiker"
grotendeels voorkomen. Toch staat wel
vast, dat de geldelijke uitkomst van de
suikerbietenteelt op een lager niveau
zal liggen dan in 1971.
Ontwikkeling
van de bedrijven
Toen in het begin van het jaar 1971
door het Ontwikkelings- en Sanerings
fonds voor de Landbouw een beëindi
gingsregeling bekend werd gemaakt, die
een verbetering ten opzichte van de tot
die tijd geldende regeling betekende,
leek het er op of de ontwikkeling naar
een kleiner aantal, maar grotere bedrij
ven flink op gang zou komen.
Die verwachting is niet uitgekomen.
Daarvoor zijn vooral twee redenen aan
te wijzen. In de eerste plaats is er het
feit van de hiervoor al genoemde betere
uitkomsten van de veehouderijbedrij
ven. In de tweede plaats is er het feit
van het ontbreken van vervangende ar
beid. Voor beëindigers is het heel moei
lijk om werk te vinden, dat als een pas
sende vervanging van het tot nu toe
gedane werk kan worden beschouwd.
Er moet dan ook op z'n minst twijfel
werd enuitgesproken over de mening
die naar voren wordt gebracht op de
bladzijden 23 en 24 van het Bestem
mingsplan voor het Buitengebied. Af
gaande op een studie over de landbouw
in Drente wordt hier gesteld, dat in
1980 de bedrijfsgrootten voor veehoude
rijbedrijven zullen variëren van een
mansbedrijven van 22 ha met 55 melk
koeien tot bedrijven met 1 Vt volledige
arbeidskracht en een oppervlakte van
45 ha en 90 melkkoeien.
Voor akkerbouwbedrijven zal de
grootte variëren van 66 ha tot 80 ha.
Verder wordt nog gesteld, dat de mini
mum oppervlakte op korte termijn afge
stemd dient te worden op doorsnee be
drijfsgrootten van 50 - 100 ha.
Het komt ons onwaarschijnlijk voor,
dat in de zeven jaren, die ons nog schei
den van het genoemde jaar 1980 de ont
wikkeling zo snel zal zijn, dat de hier
voor genoemde verwachting zal worden
bewaarheid.
Weliswaar is er het feit van het ont
breken van een opvolger op een flink
aantal bedrijven met bedrijfshoofden,
die nu ouder zijn dan 50 jaar. We zijn
echter van oordeel, dat speciaal de fi
nanciering een handicap zal zijn om het
hiervoor gestelde te bereiken.
Parklandschap
de oplossing
Het komt ons voor, dat in ieder geval
het idee van ondernemers, die in staat
zijn om bedrijven van 50 - 80 ha op een
rendabele wijze te exploiteren zich niet
verdraagt met de gedachte van de boer
als parkwachter. Toch is de mening van
Prof. Ir. W. Schermerhorn, dat het cre-
eren van het parklandschap tegelijk in
houdt, dat de boer daarin gedegradeerd
wordt tot parkwachter.
Het lijkt ons een onmogelijke opgave
om een boer met echte ondernemers
kwaliteiten om te vormen tot een „amb
tenaar", wiens grootste zorg het is het
landschap te conserveren. Ook al zou
hem een inkomen worden geboden, dat
op een zelfde niveau ligt als van col
lega-boeren, die onbelemmerd hun be
drijfsvoering kunnen uitoefenen, zou hij
zich niet „happy" voelen.
Het is bovendien een grote vraag of
de recreren^e mens gebaat zal zijn bij
een zekere „bevriezing" van het land
schap We moeten goed beseffen, dat
deze bevriezing meer betekent dan het
vastleggen van de tegenwoordige toe
stand. Als er èrgens sprake is van een
stilstand, die achteruitgang is, dan geldt
dit voor agrarisch gebied.
Het wil er bij ons niet in, dat verre
weg het grootste gedeelte van de nog
steeds toenemende stroom van vakantie
gangers zich beter op ons eiland zal
thuis voelen als dit duidelijk het stem
pel van parklandschap gaat dragen en
de boer in overall voor een deel gaat
plaats maken voor de man in een ander
„uniform".
Het toerisme op Texel is op gang ge
komen in een tijd, waarin het aanzien
van Texel door een ruilverkaveling ge
moderniseerd werd en de boer door een
moderne bedrijfsvoering ons gebied het
stempel van een vooruitstrevend land
bouwgebied heeft gegeven. Ik kan niet
ontkomen aan de indruk, dat het maar
een zeer kleine groep is, die meer ple
zier beleeft aan gebieden, die duidelijk
door Natuurmonumenten zijn gestem
peld dan aan streken, waar de boer
door modern graslandgebruik en een
hedentijdse bouwlandexploitatie de aan
blik van het landschap bepaalt.
Ik kan het niet anders zien dan dat
de aantrekkelijkheid van ons eiland
voor een flink gedeelte te danken is
aan de grote gevarieerdheid. In die ge
varieerdheid nemen de moderne land
bouwbedrijven een even belangrijke
plaats in als de tuinwallen, de Staats
bossen, de duinen en natuurterreinen.
Landbouw op Texel
telt mee
De instanties, die een grote vinger in
de pap van de ruimtelijke ordening heb
ben, oordelen in veel gevallen te ongun
stig over het belang van de agrarische
sector op ons eiland. Het mag dan waar
zijn, dat de eerste plaats, die de land
bouw op Texel heeft ingenomen sinds
enkele jaren is ingenomen door de re
creatieve sector, maar het is nog altijd
een belangrijke bedrijfstak. Ons Texelse
melkvee kan wat de produktie betreft
goed meekomen met het melkvee in on
ze provincie en is duidelijk produktiever
dan het melkvee in de andere provin
cies. Het Texelse schaap is in de -hele
wereld bekend. Het Texelse pootgoed
heeft een goede naam en bij de zaai
zaadvoorziening van de granen neemt
ons gebied een belangrijke plaats in.
Wat de mechanisatie betreft kunnen
we wel stellen, dat onze boeren in de
voorste gelederen lopen. Zowel op de
akkerbouwbedrijven als de veehouderij
bedrijven worden de meest moderne
landbouwwerktuigen gebruikt.
Het zou het terug zetten van de klok
betekenen als de belemmeringen, die
voor het grootste deel van het agrari
sche gebied genoemd worden in het Be
stemmingsplan voor het Buitengebied
tot gevolg zouden hebben, dat de ratio
nalisering van de bedrijven stop gezet
moest worden.
De ruilverkaveling
kwam tot een eind
We zijn nog steeds van oordeel, dat de
ruilverkavelings in de ontwikkeling van
de Texelse bedrijven een zeer belangrij
ke rol heeft gespeeld. Ook uit dat oog
punt zou het jammer zijn als de moge
lijkheden, die door het werk van de
ruilverkaveling zijn ontstaan niet vol
ledig uitgebuit konden worden als ge-
Aardleidingen en
bliksembeveiliging
Donderdag 28 december
De Koog, De Kaaps-nol, 20.00 uur, film
avond van Jan P. Strijbos.
Vrijdag 29 december
De Waal, N.H. kerk, 20.00 uur film
avond van Jan P. Strijbos.
Zaterdag 30 december
Den Burg, City theater, 15.00 uur,
„Poppen aan een touwtje"
Den Burg, Wezenland, 20.00 uur, oude-
jaarsrit, georganiseerd door MAB-
club Texel.
Zondag 31 december
Den Burg, City theater, 15.00 uur,
„Dumbo het vliegende olifantje"
De Dennen, Dennenoord,, 14.00 uur, bos-
loop.
Maandag 1 januari
Den Burg, City theater, 20.00 uur,
„Dumbo het vliegende olifantje"
Den Burg, City theater, 20.00 uur,
„Poppen aan een touwtje"
Dinsdag 2 januari
Den Burg, City theater, 20.00 uur,
„Poppen aan een touwtje"
Donderdag 4 januari
Den Burg, Raadskelder, 20 00 uur, post-
zegelbeurs.
Tot zondag 31 december
Spang W 32, expositie „Texels ambacht"
'(wolprodukten) door Ankie Engel,
Mar jet Hoekstra, Joki Kaper en Niek
Welboren.
Vanaf zaterdag 23 december
Den Burg, galerie 't Swarte Schaep, Ko-
gerstraat 100, expositie tekeningen
van Daan Welboren.
Openingstijden: iedere dag 10.00 -
21.00 uur en zondags 14.00 - 18.00 uur
Iedere maandagavond
Den Burg, gebouw Groene Kruis, 20.00 -
21.30 uur, openstelling informatiecen
trum en middelendepot NVSH.
Iedere dinsdagavond
Den Burg, hotel „De Zwaan", 20.00 uur,
bijeenkomst biljartclub.
Den Burg, ,,'tAsiel", 20.00 uur, discus
sie (Textant).
Trimmen
Zaterdag 15.00 uur en dinsdag 14.00
uur, trimmen bij „Dennenoord".
Iedere woensdag
Den Burg, Muziekschool, Parkstraat,
14.00 - 16 00 uur, legpuzzeltheek.
Iedere donderdag
Den Burg, Rode Kruisgebouw, 19.30 uur
yoga en 20.45 uur sensitivitytraining
(Textant).
Den Burg, 'tAsiel, 20.00 uur, filmgroep
(Textant).
Den Burg, hotel „De Zwaan", 20.00 uur,
bijeenkomst klaverjasclub.
Iedere vrijdagavond
Den Burg, „Olympic", 20.00 uur, biljart
club „De Graaf".
Oosterend, „De Bijenkorf", 19.30 uur,
bijeenkomst modelbouwclub.
Bejaardengymnastiek en -zang
Den Burg, „Casino", woensdags, 11.00
uur gymnastiek.
Den Burg, Landbouwschool, woensdags
15.00 uur, zang.
Oudeschild, 't Skiltje, donderdags 15.00
uur, gymnastiek.
Bejaardenomroep.
Elke maandag- en donderdagavond om
18 30 uur. Met o.a. verzoekplaten en
verjaardagen.
Zaterdagavond 6 januari concerteert
in de ncdcrlands hervormde kerk te
Den Burg het kamermuziekensemble
„Concertino" uit Vclp. De uitvoering is
georganiseerd door het Nutsdeparte-
ment Texel en staat in het teken van
het 150-jarig bestaan. Het belooft een
avond van goed gehalte te worden. De
kostbare organisatie is mogelijk gewor
den door een extra subsidie die het
Nutsdcpartement ter gelegenheid van
het jubileum van Cultureel Werk heeft
gehad.
Het ensemble „Concertino" bestaat uit
Eugène Roosegaarde Bisschop (pianist
leider), Karei Wolters (fluitist-piccolo-
ist) en Milada Lazarova (celliste). Het
zijn musici die hun sporen reeds ver
diend hebben. Roosegaarde Bisschop,
oprichter van het ensemble is een veel
gevraagd pianist als begeleider en in
kamermuziekensembles maar hij is ook
componist en koordirigent. Reeds als 12-
jange jongen had hij een piano-trio
waarmee hij vaak optrad. Hij kreeg zijn
opleiding van o.m. Ludwig Otten, Wil
lem Andriessen en Johan van den Boo-
gert. Karei Wolters is fluitist-piccolo-ist
in het Gelders Orkest. Hij werd opge
leid door Bertus Bakker, studeerde bij
Magdalena Kuhn aan het Arnhems mu-
zieklyceum en verwierf bekendheid
door zijn solo- en dubbelconcerten. Hij
is voorts aktief als dirigent in de we
reld der harmonie- en fanfareorkesten.
volg van beperkingen in de bedrijfsvoe
ring.
Als we hierboven schrijven, dat de
ruilverkaveling tot een eind is gekomen,
dan denken we aan het ingaan van de
betaling van de ruilverkavelingsrente.
Zo'n 19 jaar na de stemming over de
ruilverkaveling is het zo ver.
De nuchtere wijze, waarop dit feit is
aanvaard is voor ons een duidelijk be
wijs, dat praktisch iedereen is overtuigd
van de grote voordelen, die de ruilver
kaveling heeft gebracht. Van diverse
kanten hebben we de opmerking ge
hoord, dat de kosten in het niet vallen
ten opzichte van de verbeteringen, die
bereikt zijn op het gebied van de water
beheersing, de ontsluiting, de betere
vorm van de percelen en het aaneen
sluiten van verspreid liggende percelen.
Het zou ccn onvergeeflijke fout zijn
als beslissingen van boven af het de
agrariërs onmogelijk zouden maken om
de perspectieven, die er door het werk
vn de ruilverkaveling zijn gekomen tot
een werkelijkheid te maken.
C. van Groningen
Het ensemble .Concertino", dat zaterdag
6 januari concerteert in de Ned. Herv.
kerk te Den Burg.
Milada Lazarova tenslotte werd gebo
ren in Chocen bij Praag. Na haar cello
studie aan het conservatorium van Kro-
meriz rondde zij deze opleiding af aan
de befaamde Janacek Academie te Brno.
Als soliste maakte zij grote naam; zij
trad tijdens haar vele concertreizen op
in de meeste grote steden van Tsjecho-
slowakije, Oostenrijk, Rusland en Duits
land terwijl zij ook in Nederland furore
maakte door haar concerten met het
Gelders Orkest en met Concertino.
Het programma van 6 januari omvat
zeven werken:
1. Trio nr. 29, (Joseph Haydn) in F-gr.
t., voor piano, fluit en cello. Allegro;
Finale; Tempi dit menuetto.
2. Sonate (Willem de Fesch), in F-gr.
t., voor violoncello en piano. Preludio;
Largo; Allemanda; Allegro, Sarabande;
Largo; Minuette; Con grazia.
3. Canzonetta Sarabande (Jaap Ge-
raedts) (Dans van de Witte Wiven) voor
fluit en piano.
4. Triosonate '(Ary Vermaar) opus 7,
voor fluit, violoncello en piano. Allegro
non troppo; Andante mesto; Vivo.
5. Sonate (Luigi Boccherini) voor vio
loncello en piano. Adagio; Allegro.
6. Sonatine (Wolfgang Wijdeveld) voor
fluit en piano. Allegro; Larghetto; Vivo.
7. Trio-suite (Günther Raphaël) opus
44, voor fluit, violoncello en piano.
Prearrtbulum; Courante; Sarabonde;
Menuett; Gigue.
Het concert is ook voor niet-leden
toegankelijk. Zij betalen ƒ3,p.p.
Verder winterprogramma
Wat het verdere winterprogramma
van het Nutsdepartement betreft wordt
herinnerd aan het optreden van het
Amstöl-toneel uit Amsterdam op 31 ja
nuari. Opgevoerd wordt de thriller-
comedie „Dubbelspel" van Robert Tho
mas, om 20.00 uur in „De Oranjeboom".
Op 23 februari volgt een avond in
„De Lindeboom-Texel" waar de heer A.
Roozenboom, hoofdinspecteur van poli
tie te Hilversum, zal spreken onder het
motto „Een kijkje in de keuken van de
politie".
Op 18 april wordt een bezoek ge
bracht aan de Helderse schouwburg
waar Wim Kan optreedt. De kaarten
voor deze avond zijn reeds uitverkocht.
