landbouwtop kwam op Texel praten
over boer en landschap
nottnerus ziet niets in landschapsbehoud
M. Mantje wil ^samenwerking
>oeren en natuurbeschermers
Burgerlijke stand
Handelsregister
Aanvulling raadsagenda
SPORTPROGRAMMA
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 13 april 1973
Maandag en dinsdag hebben de dage-
besturen van de Hollandsche Maat-
appij van Landbouw een werkbezoek
jracht aan Texel. De heren werden
die gelegenheid uitvoerig over de ak
te problematiek rond agrarische be-
ifevoering, landschapsbehoud en toe-
ne geformeerd. Dit gebeurde door
excursie en door lezingen van ver-
'enwoordigers van agrarische organi-
ies, maar ook van de heer M. Mantje
Staatsbosbeheer. De meer informele
jachtenwisseling droeg eveneens bij
i het beeld dat de bezoekers zich van
*el vormden. Aanleiding voor het be-
<k was de brief die de afdeling Eier-
id van de Hollandsche Maatschappij
ng jaar aan het hoofdbestuur schreef
waarin verontrusting werd uitge-
xiken over de plannen om het Texelse
tdschap te beschermen.
)e eerste lezing was van de heer C.
n Groningen. Hij gaf feitelijke infor-
itie over de landbouwkundige situatie
Texel. Wat hij naar voren bracht be
eft in het bestek van dit artikel niet
worden herhaald; de feitelijke situa-
is bij de plaatselijk betrokkenen vol
gde bekend.
baarop sprak de heer M. Mantje van
iatsbosbeheer over de recreatieve be-
;enis van het Texelse landschap en
er de gevaren die dit landschap be-
ïigen. Spreker schetste de wijze waar-
het landschap tot enkele tientallen
•en geleden langzaam is gegroeid tot
i half natuurlijk cultuur-landschap
n ongekende schoonheid met een zeer
ke flora en fauna. Het aanzien van
unieke gebied werd door de ruil-
rkaveling in de jaren '50 grondig ge-
jzigd. Met alle respect voor de mensen
i de verkaveling met de inzichten van
tijd tot stand brachten, meende de
er Mantje toch dat het met de kennis
de wettelijke mogelijkheden van nu
el anders zou zijn gegaan. „We moe-
1 misschien aanvaarden dat streek-
jene gebouwen verdwijnen, maar is
t noodzakelijk dat ook op een eiland
i Texel gebouwd wordt naar scha-
Boontypen, zoals overal elders in Ne-
IBrland?". Ook meende de heer Mantje
[dat men tegenwoordig veel meer poelen,
issen en drassige percelen zou hand
en. Deze landschappelijke juweeltjes
jn nu voorgoed verdwenen.
Cultuurtechnische revolutie
Dndanks deze gemiste kansen is Texel
g steeds een prachtig eiland. Maar het
Irdt bedreigd door de gevolgen van
1 cultuurtechnische revolutie die na de
op gang is gekomen.
e rol van de mens in het landbouw-
aal is volkomen veranderd. Vroeger
ild hij de verscheidenheid aan levens-
Bmeenschapers in stand, doordat hij op
■zelfde plaats steeds weer ongeveer
[hetzelfde deed, maar overal wat anders,
[enwoordig is het net andersom: men
t steeds weer wat anders, maar dan
il overal hetzelfde. De agrarische
ns houdt niet meer in stand, maar
•stoort.
ik de recreatieve ontwikkeling bergt
reigingen in zich. De heer Mantje
dde zich kritisch op tegen de wijze
larop kampeerterreinen etc. zijn aan-
?d. „In plaats van deze voorzienin-
harmonisch in te passen in daar-
>r nieuw te creeren landschappen,
trden zij geconcentreerd aangebracht
eni verstopt achter loofhoutsingels. In
■te dus achter groene „schuttingen".
[Opk betekent het massatoerisme schade
'njde vorm van slijtage van natuurge-
tden, van lawaaioverlast en luchtver
ing. Het is te verwachten dat binnen
van 4 tot en met 10 april 1973
Geboren: Marjon Elizabeth, dv. Ger-
van der Feen en Carl a I. M. Bare
ly Yolanda Mathilda, dv. Comelis
izendstra en Olga M. Nuberg; An-
!as» zv, Cornells Bruin en Louise M.
nneulen, Mirjam, dv. Willem Bruin
Johanna M. Kampman,
hertrouwd: Sietse A Visser en Pe-
nella G. Fransen; Marinus D. Kuiper
Grietje W. de Jong.
Overleden Cornelis J Veeger, oud
jaar, wonende te Den Hoorn; Jacoba
"t, ev. Berga, oud 60 jaar, wonende
Gerritsland; Sara M. Vos, ev. De
:u^> °ud 78 jaar, wonende te Ooster-
Monique Breederveld, oud 10 jaar,
nende te De Koog; Anna C. an der
ari, wv. Schaatsenberg, oud 72 jaar,
nende te De Koog.
rk^6- insc^rijvingBouw- en tim-
toedrijf M. Visser (eigenaar), Marico-
Den Burg. Aannemersbedrijf
Serlijke en utiliteitsbouw.
afzienbare tijd in het hoogseizoen 20.000
auto's zullen rondrijden. De vergiftiging'
die hiervan het gevolg is zal in de eer
ste plaats de agrarische ondernemers
treffen.
Watervervuiling
De watervervuiling is op Texel ern
stig, zei de heer Mantje. Het toenemend
gebruik van leidingwater in de land
bouw en door de toeristische bedrijven
is hieraan debet. „De agrarische bedrij
ven en vrijstaande woningen vervuilen
30 k 40 km slootlengte volledig. Zonder
de aanleg van terugvoerleidingen is dit
probleem onoplosbaar". Ook de recrea
tie bederft het water. De bedrijven in
deze sector zijn grotendeels gelegen aan
de westzijde van het eiland. Het afval
water wordt voor een deel gezuiverd,
maar niet van fosfaten en nitraten. Om
dat de sloten op het eiland naar het oos
ten aflopen trekt dit met te veel voe
dingsstoffen belaste water over het hele
eiland. Uitgerekend door Waalenburg
loopt een van de grote fosfaatstromen,
afkomstig van de nieuwe rioolwaterzui
veringsinstallatie aan de Pontweg.
De heer Mantje meend dat de invloed
van dit water op den duur funest zal
zijn voor de voedselarme natuurgebie
den. Ook de vogelstand op het wad zou
door de watervervuiling plotseling ern
stig kunnen worden aangetast. De
broedvogelstand in het agrarisch gebied
en landschapsgebied van grote beteke
nis als landsbelang wil zien, zal moeten
worden gezocht naar andere mogelijk
heden".
Na de heer Mantje belichtte de heer
C. Zijm, voorzitter van de afdeling Ei-
eiland van de H.M.v.L. de positie van
de Texelse boer. Hij citeerde daarbij
veelvuldig de in deze naar voren ge
brachte mening van de Gewestelijke
Raad van het Landbouwschap. De heer
Zijm verzette zich tegen de aanwijzing
van allerlei gebieden tot „agrarisch ge
bied van landschappelijke en cultuurhis
torische waarde". Met name voor be
langrijke delen van Eierland, de polder
Het Noorden en de Eendrachtpolder is
dat volgens hem niet nodig. Maar ook
de aanwijzing van vrijwel geheel oud-
Texel tot „Agrarisch gebied met land
schappelijke en cultuurhistorische waar
de" was de heer Zijm een doorn in het
oog. Hij vroeg de aandacht voor het feit
dat dit gebied juist voor een belangrijk
gedeelte is gevormd en in stand gehou
den door de Texelse boer. Deze nu te
hinderen met beperkende maatregelen
en kostenverhogende voorschriften zou
verkeerd zijn. De heer Zijm drong er
op aan deze bestemming geheel te laten
vervallen of hoogstens te beperken tot
enkele bijzondere punten.
Hogeberg
Dat aan het gehele 350 ha grote ge
bied de Hogeberg de bestemming „Ge
bied van landschappelijke, cultuurhisto
rische en natuurwetenschappelijke
waarde" wordt gegeven was de heer
Voor dinsdagochtend stond een ex
cursie op het programma. De generaals
van het groene front brachten een be
zoek aan een bollenbednjf, een akker
bouwbedrijf en een veehouderijbedrijf.
Tot besluit van het werkbezoek werd
geluncht in hotel „De Lindeboom-
Texel".
Lof voor Staatsbosbeheer
Wij hadden daar een gesprek met de
heer Tuinman, voorzitter van de Hol
landsche Maatschappij van Landbouw
en lid van de Tweede Kamer (voor de
WD) en met de heer Knottnerus, voor
zitter van het Nederlands Landbouwco-
mité en van de COPA, de Europese Boe-
renorganisatie.
Beide heren waren eenparig in hun
waardering voor de rustige, verstandige
opstelling van het Staatsbosbeheer op
Texel. Soms wil men, aldus deze heren,
het onderste uit de kan, en dat leidt tot
verharding van de standpunten aan
weerszijden. Maar op Texel slaagt men
er naar het oordeel van beide boeren-
bonzen in, in goed overleg een heel eind
te komen.
Voor het overige bleken de denkwij
ze van de heer Tuinman en die van de
heer Knottnerus wel enigszins uiteen te
lopen. Zo legde de heer Tuinman de na
druk op de waarde van het landschaps
behoud. Hij achtte het landschap kwets
baar en waarschuwde voor een te grote
recreatiedruk. Hij stond niet zonder
meer afwijzend tegenover de aanwen
ding van EEG-gelden om het Texelse
landschap te beschermen, bijvoorbeeld
in de vorm van beheersovereenkomsten.
Wel meende hij dat de bij het ministerie
van Cultuur, Recreatie en Maatschappe
lijk werk levende gedachten dat men
is door de intensivering van de land
bouw al aanzienlijk teruggelopen.
Zo staan er drie belangengroepen te
genover elkaar. „De ondernemer in de
toeristenindustrie wil een maximale be
lasting van het landschap om zijn eco
nomisch wankele positie te handhaven.
De boer streeft naar maximale opbreng
sten om zich een bestaan te verschaffen.
De natuurbeschermer strijdt voor be
houd en waarschuwt terecht voor de ge
varen dit dit mooie eiland bedreigen".
Integratie
De heer Mantje achtte integratie van
de standpunten van deze partijen hoogst
noodzakelijk. Een goed teken vond hij
dat de Jonge Ondernemersorganisatie
de gevaren onderkent en de strijd is be
gonnen tegen onverantwoorde gemeen
telijke bestemmingsplannen.
Aan het slot van zijn lezing deed de
heer Mantje een viertal aanbevelingen.
In de eerste plaats is volgens hem be
wuste afstoting wenselijk van marginale
en sub-marginale landbouwgronden, en
wel om twee redenen; zo'n afstoting be
vordert het agrarisch bedrijf op de an
dere gronden en verhoogt de natuurwe
tenschappelijke waarde van het eiland.
De tweede aanbeveling van de heer
Mantje betreft het afvalwater. Dit zal
door gesloten leidingen moeten worden
afgevoerd en centraal gezuiverd. In de
derde plaats moet het vaste huisvuil
van het eiland worden afgevoerd. Ten
slotte moet uitbreiding van de toeristi
sche akkommodatie worden tegenge
gaan. De heer Mantje stelde dat aan de
ze punten niet kan worden voldaan on
der de huidige bestuursvorm. „Wanneer
men het behoud van Texel als natuur-
Zijm ook al te dol. Het gebied mag dan
een bijzonder onderdeel vormen van
het Texelse landschap, zonder zeer goe
de financiële garanties is het plan voor
de landbouw onaanvaardbaar.
Ook in de bestemming „Recreatieve
doeleinden en bebossing, uit te werken
ex art. 11 van de Wet op de Ruimtelijke
Ordening" zag de heer Zijm weinig. De
boer komt door de veel te lange termijn
waarbinnen 'de bestemming moet zijn
uitgewerkt (7 jaar na de vaststelling
van het plan) in onzekerheid. Als er al
met termijnen gewerkt wordt, dan moe
ten de gronden wel binnen 3 tot 5 jaar
zijn aangekocht en de gebruiksschaden
geregeld. De financiële paragraaf van
het plan achtte de heer Zijm te optimis
tisch. Ook meende hij dat bij het plan
voor het toekomstig beeld van de land
bouw niet is uitgegaan van gegevens
die op de Texelse omstandigheden be
trekking hebben. Gegevens van het on
derzoek van de Stichting Agrarisch
Texel zouden nuttig kunnen zijn.
Reagerend op de suggestie van de
heer Mantje, dat er in de toekomst
landbouwgronden zouden moeten vrij
komen voor natuurgebieden wees de
heer Zijm er op dat de bedrijfsvergro-
ting veel sneller gaat dan men ooit had
kunnen dromen. Gronden die vrijkomen
doordat er geen opvolgers te vinden zijn
moeten worden opgenomen in grotere
bedrijfseenheden.
Overigens meende de heer Zijm dat
het Texelse landschap bij de boer in
goede handen is. „Wc zijn opgegroeid
met Thijssc, Burdet en Drijver" aldus
de heer Zijm. Als er niet zoveel van bo
ven af werd opgelegd zouden de Texelse
boeren naar zijn mening samen met
Staatsbosbeheer een heel eind kunnen
komen.
Een belangrijk aspect van de controverse
tussen landschapsbeschermers en agra
riërs wordt gevormd door de voor het
Texelse landschap zo karakteristieke
tuinwallen. Een enquête heeft uitgewezen,
dat het een misvatting is dat de boeren
zo snel mogelijk van hun tuinwal afwillen
Kans dat de .partijen" het eens worden
is er wat dat betreft dus volop. Hoop
gevend in deze is ook de ontwikkeling
van een tuinwalzetmachine door Heide
maatschappij en Sabena, waarmee het
mogelijk is tuinwallen te plaatsen voor een
prijs die lager ligt dan een ursusgaas-
afrastering. De kinderziekten van de ma
chine zijn inmiddels verholpen, zoals on
langs bleek bij een overtuigende demon
stratie voor een groep bij de landschaps-
problematiek betrokkenen. Met de ma
chine kunnen bestaande tuinwallen ook
worden gerepareerd. Het wachten is nu
op de opdrachtgevers. Op de foto, ge
maakt bij de demonstratie op het land
van de heer R J. Eelman aan de Meijert
Boonsbosweg ziet men hoe de machine
de eerder losgesneden twee meter lange
zoden opstapelt. De aldus gevormde tuin
wal is bijzonder sterk en verschilt zeker
na verloop van enige tijd nauwelijks van
het met de hand gebouwde type.
met een gulden of twintig per hectare
een heel eind kon komen, veel te opti
mistisch is. Hoe het ook zij, het land
schap kan alleen zijn schoonheid behou
den als de boeren het goed hebben. „Als
de boeren verpauperen, verpaupert ook
het landschap", zo zei de heer Tuinman.
Hij wees erop dat de boeren zelf in toe
nemende mate oog krijgen voor de
waarde van het landschap. Toen hij eens
een lezing hield voor plattelandsvrou
wen was hem met nadruk te verstaan
igegeven dat het tenslotte de boer met
zijn gezin is die 365 dagen per jaar te
gen het land moet aankijken. De dames
hadden zich geërgerd aan in stedelijke
kringen levende ideeën dat de boeren
zelf onverschillig staan tegenover de
schoonheid van het platteland. Maar de
heer Tuinman liet er geen twijfel aan
bestaan dat de boer ook goed moet kun
nen boeren.
Onzin
De heer Knottnerus benaderde de pro
blematiek heel anders. Het aantal men
sen dat het landschap ziet als iets fraais,
dat behouden moet blijven, is volgens
hem maar klein en zal dat ook blijven.
Het platteland is in zijn visie meer een
produktiemiddel van voedsel. Bovendien
blijft er, hoe je ook produceert, altijd
wel een of ander soort landschap over.
Hoe dat er ook uitziet, er is allicht een
groep te vinden die het mooi vindt. De
heer Knottnerus zou het dan ook onzin
vinden als EEG-geld in het landschaps
behoud zou worden gestoken. Een land
schap als het Texelse is voor hem niet
eens een nationaal belang, laat staan
dat het internationaal waarde zou bezit
ten. En als er al iets behouden moet
worden, aldus de heer Knottnerus, dan
moet dat worden uitgemaakt door de
deskundigen onder elkaar.
Aan de agende voor de raadsvergade
ring van dinsdagavond a.s. (aanvang
half acht) is het volgende punt toege
voegd:
25. Verlening eervol ontslag aan me
vrouw C. I. M. van der JFeen-Bareman
als onderwijzeres aan de openbare lage
re school te De Koog.
ZATERDAG 14 APRIL
Afdeling Noordholland:
Monn.dam-Oosterend (Z), 14.30 uur
Junioren:
Breez. Boys Bl-T. Boys BI, 14.30 u.
ZONDAG 15 APRIL
4de klasse B KNVB:
De Valken-Texel, 14 30 uur
(vertrek boot 12.00 uur)
Afdeling Noordholland:
Tex. Boys-St. Boys, 14.30 uur
Cocksdorp-WSW, 14.30 uur
Oosterend-Callantsoog, 14.30 uur
RKEDO-ZDH, 14.30 uur
(vertrek boot 13.00 uur)
SAMEN REIZEN:
ZONDAG 15 APRIL
Texel 1 aparte bus
ZDH supporters aparte bus.
MEDEDELINGEN
S.V. Texel
Het eerste speelt zondag de laatste
competitiewedstrijd uit tegen De Val
ken. Thuis werd het een 32 overwin
ning met pijn. De Valken op eigen ter
rein is altijd een moeilijke tegenstander
voor ons geweest, maar we hebben toch
al meerdere keren een of twee puntjes
mee kunnen nemen naar het eiland. Als
we weer de taktisch instelling hebben
van laat maar komen en probeer met
een uitval een doelpunt te maken, dan
is er ook nu weer kans op een punt.
Maak er een goed competitieslot van,
mannen. t. C.
S.V. Cocksdorp
Nog slechts een beperkt programma
zondag. Het 2e en A-junioren zijn reeds
uitgespeeld. Alleen speelt het eerste z'n
laatste thuiswedstrijd van dit seizoen
tegen WSW. Misschien een gelegenheid
om de punten thuis te houden. Als ie
dereen zich voor honderd procent inzet,
moet een goed resultaat behaald kunnen
worden. B.
S.V. Oosterend
Komend weekend hebben we een be
perkt programma af te werken, want
zaterdag komen alleen de senioren in
het veld en wel om 2.30 uur in Monni
kendam tegen de zaterdagsenioren van
die naam. Uit schijnen jullie beter te
spelen dan thuis, dus misschien zit er
wel een puntje in. Scheidsrechter is de
heer F. Rijff.
De junioren zijn allen vrij.
Zaterdagmiddag om half drie speelt
het derde elftal een oefenwedstrijd te
gen de bedrijfsvereniging Mayday.
De spelers van het tweede elftal die
nen om 14.00 uur op het veld te zijn in
verband met het maken van een foto.
Voor opstellingen en aanvangstijden,
zie het kastje.
Zondag komt alleen het eerste in het
veld en speelt dan thuis z'n laatste wed
strijd tegen nummer twee op de rang
lijst: Callantsoog. Probeer de competitie
nu eens winnend te besluiten, mannen.
Aanvang 2.30 uur. Scheidsrechter is de
heer J. J. de Git.
Allemaal veel succes! P.K.
Texelse Boys
Dit weekend een zeer klein competi
tieprogramma.
In verband met de schoolvoetbalwed-
stnjden spelen zaterdag alleen de BI
junioren. Zij gaan met de boot van 1 uur
naar Breezand. We reizen alleen, dus zo
mogelijk met eigen vervoer.
Zondag speelt alleen het eerste. Het
wordt, op eigen terrein, de laatste com
petitiewedstrijd van dit seizoen. Op be
zoek komt St. Boys, een oude bekende
en pittige tegenstander. Hoewel de
spanning voor ons voorbij is, rekenen
we op een goed slot. A.W.
