Bejaardenwoningen in
buitendorpen in gebruik
m
Bill
SqImr u
Precies twee jaar na opening van „Starkenburgh'
Maar Stichting Bejaardenzorg
gaat niet op iauweren rusten
-
ÊfïS-iaaisi" mn
00^
MM,
'f0000^
Jongerendienst in Den Burg
S.V. De Cocksdorp
ZDII won prijzen bij
veteranentoemooi
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 1 juni 1973
e naam ,,ue ree die is gegeven aan de 14 woningen aan de De Hout-
De zeventig bejaardenwoningen die de
Stichting Bejaardenzorg Texel in vijf
buitendorpen heeft laten bouwen zijn
gereed en bewoond. Dinsdag is aan dit
heugelijke feit feestelijke aandacht be
sleed. Voor de huurders van de wonin
gen is dat niet ongemerkt voorbij ge
gaan want ze hebben allemaal een
bloemetje gekregen.
Het bestuur van de Stichting heeft al-
reden om voldaan te zijn. In korte tijd
een prachtig plan tot uitvoering ge
bracht waarmee in een zeer duidelijke
behoefte is voorzien. De totale kosten
hebben 2,75 miljoen bedragen. De
stichtingskosten per woning konden
juist onder het maximum blijven waar
door de grootst mogelijke rijkspremic
werd verkregen hetgeen resulteerde in
;een betaalbare huur.
In tegenstelling tot de eerder in ge-
)ruik genomen woningen van „Starken
burgh" te Den Burg, werd voor het
ontwerpen van de 70 woningen in de
luitendorpen een Texelse architect ge
il: C. R. Alkema uit De Koog. Men
weft geen stedebouw- of welstandsdes-
kundige te zijn om te kunnen constate
ren dat Alkema erin is geslaagd voor
tik dorp een fraai complex te ontwer
pen, harmoniërend met de omgeving en
aangepast aan de geboden grondsituatie.
Hearings
Toen in 1969 werd besloten in de bui
endorpen bejaardenwoningen te gaan
louwen diende eerst de behoefte te
worden gepeild. Op zeer eigentijdse wij-
re gebeurde dit door het organiseren
'«n hoorzittingen. In het boekwerkje
t de Stichting Bejaardenzorg in be-
*rkte oplaag heeft uitgegeven ter ge-
egenheid van het bereiken van de
e mijlpaal wordt er melding van
maakt dat bij deze hearings soms
reemde ervaringen werden opgedaan,
to kwam Oosterend met een lijst van
iet minder dat 63 gegadigden maar uit
eindelijk bleven daar in eerste instantie
laar negen van over. Van de 23 gega-
ügden van Den Hoorn werden er pre-
'8 16 bewoners. Na het peilen van de
«hoefte waarbij ook de terreingrootte
ogenschouw moest worden genomen
ferd besloten de 70 woningen als volgt
ver de dorpen te verdelen: De Cocks-
top 12; De Koog 12; Oudeschild 14;
kn Hoorn 16 en Oosterend 16. Het be
ur van de Stichting is niet alleen te-
Teden over het werk van de architect,
ft is ook vol lof over de medewerking
de gemeente, direktie volkshuisves-
en bouwnijverheid alsmede over
ft kwaliteitswerk dat aannemer Fa. H.
öalder en Zonen uit De Cocksdorp le
erde.
Liften
Helemaal zonder problemen zijn de
wrbereidingen niet verlopen. Zo zul-
jD onze lezers zich herinneren dat nog-
vat oppositie ontstond tegen het feit
at de woningen overal in twee bouw
en zouden borden uitgevoerd. Het
diecomité Eierland en de Gemeen-
»ap Eierland zagen het als een em-
*8 bezwaar dat een deel der bewoners
"P moeten trappenlopen, ondanks het
'i dat de helft van de gegadigden lie-
op een tweede dan op een eerste
twlaag wilde wonen. Zelfs werd nog
alternatief plan van een andere ar-
Jkct ingediend dat voorzag in één-
«Ss'oouv. Tenslotte werden de bezwa-
t mgetrokken en werd ook in De
^orp volgens het plan Alkema ge-
^'d nadat het bestuur had besloten
a''e complexen liftschachten te laten
-brengen. Of daar ook werkelijk lif-
Jjn zullen komen staat nog niet vast.
jtiat het Rijk van mening is dat een
1 bij tweelaagsbouw overbodige luxe
"0 van die kant niet op financiële
?Jn worden gerekend. Maar wie weet
,3it iemand nog eens op het idee om
De 16 woningen bij de hoek Mulderstraat/
Botterstraat te Oosterend hebben geen
naam. Het wachten is nog op suggesties
van de dorpscommissie.
voor dit doel een legaat beschikbaar te
stellen.
Verleden
De Stichting Bejaardenzorg Texel
heeft een interessante voorgeschiedenis.
Al heel lang geleden werd iets gedaan
aan het verschaffen van huisvesting aan
ouderen en economisch zwakken. Op de
lijst van instellingen van weldadigheid
die door de gemeente volgens wettelijk
voorschrift moet worden bijgehouden,
kwamen sedert jaar en dag negen zg.
familiehuisjes en armenkamers voor die
te boek stonden als zg. gemengde in
stellingen, wat betekent dat het bestuur
geregeld wordt door particulieren en de
burgerlijke overheid gezamenlijk. Deze
instellingen waren: De Vooghtlanden;
armenkamers van het kerkhof (of
Nieuwstraat) aan Den Burg; armenka
mers van de Molenstraat; armenkamers
van de Waalderstraat; armenkamers van
de Warmoesstraat; armenkamers aan
Den Hoorn; armenkamers aan De Koog;
familiehuisjes in de Waalderstraat te
Notaris en getuijgen, claerlijk bleek
en men anders niet en konde bemer
ken, dewelke overdenkende de bros-
hijt van 's menschen leven, dat als
©en schaduwe seer haest vergaet, en
datter niet seekerder en is als de
doot en niet onseekerder dan den
tijd en wijze van dien
De statuten van de stichting bejaar
denzorg Texel beginen heel wat zakelij
ker!
Moeilijk
Vooral na de tweede wereldoorlog
werd het functioneren van de oude in
stellingen steeds moeilijker. Vele huis
jes werden oud en bouwvallig en men
beschikte niet over de middelen om
hierin verbetering te brengen. De bete
kenis van de huisjes was door de geld
ontwaarding toch al sterk verminderd.
Bovendien ging steeds meer de gedachte
leven dat op een andere, meer mens
waardige manier voor de economisch
zwakkeren moest worden gezorgd.
Het was een der verdiensten van wij
len burgemeester De Koning in te zien
dat voor de negen instellingen samen
wel een werkterrein zou blijven. Een
eerste bespreking waarbij de moeilijk
heden en mogelijkheden samen onder
ogen werden gezien, werd gehouden op
8 november 1957. Het samenwerkings
plan kwam niet direkt van de grond. Er
werd een inventarisatie van het woning-
bezit opgesteld en een jaar later werd
een volgende bijeenkomst gehouden. Al
bij de eerste bijeenkomst was voorzich
tig geopperd dat dank zij de samenwer
king wellicht aan het bouwen van nieu
we bejaardenwoningen zou kunnen
worden gedacht.
Onder voorzitterschhap van wijlen de
heer J. Keijser met als secretaris de
heer G. Pansier beraadslaagden de be
sturen gezamenlijk verder. Er werden
talloze problemen opgelost. De secreta
ris ontwierp de statuten voor een nieu
we stichting. Op 26 april 1961 viel het
besluit de oude instellingen op te hef
fen en alle bezittingen in te brengen in
manstraat te Oudeschild werd destijds als suggestie ingediend voor de
woningen te Den Burg Het stichtingsbestuur vond deze naam echter
meer geschikt voor de woningen in het aan de Texelse rede liggende
Oudeschild.
Den Burg en familiehuisjes in de We
verstraat te Den Burg. Het bestuur van
deze instellingen werd benoemd door B.
en W. Voor zover valt na te gaan da
teerde de oudste van deze instellingen
van 1473. Van het oorspronkelijke doel
was in veel gevallen weinig overgeble
ven. Dit doel was het verlenen van hulp,
meestal in de vorm van gratis wonen
met soms daarboven nog een periodieke
uitkering, aan bloedverwanten van de
stichter of andere Texelse ingezetenen
die in financiële moeilijkheden verkeer
den.
Heijlige Geest
Van vier van deze oude instellingen
zijn de statuten nog aanwezig. Deze zijn
een historisch waardevol goed op zich
zelf, alleen al door de stijl waarin ze
zijn geschreven. Zo worden de armenka
mers van de Molenstraat genoemd „De
Heijlige Geest Kamers aan Den Burg
op Texel in de Molenstraat" en luidt de
aanhef: „in den Eere Godes en zijne Ge-
benedider Moeder Maria ende tot loof-
nysse der Heiligen Drievoudigheid
Het testament waarbij de instelling
Vooghtlanden werd gesticht begint als
volgt:
,,/n den iare van der geboorte ons
Heere en Salighmakers Jesu Christy,
Duijeent zes Hondert twee en tach-
tigh, op den tienden November nieu
we stijl, de klok omtrent zes uyren
naar de middagh, is gecomen en ge
compareerd in eijgende parsone voor
mij, Jan Toorn Heer, Openbare Nota
ris bij den Hove van Holland, gead
mitteerd ter burgh in de eiland Texel,
de overoudt burgmr Cornelis Maerts
Vooght, woonachtig op Sevenhuijsen
in de banne van Oosterendt, mij, No
taris, zeer wel gekent, redelijk ge-
sont sijnde van ligchame gaende en
staende, zijn verstand, reden ende
memorije seer wel en volcomen ge-
bruijekende, soo 't selve voor ons,
Het terrein aan het Wintergroen, waarop
de 12 bejaardenwoningen te De Koog zijn
gebouwd heette ,,'t Skutjesland"omdat
het vee er werd geschut De naam van
het complex is daarvan afgeleid: ,,de
Schutteboe".
een nieuwe sbichting die na lenig heen
en weer gepraat de zakelijke naam
Stchting Bejaardenzorg Texel kreeg. De
gemeenteraad ging met deze fusie ook
akkoord evenals G.S. Als doelstelling
stond in de statuten vermeld: Het stich
ten en instandhouden en exploiteren
van bejaardenwoningen. Bepaald is ver
der dat er een algemeen bestuur moest
zijn van 11 tot 17 leden en een dagelijks
bestuur van vijf personen. Het algemeen
bestuur, waarvan de leden door B. en
W. worden benoemd, moet zoveel moge
lijk representatief zijn voor de verschil
lende geestelijke stromingen van de
Texelse bevolking.
Bij de oprichtingsakte werdt de in
breng van de comparanten vastgesteld
op ruim 26 ha grond tegen een geschat
te waarde van ƒ57.300,en 19 huisjes
met een taxatiewaarde van ƒ62.700,
terwijl aan geld of geldswaardige papie
ren ƒ48.200,aanwezig is.
Eerste daad
De eerste bestuursdaad, zo vermeldt
'■■Aft
het eerdergenoemde boekwerkje be
stond uit het geven van opdracht voor
het maken van portalen eQ toiletten in
de drie woningen in de Warmoesstraat
kosten ƒ3.853,Een hele uitgaaf!
Gelukkig kwam datzelfde jaar een bod
van de gemeente Texel op een perceel
grond aan de Waalderstraat: ƒ5.610,
voor 5.610 m2. Daarop werd enkele
maanden later ingegaan.
Van somige huizen werd wat huur
ontvangen: van een woning aan de We
verstraat ƒ3,50 en van de drie panden
in de Warmoesstraat ƒ2,50 per week in
clusief kosten van waterleiding.
In 1964 trad nog een tiende instelling
tot de stichting toe: het familiehuisje
Diek 14 te Den Hoorn.
Het besluit werd genomen nieuwe be
jaardenwoningen te gaan bouwen en te-
gelegener tijd de oude woninkjes af te
stoten. In 1964 werden twee huisjes te
genover de N.H. kerk te Den Hoorn
voor ƒ7.500,verkocht.
Op 1 januari 1965 trad de bijstandwet
in werking en dat betekende dat alleen
de gemeentelijke overheid nog finan
ciële bijstand mocht verlenen. Vrij wo
nen, aangeboden door particuliere in
stellingen, kon dus niet meer. Daarom
besloot het bestuur voor alle woningen
huur te vragen, variërend van ƒ5,tot
ƒ15,per week. Daarbij deed zich het
merkwaardige geval voor dat twee be
woners die bijstand ontvingen en de
huur dus via de Sociale Dienst volledig
vergoed kregen, tegen deze huurvast
stelling bezwaar maakten bij de huur
adviescommissie. Omdat deze commissie
moest uitgaan van de normen op 10
mei 1940 werd de huur beduidend ver
laagd. Bijv. voor de Molenstraat van
ƒ12,tot ƒ4,35 per week.
Starkenburgh
In 1967 begonn ende voorbereidingen
tot nieuwbouw. Aan de Thijsselaan te
Den Burg zouden 15 a 16 woningen
moeten komen. Op het aangeboden ter
rein konder echter wel 32 woningen
staan. Architectenbureau Ir. van Harre-
veld en van Waardcnberg uit Haarlem
achtte door een andere indeling een nog
ambitieuzer plan mogelijk: 36 bejaar-
denwoningen, 6 eenpersoons flats, re
creatiezaal en beheerderswoning. Dit
plan werd door de firma Drijver uitge
voerd en op 25 mei 1971 kon Starken
burgh in gebruik worden genomen. De
ingebruikneming van de woningen in
de buitendorpen viel louter toevallig
twee jaar later op precies dezelfde
datum.
In het bestuur van de stichting heb
ben zitting de heren B. Bakker, M. Bak
ker, W. H. Bakker, M. J. Kikkert, D.
van Wilsum, C. Bakker, Joh. Bakker,
P. W. Koning, H. Kuip en Th. J. Witte.
De heren Koning en Kikkert zijn afge
treden. Verder was het aantal bestuurs
leden gedaald tot tien, dus beneden het
minimum. B. en W. hebben in de drie
vacatures benoemd: mevrouw W. M.
Trap-Druif uit Oosterend, de heer J. D.
Koning uit Oudeschild en de heer A.
Maasdam uit Den Burg.
De twaalf bejaardenwoningen bij de
Klimpstraat te De Cocksdorp dragen de
naam „De Poolster" ten teken dat het hier
gaat om het noorden van het eiland.
/i «iVvfUMrn ijft
Vroeger heette de polder De Naai bij
Den Hoorn Den Andel Deze naam is nu
gegeven aan het 16 woningen tellende
bejaardenwoningencomplex op de hoek
Naalrand/Kuilderweg.
Bij de eerstvolgende vacature zal een
aanbeveling worden opgemaakt waarop
de namen voorkom envan twee ingeze
tenen van De Cocksdorp en/of Eierland.
Hierdoor zullen alle dorpen waar be
jaardenwoningen staan in het bestuur
zijn vertegenwoordigd.
Niet op de lauweren
Er is nu een belangrijke fase in de
geschiedenis van de stichting afgesloten
maar het bestuur is niet voornemens op
de lauweren te gaan rusten. De taak is
daarbij beslist niet voor eens en altijd
bepaald tot het exploiteren van de be
staande woningen. „Er is en er blijft op
dit terrein veel te doen. In de eerste
plaats kan worden nagegaan of er be
hoefte bestaat aan nog meer woningen.
Verder zou op Texel behoefte kunnen
bestaan aan verzorgingsflats, een fase
tussen bejaardenwoningen en bejaar
denhuis".
De stichting wil ook in breder ver
band aktief betrokken blijven bij de be
jaardenzorg. Dat is al gebleken uit de
bemoeiingen met het verpleeghuis en de
deelname in het Bejaardenberaad. Men
zal blijven streven naar de bevordering
van de zorg voor de bejaarden. „Niet
door hen te behandelen zoals helaas ook
gebeurt, als een aparte klasse in onze
samenleving maar door te zorgen dat zij
zolang mogelijk zelfstandig kunnen wo
nen en leven. Ondanks het prachtige
werk van de Texelse bejaardenoorden is
dat toch de wens van een ieder; onaf
hankelijk zijn zolang dit maar enigszins
mogelijk is. Goede woningen en deskun
dige hulp op elk gebied zijn daarbij een
vereiste. Het is de taak van de Stichting
Bejaardenzorg Texel het met andere or
ganisaties mogelijk te maken aan die
gerechtvaardigde verlangens van de
Texelse bejaarde te voldoen".
A.s. zaterdag 9 juni cm 19.30 uur ver
zorgt het Jozef Jongerenkoor uit Hilver
sum, samen met hun combo en tekst
groep een jongerendienst in de Joannes
de Doperkerk, Molenstraat, Den Burg.
Het thema van de dienst is „Uw zonen
en dochters zullen profeteren".
Willen de voetballende S.V.C.-leden,
die met het zomeravondvoetbal mee
doen, dit even laten weten aan de secre
taris, dit in verband met het niet ver
zekerd zijn tijdens de wedstrijden.
J.W.B.
De ZDH-veteranen hebben zondag
deelgenomen aan het jaarlijks door de
afdeling Noordholland van de KNVB
georganiseerde veteranentournooi in
Heiloo. Ingedeeld in een groep met
Blokker en Koedijk wisten ze de le
prijs, de zg. „veteranenspeldjes", te be
halen, door beide wedstrijden te win
nen met resp. 20 en 21. De wed
strijden werden gehouden onder prach
tige weersomstandigheden, terwijl de
organisatie uitstekend was. Dit alles
maakte er een zeer geslaagde dag van.
Hierbij vielen enkele zeer goede reddin
gen op van keeper De Bruin. Verder
deed De Wit zijn faam van topscorer
eer aan door 3 van de 4 doelpunten te
scoren. Opvallend was ook dat Piet van
Leeuwen en Bertus Heerschap hun te
genstanders in eendrachtige samenwer
king uitschakelden.
