Natuurliefde dankzij duinpark
vast
en
zeker
Stedeling vertrouwd maken met onbekende wereld
Autogordels
mwM ik immi wm.sA
Noodtoestand haven
G.S. akkoord met aankoop
grond voor verpleeghuis
Geen krant na Pinksteren
fllillllllllllllllllllllllllllllllllllllll
iiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiii
Ledenvergadering Tevoko
Visnieuws
Derde blad Texelse Courant, vrijdag 8 juni 1973
De stedeling, die zich als recreant in de natuur begeeft is vaak
ziende blind. Hij betreedt een vreemde wereld, waar hij wordt
overspoeld door talloze en veelsoortige indrukken zoveel dat hij
cjoor het bos de bomen niet meer ziet. Overweldigd door al het
schoons dat hem geboden wordt, ervaart hij de natuur als een
reusachtig, ondeelbaar en onkwetsbaar geheel, en niet als een
samenstel van allerlei kleinere levende en dode elementen. Hij
voelt zich machteloos en overdonderd.
Dit gevoel heeft gevolgen. Gesteld tegenover een zo grote over
macht worden mensen, al genieten ze tegelijkertijd, bang. Die niet
vertrouwd zijn met de natuur gaan er dan ook bij voorkeur in flinke
groepen op uit en overschreeuwen hun angst door onophoudelijk
en luidruchtig te converseren en zeer hard liederen te zingen. Een
groep wandelende stedelingen kan men dan ook met enige fantasie
zien als een zich met loopsnelheid verplaatsende cirkelvormige
lawaaizöne met een diameter van tenminste tweehonderd meter.
Bovendien brengt de onwetendheid over de variatie in de natuur
met zich mee, dat het voor deze recreanten niet uitmaakt waar ze
lopen: paden, velden, duinen, het is allemaal natuur. Wat ze aan
richten zien ze zelf niet. Zo ziet een gebied waar zeer veel vakantie
gangers zich vrijelijk hebben kunnen verpozen er aan het einde
van het seizoen uit of er een sprinkhanenplaag is geweest.
Om deze vernietiging tegen te gaan
zijn overal in Nederland grote gebieden
voor het publiek afgesloten. Maar op
Texel volgt men deze rigoureuze weg lie
ver niet. Wie de duinen (want om dat
deel van de natuur gaat het in dit arti-
sel) afsluit gaat er bij voorbaat van uit
iat mensen zich nu eenmaal onverbe
terlijk gedragen als ze op de natuur
tvorden losgelaten. Hier ziet men het
Echter liever zo, dat de vernielingen het
'evolg zijn van onwetendheid, en dat
cennis van wat men in de natuur tegen-
eZI komt ervoor zal vergroten, en
omzetten van ontzag voor iets groots
;n onbevattelijks (met de daarbij beho
ede minachting voor het détail) in
ertedering voor de kleine, kwetsbare
isteAlementen waaruit het geheel is opge-
wuwd. Op die manier zal men de na-
uur sparen, zich zo gedragen dat er
[een verstoringen optreden. En als dat
.kt zijn bordjes met „verboden toe-
jang" op veel plaatsen overbodig.
Vanuit deze mentaliteit werd vier jaar
;eleden door Staatsbosbeheer en Texels
iluscuni het Duinpark ingesteld, een
[evarieerd terrein dat zich ter hoogte
ran paal 17 over 70 hectaren uitstrekt.
De gedachte van de 'natuureducatie', het
eren inzicht te krijgen in de natuur, is
iier uitgewerkt in een aantal program-
na's voor schoolklassen en families, op-
lesteld door Staatsbosbeheer (voor de
cholen) en het Texels Museum (voor de
iamilies).
Excursie
Zeer veel scholen, lagere, middelbare,
iuishoud-en technische doen hieraan
nee. Soms worden er wel 200 leerlingen
<er dag wegwijs gemaakt in de natuur,
ftj waren dinsdag aanwezig bij de ex-
ursie van de zesde klas van de Open-
are Lagere School te Schoorl, die haar
dagen durende schoolreisje op
exel doorbracht.
kan uitgaan van het zomaar door
duinen struinen.
de
Ora half drie zetten de bijna dertig
inderen hun fietsen neer bij de barak
an het begin van het slag naar paal 17.
«n dik uur vol verrassingen is aan-
ebroken. Het begint al met een verto-
ing van dia's in het tot „bioscoop" om
bouwde achterste gedeelte van de
'ak. In de op de band vastgelegde be
reidende tekst van de heer en me-
rouw Van Groenigen krijgen de scho-
eren duidelijk uitgelegd hoe het moge-
]k is dat uit het vlakke strand lang-
aamaan duinen kunnen ontstaan, wel-
e rol de natuurlijke plantengroei daar-
ij altijd gespeeld heeft en wat de men-
ïn kunnen doen om de duinvorming te
^snellen. Ook worden vele van de
vensvormen die in de duinen voorko-
getoond. Speciale aandacht wordt
pteed aan de verwoestende werking
prtrapte nesten, verstuivingen) die
Vragenlijst
Knipperend tegen het licht gaan de
kinderen vervolgens de natuur in. In
groepjes van vijf tot acht worden zij,
enkele minuten na elkaar, met een door
Staatsbosbeheer opgestelde vragenlijst
op weg gestuurd. Op hun route komen
zij vele borden tegen waarop met tekst
en plaatjes wordt uitgelegd wat er zich
zoal aan natuurlijk leven afspeelt in de
duinen. Met de kennis die ze aldus ver
werven en vooral door goed rond te kij
ken kunnen de kinderen de antwoorden
op de in de lijst gestelde vragen vinden.
Vol ijver storten ze zich op hun taak.
De puntenwaardering die aan elke
groep gegeven wordt is daaraan waar
schijnlijk niet geheel vreemd. In sommi
ge groepen moet de belangstelling voor
de natuur zelfs wijken voor het streven
om zo snel mogelijk zo veel mogelijk
punten te vergaren. Maar op de meeste
gezichten is te lezen dat het hier om
een hoogst belangrijke en daarenboven
zeer aangename bezigheid gaat. De kin
deren hebben er duidelijk schik in.
Een onverwachte verlevendiging van
de tocht betekent het verschijnen van de
heer J. Durieux. Reeds achtentwintig
jaren waart deze vogelwachter in op
dracht van Staatsbosbeheer door de dui
nen, de laatste drie jaar in het natuur
park. De heer Durieux houdt ieder
groepje staande, informeert hoe het
gaat, geeft goede raad en stelt vragen
over het waarom van het natuurbehoud.
Feilloos antwoorden de kinderen: om
de schone lucht, om de recreatiemoge
lijkheden, om de dieren.
Roofvogels
De heer Durieux vindt het werk dat
hij de laatste drie jaar doet schitterend.
Terwijl wij een stuk met hem meelopen
over het binnenpad dat hem op tijd bij
de „tototafel" moet brengen om dezelfde
groepen die hij zojuist heeft gesproken
bij te staan in de beantwoording van
(weerbestendig aangebrachte) vragen,
getuigt hij van de arbeidsvreugde die
hij ontleend aan het overdragen van
kennis van en liefde voor de natuur
aan ontvankelijke geesten. Zijn methode
is er op gericht het proefwerk-achtige
dat een beetje aan de vragenlijsten-met-
punten kleeft weg te nemen. „Anders
krijgen ze er nog een hekel aan". Hij
helpt de kinderen bij het vinden van
antwoorden en als er eentje het juiste
antwoord suggereert laat hij duidelijk
merken dat de groep het beste maar tot
dat antwoord kan besluiten.
De heer Durieux is bezorgd over de
toekomst van de natuur. De vervuiling
grijpt om zich heen. In de achtentwintig
jaar dat hij nu bij Staatsbosbeheer
werkt heeft de heer Durieux de roof
vogelstand, zowel in de broedtijd als op
De bespreking van het eindresultaat gaat
met heel wat uitleg gepaard.
U««r» kuil»* *«rentweor*0*i<4 4*
In verband met de kritiek uit de ge
meenteraad op wat de heer Weijdt naar
voren bracht over de naderende nood
toestand voor de kottervloot te Oude-
sohild (Texelse Courant van 25 mei '73),
zou ik toch wel willen opmerken dat
deze kritiek m.i. „kant nog wal" raakt
(om in toepasselijke termen te blijven).
Immers was de heer Weijdt het juist
i(naar ik wel zeker meen te weten), die
al jaren geleden, vóór het land voor de
„binnenhaven" enz. door Rijkswater
staat was gekocht, de „buitenhaven"
had willen bouwen waarmee al deze
problemen zich nooit zouden hebben
voorgedaan. Nu echter deze zaak (de
haven) zó ligt, lijkt me het enig juiste
om met een duidelijke oplossing te ko
men, en zonder langer wachten, alles in
het werk te stellen, voor al het bagger-
materiaal etc. weer weg is en „de gou
den eieren" stuk vallen!
Hierbij voeg ik een plan hoe het m.i.
zou kunnen. Zo maar uit m'n herinne
ring en waarschijnlijk niet naar de
juiste verhoudingen, die ik hier in
Zwitserland niet bij de hand heb. De
heer Weijdt zal dat heel wat beter we
ten. Maar ik zou willen zeggen: Doe wat
en blijf niet wachten tot het weer te
laat is. Denk het eens in: De havenmond
bij diep water, dus net als aan 't Horn-
tje. Geen baggerwerk of ijsoverlast
meer. Kaderuimte genoeg of als dat
moet, zoveel men wil. Het verlengde
N O.-havenhoofd en de nieuwe dijk in
ondiep water en niet op „Deltahoogte".
Maar al die motieven moet „Den
Haag" weten en dan door blijven „dou
wen", desnoods om beurten en zonder
ophouden.
J. Kikkert,
Castagnola (Zwitserland)
NASCHRIFT:
De door de heer Kikkert bijgevoegde
tekening laat zich moeilijk reproduce
ren, maar het komt neer op het verlen
gen van het Noordelijke havenhoofd en
het leggen van een dijk waardoor voor
de bestaande haven van Oudeschild een
nieuwe grote havenkom ontstaat, inder
daad ongeveer volgens het idee dat en
kele jaren geleden door de heer Weijdt
in interne kring is gelanceerd. Toch is
het onjuist te suggereren dat de nu
aangelegde haven onverstandig is ont
worpen. Het is namelijk een werkhaven
ten behoeve van het drijvend materieel
dat nodig is voor de dijkverhoging. Naar
een nieuwe vissershaven is nooit ge
streefd en strikt formeel gezien hebben
vissers noch pleziervaarders recht op
deze haven. Dat dank zij de soepelheid
van rijkswaterstaat nu toch beide cate-
goriën erin worden toegelaten (zodat ze
elkaar nu in de haren zitten, maar dat
is een andere kwestie) doet daaraan
niets af. Degenen die destijds gekozen
hebben voor het nu uitgevoerde type
werkhaven hebben zich uitsluitend moe
ten laten leiden door de belangen van
de Deltawerken. Het geld ervoor moest
dan ook uit de „deltapot" komen. Het
zou zeker niet zijn gelukt met dit geld
een duurdere haven 'of voorzieningen
ten behoeve van de visserij te creëren.
Red.
Gedeputeerde Staten van Noordhol
land zijn akkoord gegaan met het be
sluit van de gemeenteraad om ten be
hoeve van de bouw van het verpleeg
huis bij huize Irene bouwgrond aan de
Hollewal aan te kopen voor ƒ105.000,
G.S. tekenen daarbij aan dat zij daar
mee niet vooruitlopen op de artikel
19 procedure die nog gevoerd moet
worden alvorens met de bouw kan wor
den begonnen. Een verpleeghuis is na
melijk in strijd met de geldende bestem
ming voor dit deel van Den Burg.
In verband met Pinksteren zal a.s.
dinsdag (12 juni) de Texelse Courant
niet verschijnen.
Tevoko houdt op donderdag 14 juni
a.s. haar ledenvergadering in de kantine
van de LTS. Aanvang 8 uur. De leden,
die vóór vrijdagavond geen enquêtefor
mulier en convocatie hebben gekregen,
wordt verzocht zich even te melden bij
de secretaresse van Tevoko, mevrouw
De Kleijn, Lieuwstraat 12, telefoon 2009.
Op de vergadering worden belangrijke
beslissingen genomen. Het bestuur acht
aler opkomst dan ook dringend gewenst.
De achtste wedstrijd trok 13 deelne
mers. Het was mooi visweer. Er werd
329 cm vis gevangen. 1. P. Verhaben, 2.
M. v. d. Zwaag, 3. G. Kranenburg, 4. H.
Martens.
De volgende wedstrijd ia nabij Dijk
manshuizen op zaterdag 9 juni van 4
tot 6 uur n.m.
Jaap van Groenigen legt de kinderen uit
wat ze moeten gaan doen.
De heer Durieux houdt ze staande,
maakt een praatje en als de rest van het
groepje is aangekomen laat hij duidelijk
merken dat in dit geval wel wat meer
aandacht had kunnen worden besteed
an de mening van de minderheid, die
kennelijk meer van de natuur weet dan
de rest.
Opvallend is dat de kinderen die het
meeste weten zich in het algemeen wat
afzijdig te houden van hun groepje. Ze
lopen alleen en kijken opmerkzaam
rond. Alleen als de groep ergèns niet uit
kan komen draaien ze zich half om,
spreken het verlossende woord en gaan
voort met hun observaties. De ware na
tuurliefhebber maalt niet om gezel
schap.
Stom en lui
Bij een van de groepen komt het tot
een gesprek over het milieubederf. De
kritiek op de oudere generatie is onge
zouten. Het gebruik van auto's om er
gens te komen waar je dat ook met de
fiets of de trein kunt doen wordt rond
uit stom genoemd. „Die dingen stinken
en gaan veel te hard". De kinderen zijn
algemeen van gevoelen dat de volwas
senen veel te lui zijn om te fietsen.
Na de terugkeer bij de barak bekijkt
de heer Van Groenigen met de leerlin
gen de ingevulde formulieren. Bijna ie
dereen heeft bijna alles goed ingevuld.
Onvoldoendes zijn er niet in dit sy
steem. Als op een formulier een ver
keerd antwoord staat, en de groep weet
snel te bedenken waarom het fout is, en
wat dan wél goed is, wordt de fout niet
geteld. En zo kan ieder kind met een te
vreden gevoel terugdenken aan wat
misschien zijn eerste kennismaking is»
geweest met de verscheidenheid aan le
vensvormen waaruit de natuur is opge
bouwd.
de trek, zien terugvallen tot een fraktie
van wat het vroeger was. Ook vreest de
heer Durieux dat, hoeveel bezorgdheid
de mensen ook tonen, uiteindelijk finan
ciële belangen de doorslag zullen geven.
Afscheiding
De groepen kinderen zijn naar de er
varing van de heer Durieux van zeer
uiteenlopende aard. Er zijn groepen
waarvan de leden elkaar niet durven
toegeven dat ze eigenlijk wel graag wat
meer zouden weten. Ze hebben een
slechte invloed op elkaar, en doen on
verschillig. Maar de meeste groepen
doen van harte mee.
Bij de „tototafel" verschijnen spoedig
na onze komst de eerste groepjes. Aan
dachtig bestuderen de kinderen de vra
gen. Op iedere vraag zijn drie ant
woorden mogelijk. Wat te kiezen? Zon
der de beslissing direkt te beïnvloeden
helpt de heer Durieux bij de menings
vorming. Eén groepje is inmiddels in
tweeën gesplitst. Twee jongens hebben
zich afgescheiden. Ze hebben genoeg
van het „meeste stemmen gelden", ter
wijl ze zeker weten dat de meerderheid
het verkeerd heeft. Achteraf blijken ze
gelijk te hebben gehad. Maar vooralsnog
lopen ze mokkend voor hun groepje uit.
De kinderen weten het niet meer precies.
De heer Durieux brengt uitkomst.
