Cjroen Twartr jexels in het
BenW maakten begroting
voor 1974 sluitend
Texelse Geslachten II": een bijzonder boek F^'t!ÜvoJ"*1"
y, VERZEKERINGEN
VJ
/poorbonk
ENORME STIJGING KAPITAALSLASTEN
Maar dat kostte wel moeite
nnmxi
Overblijvers
Excursie naar stallen
van Van Tuyl
Afscheid en jubileum
gecombineerd bij
Aankoopcentrale Texel
gMTja
Bil*
m,
Rijksscholengemeenschap
Programma inzamelingsaktie
van oud papier
Geslaagd
DESKUNDIG EN
ONAFHANKELIJK ADVIES
uue/t nederlond
DINSDAG 20 NOVEMBER 1973
87e JAARGANG No. 8828
TEXELSEWCOURANT
Uitgave B.V. vii. Langeveld De Rooy
Postbus 11 Den Burg, Texel - Tel. 2741
Red. Harry de Graaf, Keesomlaan 43, Den
Burg, tel. (02220) 2741, 's avonds (02220) 2403
Verschijnt dinsdags en vrijdags
Postgiro 652. Abonnementsprijs ƒ6,25 p. kw.
50 cent incasso; los 25 cenL
Bank: Amrobank, Ned. Mid. Bank, Rabobank
Advert. 23 ct p. mm. excl. 4% BTW
B. en W. zijn van plan volgend jaar ten behoeve van de gemeente Texel
/13.452.092,— uit te geven. Aan inkomsten wordt hetzelfde bedrag verwacht;
de ontwerp-gemeentebegroting 1974 is derhalve sluitend. Dat sluitend ma
ken heeft echter wel enig sleutelwerk gevergd, zo blijkt uit de aanbiedings
brief van het college. De kostenstijgingen in 1973 zijn zodanig geweest aat
een zeer groot aantal posten meer dan normaal verhoogd moest worden.
Dal zou nog niet zo erg zijn als de algemene uitkering die de gemeente
jaarlijks van de ministers van binnenlandse zaken en financiën ontvangt,
daarmee gelijke tred zou houden. Dat is niet het geval. De uitkering wordt
wei jaarlijks met een aantal procenten opgetrokken maar dat staat in geen
enkele verhouding tot de lastenstijgingen waarmee Texel, maar ook de an
dere Nederlandse gemeenten, steeds worden geconfronteerd.
Het meest in het oog springend zijn
je stijgingen van de kapitaalslasten. Ui
teraard gaan deze lasten jaarlijks om-
ïoog als gevolg van nieuwe investerin
gen die door de geldontwaarding sterk
hoogte worden beïnvloed. De stijging
ran de rente voor vast geld, maar nog
terker voor kasgeld gedurende het af-
[elopen jaar heeft een enorme toename
ran de kapitaalslasten veroorzaakt. De-
te lasten bedroegen volgens de begro-
voor 1973 totaal ƒ2,5 miljoen ter-
rijl ze voor het komende jaar op ƒ3,2
niljoen zijn begroot, een stijging dus
net ruim driekwart miljoen.
Als dit verschil wordt vergeleken
net de venhogimg van de algemene uit
lening uit thet gemeentefonds, die van
973 op 1974 ƒ763.301,bedraagt, wordt
luidelijk dat ihet moeite heeft gekost
de begroting sluitend te maken. De
fenhoging van de algemene uitkering is
nodig om de gestegen 'kapitaalslasten
>p te vangen. Waarbij er rekening mee
aoet worden gehouden dat in de rijks-
ntkenng nog bedragen zijn opgenomen
roor specifieke doeleinden.
Onvoorzien
Aan onvoorziene uitgaven is een be
drag van ƒ173.260,op de begroting
gezet. Dit bedrag is samengesteld uit
32.548,zijnde 'het batig saldo van de
gewone dienst. Voorts uit ƒ85.712,aan
nog vrije jaarlijkse reserve, gevormd
ter gelegenheid van de verhoging van
de toeristische heffingen per 1 januari
j.l.; de commissie voor recreatie en toe
risme zal inzake de -besteding van dit
geld nog adviseren. Tenslotte ƒ55.000,
reserve wegens salariskosten en sociale
lasten die naar schatting zullen voort
vloeien uit de opclassiföoering van de
gemeente Wat die opolassificering be
treft is het wachten op goedkeuring van
de minister van binnenlandse zaken.
B. en W. vermelden dn hun aanbie
dingsbrief dat de verschillende inkom
sten en uitgaven zo nauwkeurig moge
lijk zijn geraamd. „Al steeds heeft bij
het samenstellen van de posten de ge
dachte voorgezeten, dat niet slechts het
huidige voorzieningenpeil dient te wor
den gehandhaafd, maar zo mogelijk
dient te worden verbeterd".
Bij het ramen van de kapitaalslasten
van de diverse investeringen is alleen
rekening gehouden met objecten die
door Gedeputeerde Staten zijn goedge
keurd of waarvoor door G.S. zg. begin
selmachtigingen zijn afgegeven. Dat
laatste houdt in dat niet met de uitvoe
ring van deze werken mag worden be
gonnen zolang de minister van binnen
landse zaken daarvoor via de bank voor
Nederlandse gemeenten, nog -geen vaste
geldleningen heeft vrijgegeven. Deze
beginselmaohtigingen betreffen nog
slechts twee posten: verbetering van de
Pontweg (kruisingen) ƒ2l22.000,en de
subsidiëring van verbouwing en inrich
ting van het dorpshuis te De Waal
ƒ60.000,—.
Postweg
Voor de niet goedgekeurde kapitaals
uitgaven zijn nauwelijks dekkangsmid-
delen -aanwezig. Het gaat om elf objec
ten, betreffende een totaal investering
van de gemeente komende kapitaals-
last van ƒ314.377,—.
Bij de reeks niet-goedgekeurde inves
teringen hoort onder meer 't verbreden
van de Postweg (investering ƒ4,14 mil
joen; kapitaalslast ƒ244.590,in het
eerste jaar). Deze last is te groot om
door de gemeente te worden gedragen,
zo hebben B. en W. al eerder laten we
ten. Gemeentewerken heeft daarom on
langs in samenwerking met de provin
ciale waterstaat een vereenvoudigd plan
voor de verbetering van de Postweg
ontworpen dat inmiddels bij de provin
cie een gunstig onthaal heeft gevonden.
De kosten van dit plan bedragen 2,3
miljoen. Aan de provincie is om een
extra bedrag gevraagd om dit welis
waar goedkopere maar ook nog zeer
kostbare plan te kunnen verwezenlij
ken.
De uitkering -u-it het gemeentefonds
voor 1974 zal niet hoger zijn dan 4°/o in
vergelijking met het lopende jaar. Dat
is te weinig en B. en W. spréken dan
ook de verwachting uit dat nog meer
gemeenten dan voorheen het moeilijk
zullen krijgen bij het sluitend maken
van hun begroting. Bij een door de raad
voor de gemeentefinanciën ingestelde
enquête is gebleken dat in 1973 maar
liefst 32% van de Nederlandse gemeen
ten -kampte -met een niet sluitende be
groting. Momenteel geniet reeds 20%
van de gemeenten een aanvullende uit
kering uit het gemeentefonds. „Een on
gezond verschijnsel", aldus B. en W.
„Het instituut vap de aanvullende bij
dragen is nl. in de financiële -verhou
dingswet 1960 opgenomen met de be
doeling om slechts dn uitzonderingsge
vallen te worden gébruikt". Kennelijk
voelt het college er niets voor om ook
Texel onder te brengen bij die twintig
procent.
De in -de 'begroting genoemde sala
rissen zijn hoger 'geraamd als gevolg
van het zg. trendsysteem voor over
heidspersoneel. Hiehbij wordt de loon
stijging afgeleid van de overeenkomsti
ge gemiddelde aanpassingen van de
CAO's -in een groot aantal 'bedrijfstak
ken. Overigens wordt iedere trendmati
ge loonstijging door uitkeringen uit het
gemeentefonds gecompenseerd. Deze
compensatie is dus begrepen in de ver
hoging ad ƒ763.301,die de gemeente
dit jaar méér ontvangt van het rijk.
Zorgenkind
De onderhoudsuitkeringen van de
provincie voor de tertaire en quartaire
wegen schiet erbarmelijk tekort Vooral
daarom is het wegonderhoud een zeer
groot zorgenkind. Volgens de begroting
1973, moest de gemeente op de planwe
gen ƒ401.740,toe leggen; voor het
komende jaar zal dat ƒ495.811,zijn
kapitaalslasten en onderhoud). De on
derhoudsuitkeringen van de provincie
voor de secondaire wegen zijn wel toe
reikend. B. en W. merken verder op dat
de n-iet-planwegenstraten en pleinen
waarvoor door de gemeente geen enke
le doeluitkering wordt ontvangen, voor
1974 aan kapitaalslasten en onderhoud
een bedrag vragen van 340.2-74,Dat
is ƒ105.425,meer dam voor 1973.
Riolering
Voor riolering wordt in het komende
jaar ruim drie ton méér uitgetrokken.
Dit houdt verband met de verwezenlij
king van de tweede fase van de riole
ring Gerritsland-Everstekoog. Daar
vloeit echter ook een meeropbrengst
(Zie vervolg pagina 2)
Een paar maal is in deze krant het
vraagstuk van de overblijvende school
jeugd ter sprake gekomen. Men ziet
echter voorlopig nog geen oplossing.
Met het oog hierop hebben wij een
groot huis in Den Burg gezocht en ge
vonden: Warmoesstraat 42, Den Buig.
Van nu af willen wij dit huis openstel
len voor de overblijvende schooljeugd
van het voortgezet onderwijs. Ze zijn
tussen de -middag en in vrije tussenuren
hartelijk welkom.
Jan en Paula Brouwer,
Warmoesstraat 42, Den Burg
(telefoon 3770)
Aan de excursie die de Vereniging
voor Vrienden van ihet Paard zaterdag
maakt naar de stallen van de heer Van
Tuyl -te Garderen en het wagenmuseum
te Buren, kan ook worden deelgenomen
door niet-leden. Er zijn nl. nog enkele
plaatsen dn de bus beschikbaar. Men kan
zich opgeven -bij mevrouw De Lugt-
Parlevliet, telefoon 2072. De bus ver
trekt zaterdagochtend om half acht van
de Elemert.
Bestuur, personeel en hun dames ko
men vrijdag-avond a.s. om 19.00 uur in
„Tubantia" bijeen om tijdens het diner
een officieel tintje te geven aan het af
scheid van de heren L. J. v. d. Geest, C.
Bakker en Th. Witte en aan het 25-jarig
jubileum van de heer G. Geense a-Ls
werknemer bij de Aankoopcentrale,
vroeger CAV en LTB.
De heer L. J. v. d. Geest heeft zijn
taak wegens gezondheidsredenen neer
gelegd, de heer C. Bakker bereikte de
'pensioengerechtigde leeftijd en de heer
Th. Witte is al sinds 1 juli werkzaam
bij het Waterschap Texel, maar moest
nog altijd worden uitgeluid.
Binnen enkele weken zal het tweede deel van het werk over Texelse ge
slachten van Dr. M. D. Dijt en Mr. J. S. M. Dijt uit Haarlem het licht zien.
Dacrmee heeft een genealogische arbeid van vele jaren zijn bekroning ge
vonden. De auteurs verzekerden ons dat van een derde deel geen sprake zal
zijn.
Bijna nog meer dan het eerste deel
evat dit nieuwe boek een overstelpen-
e hoeveelheid namen en data, die ech-
ïr systematisch en overzichtelijk zijn
gerangschikt. Ook als leek komt men
nwiPekeurig onder de indruk van de
Lalloze uren, die de samenstelling moet
ebben gevergd.
Texelse geslachten II valt in twee de
in uiteen. De eerste 200 bladzijden
wden in beslag genomen door een al-
abetisdhe bespreking van praktisch al-
(oude) Texelse familienamen. Her-
ounst, ontstaan van de naam, kerkelij-
e gezindte, woonplaatsen, beroepen,
itgebreid'heid van het geslacht en an-
%e wetenswaardigheden komen hier
an de orde. Samen -roepen deze be-
nopte familiegeschiedenissen een 'beeld
r pvan de Texelse historie van de 17de
at de 20ste eeuw.
I*
Niet geïsoleerd
Het zal voor sommigen een verras-
ende ontdekking zijn, dat Texel in
roeger eeuwen geen geïsoleerd en on-
ereikbaar eiland was. 'Zeer veel ge-
aohten blijken afkomstig te zijn van
e overkant, vaak zelfs uit het bui-ten-
fld, voornamelijk Duitsland. De oud-
te Witte kwam als kapitein, Van Heer-
aarden als chirurgijn. Verbeme was
-n lakenkoopman uit Brabant, Veeger
en baker uit Durgerdam, Rab een
iupper van Vlieland. De stamvader
*n de Vermeulens was predikant in De
aal en Schuil kwam als doopsgezind
war uit Friesland naar Den Hoorn.
pos en Van der Vis -waren zeelieden,
ttp. afkomstig uit Oude Wetering en
ftmuiden. 'De geslachten Kikkert, Kalf,
teielrij-k, Henkes, Hopman en Wilner
tnden hun oorsprong in Duitsland. De
'teste besproken families zijn echter
lang uitgestorven of van Texel ver-
üfcken.
Stambomen
Bij 40 nog bestaande geslachten is de
Ojfiilieband -in 'beeld gebracht in dik-
'jls wijdvertakte getekende stam bo
te- die in een enkel geval (Boon) ze-
pagina's beslaan. .Alleen al op deze
►♦fPribomen staan zeker meer dan 10.000
namen! In hun ijver om zoveel mogelijk
gegevens op één bladzijde te persen,
hebben de samenstellers zich aan sterke
verkleiningen gewaagd De verkopers
van vergrootglazen kunnen de komende
weken goede zaken doen, maar soms
lijkt de microscoop het aangewezen in
strument.
Met meer dan 100 foto's is dit deel
rijk geïllustreerd. Tal van karakteristie
ke koppen 'kijken ons aan, de vrouwen
vaak getooid met de Texelse kap. Oude
handtekeningen en documenten verle
vendigen de uit de aard der zaak wat
dorre stof.
Parentelen
De laatste 180 bladzijden zijn gewijd
aan een drietal rooms-katholieke ge
slachten: Dijt, Verbeme en Zijm, die
evenals dat in het eerste deel van
Texelse geslachten met een drietal pro
testante families is gelbeurd, zijn uitge
werkt in de vorm van parentelen, zodat
zij uiteindelijk vrijwel geheel 'katholiek
Texel omvatten. Hier wemelt het van de
Wittes en Veegers, Rannen en Smitten,
Van Heerwaardens, Hdnnen en andere
typisch katholieke namen. Opmerkelijk
is, met hoeveel banden deze families
onderling zijn vervlochten. Overigens is
dit deel een droge opsomming van na
men en data, slechts hier en daar „op
gevrolijkt" door de mededeling dat die
en die dan en dan daar en daar over
boord is geslagen en verdronken. De
onthulling van de namen van de ver
moedelijke vaders van een aantal on
echte 'kinderen komt voor de roddelaar
sters van vroeger een paar eeuwen te
laat.
Velen zullen het betreuren, dat slechts
betrekkelijk weinig leden van de thans
levende generaties in het boek voorko
men. Een -ander -algemeen bezwaar is,
dat telkens wordt verwezen naar deel I
van Texelse geslachten, dat reeds lang
is uitverkocht.
Uniek werk
Deze kritiek doet nauwelijks afbreuk
aan de grote waarde van het werk. Er
zal wel geen gebied in Nederland zijn,
dat in familiekundig opzicht zo grondig
ara-k-I*;V
-
en uitputtend as doorvorst. Texel is een
uniek historisch werk rijker. De opper
vlakkig belangstellende zal er veel we
tenswaardigs in vinden, de ware lief
hebber, raakt er de eerste jaren nog niet
op uitgékeken.
Hoezeer de arbeid van vader en zoon
Dijt door de Texelaars en hun afstam
melingen buiten het eiland is gewaar
deerd blijkt -wel uit de in het boek opge
nomen lijst van intekenaren, die bijna
700 namen telt.
Texelse geslachten II is evenals
destijds het eerste deel niet in de
boekhandel verkrijgbaar. Belangstellen
den moeten zich wenden tot de auteurs
(Ipenrodestraat 8, Haarlem). Op Texel
kunnen zij terecht bij de heer A. Wuis,
Schilderend 48, Den Burg. De prijs van
de resterende exemplaren is voor niet-
intekenaren vastgesteld op ƒ34,50, ex
clusief eventuele kosten van verzen
ding.
De auteurs van .Texelse geslachten" Dr.
D. Dijt en zijn zoon Air. J S Ai. Dijt.
Ai.
Op de ouderavond van de Rijksscho
lengemeenschap spreekt de bekende
kinderarts dr, Fiedeldij Dop over de li
chamelijke en geestelijke groei van de
puber en geeft zijn visie op de veelbe
sproken Middenschool. De ouderavond
zal worden gehouden op vrijdag 30 no
vember in hotel „De Lindcboom-Texel",
aanvang 20.00 uur. Een ieder is welkom.
Nu afgelopen zaterdag met succes oud
papier te hebben ingezameld op de
Keesomlaan, Haffelderweg en de Em-
m al a an, zet de Werkwinkel zijn huis-
aan-huis aktie voort. Aanstaande zater
dag zijn Schilderend, Wezenland en R.P.
Keijserstraat aan de beurt, de week
daarop 1(1 december) de Molenstraat,
Ad-a van Hollandstraat, Pieter v. Cuyck-
straat en Elemert, zaterdag 8 december
de Bernhardlaan, Wilsterstraat en Ma-
relstraat en 15 december de Thijsselaan,
Binsbergenstraat, Brouwerstraat en
Drijverstraat. Op alle dagen wordt om
9 uur 's morgens begonnen. De zaterda
gen 22 en 29 december vallen uit. In het
nieuwe jaar zal met een volgende serie
straten worden gestart.
OOSTEREND De heer A. Rente
naar te Oosterend slaagde voor het di
ploma vakbekwaamheid voor 'het auto
mobielbedrijf. Eerder slaagde hij reeds
voor de diploma's eerste en tweede mon
teur.
