Sloten op Texel bijna overal
zeer ernstig vervuild
„GEVAAR VOOR
VOLKSGEZONDHEID"
Overtrokken
Adviesbureau Unie van Waterschappen
■I
Tweede blad Texelse Courant, vrijdag 30 november 1973
In de zomermaanden wordt het oppervlaktewater op Texel op veel plaat
sen door lozingen van huishoudelijk afvalwater van bewoners en recreanten
onaanvaardbaar verontreinigd. Op een aantal punten is de situatie zo
slecht, dat uit het oogpunt van de volksgezondheid zeer ernstige bezwaren
kunnen worden aangevoerd. De zuiveringstechnische werken zijn onvol-
doende. Dit zijn enkele conclusies, die het Technisch Adviesbureau van de
Unie van Waterschappen N.V. te Haarlem trok uit het onderzoek naar hel
iTexels oppervlaktewater, dat in 1971 ingesteld en in 1972 voortgezet werd.
De heer P Bakker is verantwoordelijk voor de voortdurende controle van de
rioolzuiveringsinstallaties op Texel. Hier ziet men hem in het laboratorium op de
zuiveringsinstallatie van Den Burg, bezig met een sllbbezmkingsproef. Momenteel
wordt een methode getest om deze slibbezinking te versnellen, waardoor de capa
citeit van de installatie wordt vergroot. De installatie van Den Burg werd destijds
ontworpen voor 3000 inwoners. Den Burg is inmiddels gegroeid en bovendien is
sinds kort ook De Waal via een persleiding op de installatie van Den Burg aan
gesloten
De eerste monsters van 1972 werden
enomen op 27 juli, na enige doorstro -
fling door regenval, de tweede op 6 de-
ember, na volledige doorspoeling van
iiverse sloten, eveneens ten gevolge van
en regenachtige periode. De resultaten
an genoemd onderzoek zijn samenge-
racht in een rapport. De daarin ver
leide cijfers, betrekking hebbende op
et biochemisch zuurstofverbruik, zuur-
tof gehalte, methyleenblauwproef en
mmoniumstd'kstofgehalte, liegen er niet
m. Aan de hand van dit materiaal,
wam men tot de volgende veelal be-
roevende conclusies.
Nabij het recreatieterrein van de
Iill Mij was het water dn het seizoen
>er sterk vervuild en bestond uit on-
3 erdund rioolwater. In december werd
ier geen watermonster genomen daar
e lozingssloot droog stond.
Evenals in 1971 was het water nabij
et recreatieterrein de Kriim sterk ver
luid en verkeerde het in rottende staat,
lat de vervuiling wordt veroorzaakt
oor de Krim is duidelijk. In december
2 as het water bier ter plaatse wederom
HI an goede kwaliteit. Zoals bekend is De
rim inmiddels via een persleiding op
e i ïoolzuivermgsinjstallatie De Cocks-
3rp aangesloten. Het effluent (het ge-
riverde water) van de rioolzuiverings-
«stallatie De Cocksdorp was in juli van
del ijk goede kwaliteit; in december
as 't water hier ter plaatse van goede
waliteit.
Voor het gemaal Eierland was het-
ater in juni van iets betere kwaliteit
in in 1971, hetgeen kan worden toege
geven aan de doorstroming tengevol-
i van de regenval voor de bemonste-
ng. In december was het water hier
cht vervuild, gelet op o.a. het verhoog-
i biochemisch zuurstofverbruik en
nmomumstrikstofigehalte. Een nadelige
tvloed van lozingen aan huishoudelijk
Valwater in het door het gemaal be-
alen gebied was ook in 1972 aanwijs-
aar.
In juli was het water nabij het re-
eatieterrein Tamarisk ernstig ver-
uld Dat de vervuiling werd veroor-
akt door lozingen van huishoudelijk
valwater blijkt duidelijk uit de ver
egen analyseresultaten.
Evenals in 1971 bevatte de sloot bij
ilufterduin" in juli weinig water. In
cember was het water hier van vrij
delij'ke kwaliteit. De situatie bij het
II creatieterrein „De Driehoek" was ge-
q jkwaardig aan die in 1971. Dit wil zeg-
j n: in juli ernstig vervuild water en
december licht vervuild water.
Nabij de kern Midden-Eierland was
t water op bedde dagen ernstig ver-
lild door huishoudelijk afvalwater,
it de vervuiling in 1972 minder groot
is dan in 1971 hangt samen met de
otere regenval in 1972. Het op beide
gen in rotting verkeren van het op-
d rvlaktewater ter plaatse is uiteraard
!t hygiënisch oogpunt bezien onaan-
ardbaar.
Nabij de kern Zuid-Ederland was het
ater op beide bemonsteringsdagen
duidelijke tegenstelling met 1971
whts licht vervuild. De zuurstofloos-
sd van het water dn juli kan geweten
arden aan de krooslaag, waardoor de
urstofopname uit de lucht werd ge-
agneerd.
Nabij de Derde Dwarsweg was het
iter in juli vrij ernstig vervuild door
tingen van huishoudelijk afvalwater
verkeerde dit an rottende staat.
In december was een nadelige invloed
n lozingen aan vervuild water aan-
4 inbaar. Het hoge nitraatstikstof hier
Ij r plaatse gevonden wijst op een goede
Ifremiging van het oppervlaktewater.
Voor het gemaal 't Noorden was op
8 de bemonsteringsdagen een nadelige
ji doed van lozingen aan huishoudelijk
i aalwater in het bemalen gebied aan-
inbaar. Het hoge zoutgehalte hier ter
iatse wordt volgens het Technisch
Iviesbureau veroorzaakt door kwel.
Evenals in 1971 was het water nabij
b; recreatieterreinen Woutershok, Den-
pj noord en Dennenrust in juli vervuild
H &r lozingen aan huishoudelijk afval-
ter en verkeerde het water hier in
ttende staat. In december bij enige
- orstroming was het water hier van
lelijk goede -kwaliteit.
Nabij de recreatieterreinen Venne-
m, De Parel en Bloemwijk was het
ter in juli zeer ernstig vervuild en
bestond het uit praktisch onverdund
huishoudelijk afvalwater. Zelfs in de
cember was het water ter plaatse nog
duidelijk vervuild en verkeerde het nog
steeds in min of meer rottende s'taat.
In juli was het water bij het recrea
tieterrein De Bremakker van duidelijk
betere kwaliteit dan in 1971. Deson
danks verkeerde het water hier in min
of meer rottende staat en was een dui
delijke vervuiling aantoonbaar. In de
cember bij een goede doorstroming was
hier een nadelige invloed van plaatsge
vonden dan wel nog plaatsvindende lo
zingen aantoonbaar.
De goede werking van de zuiverings
installatie Gerritsland liet in juli even
als in 1971 te wensen over. Een effluent
met een biochemisch zuurstofverbruik
van 32 mg/1, een zuurstofgehalte van
0,4 mg/1, een ammoniumstikstofgehalte
van 19 mg/1 en weinig nitriet en nitraat
in het water naast een ontkleuren van
de mcthyleenblauwproef geeft aan dat
de installatie niet goed werkte dan wel
overbelast is. In december was de situa
tie hier bevredigend.
Door het aansluiten van het gebied
Pontweg, Oudedijkje en Mientenglop
op de rioolzuiveringsinstallatie Gerrits
land was het water ter plaatse in juli en
december van redelijke kwaliteit.
Benedenstrooms van het gebied De
Koog was het water op beide bemonste
ringsdagen licht vervuild. In december
bij een geringe doorstroming was
een nadelige invloed van huishoudelijk
afvalwaterlozingen hier aantoonbaar.
Voor het gemaal 't Noorden was in
het water op beide bemonsteringsdagen
een licht nadelige invloed van afvalwa-
terlozingen in het bemalen gebied aan
toonbaar.
Nabij Oost was het water in juli
evenals in 1971 ernstig vervuild en ver
keerde het in rottende staat. In decem
ber vond enige doorstroming plaats en
was het water licht vervuild. De goede
zelfreiniging van 't water bleek uit het
gunstige nitraatstiksiofgehalte.
Nabij het recreatieterrein „De Toes"
was het water in juli ernstig vervuild
door lozingen van huishoudelijk afval
water van plm. 500 personen. In decem
ber was het water hier van goede kwa
liteit.
Evenals in 1971 werkte de zuiverings
installatie Oosterend in juli zeer slecht.
Met het effluent werd o.a. vrij veel slib
geloosd In december was de werking
van de installatie ook niet goed te noe
men.
In juli werd in de kern De Waal nog
ongezuiverd rioolwater geloosd en wa-
Bij de gemeente Texel is men
van mening dat het rapport van
de Unie van Waterschappen inza
ke de kwaliteit van het Texelse
oppervlaktewater een slechter
beeld geeft dan gerechtvaardigd
is. Verschillende in het rapport
genoemde wantoestanden (Krim,
De Toes) zijn inmiddels opgehe
ven. Verder is men er slecht over
te spreken dat bij het controleren
van de werking van de diverse
zuiveringsinstallaties niet direkt
het van de installatie afkomstige
effluent is getest, maar dat men
een monster heeft genomen uit de
sloot waarin dit effluent wordt
geloosd. Als zich in de bovenloop
van de betreffende sloot een of
andere vervuilingsbron bevond
(boerderij, huis o.i.d.) dan werd
de kwaliteit van het getrokken
monster daardoor nadelig beïn
vloed. Het rapport zou de indruk
kunnen wekken dat het met de
zorg voor het oppervlaktewater
op Texel schandalig slecht gesteld
is, terwijl in werkelijkheid de ge
meente Texel in vergelijking met
de meeste vergelijkbare andere
Noordhollandse gemeenten vóórop
heeft gelopen op het gebied van
de afvalwaterreiniging. Daarbij
dienen de op Texel ongunstige
omstandigheden (weinig „ruim"
oppervlaktewater en veel stil
staande sloten) in aanmerking te
worden genomen. Niet ontkend
wordt dat met name in de recrea
tiegebieden van onaanvaardbare
toestanden moet worden gespro
ken en ook is het waar dat enkele
zuiveringsinstallaties een ontoe
reikende capaciteit hebben gekre
gen in de loop der jaren. Met de
capaciteitsvergroting is men mo
menteel bezig. De installatie aan
de Pontweg zal van 10.000 tot
18.000 inwonersequivalenten wor
den vergroot en verschillende an
dere installaties zullen beter gaan
werken door toepassing van be
paalde kunstgrepen, waarmee mo
menteel wordt geëxperimenteerd
en waarbij een vooraanstaand
deskundige als Dr. Ir. A. Pasveer
uit Delft (waarnaar het bekende
type rioolzuiveringsinstallatie is
genoemd) nauw is betrokken. Nog
onlangs verbleef hij een week op
Texel. Bij het Rijksinstituut Zui
vering Afvalwater (RIZA) en de
BAF (Stichting Bedrijfsonderzoek
Afvalwater Zuiveringsinstalla
ties) is men van mening dat Texel
het gezien de specifieke omstan
digheden bepaald niet slecht heeft
gedaan. Zoals men uit een artikel
elders in deze krant kan opmaken
is zojuist de riolering van het ge
bied Gerritsland aanbesteed, wat
betekent dat de belangrijkste ver
vuilende recreatieterreinen bin
nenkort (verplicht!) van riolering
zijn voorzien en zijn aangesloten
op de vergrote zuiveringsinstalla
tie aan de Pontweg.
ren de watergangen rondom de kern
ernstig vervuild. In december was deze
kern aangesloten op de zuiveringsinstal
latie in Den Burg. Het water was dan
ook van duidelijk betere kwaliteit dan
in juli, hoewel nog van vervuild opper
vlaktewater ter plaatse kon worden ge
sproken.
Evenals in 1971 was het oppervlakte
water in juli nabij de zuivelfabriek zeer
ernstig verontreinigd door de lozing van
de zuivelfabriek. Het geloosde water
was bovendien zeer zout door de bron-
waterlozingen van deze fabriek.
Voor het gemaal Dijkmanshuizen was
het water op beide bemonsteringsdagen
van redelijk goede kwaliteit. Opgemerkt
dient hierbij dat het gemaal in decem
ber draaide, zodat een doorstroming
plaatsvond.
In juli toen De Waal nog niet was
aangesloten, was het door de installatie
in Den Burg geloosde water van duide
lijk betere kwaliteit dan in 1971. In de
cember was het geloosde water minder
gunstig van samenstelling, hetgeen niet
geheel aan overbelasting van de instal
latie te wijten is.
Evenals in 1971 was het water in juli
nabij hotel Bos en Duin zeer ernstig
vervuild door geloosd huishoudelijk af
valwater en verkeerde het in rottende
staat. In december, buiten het seizoen,
was het water ter plaatse nog duidelijk
vervuild.
De zuiveringsinstallatie in Den Hoorn
had in juli een vrij redelijk rendement
alhoewel het ontkleuren van de methy-
leenblauwproef en het ontbreken van
zuurstof in het water erop wijst dat de
installatie niet optimaal het aangevoer
de rioolwater zuiverde.
Nabij de zuiveringsinstallatie Oude-
sdhild was het water dit jaar van betere
kwaliteit dan in 1971. Desondanks liet
de werking van de installatie in juli te
wensen over.
Het hoge zoutgehalte in de Sohilsloot
komt vanuit de Dijksloot. De vervuiling
ter plaatse is afkomstig van een over
stort. In juli was het water hier in rot
tende staat.
Bij het Waterweggetje was het water
in juli licht vervuild. De oorzaak van
deze vervuiling is niet geheel duidelijk.
Mogelijk dat hier toch vervuild water
van de Zuivelfabriek en Oudeschild pe
riodiek naar toe stroomt dan wel vanuit
de polder de Hemmer.
Voor het gemaal Schans was het wa
ter in juli duidelijk vervuild. Dat de
vervuiling wordt veroorzaakt door huis
houdelijk afvalwater en door de Zuivel
fabriek blijkt uit de verkregen analyse
resultaten.
Nabij het Horntje was het water op
beide bemonsteringsdagen sterk ver
vuild door lozingen aan huishoudelijk
afvalwater. De vervuiling was dit jaar
minder ernstig dan in 1971 hetgeen sa
menhangt met de grotere regenval.
Voor het gemaal Prins Hendrinkpol-
der was het water op beide bemonste
ringsdagen van redelijk goede kwaliteit.
Het hoge ammoniumstikstofgehalte ter
plaatse wijst op plaatsvindende lozingen
aan vervuild water in het door het ge
maal bemalen gebied.
Samenvattend zegt het Adviesbureau,
dat het oppervlaktewater op Texel in
de zomermaanden van 1972, evenals in
die van 1971, over het algemeen slecht
te noemen is. Dat het zich in 1972 iets
gunstiger voordeed dan in 1971, was
louter te danken aan de aansluiting van
een aantal recreatieterreinen op de RTI
Gerritsland en aan een grotere regenval
in 1972. Gelet op de slechte kwaliteit
van het oppervlaktewater op Texel, dat
bovendien middels kwel en zoutwater
lozingen sterk verzilt wordt, werd door
het bureau het volgende geadviseerd:
1. geen nieuwe lozingen zonder zuive
ring toe te staan;
2. bestaande lozingen zoveel mogelijk
aan vergunningen met beperkende
voorwaarden te onderwerpen;
3. te bevorderen dat zoveel mogelijk
kernen en recreatieterreinen worden
aangesloten op zuiveringsinstallaties;
4. te bevorderen dat de bestaande zui
veringsinstallaties optimaal worden
bediend en gebruikt;
5. te streven naar een zo spoedig moge
lijke toedeling van de aktieve zuive-
ringstaak aan het waterschap dan
wel een andere instantie teneinde de
bouw van nieuwe zuiveringsinstalla
ties te kunnen versnellen;
6. na te gaan in hoeverre, mede in ver
band met 't belang van de recreatie,
subsidies voor de bouw van zuive
ringstechnische werken zijn te ver
krijgen;
7. het onderzoek naar de kwaliteit van
het oppervlaktewater c.a. te conti
nueren.
Het hart van een rioolzuiveringsinstallatie wordt gevormd door de apparatuur, waarmee aan het vuile water zuurstof wordt toege
voegd In Den Burg gebeurt dit door snel ronddraaiende borstels; de opspattende waterdeeltjes nemen dan zuurstof op en de
afbrekende bacteriën kunnen hun werk doen. Het eindresultaat Is kristalhelder water dat zonder meer op de sloot kan worden
geloosd De goede werking van de installatie kan echter makkelijk worden verstoord ,b.v door een plotseling zeer hoge aanvoer
van vuil water, giftige bestanddelen (of vreemde voorwerpen) in het water en door olieverontreiniging. Wanneer één garage
houder zich van zijn afgewerkte smeerolie ontdoet door het via het schrobputje in het riool te laten belanden, kan de riool
zuiveringsinstallatie dagen lang ,,van streek" zijn.
